Αν εξαιρέσουμε κάποια ακραία μέτρα, όπως η απαγόρευση βαδίσματος στο ευρύ πεζοδρόμιο της Νέας Παραλίας της Θεσσαλονίκης, όλα αυτά έγιναν πρόθυμα δεκτά από τους πολίτες: Ο συνωστισμός, συνθήκη μετάδοσης του κορονοϊού, απειλεί την υγεία και τις ζωές. Οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν, επιβεβαιώνονται και ευτυχώς εισακούονται. Και, φυσικά, δεν διακρίνουν καλούς ή κακούς συνωστισμούς, αναφέρονται αδιακρίτως.
Ολα αυτά γνωστά, πασίγνωστα. Γνωστή και η οργανωμένη παράβαση, σε βαθμό αντιστροφής, αλλά αυτή αποσιωπάται και απωθείται: Στην περίπτωση των «αποθηκευμένων» (κρατουμένων, μεταναστών σε ελεγχόμενους χώρους, ενοίκων γηροκομείων) ο συνωστισμός όχι μόνο δεν απαγορεύεται, αλλά επιβάλλεται.
Δεν αναφέρομαι βέβαια σε περιπτώσεις κλειστών χώρων όπου ήδη διαπιστώθηκε κάποιο κρούσμα. Εκεί οι περιστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε έκτακτα μέτρα παράτασης ενός εγκλεισμού. Τόσο στην περίπτωση όμως των φυλακών όσο και στην περίπτωση των χώρων κράτησης των μεταναστών-προσφύγων, η κράτηση σε συνθήκες ενός απαράδεκτου συνωστισμού προηγείται και οι έλεγχοι έπονται. Καθυστερούν, μέχρι την τυχαία αποκάλυψη δείγματος, επειδή κάποιος οδηγήθηκε αναγκαστικά σε νοσοκομείο για άλλο λόγο και εξετάστηκε.
Στην περίπτωση των φυλακών, η ανάγκη αποσυμφόρησής τους θα έπρεπε να έχει γίνει αντιληπτή και χωρίς τις διαμαρτυρίες – όσες τέλος πάντων διαπερνούν τις ωτασπίδες. Οι διεθνείς συγκρίσεις, οι αριθμοί που προκύπτουν με βάση συσχετισμούς χωρητικότητας και πληθυσμού και οι γνωστές σε όλους ελλείψεις υποδομών περίθαλψης υπαγορεύουν ως πιεστική ανάγκη την αποσυμφόρηση.
Στα ποικιλώνυμα κέντρα όπου κρατούνται οι μετανάστες, ιδίως στα νησιά, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, τόσο από την άποψη του υπερπληθυσμού, όσο και ως προς την καθαριότητα και τις συνθήκες σίτισης και περίθαλψης. Οταν σε οικισμό για 3.000 άτομα στοιβάζονται 23.000, τότε μια ολιγόχρονη έξοδος -π.χ. για την προμήθεια ενός συμπληρώματος διατροφής- ισοδυναμεί με ανάσα ζωής. Αυτή αποκλείεται.
Μια οικογένεια σπεύδει πρώτα να φροντίζει τα πιο ευάλωτα μέλη της. Ανάλογα η ευρύτερη κοινωνία θα έπρεπε κατά προτεραιότητα να ασχολείται με όσους βρίσκονται στην πιο δύσκολη θέση. Να προωθήσει μέτρα διασποράς των μεταναστών που βρίσκονται σε κέντρα των νησιών, καθώς και θεσμούς σταθμισμένης αποσυμφόρησης των υπερκορεσμένων φυλακών.
Κι αν ο ανθρωπισμός για τους κρατούντες σήμερα δεν αποτελεί υπολογίσιμο επιχείρημα, ας σκεφτούν το συμφέρον των «δικών τους»: Ο ανέλεγκτος συνωστισμός των στοιβαγμένων μεταναστών αργά ή γρήγορα θα μεταδίδεται στον περίγυρο. Και, παραδίπλα, οι κρατούμενοι, όταν φτάσει η κανονική ώρα της απόλυσής τους, θα αισθάνονται ότι τίποτε πια δεν τους συνδέει με την κοινωνία που τους στέρησε την στοιχειώδη ανθρώπινη μεταχείριση. Η αύξηση της εγκληματικής υποτροπής και αντίστοιχα η υπόσκαψη της ασφάλειας θα είναι η ευνόητη, προγραμματισμένη θαρρείς, συνέπεια.
* Ο Ν. Παρασκευόπουλος είναι ομ. καθηγητής ΑΠΘ
