Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 28 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία όσον αφορά την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος, έπειτα από σχεδόν δώδεκα ώρες διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, περί τις 04:30 τοπική ώρα (05:30 ώρα Ελλάδας), εξασφαλίζοντας τη συναίνεση της Ιταλίας, που απειλούσε να προβάλει βέτο.

• ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αλ. Τσίπρας: Βαθιά διχασμένη η Ε.Ε. - Η Ελλάδα έθεσε τις αξίες της αλληλεγγύης και της συνευθύνης (βίντεο)

«Οι ηγέτες των 28 χωρών της ΕΕ συμφώνησαν στα συμπεράσματα της συνόδου, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη μετανάστευση», γνωστοποίησε  μέσω Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ντόναλντ Τουσκ.

EU28 leaders have agreed on #euco conclusions incl. migration.

— Donald Tusk (@eucopresident) 29 Ιουνίου 2018

Οι ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ κατέληξαν σήμερα το πρωί, έπειτα από διαβουλεύσεις εννέα ωρών, σε συμφωνία για τη μετανάστευση, την οποία χαιρέτισε η Ιταλία, η οποία απειλούσε να ασκήσει βέτο στην σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, αν δεν της έδειχναν περισσότερη αλληλεγγύη όσον αφορά την άφιξη μεταναστών.

Στήριξη σε Ελλάδα και Ισπανία

Η Γερμανία θα συνεχίσει να αναζητά διμερείς συμφωνίες, ειδικά για τις δευτερογενείς μετακινήσεις, όσο δεν υπάρχει ο νέος κανονισμός του Δουβλίνου, ανέφερε η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε λίγο μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής σήμερα στις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, για τις δευτερογενείς μετακινήσεις, η Γερμανίδα καγκελάριος ανέφερε ότι συμφωνήθηκε πως οι πρόσφυγες που εντοπίζονται στα σύνορα Γερμανίας-Αυστρίας από γερμανικές αρχές και οι οποίοι έχουν εισέλθει στο σύστημα Euroduc από την Ελλάδα και την Ισπανία, θα επιστρέφονται σε αυτές τις χώρες. Παράλληλα, ανέφερε η Α. Μέρκελ, «θα προσπαθήσουμε να στηρίξουμε την Ισπανία και κυρίως την Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου». Αυτό θα συμβαίνει μόνον αν οι αιτούντες άσυλο εντοπίζονται στα σύνορα Γερμανίας- Αυστρίας, διευκρίνισε η Α. Μέρκελ. Η ίδια σημείωσε, ακόμη, ότι η Γερμανία θα αποδεχτεί σταδιακά και θα ολοκληρώσει τις υποθέσεις οικογενειακής επανένωσης στην Ελλάδα και την Ισπανία, με σκοπό να εγγυηθεί την οικογενειακή ενότητα.

Η Α. Μέρκελ είπε ότι μίλησε με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα για την κατάσταση στα ελληνικά νησιά και πράγματι αναγνώρισε ότι πρέπει και αξίζουν να λάβουν μεγαλύτερη βοήθεια. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η συμφωνία ΕΕ- Τουρκίας θα πρέπει να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματικά από την ελληνική πλευρά, όσον αφοράσ το νομικό κομμάτι της.

Εξάλλου, σχετικά με τα «ελεγχόμενα κέντρα» που συμφωνήθηκε ότι θα δημιουργηθούν σε κράτη- μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, η Α. Μέρκελ είπε πως ο Ιταλός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι η Ιταλία δεν θα είναι μεταξύ αυτών. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η Γερμανία πάντα έδειξε προθυμία και ετοιμότητα να επιμεριστεί το προσφυγικό βάρος και προσέθεσε ότι στο ζήτημα των δευτερογενών μετακινήσεων στηρίζεται στη βοήθεια των άλλων χωρών. «Είμαστε ανοιχτοί» σε προτάσεις, ανέφερε η Α. Μέρκελ, αλλά δεν υπάρχει συγκεκριμένη συμφωνία με την Ιταλία.

Για τις περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης, σε τρίτες χώρες, η Α. Μέρκελ τόνισε ότι είναι μια σημαντική πρόταση, ωστόσο, παρατήρησε ότι δεν μπορούμε να το συζητάμε χωρίς να υπάρξει πρώτα συνεννόηση με τις άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες της Βορείου Αφρικής.

Καταλήγοντας, η Α. Μέρκελ εκτίμησε ότι η σημερινή συμφωνία είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πρόοδο που έγινε την τελευταία εβδομάδα και τόνισε ότι σήμερα κιόλας θα ενημερώσει τους κυβερνητικούς της εταίρους. Σημείωσε, ωστόσο, ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες συμφωνίες στο μεταναστευτικό, μέχρι το Δουβλίνο 4 , λέγοντας ότι «δεν είναι το τέλος της διαδρομής, αλλά αν εφαρμόσουμε αυτά που αποφασίσαμε σήμερα θα έχουμε διανύσει ένα μεγάλο κομμάτι της».

Οι αντιδράσεις:

• Μέρκελ: «Αποφασιστικό βήμα» για μια ευρωπαϊκή λύση στο μεταναστευτικό

• Ντ. Τουσκ: Πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για επιτυχία στην εφαρμογή μιας συμφωνίας για το μεταναστευτικό

• Ο ΔΟΜ χαιρετίζει την απόφαση της συνόδου κορυφής

• Unicef και Pro Asyl επικρίνουν την πρόθεση των Ευρωπαίων να δημιουργήσουν ελεγχόμενα κέντρα για τους πρόσφυγες

• Οι Γιατροί χωρίς Σύνορα επικρίνουν τη συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών

• Μακρόν: Η συμφωνία για το μεταναστευτικό δεν θέτει υπό αμφισβήτηση την αρχή της χώρας πρώτης εισόδου

• Σεντένο: Είναι μια πολύ σημαντική ημέρα για την ευρωζώνη και ελπίζω ότι θα καταφέρουμε σήμερα

• Ευρωπαϊκή Αριστερά και Πράσινοι κατά της συμφωνίας για το μεταναστευτικό

• Κάποιος δεν κατάλαβε καλά...: Διαφωνίες Γαλλίας και Ιταλίας για το τι συμφωνήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία

«Πλατφόρμες αποβίβασης» προσφύγων και μεταναστών, «ελεγχόμενα κέντρα», ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων: τα κύρια σημεία της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν οι ευρωπαίοι ηγέτες έπειτα από ολονύκτιες συνομιλίες:

«Πλατφόρμες αποβίβασης»: 

Οι 28 ζητούν «ταχεία επεξεργασία» της ασαφούς ακόμη έννοιας «περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης» των προσφύγων και μεταναστών που διασώζονται στη θάλασσα εκτός της Ευρώπης σε συνεργασία με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης για να αποτραπεί ο διάπλους της Μεσογείου.

Καμία τρίτη χώρα δεν έχει μέχρι στιγμής προσφερθεί να φιλοξενήσει τέτοια κέντρα υποδοχής για διασωθέντες στα διεθνή ύδατα, κέντρα στα οποία θα γίνεται ο διαχωρισμός ανάμεσα σε παράτυπους μετανάστες και αιτούντες άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, «εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου».

Το Μαρόκο και η Αλβανία έχουν ήδη γνωστοποιήσει ότι δεν θα δεχθούν την εγκατάσταση τέτοιων κέντρων στο έδαφός τους. Αλλωστε τα ίδια τα κέντρα αυτά υποδοχής που ονομάζονται «πλατφόρμες» προκαλούν αμφιβολίες στις ευρωπαϊκές χώρες για το αν η αποβίβαση διασωθέντων στην θάλασσα ανθρώπων συνάδει με το διεθνές δίκαιο.

«Ελεγχόμενα κέντρα»: 

Το κείμενο της συμφωνίας προβλέπει ότι οι διασωθέντες στην θάλασσα θα μπορούν να τοποθετούνται σε «ελεγχόμενα κέντρα» στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης από όπου θα μπορούν να κατανεμηθούν εντός της Ενωσης όταν θα δικαιούνται ασύλου ή να επαναπροωθούνται στις χώρες τους στην αντίθετη περίπτωση.

Ομως, η σύσταση τέτοιων κέντρων, που θα λειτουργούν με ευρωπαϊκά μέσα, επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών και κατά τον ίδιο τρόπο η κατανομή των προσφύγων «θα πρέπει να γίνεται σε εθελοντική βάση».

Η Ιταλία εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόταση αυτή, αλλά δεν διευκρίνισε αν θα δημιουργήσει τέτοια «ελεγχόμενα κέντρα» στο έδαφός της. Στο κείμενο της συμφωνίας γίνεται λόγος για «ελεγχόμενα» και όχι «κλειστά» κέντρα, όπως πρότεινε η Γαλλία. Ωστόσο, η έννοια «ελεγχόμενα» δεν προσδιορίζεται.

«Δευτερογενείς κινήσεις»: 

Η συμβιβαστική συμφωνία περιλαμβάνει μία παράγραφο που αφορά την αντιμετώπιση των μετακινήσεων των προσφύγων και μεταναστών μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης χωρίς να περιμένουν την απόφαση για την χορήγηση ασύλου στην χώρα άφιξής τους. Αυτές οι μετακινήσεις ονομάζονται «δευτερογενείς».

«Τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν όλα τα αναγκαία εσωτερικά νομοθετικά και διοικητικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τέτοιες μετακινήσεις και να συνεργασθούν στενά μεταξύ τους με αυτόν τον στόχο».

Οι «δευτερογενείς μετακινήσεις» είναι η αιτία της έντασης ανάμεσα στην καγκελάριο Αγγελα Μέρκελ και τον κύριο σύμμαχό της στον κυβερνητικό συνασπισμό, την Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CDU) της Βαυαρίας, που απειλεί να επαναπροωθήσει από τα νότια σύνορα της Γερμανίας πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν καταγραφεί σε άλλη χώρα, αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα.

Εξωτερικά σύνορα: 

Η συμφωνία προβλέπει την ενίσχυση των μέσων του Frontex παρέχοντάς της μεγαλύτερη χρηματοδότηση (χωρίς συγκεκριμένα ποσά) και μία ευρύτερη εντολή.

Προβλέπει επίσης την ενίσχυση της υποστήριξης της λιβυκής «ακτοφυλακής» και καλεί «όλα τα πλοία που επιχειρούν στην Μεσόγειο» να σεβασθούν την κείμενη νομοθεσία και να μην παρεμποδίζουν τις επιχειρήσεις της λιβυκής ακτοφυλακής. Η παράγραφος αυτή έδωσε ιδιαίτερη ικανοποίηση στην Ιταλία και την Μάλτα.

Οι 28 συμφώνησαν να αποδεσμεύσουν την δεύτερη δόση του πακέτου των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ της βοήθειας προς τους πρόσφυγες στην Τουρκία και να χρηματοδοτήσουν το ταμείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Αφρική, ώστε να καταπολεμηθούν τα αίτια της μετανάστευσης.

Κανονισμός του Δουβλίνου: 

«Συναίνεση πρέπει να υπάρξει για τον Κανονισμό του Δουβλίνου ώστε να μεταρρυθμισθεί με βάση την ισορροπία ανάμεσα στην υπευθυνότητα και την αλληλεγγύη», αναφέρεται στο κείμενο της συμφωνίας, στο οποίο ωστόσο δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για την μεταρρύθμιση.

Αρχικά, αυτή η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής επρόκειτο να ασχοληθεί με την εξεύρεση αυτής της συναινετικής λύσης για την μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου, αλλά οι διαφωνίες είναι ακόνη πολύ έντονες σχετικά με τις τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν σε αυτήν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, που αναθέτει την ευθύνη για την διαχείριση κάθε αίτησης ασύλου στην χώρα εισόδου στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την άρση αυτής της ρύθμισης σε περιόδους κρίσης, με την εφαρμογή υποχρεωτικής κατανομής των αιτούντων άσυλο. Αλλά χώρες όπως η Αυστρία και η Πολωνία , υποστηριζόμενες από την Αυστρία, είναι κατηγορηματικά αντίθετες με την ιδέα.

Η Ιταλία ζητεί από την πλευρά της μόνιμο σύστημα κατανομής και την πλήρη εγκατάλειψη της αρχής της ευθύνης της χώρας εισόδου.