Τα σύγχρονα αριστερά κόμματα υιοθετούν δύο βασικές στρατηγικές. Αφενός την παραδοσιακή στρατηγική της πάλης για την κυριαρχία των ιδεών και των θέσεών τους στη μακρά περίοδο και αφετέρου μια δανεική από την παράδοση άλλων πολιτικών χώρων στρατηγική ευθυγράμμισης με τις ήδη υπάρχουσες ιδέες και θέσεις όσο το δυνατό μεγαλύτερου ακροατηρίου, με στόχο την εξασφάλιση της ψήφου του. Και, υπό προϋποθέσεις, οι δύο αυτές βασικές στρατηγικές μπορούν να συνυπάρξουν. Μάλιστα, η «ανόθευτη» υιοθέτηση της μίας ή της άλλης στρατηγικής κρύβουν σημαντικούς κινδύνους για ένα αριστερό κόμμα που επιθυμεί όχι μόνο να παραμείνει πιστό στις ιδέες του αλλά και να εφαρμόσει όψεις τους.
Από τη μία είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο για ένα αριστερό κόμμα να μετασχηματίσει ριζικά τις πολιτικές αντιλήψεις της πλειονότητας έλκοντας τους ψηφοφόρους προς το μέρος του, ενώ μια τέτοια στρατηγική υποβαθμίζει εκ των πραγμάτων τη μάχη των εκλογών με συνέπειες για τα στρώματα που το κόμμα φιλοδοξεί να εκπροσωπήσει. Από την άλλη πλευρά, μια απόλυτα εκλογοκεντρική λογική μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε αποϊδεολογικοποίηση ενός κομματικού σχηματισμού και στην αποδοχή τελικά των υπαρχόντων (και αρνητικών σύμφωνα με τις αναλύσεις της Αριστεράς) πολιτικοϊδεολογικών συσχετισμών.
Υπάρχει, ωστόσο και ο τρίτος δρόμος, που αφορά την παράλληλη εργασία πάνω στον μετασχηματισμό των αντιλήψεων της κοινωνίας αλλά και των τακτικών εκλογοκεντρικών ελιγμών στη βάση των υπαρχόντων συσχετισμών. Και το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. μάλλον επιβεβαιώνει την υιοθέτηση μιας τέτοιας μεικτής στρατηγικής από το κόμμα, η οποία αφορά μια νέα εκλογοκεντρική κατεύθυνση που καταλαμβάνει χώρο από τη δυνατότητα σχεδιασμού μακροπρόθεσμων θέσεων στη βάση των κοινωνικών αναγκών και από τη ζωντανή οργανωτική λειτουργία του κόμματος, χωρίς ωστόσο να την εξαλείφει.
Η δε εκλογή προέδρου μέσω μιας διαδικασίας παρόμοιας με αυτή που έχουν ανά περιόδους επιλέξει η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ δημιουργεί δυνατότητες, αλλά κρύβει και κινδύνους. Δημιουργεί δυνατότητες γιατί το κόμμα θα καταφέρει να κινητοποιήσει σε οργανωτική διαδικασία μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων του που δεν έχει ξανασυναντήσει διά ζώσης, αλλά και κινδύνους υπό την έννοια ότι η σύγκριση με τα υπόλοιπα κόμματα δύσκολα θα αποτραπεί. Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. διαθέτουν οργανωτικές δομές και εμπειρία που έχουν οικοδομηθεί και αναπαραχθεί επί δεκαετίες σε μια σειρά από κοινωνικούς χώρους, κάτι το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δεν έχει ακόμα πετύχει. Κι αν το ΠΑΣΟΚ μπόρεσε να εξισορροπήσει το έλλειμμα της μειωμένης τα τελευταία χρόνια απήχησής του μέσα από τη δημιουργία ενός διακυβεύματος -που αφορούσε τη γενική πολιτική του κατεύθυνση και το οποίο συμβόλιζαν οι τρεις υποψηφιότητες-, για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Προσωπικά για τον Αλέξη Τσίπρα η διαδικασία της 15ης Μαΐου αποτελεί και μια προσωπική μάχη, την εκκίνηση της οποίας είχε ουσιαστικά προαναγγείλει την επομένη των εκλογών του 2019, όπου με δική του πρόταση είχε τεθεί ο στόχος της αντιστοίχισης της τότε εκλογικής επίδοσης με τις οργανωτικές δυνατότητες του κόμματος. Ως εκ τούτου, αν η προσέλευση στις κάλπες προσληφθεί ως ικανοποιητική, τότε ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα έχουν καταφέρει κάτι μοναδικό: να ακολουθήσουν τον τρίτο δρόμο, με άνοιγμα προς τον μεσαίο χώρο, χωρίς παράλληλη υποχώρηση σε αξιακές θέσεις στην οικονομία, στα δικαιώματα και τα εθνικά θέματα -ακόμα κι αν αυτά δεν έχουν γίνει κτήμα της κοινωνικής πλειονότητας- συμπαρασύροντας σε αυτόν χιλιάδες ανθρώπους που μέχρι πρότινος ήλπιζαν στον ΣΥΡΙΖΑ, αισθάνονταν «ΣΥΡΙΖΑ» ή στήριζαν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν τον είχαν πλησιάσει οργανωτικά. Και αυτή η επαφή θα είναι ο πρώτος κόμβος στην προσπάθεια να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στην πράξη και στη μακρά περίοδο «υπόθεση των πολλών» χωρίς να απωλέσει το ιδεολογικό του στίγμα.
* Ο Άγγελος Σεριάτος είναι επικεφαλής κοινωνικών και πολιτικών ερευνών της Prorata
