Οι ολιγαρχίες παράγουν ανισότητες και τις διαχειρίζονται με επιχειρήσεις τάξης και ασφάλειας. Αυτή είναι η έσχατη απλούστευση και συμπύκνωση της παγκόσμιας δυναμικής. Από τη φράση εν τω μεταξύ κάτι απουσιάζει: Για δόγμα Law and Order γίνεται λόγος στα αγγλικά, «Νόμος, τάξη και ασφάλεια» λέμε εμείς, ήδη από την εποχή της δικτατορίας. Αυτό που λείπει όμως από τον τίτλο του άρθρου είναι η λέξη «νόμος». Οχι τυχαία, αφού η διαχείριση των κοινωνικών συγκρούσεων όλο και λιγότερο προσφεύγει στη νομοθεσία, στο κράτος δικαίου και στη Δικαιοσύνη, αρκούμενη στην επιβολή της τάξης.
Η ελληνική κυβέρνηση αποτελεί προπομπό και σημαιοφόρο αυτής της πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Θυμίζω ελάχιστα από τα πολλά, αλλά νωπά και γνωστά παραδείγματα.
● Η εγκατάσταση της αστυνομίας στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου, που εισάγεται εδώ ως παράδειγμα για όλο τον κόσμο, όχι μόνο είναι ανεπιθύμητη στις δημοκρατίες, αλλά προσκρούει και σε συνταγματικές εγγυήσεις: στην κατοχύρωση της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων του πολίτη από χωρίς συγκεκριμένη αιτιολογία παρακολουθήσεις. Κατά το εισαγόμενο νεοδημοκρατικό μοντέλο, δεν έχουμε καν ασφάλεια στην υπηρεσία της εκπαίδευσης αλλά εκπαίδευση ως πρόσχημα για γενικευμένη επιτήρηση και πειθάρχηση.
● Η ελληνική κυβέρνηση πρώτη από τις χώρες της Ε.Ε. και χωρίς την προβλεπόμενη διαφάνεια είχε αναθέσει σε εταιρεία εξόρυξης δεδομένων (Palantir) την επεξεργασία πληροφοριών που συλλέγονται προς αντιμετώπιση της πανδημίας. Eίναι γνωστό ότι η επεξεργασία αυτή, έστω κι αν ξεκινά από ανώνυμα δεδομένα, καταλήγει συνδυάζοντάς τα στην παραγωγή εξατομικευμένων προφίλ που δυνάμει είναι πρόσφορα για πολιτική, οικονομική και στρατιωτική χειραγώγηση και εκμετάλλευση. Η έμμεση παράκαμψη όχι μόνο του Συντάγματος αλλά και του πιο συγκεκριμένου νόμου είναι σαφής.
● Αλλη ελληνική καινοτομία: Οι φυλακές αποσπώνται πλήρως από την αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης και υπάγονται πλέον στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η Δικαιοσύνη κρίνεται δηλαδή ανίκανη να έχει την ευθύνη των ποινικών αποφάσεών της, οι λειτουργίες της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της κοινωνικής επανένταξης κρίνονται δευτερεύουσες, μάλλον αμελητέες, και η εκτέλεση των ποινών αφήνεται αποκλειστικά σε ένα υπουργείο που έχει αποστολή και υποδομές μόνο για την αστυνόμευση.
Ας μην παρεξηγηθούμε. Η αστυνόμευση είναι μια κρίσιμη και πολύτιμη λειτουργία στην πολιτεία, έως και ηρωική κάποτε. Είναι όμως υπηρετική κι όχι ανταγωνιστική των άλλων αγαθών της ανθρωπότητας. Δεν αποτελεί πανάκεια, αποστολή űber alles, μοχλό παραγκωνισμού της Δικαιοσύνης ή της Παιδείας. Η δημοκρατία, η εργατιά, οι φοιτητές, ακόμη και οι «ήσυχοι» θεσμοί της Δικαιοσύνης, θα πουν με τον τρόπο τους το no passaran.
* ομ. καθηγητής ΑΠΘ
