Πόσοι Έλληνες γνωρίζουν ότι το 2017 χιλιάδες συμπολίτες τους στη Θράκη ζουν χωρίς τα αστικά και ατομικά δικαιώματα που εγγυώνται για όλους το Σύνταγμα και οι διεθνείς συμβάσεις; Έναν αιώνα σχεδόν μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι για χιλιάδες Ελληνες πολίτες στη Θράκη υπερισχύει ο ισλαμικός νόμος, η σαρία, και όχι ο Αστικός Κώδικας, σε ερμηνευτική εφαρμογή μιας σχετικής πρόβλεψης της Συνθήκης της Λωζάννης.
Όπως ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η σαρία, ως τρόπος διακανονισμού αστικών, οικογενειακών και κληρονομικών ζητημάτων σύμφωνα με την παράδοση του Κορανίου, δεν εφαρμόζεται ούτε στις χώρες με επικρατούσα θρησκεία το Ισλάμ.
Πρακτικά, η εφαρμογή της σαρίας στους Μουσουλμάνους πολίτες της Θράκης σημαίνει ότι ο ισλαμικός νόμος υπερισχύει έναντι όχι μόνο των κοινών ελληνικών κανόνων Δικαίου αλλά και έναντι των διεθνών συμβάσεων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή η πρακτική οδηγεί σε παράκαμψη ή και καταπάτηση βασικών ατομικών δικαιωμάτων, και σε διαιώνιση αρνητικών διακρίσεων σε βάρος γυναικών και παιδιών. Παράδειγμα: ο μουφτής-ιεροδίκης επικυρώνει την απόφαση των γονέων να παντρέψουν τα ανήλικα κορίτσια τους, ενώ τα κορίτσια δικαιούνται μόνο το μισό εξ αδιαθέτου κληρονομικό μερίδιο από τα αγόρια.
Η εφαρμογή της σαρίας επεκτείνεται υποχρεωτικά ακόμα και σε όσους μουσουλμάνους δεν επιθυμούν την υπαγωγή της διαφοράς τους στον ισλαμικό νόμο, αλλά επιθυμούν να υπαχθούν στις διατάξεις του -κοινού για όλους- Αστικού Κώδικα. Αυτό συμβαίνει διότι τα πολιτικά δικαστήρια παραπέμπουν τις υποθέσεις μουσουλμάνων στο ιεροδικείο του μουφτή. Μάλιστα έχει συμβεί ακύρωση δημόσιας διαθήκης μουσουλμάνου από τον Άρειο Πάγο, με το σκεπτικό ότι οι μουσουλμάνοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αστικό δίκαιο ακόμα και εάν το επιθυμούν.
Αποτέλεσμα: όχι μόνο χιλιάδες πολίτες ζουν σε μια γκρίζα ζώνη «υπονομιμότητας», αλλά και παγιώνεται ένα ακραία συνητηρητικό εθιμικό δίκαιο, το οποίο από μέρος της μειονοτικής κοινότητας θεωρείται πλέον στοιχείο ταυτότητας και ιδιαίτερης κουλτούρας, ένα είδος καταφυγίου μέσα στο οποίο καλλιεργούνται η εσωστρέφεια, η καχυποψία, ο αποκλεισμός και οι ποικίλες εξαρτήσεις.
Η διατήρηση της σαρίας στη Θράκη συνδέεται με πρακτικές ελέγχου της κλειστής κοινότητας, με πελατειακές εξαρτήσεις και μικροσυμφέρονται, με πολιτικές χειραγώγησης. Η άγνοια, η αδιαφορία και η αδράνεια γιγαντώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, τόσο στο κεντρικό πεδίο άσκησης εξουσίας, στην Αθήνα, όσο και επιτοπίως στη Θράκη, εντός και εκτός μειονότητας. Η κρίση του 1990 και η λειτουργία παράλληλων μουφτειών σε Ξάνθη και Κομοτηνή παρόξυναν το πρόβλημα, καθώς τότε κατέπεσε η επί δεκαετίες συναίνεση στο πρόσωπο του μουφτή-ιεροδίκη.
Η αναγγελία της κατάργησης της σαρίας από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, μπορεί να σημάνει μια νέα αρχή για τη ζωή της μειονότητας. Να σημάνει την αρχή του τέλους για την ιδιότυπη ομηρεία στην οποία ζουν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας, ουσιαστικά σε μια γκρίζα επικράτεια, όπου από την μια πλευρά αντιμετωπίζουν το ελληνικό κράτος, βραδυκίνητο, αδρανές και δύσπιστο, αδιάφορο και κάποτε εχθρικό, και από την άλλη πλευρά αντιμέτωποι με την πολύμορφη ποδηγέτηση του τουρκικού προξενείου, άλλοτε υπό τον μανδύα του κεμαλικού εθνικισμού και του παντουρκισμού και άλλοτε υπό τον μανδύα του νεοϊσλαμισμού και του νεοοθωμανισμού.
Ακριβώς αυτή η διελκυστίνδα οδηγεί τους μειονοτικούς σε αναδίπλωση και εσωστρέφεια, σε καταφυγή στο εσωτερικό μιας κλειστής κοινότητας, που υπερπροβάλλει τα θρησκευτικά χαρακτηριστικά της, σύμφωνα με μια κατά γράμμα ανάγνωση της Συνθήκης της Λωζάννης, για να κρατήσει καλυμμένα, οιονεί προστατευμένα, τα γλωσσικά, πολιτισμικά και εθνοτικά χαρακτηριστικά, αυτά που δεν της αναγνωρίζονται από ομάδες φανατικών και υστερόβουλων χειραγωγών. Και ακριβώς πάνω σε αυτή την τεχνητή και ατελέσφορη συγκάλυψη των πολυδύναμων χαρακτηριστικών της μειονότητας, αναπτύσσονται ομάδες συμφερόντων, τοπικών, κομματικών, κρατικών. Με θύματα τους ανθρώπους και τα απαράγραπτα δικαιώματά τους: τουρκόφωνους Θράκες, Πομάκους Θράκες, Ρομά Θράκες. Με θύμα πάντα την καθολικότητα της συνταγματικής τάξης και την καθολικότητα της δημοκρατίας.
Η επερχόμενη νομοθετική ρύθμιση για την άρση της υποχρεωτικής σαρίας μπορεί να σημάνει τον τερματισμό της ιδιότυπης εξαίρεσης και μια νέα αρχή για τη μειονότητα της Θράκης.
