Με τους ακόμη πιο θετικούς οιωνούς της απρόσμενης αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Moody’s ξεκινά από αύριο Δευτέρα η τέταρτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, η οποία αναμένεται να οδηγήσει στην έξοδο από τα Μνημόνια. Οι επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων αναμένεται να βρίσκονται από σήμερα στην Αθήνα, ούτως ώστε να θέσουν σε πρώτο επίπεδο όλα τα ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν, καθώς η παραμονή τους στη χώρα μας αναμένεται να είναι ολιγοήμερη.
Τα κρίσιμα ζητήματα
Σύμφωνα με πληροφορίες, από την πρώτη μέρα των συναντήσεων θα ανοίξει όλη η “βεντάλια” των κρίσιμων θεμάτων (εκτός του χρέους), στα οποία περιλαμβάνονται: Τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης, το ολιστικό αναπτυξιακό σχέδιο στρατηγικής (θα είναι έτοιμο μέχρι τις αρχές Απριλίου), η δημοσιονομική προοπτική του 2019, καθώς και τα ζητήματα στα οποία δεν θα πρέπει να κάνει “πίσω” η Ελλάδα μετά τον Αύγουστο του 2018.
Παράλληλα, διεξάγεται και η συζήτηση της επιπλέον ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, με την επόμενη επίσημη συνάντηση για το θέμα να αναμένεται την 1η Μαρτίου, οπότε και αναμένεται να συνεδριάσει το EWG επί του θέματος. Σε αυτή τη συνεδρίαση θα συζητηθούν για πρώτη φορά τα αποτελέσματα των μέχρι στιγμής συζητήσεων για την ελάφρυνση του χρέους, με προοπτική μέχρι το Eurogroup στις 12 του επόμενου μήνα οι υπουργοί Οικονομικών να έχουν μια πιο “καθαρή” εικόνα για το πλαίσιο. Σε εκείνο το Eurogroup αναμένεται ολοκληρωθεί και η τρίτη αξιολόγηση, καθώς μετά την απόφαση του ΣτΕ για το Ελληνικό που δημοσιεύτηκε, θα έχουν “τρέξει” και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, ούτως ώστε να υπάρχει ένα μετρήσιμο αποτέλεσμα για το τελευταίο προαπαιτούμενο από τα 110.
Τα προαπατούμενα και το σχέδιο για την ανάπτυξη
Σχετικά με τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο μεγάλο «αγκάθι» αυτή τη στιγμή. Από τις βασικές αλλαγές που θα προωθηθούν θα είναι ότι έως το τέλος Μαρτίου θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν οι αντικειμενικές με τις εμπορικές αξίες των ακινήτων. Ακόμη, τον Μάιο θα γίνουν όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις στον ΕΝΦΙΑ, όπως αλλαγές συντελεστών προκειμένου να μην επηρεαστεί το ύψος των εσόδων από τον φόρο από τις αλλαγές στις αντικειμενικές. Τα νέα εκκαθαριστικά αναμένεται να εκδοθούν έως τον Αύγουστο. Επίσης, μέχρι το τέλος Ιουνίου αναμένεται να καταργηθούν σε όλα τα νησιά του Αιγαίου οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ (έχουν διατηρηθεί σε έξι). Ακόμη, αναμένεται η κατάθεση του νόμου για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ εντός του τρέχοντος μηνός, ενώ θα πρέπει να επιταχυνθούν κάποιες αποκρατικοποιήσεις, όπως του ΔΕΣΦΑ, του ΟΤΕ και του Ελληνικού.
Με δεδομένη την «ιδιοκτησία» του αναπτυξιακού σχεδίου, το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες ενότητες (προσέλκυση ξένων επενδύσεων για βιώσιμη ανάπτυξη, προσαρμογή στην εξωστρέφεια με αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας, χρήση χρηματοπιστωτικών και αναπτυξιακών εργαλείων, μητρώο αξιοποίησης ακινήτων, επιτάχυνση των διαδικασιών στην απονομή δικαιοσύνης, Αντιμετώπιση των περιφερειακών ανισοτήτων), η Ελλάδα θα προσπαθήσει να βάλει και άλλα ζητήματα στο τραπέζι, όπως, για παράδειγμα, να τεθούν συγκεκριμένοι στόχοι μείωσης της ανεργίας.
Από εκεί και πέρα, και εφόσον το παραπάνω σχέδιο είναι έτοιμο μέχρι το Πάσχα, η ελληνική κυβέρνηση στοχεύει στο να ολοκληρώσει με επιτυχία το τρίτο πρόγραμμα του ESM, να πετύχει τον Αύγουστο καθαρή έξοδο, χωρίς φυσικά να αιτηθεί προληπτικής πιστωτικής γραμμής, ενώ στο μεταξύ έχει χτιστεί ένα επαρκές -πέραν του ενός έτους- «μαξιλάρι» ασφαλείας τουλάχιστον 19 δισ. ευρώ.
Πώς θα αποφύγουμε το αφορολόγητο
Την ίδια ώρα, υπάρχουν και δυσκολίες, όπως οι ψηφισμένες περικοπές σε συντάξεις το 2019 και η μείωση του αφορολογήτου τη διετία 2019-2020, έστω και αν συνοδεύονται από ισόποσα αντίμετρα, τα οποία θα εφαρμοστούν εφόσον πιαστούν οι στόχοι για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Δεν αποκλείεται η ελληνική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, να επιδιώξει να αναστρέψει κάποια από τα μέτρα, ωστόσο υπάρχει ο κίνδυνος να αντιμετωπίσει πιθανό αίτημα του ΔΝΤ για εμπροσθοβαρή εφαρμογή ακόμα και της μείωσης του αφορολόγητου που προγραμματίζεται για το 2020. Πάντως, ήδη το ΔΝΤ έχει κάνει «πισωπεταλιές» όσον αφορά την Ελλάδα, δείχνοντας να εμπιστεύεται περισσότερο τις προοπτικές της.
Σε αυτή τη συζήτηση η ελληνική πλευρά έχει δύο «όπλα»: Πρώτον ότι το πρωτογενές πλεόνασμα φαίνεται να έφτασε τα 6,8 δισ. το 2017, κάτι το οποίο δείχνει ότι θα υπάρξει carry over και φέτος, αλλά και του χρόνου. Κατά δεύτερον, ο τελικώς αναθεωρημένος στόχος που έχει τεθεί για την περσινή χρονιά για αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,6% ενδέχεται να αναθεωρηθεί ξανά στο μέλλον και αυτή τη φορά προς τα πάνω. Το γεγονός της αύξησης στους δείκτες της βιομηχανικής παραγωγής, της μεταποίησης και των εξαγωγών κάνει ορισμένους αναλυτές να εκτιμούν πως τελικά θα «κλείσει» στο 1,8%. Σε κάθε περίπτωση, το παραπάνω θα φανεί στα στοιχεία που θα ανακοινωθούν στο τέλος Μαρτίου, αλλά ενδεχομένως να περιλαμβάνεται και σε επόμενη αναθεώρηση το φθινόπωρο.
Οι σκέψεις για το χρέος
Ο πρώτος μεγάλος σταθμός των διαπραγματεύσεων θα είναι το Eurogroup της 12ης Μαρτίου, στο οποίο αναμένεται να προσδιοριστεί η φόρμουλα ελάφρυνσης του χρέους, στη βάση της γαλλικής πρότασης για σύνδεση των παρεμβάσεων στο χρέος με τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Μία από τις δυνατότητες είναι η εξαγορά του χρέους του ΔΝΤ από τον ESM, κάτι το οποίο θα «ρίξει» το επιτόκιο ενός ποσού ύψους κοντά στα 11 δισ. από το 3,8% στο 1,5%. Επίσης, μία από τις σκέψεις είναι να συνδέονται το ύψος της αποπληρωμής τόκων και τοκοχρεολυσίων για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας με την ανάπτυξη του κάθε έτους.
Η πορεία προς την έξοδο
Από εκεί και πέρα, θα βρεθεί ξανά στο επίκεντρο ο ρόλος του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Το ζήτημα θα απασχολήσει την εαρινή σύνοδο του Ταμείου στις 20-22 Απριλίου στην Ουάσιγκτον. Η πορεία τόσο της τέταρτης αξιολόγησης όσο και των διαπραγματεύσεων για το χρέος και τη μεταμνημονιακή εποπτεία θα απασχολήσουν το Eurogroup της 24ης Μαΐου.
Εν τέλει, τέταρτη αξιολόγηση, διαπραγματεύσεις για το χρέος, μεταμνημονιακό πλαίσιο πρέπει να «κλειδώσουν» στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στις 21 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος για ψήφιση των συμφωνιών στα εθνικά κοινοβούλια πριν από τις θερινές διακοπές.
