to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Τα παράδοξα των αριθμών της ανεργίας και της απασχόλησης

Aυξήθηκε ή δεν αυξήθηκε η απασχόληση στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες;


Aυξήθηκε ή δεν αυξήθηκε η απασχόληση στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες;

Αν ναι, τότε πώς είναι δυνατόν να δημιουργούνται 200.000 καθαρές νέες θέσεις εργασίας μέσα στο πρώτο πεντάμηνο του 2016, βάσει του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», ενώ την ίδια χρονική περίοδο τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ να δείχνουν ότι ο αριθμός των ανέργων μειώνεται από 40 έως 60 χιλιάδες;

Δεν είναι παράδοξο το γεγονός ότι την ίδια ώρα που η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση του αριθμού των ανέργων και κάμψη του ποσοστούανεργίας, οι αριθμοί του ΟΑΕΔ να επιμένουν σε αύξηση της εγγεγραμμένης ανεργίας;

Μήπως πρόκειται για παιχνίδι των αριθμών;

Ή μήπως (κι αυτή) η κυβέρνηση χρησιμοποιεί κατά το δοκούν τα στατιστικά στοιχεία για να παραπλανήσει τους πολίτες;

Τα ερωτήματα είναι εύλογα όταν πρέπει ο απλός πολίτης να ερμηνεύσει μεγέθη και δείκτες για την ανεργία και την απασχόληση τα οποία:

α) προέρχονται από τρεις διαφορετικές πηγές (EΛΣΤΑΤ, ΟΑΕΔ, «Εργάνη») που πραγματοποιούν μετρήσεις σε διαφορετικούς χρόνους,

β) συλλέγονται με τρεις διαφορετικές μεθοδολογίες (με έρευνα εργατικού δυναμικού η ΕΛΣΤΑΤ, με εγγραφές ανέργων ο ΟΑΕΔ και με δηλώσεις εργοδοτών το «Εργάνη») και

γ) εξυπηρετούν διαφορετικούς στόχους (τάσεις στην αγορά εργασίας σε μηνιαία, τριμηνιαία και ετήσια βάση, μηνιαία μέτρηση συνόλου εγγεγραμμένων ανέργων, διαρκής καταγραφή προσλήψεων-αποχωρήσεων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα σε πραγματικό χρόνο).

Ο μη ειδικός και εν γένει η κοινή γνώμη δυσκολεύεται να συλλάβει την περίπλοκη πραγματικότητα των αριθμών, η οποία συχνά εμφανίζεται ως παραδοξότητα.

Εντούτοις, κάθε άλλο παρά είναι τέτοια.

Υπάρχει εξήγηση γιατί ενώ στο πρώτο πεντάμηνο του έτους δημιουργήθηκε τόσο μεγάλος αριθμός νέων θέσεων εργασίας, ο αριθμός των ανέργων δεν μειώθηκε ισόποσα (κατά 17%) ή γιατί το ποσοστό της ανεργίας μεταξύ Δεκεμβρίου 2015 και Μαΐου 2016 δεν υποχώρησε κατά 4,2 ποσοστιαίες μονάδες αλλά μειώθηκε μόλις κατά 0,7% τον Μάιο, παρά τις νέες καθαρές θέσεις εργασίας.

Οπως θα δούμε, η απασχόληση και η ανεργία δεν είναι μεγέθη που λειτουργούν απόλυτα ως συγκοινωνούντα δοχεία, ούτε υπολογίζονται με απλή αριθμητική ή με βάση την απλή μέθοδο των τριών.

Στο σύστημα «Εργάνη» οι εργοδότες υποχρεούνται να καταχωρούν σε πραγματικό χρόνο τις προσλήψεις, τις απολύσεις και τις οικειοθελείς αποχωρήσεις και με βάση το ισοζύγιο εισροών-εκροών που προκύπτει, ανακοινώνονται κάθε μήνα οι νέες θέσεις εργαζομένων που δημιουργούνται στον ιδιωτικό τομέα.

Το πληροφοριακό αυτό σύστημα όμως δεν καταγράφει τον αριθμό θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ή χάνονται ούτε στον δημόσιο τομέα (εκτός από τις συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου), ούτε στον χώρο των αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι αποτελούν το 25% του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού, ποσοστό υπερδιπλάσιο έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου.

Η ΕΛΣΤΑΤ, αντιθέτως, για τον υπολογισμό της απασχόλησης που δημιουργείται στη χώρα (αλλά και της ανεργίας) συμπεριλαμβάνει όλες τις κατηγορίες του ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή εργαζομένους στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αυτοαπασχολούμενους με ή χωρίς εργαζομένους, ακόμα και όσους συνεισφέρουν αμισθί σε οικογενειακές επιχειρήσεις.

Επομένως, είναι πραγματικός ο μεγάλος αριθμός νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν εντός του 2016, 253.945 το πρώτο επτάμηνο του 2016, όπως μας αποκαλύπτει το «Εργάνη», όμως δεν συμπεριλαμβάνει τις τάσεις των υπόλοιπων μορφών απασχόλησης που προφανώς παρουσίασαν κάμψη. Το «Εργάνη» ασχολείται αποκλειστικά με τη μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό τομέα.

Οσον αφορά το παράδοξο της αύξησης του αριθμού των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ, την ώρα που η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση των ανέργων και των ποσοστών της ανεργίας, διευκρινίζονται τα εξής:

Η αύξηση ή η μείωση των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ δεν καθορίζεται μόνο από τον αριθμό των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται αλλά και από παράγοντες, όπως είναι το περιεχόμενο και τα οφέλη των προγραμμάτων απασχόλησης και επαγγελματικής κατάρτισης, ακόμη και κοινωνικής ένταξης.

Η αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ αντανακλά σε ένα σημαντικό βαθμό την απόφαση των άνεργων πολιτών να παρουσιαστούν στον Οργανισμό και να δηλώσουν ότι βρίσκονται σε καθεστώς ανεργίας, καθώς μόνο ως εγγεγραμμένοι άνεργοι μπορούν να ενταχθούν σε κάποιο από τα τρέχοντα ή τα προαναγγελθέντα προγράμματα του υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ και να αποκτήσουν πρόσβαση σε παροχές, όπως κάρτα σίτισης και δωρεάν χρήση μέσων μεταφοράς στην Αττική, δηλαδή κοινωνικές παροχές που δεν προβλέπονταν τα προηγούμενα χρόνια.

Οταν δηλαδή η Πολιτεία αυξάνει τις παροχές υπέρ των ανέργων παρουσιάζεται αυξητική τάση στους εγγεγραμμένους ανέργους του ΟΑΕΔ.

Ολοκληρώνοντας με τις εξηγήσεις για τα παράδοξα των αριθμών της ανεργίας και της απασχόλησης, δύο μεγέθη που σχετίζονται μεν αντιστρόφως, αλλά όχι ισομετρικά και ισόποσα, σημειώνεται ότι το ποσοστό ανεργίας είναι το αποτέλεσμα (πηλίκο) ενός κλάσματος του οποίου ο αριθμητής είναι ο αριθμός των ανέργων και ο παρονομαστής το σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού (απασχολούμενοι + άνεργοι).

Η τιμή του κλάσματος επηρεάζεται όχι μόνο από τη μεταβολή του αριθμού των ανέργων και το πόσες νέες θέσεις απασχόλησης δημιουργούνται, αλλά και από το πόσο αυξάνεται ή μειώνεται συνολικά ο παρονομαστής του κλάσματος, δηλαδή η δεξαμενή του εργατικού δυναμικού.

Υποθετικό παράδειγμα:

Αν έχουμε 1 εκατομμύριο άνεργους και 3 εκατ. απασχολούμενους, το ποσοστό ανεργίας είναι 25% [1 εκατ./(1 εκατ.+3 εκατ.)].

Αν οι άνεργοι παραμείνουν 1 εκατ., αλλά 200.000 άνθρωποι (απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πρώην νοικοκυρές, μετανάστες κ.λπ.) αναζητήσουν και βρουν δουλειά ως αυτοαπασχολούμενοι, το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί στο 23,8% [1 εκατ./(1 εκατ.+3.200)].

Επίσης, οι μεταναστευτικές ροές προς το εξωτερικό μειώνουν το απόλυτο μέγεθος του εργατικού δυναμικού μιας χώρας και επομένως επηρεάζουν προς τα κάτω το ποσοστό ανεργίας ακόμη κι όταν οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν χαμηλοί και η απασχόληση δεν παρουσιάζει αύξηση.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χώρες στις οποίες το εργατικό δυναμικό έχει αποδυναμωθεί δραματικά από τη μετανάστευση, όπως η Λετονία ή η Βουλγαρία, εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας.

Αλλά κανείς δεν πανηγυρίζει για τέτοιου είδους μείωση της ανεργίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, από την αρχή του έτους, σαφέστατα, σε απόλυτουςαριθμούς, η απασχόληση αυξάνεται στον ιδιωτικό τομέα, οι άνεργοι (ΕΛΣΤΑΤ) εμφανίζουν μικρή απομείωση και το εργατικό δυναμικό παρουσιάζει άνοδο περίπου 1,5%.

Παρ' όλα αυτά, στελέχη της αντιπολίτευσης και σχολιαστές στα μέσα ενημέρωσης επιμένουν να μιλούν για εκτόξευση της δήθεν πραγματικής ανεργίας, βασιζόμενοι στον ΟΑΕΔ και όχι στην ΕΛΣΤΑΤ ή την «Εργάνη».

Αγνοια ή σκόπιμη παραπληροφόρηση;

Πόσο βιώσιμες είναι οι νέες θέσεις εργασίας, ποια είναι η ποιότητα, διάρκεια και αμοιβή τους, τι συμβαίνει με τους μακροχρόνια ανέργους, όχι μόνο δεν αποτελούν ερωτήματα που πρέπει να αποφύγουμε, αντιθέτως, είναι κεντρικά ζητήματα για τα οποία θα δώσουμε συνέχεια σε επόμενο άρθρο μας.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)