Ο Αλέξης Πατέλης είναι όμως ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού και ένα από τα πλέον επιδραστικά στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου. Είναι ο άνθρωπος δίπλα στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος καμαρώνει για τους επιστήμονες και τους τεχνοκράτες που υλοποιούν το έργο του. Είναι από τα στελέχη που χαράσσουν πολιτική πολύ περισσότερο από κάποιους επαγγελματίες του είδους. Υπ’ αυτή την έννοια, σαφώς και νοείται ως πολιτικός, καθώς και πρόσωπο που αποτελεί σημαντικό κομμάτι στο παζλ της διακυβέρνησης της χώρας.
Γι’ αυτό και είναι τουλάχιστον αφελές –και αθωωτικό της αφετηριακής του λογικής– να επιχειρήσει να ερμηνεύσει κανείς τη συγκεκριμένη δήλωση με τον παραμορφωτικό φακό και το ελαφρυντικό του «αδαούς τεχνοκράτη» που δεν ξέρει να αναγνωρίζει τις παγίδες που κρύβει η έκθεση ενός δημόσιου προσώπου.
Το δικό τους όραμα
Ας μην υπάρχουν αυταπάτες. Αυτή δεν είναι μια προσωπική του άποψη. Ο πρωθυπουργικός σύμβουλος δεν έκανε τίποτα άλλο από το να εκφράσει μεγαλόφωνα –αν και χοντροκομμένα– κάτι το οποίο φαντάζει κυρίαρχο στους κυβερνητικούς κύκλους. Την άποψη που θέλει προσαρμογή της εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας. Μια αγορά εργασίας που στην εγχώρια εκδοχή της στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην παροχή υπηρεσιών, που θεωρεί τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά αχρείαστα «υπερ-προσόντα» και ως εκ τούτου οφείλει η εκπαίδευση να προσαρμοστεί προς τα κάτω. Λιγότεροι στα πανεπιστήμια, λιγότεροι στα μεταπτυχιακά, λιγότεροι στα διδακτορικά. Αυτά είναι για όσους έχουν και μπορούν να πληρώσουν...
Πέφτουμε πράγματι από τα σύννεφα; Ας γυρίσουμε λίγο το χρόνο πίσω. Ήταν Οκτώβρης του 2020, στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης –συνομιλώντας με τον ιστορικό και συγγραφέα Γιουβάλ Νώε Χαράρι, υπό το συντονισμό της υπεύθυνης οικονομικών ειδήσεων της εφημερίδας «New York Times» στην Ευρώπη, Λιζ Άλντερμαν– είχε διατυπώσει το απολύτως δηλωτικό του δικού του, αλλά και της παράταξής του, οράματος για τον ελληνικό λαό: «οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι η ιδέα να μορφώνεσαι, να βρίσκεις εργασία και να παίρνεις σύνταξη, είναι ίσως ήδη παρωχημένη. Έτσι μαθαίνουμε διαρκώς, αλλάζουμε εργασία ίσως πιο συχνά. Ξέρετε, αυξήσαμε τα όριο συνταξιοδότησης, ένα καλό με την κρίση στην Ελλάδα είναι ότι ήδη κάναμε δύσκολες μεταρρυθμίσεις, που άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν κάνει καν». Στη συγκεκριμένη συζήτηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης «ξαναζέστανε» το μοντέλο της εκπαιδευτικής, ταξικής «ευγονικής» του «ψυκτικού από το Περιστέρι» –το οποίο είχε παρουσιάσει προεκλογικά το Μάη του 2019– σημειώνοντας αυτή τη φορά: «Και πώς εξηγείς στους ανθρώπους πού θα είναι οι δουλειές, όχι στο μακρινό αλλά στο εγγύς μέλλον και πώς, επίσης, εξηγείς στους ανθρώπους ότι ένα παραδοσιακό πτυχίο πανεπιστημίου από ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο ίσως δεν είναι απαραίτητα ο τρόπος να κερδίσεις μια καλή ζωή;».
Στην κυβέρνηση δεν κάνουν καμιά προσπάθεια να κρυφτούν. Το λένε με όλους τους τρόπους: με τις εκθέσεις του ΣΕΒ, την έκθεση Πισσαρίδη, τον αποκλεισμό χιλιάδων νέων από τα πανεπιστήμια μέσω της επαναφοράς της βάσης εισαγωγής, με την υποβάθμιση του τομέα της έρευνας, το κλείσιμο δεκάδων τμημάτων ΑΕΙ, τη συνεχή συκοφάντηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, την πανεπιστημιακή αστυνομία, με την πλασματική αναβάθμιση των πτυχίων των κολεγίων προς άγραν πελατών, με την «κανονικοποίηση» της ανήλικης εργασίας για 15χρονους μαθητές. Τα δείγματα γραφής από την πρώτη κιόλας μέρα της διακυβέρνησης της ΝΔ, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Την παραγωγή πρωτότυπης γνώσης –έτσι όπως αυτή εκπορεύεται από το πιο απελευθερωτικό κομμάτι του εκπαιδευτικού συστήματος– θέλουν να χτυπήσουν. Σύμφωνα με την ιδεολογικοπολιτική τους θεώρηση, το επιπλέον –πέραν του βασικού– πεδίο της γνώσης, το απρόσκοπτο δικαίωμα στη μόρφωση, πρέπει να εμποδιστεί. Γιατί ο κοινωνικός και ταξικός διαχωρισμός οφείλει να είναι ξεκάθαρος. Και γιατί στη νέα πραγματικότητα που ονειρεύονται, αρκούν οι εξειδικευμένοι εργαζόμενοι.
Η «επικίνδυνη» δύναμη της γνώσης
Θεωρώντας εαυτούς ιδιοκτήτες της χώρας, ξέρουν πως στον μικρόκοσμό τους τα πάντα κληρονομούνται: χρήμα, αξιώματα, ακριβοπληρωμένες καριέρες. Τα πάντα εκτός από τη γνώση. Αυτή –αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων– μπορεί να αποτελέσει προνομιακό πεδίο και για τους μη έχοντες. Κάτι που στην εξέλιξή του καθίσταται… επικίνδυνο, αφού «απειλεί» τα προνόμια της καταγωγής, δημιουργεί σκεπτόμενους πολίτες, εγείρει αξιώσεις.
Η ωμότητα της δήλωσης Πατέλη –παρά την εκ των υστέρων βεβιασμένη συγγνώμη– που θέλει τα τυπικά προσόντα που συνοδεύουν τη γνώση (πτυχίο, ΜSc, MBA, Phd) να τα αποκτούν μόνο όσοι έχουν λυμένο το οικονομικό τους πρόβλημα (αφού αν τα αποκτήσουν όλοι οι άλλοι, είναι απλώς τεμπέληδες), συμπυκνώνει την πιο αναχρονιστική και σκληρή δεξιά αντίληψη περί εργασίας, φανερώνει την έπαρση των κυβερνώντων και την πίστη τους στην… υπεροχή της μεγαλοαστικής τάξης, αποκαλύπτει τη βαθιά τους απέχθεια για όσες και όσους κατάφεραν –μέσω της γνώσης– να ξεπεράσουν όρια και να κατακτήσουν πεδία που φάνταζαν κτήμα των «ευγενών». Ειρωνεία… Αυτοί που χαρακτηρίζουν τεμπέληδες όσους πασχίζουν και τα καταφέρνουν, είναι οι ίδιοι που στελεχώνουν την κυβέρνησή τους με κατόχους πλαστών ή ανύπαρκτων τίτλων σπουδών. Διαματάρης, Λούλης, Κοντολέων, Στεφανής, είναι απλώς κάποια τυχαία ονόματα…
