Αλιεύσαμε το παρακάτω ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Κορίνας Βασιλοπούλου από την Εφημερίδα των Συντακτών, με τίτλο Οι βίλες Αμαλίας της Μαδρίτης :
Στο εσωτερικό αυτής της κατάληψης δεν υπάρχουν μπουκάλια μπίρας, μάσκες και άλλα υλικά, ύποπτα για «τρομοκρατική» χρήση. Παντού παιδικά παιχνίδια. Δεσπόζουσα θέση καταλαμβάνει ένα ξύλινο αλογάκι. Η τηλεόραση παίζει κινούμενα σχέδια. Ενα πιτσιρίκι περίπου δύο χρονών κλαίει, ενώ η μητέρα του προσπαθεί να το ηρεμήσει.
Δεν μιλάμε, φυσικά, για το εσωτερικό της βίλας Λέλα Καραγιάννη ούτε για τη Βίλα Αμαλίας. Το παραπάνω σκηνικό, όπως το περιγράφει η ισπανική εφημερίδα «El Pais», εκτυλίσσεται σε ένα κατειλημμένο σπίτι στο προάστιο της Μαδρίτης, Βαλδεμόρο.
Οι «καταληψίες» είναι ένα ζευγάρι ανέργων και το μωρό τους. Σαν αυτούς, υπάρχουν δεκάδες άλλοι στη γειτονιά. Μια γειτονιά «καταληψιών», στην πραγματικότητα. Ενα ολόκληρο οικοδομικό συγκρότημα με 70 κομψές μεζονέτες έμεινε στα αζήτητα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ούτε αγοραστής ούτε ενοικιαστής.
Κι όμως, οι μεζονέτες δεν είναι άδειες. Οι περισσότερες έχουν πλέον καταληφθεί από φτωχούς και άστεγους, νεόπτωχους, όπως το ζευγάρι του ρεπορτάζ, που δεν χωρούσαν πουθενά αλλού στη νεοφιλελεύθερη Ισπανία του Ραχόι. «Δεν είχαμε πού αλλού να πάμε, κι αυτά τα σπίτια, στο μεταξύ, είναι άδεια. Είναι μια τρέλα», λέει η γυναίκα. «Δεν είμαστε αλήτες, ούτε τεμπέληδες. Πρώτα ανήκαμε στη μεσαία τάξη».
Η άγρια οικονομική κρίση που πλήττει και την Ισπανία, σε συνδυασμό με τη σταδιακή διάλυση του κοινωνικού κράτους, αυξάνει και το φαινόμενο των καταλήψεων άδειων σπιτιών. Μόνο που και οι καταλήψεις έχουν αλλάξει μορφή. Οι καταληψίες δεν είναι πια λίγοι αναρχικοί ή «περιθωριακοί» που μπαίνουν σε παλιά, εγκαταλειμμένα κτίρια. Είναι και καθωσπρέπει οικογενειάρχες, νεαρά ζευγάρια, ηλικιωμένοι, άνθρωποι που μέχρι πρότινος είχαν μια κανονική δουλειά και μια κανονική ζωή, η οποία ανατράπηκε βίαια.
Είναι κάποιοι από τα σχεδόν πέντε εκατομμύρια των ανέργων (περίπου το 26% του ενεργού πληθυσμού) που βρέθηκαν στον δρόμο γιατί δεν μπορούν πια να πληρώσουν το νοίκι ή το στεγαστικό τους δάνειο. Η έξωση λόγω χρεών εξελίσσεται σε μια από τις σοβαρότερες πληγές της σύγχρονης ισπανικής κοινωνίας. Γύρω στο μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν το σπίτι τους ή κινδυνεύουν να τα χάσουν άμεσα.
Την ίδια στιγμή, η χώρα είναι γεμάτη από άδειες κατοικίες, κουφάρια ενός οικοδομικού «θαύματος» που αποδείχθηκε φούσκα. Στα περίχωρα των μεγάλων πόλεων υπάρχουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα με πολυκατοικίες που έχουν μείνει απούλητες ή ξενοίκιαστες ή με ημιτελείς οικοδομές. Σαν τη γειτονιά του Βαλδεμόρο με τους καταληψίες.
Ανάλογα φαινόμενα εκτεταμένων καταλήψεων άδειων και συχνά νεόδμητων κατοικιών παρατηρούνται και σε άλλα σημεία γύρω από την ισπανική πρωτεύουσα, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. Οι καταλήψεις αυτού του τύπου γίνονται από πέρυσι συχνά με τη βοήθεια ατόμων από το κίνημα των αγανακτισμένων, οι οποίοι, εκτός από το να προσπαθούν να σταματούν τις εξώσεις, βοηθούν και άστεγους συνανθρώπους τους να βρουν ένα νέο σπίτι στα κρυφά.
«Αυτή τη νέα μορφή κατάληψης την ονομάζουμε διακριτική ή σιωπηλή κατάληψη», λέει στην «El Pais» ο Ραμόν, από την ομάδα κατοικίας του Κινήματος των Αγανακτισμένων της 15ης Μαΐου (Oficina de Vivienda del 15-M). Ακριβώς επειδή αυτές οι καταλήψεις είναι «σιωπηλές» για τον φόβο των αρχών, δεν υπάρχει και ακριβής αριθμός των κατειλημμένων κατοικιών. Είναι όμως γνωστός ο αριθμός των άδειων κατοικιών σε ολόκληρη την ισπανική επικράτεια: υπολογίζεται ανάμεσα στα 5 με 6 εκατομμύρια. Το 2001 ήταν μόνο τρία…
«Οσο συνεχίζονται οι εξώσεις άλλο τόσο θα εξαπλώνονται και οι σιωπηλές καταλήψεις στην πόλη», προβλέπει η Τσέμα Ρουίθ, εκπρόσωπος της Πλατφόρμας Πληγέντων από τις Υποθήκες (Afectados por la hipoteca/PAH) στη Μαδρίτη. «Η έννοια του καταληψία είχε ανέκαθεν αρνητική χροιά», σχολιάζει στην «El Pais» ο Χούλιο Αλγουαθίλ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Carlos III της ισπανικής πρωτεύουσας. «Ομως, με την κρίση, η αντίληψη αυτή αλλάζει και, στο τέλος, η κοινωνία θα την αποδεχθεί».
