Είναι από τις περιπτώσεις που οι λέξεις δεν αρκούν για να χωρέσει το μέγεθος κάποιων πράξεων κι ακόμη περισσότερο κάποιων παραλείψεων. Είναι από τις περιπτώσεις που οι στιγμές έχουν τη δύναμη ώστε να χωρέσουν την ανεξίτηλη μνήμη και το ανεξόφλητο χρέος δεκαετιών.
Ένα ελάχιστο μέρος αυτού του χρέους προς τους Έλληνες Εβραίους είναι που ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης «έσβησε» στο Άουσβιτς τις προηγούμενες ημέρες με τον οφειλόμενο φόρο τιμής που απέτισε στα δικά μας θύματα του Ολοκαυτώματος.
Ένα χρέος που το επίσημο ελληνικό κράτος για δεκαετίες απέφευγε να αναγνωρίσει αποκρύπτοντας τις δικές του ιστορικές ευθύνες απέναντι στους Εβραίους πολίτες του. Γιατί δεν ήταν μόνο το 1943 που τα στρατεύματα κατοχής της ναζιστικής Γερμανίας και οι ντόπιοι συνεργάτες τους μετέφεραν στα στρατόπεδα του θανάτου δεκάδες χιλιάδες Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Ήταν πολύ νωρίτερα της γερμανικής κατοχής, όταν με την ανοχή του επίσημου κράτους ο εβραϊκός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης γνώρισε τον ρατσισμό, τις διώξεις και τα πογκρόμ διάφορων εθνικοφρόνων και παραχριστιανικών οργανώσεων.
Πάει πολύ πίσω αυτό το χρέος της ντροπής, που βαραίνει σχεδόν έναν αιώνα το ελληνικό κράτος, χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρξει η παραμικρή αυτοκριτική για τα όσα οι Έλληνες Εβραίοι υπέστησαν τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Ένα χρέος που τοκιζόταν κάθε φορά που η Πολιτεία τιμούσε τους ντόπιους διώκτες των Εβραίων δίνοντας τιμητικά το όνομά τους σε δρόμους της Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα αθώωνε τον Μαξ Μέρτεν και διακοσμούσε πλατείες και περιβόλους εκκλησιών με τα σπασμένα μάρμαρα του εβραϊκού νεκροταφείου της πόλης.
Είναι πολλά αυτά που συλλογικά βαραίνουν τη χώρα ετούτη για το πώς φέρθηκε σε ένα κομμάτι του πληθυσμού της λόγω της θρησκείας του. Είναι πολλά αυτά που απαιτούν μια εθνική αυτοκριτική. Και αν μοιάζει ελάχιστο, ήταν τεράστιο το βήμα που έκανε στο όνομα όλων μας ο πρόεδρος της Βουλής πριν από δύο μέρες στο Αουσβιτς.
Γιατί δεν ήταν μια τυπική παρουσίαση εκθεμάτων που θα κοσμούν τη Μόνιμη Ελληνική Έκθεση στο Άουσβιτς αυτό που έκανε ο Νίκος Βούτσης. Ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο, με πολύ πιο βαθύ συμβολισμό. Ήταν η αναγνώριση της οφειλής και ένας ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη αυτών που δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν.
