Πολλά, αν όχι όλα, είναι τα γεγονότα με παγκόσμια αναφορά που μας επηρεάζουν περισσότερο ή λιγότερο. Και η διάδοση του ιού αποτελεί μια τέτοια πραγματικότητα για την οποία βιώνουμε ή οφείλουμε να βιώσουμε αυτή την διάσταση.
Το «Φαινόμενο της Πανοραμικής εντύπωσης» - The Overview Effect
Είναι μια εμπειρία γνωστικής μετάλλαξης, όπως αυτή που βιώνουν οι αστροναύτες όταν αντικρίζουν για πρώτη φορά τη Γη από το διάστημα και που τους έκανε να την δουν ως μια ολότητα χωρίς σύνορα, μια κοινή εστία χωρίς διαφορές The Overview Effect. Το «Φαινόμενο της Πανοραμικής Εντύπωσης».
«Από το διάστημα, τα εθνικά σύνορα εξαφανίζονται, οι συγκρούσεις που διαιρούν τους ανθρώπους καθίστανται λιγότερο σημαντικές και η ανάγκη να δημιουργηθεί μια πλανητική κοινωνία με ενωμένη την βούληση να προστατευθεί αυτή η «απαλή μπλε τελεία» (pale blue dot) γίνεται τόσο προφανής όσο και επιτακτική.»(1)
Και η πανδημία έρχεται να λειτουργήσει ως εμπειρία γνωστικής μετάλλαξης που πρέπει να την αντιμετωπίσουμε από κοινού και διαπλανητικά. Και αυτήν και τις επόμενες. Προφανώς, αυτό αφορά και την αντιμετώπιση της κλιματικής αποσταθεροποίησης της οποίας τις επιπτώσεις νιώθουμε όλο και πιο συχνά και όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια, αλλά επειδή δεν χρειάστηκε να μπούμε σε παγκόσμια καραντίνα, δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο.
Και οι απαντήσεις στις προκλήσεις αυτές μας κάνουν όλους «αστροναύτες όταν αντικρίζουμε τη Γη και πρέπει να προστατέψουμε αυτή και την ανθρωπότητα». Απαντήσεις παλιές και καινούριες. Ιδέες, σκέψεις και πολιτικές που τις έχουμε ακούσει και διεκδικήσει και επανέρχονται αυτούσιες, επικαιροποιημένες ή και εξελιγμένες.
Δημοκρατική διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης
Στα κινήματα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που συμμετείχαμε στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα θέταμε και το ζήτημα της λειτουργίας υπερεθνικών οικονομικών οργανισμών και ενώσεων που λειτουργούν με έλλειμμα ή χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση για την ανεξέλεγκτη αγορά. Και την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αντίληψη πολιτικών δυνάμεων που τους εκχωρούσε αυτό το δικαίωμα. Άλλωστε, η διαδήλωση το Σεπτέμβρη του 2000 στην Πράγα αφορούσε τέτοιους οικονομικούς οργανισμούς και στη Γένοβα το 2001 τους G8.
Ήμασταν ωστόσο, υπέρ μιας νέας παγκοσμιότητας, με τον «άνθρωπο και το περιβάλλον πάνω από τα κέρδη», που έβαζε, και με υπέρμαχο τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, το ζήτημα της δημοκρατικής διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης. Κάτι που σήμερα αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο. Και στην προκειμένη περίπτωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, πρέπει να ενισχυθεί γιατί εκτός των άλλων, ενισχύει ακριβώς αυτή την προοπτική. Μια διεθνή διακρατική ανταπόκριση που να είναι παγκόσμια. Για να έχουν όλοι οι πολίτες του κόσμου πρόσβαση στην υγεία.
Τώρα, περισσότερο από ποτέ ενότητα της Ευρώπης
Εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία, έχουμε και τις οικονομικές επιπτώσεις. Με την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι κατώτερη των περιστάσεων. Και σε αυτή την περίπτωση, όπως διαχρονικά έπραττε η δικιά μας αριστερά της προόδου, των κινημάτων και της οικολογίας, διεκδικούμε την αλλαγή της αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης και την κοινή διαχείριση του χρέους. Η ευρωπαϊκή πολιτική ενοποίηση παραμένει ως ζητούμενο για μια Ευρώπη της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης-τώρα περισσότερο από ποτέ. Ώστε συνολικά, και στη χώρα μας, να επανέλθει η αναγκαιότητα για ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας, για υποδομές και επάρκεια στην ενέργεια, για ενίσχυση της έρευνας, για διατροφική ασφάλεια. Για ένα επιχειρηματικό κράτος (2) με ριζοσπαστική στρατηγική μιας Πράσινης Νέας Συμφωνίας (Green New Deal).
Και ενώ είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, το σύνθημα «Σκέψου παγκόσμια-Δράσε τοπικά», η συγκυρία μας οδηγεί να δούμε ταυτόχρονα και το ανάποδο. Να σκεφτούμε για τα τοπικά και να δράσουμε παγκόσμια.
Παραπομπές:
1. O'Neill, Ian. "The Human Brain in Space: Euphoria and the "Overview Effect" Experienced by Astronauts". Universe Today.
2. Το επιχειρηματικό κράτος. ΑΝΑΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΜΥΘΟΥΣ. Mariana Mazzucato.
*Ο Χρήστος Στάικος, Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ
