to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Τα ανέκδοτα του Ζίζεκ

Αστείες ιστορίες που απελευθερώνουν και οδηγούν στη γνώση, μέσα από το νέο βιβλίο του Σλοβένου φιλοσόφου.


Επιμέλεια: Π. Σπίνου

ΣΛΑΒΟΪ ΖΙΖΕΚ

Το βιβλίο του κυκλοφορεί τη Δευτέρα από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο»

Μια ξεχωριστή συλλογή των ανεκδότων, που ο Σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ χρησιμοποιεί στα κείμενά του, κυκλοφορεί τη Δευτέρα από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο». Για τον πληθωρικό διανοούμενο, τα ανέκδοτα είναι κάτι πολύ σοβαρό: αστείες ιστορίες που απελευθερώνουν και οδηγούν στη γνώση.

«Τα ανέκδοτα του Ζίζεκ (Το άλλο με τον Χέγκελ, το ξέρεις;)», σε μετάφραση Ι. Μιχαλάκου, λειτουργούν σαν πίνακας περιεχομένων ορισμένων φιλοσοφικών, πολιτικών και ερωτικών θεμάτων που τον απασχολούν. Κάποια καταλαμβάνουν ολόκληρες σελίδες και άλλα μερικές γραμμές, και περνούν από τη φιλοσοφία στον σταλινισμό κι από εκεί στον χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό. Ας απολαύσουμε μερικά από αυτά.

Οταν ο κομμουνιστής συγγραφέας Παναΐτ Ιστράτι επισκέφθηκε τη Σοβιετική Ενωση, στα μέσα της δεκαετίας του ’30, εποχή των μεγάλων εκκαθαρίσεων και των στημένων δικών, ένας Σοβιετικός, προσπαθώντας να τον πείσει για την αναγκαιότητα της βίας ενάντια στους εχθρούς, του απολογήθηκε επικαλούμενος την παροιμία: «Δεν γίνεται ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά», στην οποία ο Ιστράτι απάντησε λακωνικά: «Ωραία. Βλέπω τα σπασμένα αυγά. Πού είναι η ομελέτα σας;».

Θα έπρεπε να πούμε το ίδιο για τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν από το ΔΝΤ: Οι Ελληνες θα έπρεπε να έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να πουν: «Εντάξει, σπάσαμε τα αυγά μας για όλη την Ευρώπη, αλλά πού είναι η ομελέτα που μας υπόσχεστε;».

Ο… Παράδεισος

Ενα παλιό ανέκδοτο των Μπολσεβίκων για έναν ικανότατο στην προπαγάνδα κομμουνιστή, ο οποίος, μετά τον θάνατό του, πάει στην Κόλαση, όπου πολύ σύντομα πείθει τους φρουρούς να τον αφήσουν να φύγει και να πάει στον Παράδεισο.

Οταν ο Διάβολος προσέχει την απουσία του, γρήγορα επισκέπτεται τον Θεό, για να απαιτήσει να επιστρέψει στην Κόλαση.

Ομως αμέσως μόλις ο Διάβολος αρχίζει να μιλάει στον Θεό: «Κύριε…», ο Θεός τον διακόπτει: «Πρώτον, δεν είμαι Κύριος αλλά σύντροφος. Δεύτερον, είσαι τρελός να μιλάς σε ένα φανταστικό ον; – Δεν υπάρχω! Και τρίτον, να είσαι σύντομος, αλλιώς θα χάσω τη συνέλευση του κομματικού πυρήνα μου».

Αυτός είναι ο θεός που χρειάζεται σήμερα η ριζοσπαστική Αριστερά: ένας θεός που «έγινε εξ ολοκλήρου άνθρωπος» -ένας σύντροφος ανάμεσά μας, εσταυρωμένος μαζί με δύο κοινωνικά απόβλητους- και ο οποίος όχι μόνο «δεν υπάρχει», αλλά δεν το ξέρει και ο ίδιος, αποδέχεται την ανυπαρξία του, την αντιπαρέρχεται εντελώς για την αγάπη που ενώνει τα μέλη της Αγίας Τριάδας (το Κόμμα, η χειραφετημένη κοινότητα).

Στις παλιές καλές μέρες του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού», κάθε μαθητής μάθαινε ξανά και ξανά πως ο Λένιν καταβρόχθιζε βιβλία και για τη συμβουλή του προς τη νεολαία: «Μελετάτε, μελετάτε, μελετάτε!». Ενα κλασικό ανέκδοτο του σοσιαλισμού παρουσιάζει ένα ωραίο ανατρεπτικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιώντας αυτό το σύνθημα σ’ ένα απροσδόκητο πλαίσιο.

Ρωτάνε τον Μαρξ, τον Ενγκελς και τον Λένιν τι θα προτιμούσαν, μια σύζυγο ή μια ερωμένη. Ο Μαρξ, για να φανεί κάπως συντηρητικός, απάντησε «μια σύζυγο». Ο Ενγκελς, που ήξερε να απολαμβάνει τη ζωή, απάντησε φυσικά «μια ερωμένη». Η έκπληξη έρχεται από τον Λένιν, που απαντάει: «Και τα δύο, και σύζυγο και ερωμένη!». Μήπως επιδόθηκε σε μια κρυφή αναζήτηση ακραίων σεξουαλικών απολαύσεων; Οχι, αφού σύντομα εξηγεί: «Με αυτό τον τρόπο, μπορείς να πεις στην ερωμένη σου ότι θα είσαι με τη σύζυγό σου, και στη σύζυγό σου ότι θα επισκεφθείς την ερωμένη σου…». Και τι πραγματικά θα κάνεις; «Θα απομονωθώ κάπου και θα μελετάω, θα μελετάω, θα μελετάω!».

Το μπλε τηλέφωνο

Υπάρχει ένα ανέκδοτο από το Ισραήλ, για την επίσκεψη του Μπιλ Κλίντον στον Μπίμπι Νετανιάχου: Οταν ο Κλίντον βλέπει ένα μυστηριώδες μπλε τηλέφωνο στο γραφείο του Μπίμπι, τον ρωτάει τι είναι και ο Μπίμπι τού απαντάει ότι με αυτό μπορεί να συνομιλεί με Αυτόν εκεί στον ουρανό.

Οταν επιστρέφει στις ΗΠΑ, ο ζηλιάρης Κλίντον απαιτεί από τις μυστικές υπηρεσίες να του βρουν ένα τέτοιο τηλέφωνο χωρίς να λογαριάσουν το κόστος. Σε δύο εβδομάδες τού το παραδίδουν και πραγματικά λειτουργεί, αλλά ο λογαριασμός του τηλεφώνου είναι εξωφρενικός -δύο εκατομμύρια δολάρια για ένα λεπτό ομιλίας με Αυτόν εκεί πάνω.

Οπότε ο Κλίντον τηλεφωνεί αμέσως στον Μπίμπι και διαμαρτύρεται: «Πώς αντέχεις το κόστος ενός τέτοιου τηλεφώνου, αφού ακόμα κι εμείς, που σε στηρίζουμε οικονομικά, δεν το αντέχουμε; Ετσι ξοδεύεις τα χρήματά μας;». Ο Μπίμπι απαντάει με ψυχραιμία: «Οχι, δεν είναι έτσι – βλέπεις για μας τους Εβραίους αυτό το τηλεφώνημα χρεώνεται ως αστικό».

Ο Φρόιντ στο βιβλίο του για τα ανέκδοτα αναφέρει την ιστορία ενός μεσήλικα που προσπαθεί να πείσει ένα νεαρό άνδρα να παντρευτεί τη γυναίκα που του προξενεύει. Η στρατηγική του συνίσταται στο να αντικρούει κάθε ένστασή του με μια αξιέπαινη ιδιότητα.

Οταν ο νεαρός λέει: «Μα η γυναίκα είναι άσχημη», απαντάει: «Ετσι δεν χρειάζεται να ανησυχείς μήπως σε απατήσει με άλλους!». «Μα είναι φτωχή!». «Ετσι θα έχει συνηθίσει και δεν θα ξοδεύει πολλά από τα χρήματά σου». Και συνεχίζουν έτσι, ώσπου, τελικά, όταν ο άντρας διατυπώνει μια αντίρρηση που είναι αδύνατον να αντικρούσει με αυτό τον τρόπο, ο μεσήλικας ξεσπάει: «Τελικά τι αναζητάς; Την τελειότητα; Δεν υπάρχει κανείς χωρίς ελαττώματα!».

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)