Η δικαστική απόφαση σήμανε τη διάρρηξη μιας θεμελιώδους προϋπόθεσης για την πλατιά αναπαραγωγή της οργάνωσης: τη διάρρηξη της οργανικής σχέσης της Χρυσής Αυγής με τους θεσμούς, η οποία όλα αυτά τα χρόνια μεταφραζόταν σε μια κραυγαλέα θεσμική ασυλία.
Εκατοντάδες επιθέσεις στο δρόμο, εκφοβισμοί, δολοφονικές απόπειρες και δολοφονίες, συστηματικά προετοιμασμένες, φαντασμαγορικά διατυπωμένες εν είδει πολιτικών καλεσμάτων, περισσότερο ή λιγότερο φανερές, αλλά πάντοτε με το διακριτό σημάδι της οργάνωσης, επί σαράντα χρόνια αρθρώνονταν ως κόμποι ενός νήματος που ύφαινε μια κεντρικά σχεδιασμένη και οργανωμένη μαζική εξόντωση «εχθρών», κατά τα πρότυπα της ναζιστικής συγκρότησης. Και επί σαράντα χρόνια αυτό το νήμα παρέμενε αόρατο για τους θεσμούς.
Μόνο αυτονόητη δεν ήταν η καταδίκη
Τόσο αόρατο που όχι μόνο καθιστούσε την ατιμωρησία περίπου αυτονόητη, αλλά πολύ περισσότερο θώπευε το κοινό μυστικό περί της αναπαραγωγής θυλάκων της άκρας δεξιάς εντός του κράτους, και θεσμών όπως η αστυνομία, ο στρατός, η δικαιοσύνη, η εκκλησία. Η υπόθεση της Χρυσής Αυγής στάθηκε η αφορμή για το ξετύλιγμα αυτών των διασυνδέσεων, που άρχισαν να αποκτούν ονοματεπώνυμο.
Στην κορυφή του παγόβουνου, εκκωφαντικά ηχεί το όνομα του Παναγιώτη Μπαλτάκου, που σύμφωνα με τα πρωτοφανή και πασίγνωστα πλέον ντοκουμέντα, ως γραμματέας της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο της μεγάλης ανόδου της Χρυσής Αυγής, επιβεβαίωνε στην οργάνωση ότι οι δικαστικές διώξεις εναντίον της όφειλαν να εκπέσουν ως πολιτικές παρεμβάσεις. Ήταν τότε που η Χρυσή Αυγή έχαιρε πλήρους θεσμικής νομιμοποίησης, ορατότητας στα ΜΜΕ, και ανάδειξής της ως ισότιμου, «κανονικού» κόμματος. Υπό αυτές τις συνθήκες, συντελέστηκε μια καταλυτική απελευθέρωση του σκληρού πυρήνα της δυναμικής της, που ένιωθε απόλυτη ασφάλεια για την υλοποίηση του καθαυτό πολιτικού-επιχειρησιακού σχεδίου: παραδειγματικές εξοντώσεις.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η καταδίκη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής μόνο αυτονόητη δεν ήταν. Και ακριβώς εξαιτίας αυτών των συνθηκών, η καταδίκη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής φέρει τη σφραγίδα του ίδιου του αντιφασιστικού κινήματος ⎼με την ακούραστη ερευνητική εργασία του αλλά και την καταλυτική του δράση στη μετατόπιση των πολιτικών συσχετισμών⎼ και επουδενί κάποιας επίσημης κομματικής απόφασης όψιμα «αντιφασιστικής». Τα «σταγονίδια» του βαθέος κράτους και τα ιδεολογικά ερείσματα της ακροδεξιάς στην κοινωνία ευρύτερα συνθέτουν ένα τείχος από πολύ πιο ριζωμένες και συνθετότερες κοινωνικές και ιδεολογικές σχέσεις από αυτές που θα μπορούσε να αναδιατάξει εν μία νυκτί κάποια κυβερνητική επιλογή. Η δικαστική απόφαση, λοιπόν, συνιστά τη συμβολική επικύρωση του πολιτικού ρήγματος που έσκαψαν οι κινηματικοί αγώνες όλα αυτά τα χρόνια με αντίτιμο αιματηρό, κυριολεκτικά.
Ένα είδος κοινωνικού βαρόμετρου
Η εξέλιξη αυτή βέβαια σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται την αποτροπή της κούρσας πολιτικής κεφαλαιοποίησης, που με φόρα έχει αρχίσει να επιδίδεται όλο το επίσημο πολιτικό σκηνικό, πλην όμως εκ των υστέρων. Μια κούρσα που το αποτέλεσμά της παραμένει ανοιχτό, αλλά που όμως δεν υπήρξε το καθοριστικό για το πώς φτάσαμε στην καταδίκη.
Ούτε φυσικά συνεπάγεται το τέλος της θεωρίας των δύο άκρων, που εξάλλου καθίσταται η αιχμή του δόρατος αυτής της κούρσας. Είναι όμως στο χέρι του κινήματος να βαθύνει τις κοινωνικές προεκτάσεις αυτής τις καταδίκης σπάζοντας τη βιτρίνα της θεωρίας των δύο άκρων.
Πολύ περισσότερο, δεν συνεπάγεται ότι ξεμπερδέψαμε με τον χρυσαυγιτισμό και τον φασισμό ⎼ ο φασισμός δεν κρίνεται σε μια δικαστική απόφαση. Οι δικαστικές αποφάσεις όμως είναι ένα είδος κοινωνικού βαρόμετρου. Και σήμερα αποδεικνύεται ότι το αντιφασιστικό κίνημα μπορεί να μετασχηματίζει κραταιούς πολιτικούς συσχετισμούς που φτάνουν μέχρι την καρδιά του κράτους.
Πρόκειται για μια σπουδαία νίκη σε έναν αγώνα διαρκείας. Σε έναν αγώνα που έχει στο κέντρο του την αντιπαράθεση με τον ιδεολογικό πυρήνα του φασισμού∙ τον πυρήνα που βρίσκει καταφύγιο στις συνειδήσεις και τις αυτονόητες καθημερινές πρακτικές, που αγκαλιάζεται από ένα υπαρκτό ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας το οποίο απερίφραστα θεωρεί χρήσιμες τις ναζιστικές ιδέες, που φωλιάζει στην απανθρωπιά και την περιθωριοποίηση, στα Καμένα Βούρλα, στη Γλάδστωνος, στη Μόρια, στον Έβρο, στον βυθό της Μεσογείου.
Ας σκεφτούμε τι θα σήμαινε μια αθωωτική απόφαση σήμερα, σε αυτές τις συνθήκες. Ας σκεφτούμε καλύτερα τι σήμανε η ίδια η διεξαγωγή της δίκης: για την επιχειρησιακή δυνατότητα της Χρυσής Αυγής, για το ξήλωμα της εικόνας μιας οργάνωσης που η ηγεσία του τρέχει σαν τα ποντίκια να κρυφτεί από την ευθύνη και που προδίδει όπως όπως τα πολυλιβανισμένα «ιδανικά» της.
Για σήμερα λοιπόν, για τον Σαχζάτ, τον Παύλο, τους Αιγύπτιους αλιεργάτες, τους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, για όλες εκείνες και εκείνους που ποτέ δεν μάθαμε το όνομά τους, που ποτέ δεν το φωνάξαμε ρυθμικά στις πορείες μας, νικήσαμε.
Αύριο είναι μια άλλη μέρα, νέων αγώνων, δυσκολιών και οραμάτων∙ συνεχίζουμε με σπουδαίες παρακαταθήκες.
* H Δ. Παρασκευά Βελουδογιάννη είναι υποψήφια διδακτόρισσα κοινωνικής θεωρίας
