Η δίκη είχε αρχίσει τον Φεβρουάριο με τον Χάνινγκ να προσέρχεται στην αίθουσα του δικαστηρίου σύννους και με το βέμμα στραμμένο στο έδαφος. Κατηγορείται για συνέργεια στη μεθοδική δολοφονία τουλάχιστον 170.000 ανθρώπων την περίοδο 1943-1944 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το κολαστήριο που είχαν στήσει οι ναζί κοντά στην Κρακοβία, με σκοπό να αφανίσουν το εβραϊκό στοιχείο, ιδιαίτερα στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Οι περισσότεροι Εβραίοι του Άουσβιτς είτε εξοντώθηκαν σε θαλάμους αερίων, είτε πέθαναν από την πείνα και την εξάντληση, είτε πυροβολήθηκαν εν ψυχρώ. Η "αποστολή" των φρουρών ήταν να έχουν την πλήρη εποπτεία του χώρου και να μην αφήνουν κανέναν κρατούμενο να αποδράσει.

Υπό αυτό το πρίσμα, η εισαγγελεία κρίνει ότι ένας φρουρός σαν τον Χάνινγκ ήταν συνεργός στη συστηματική εξόντωση των Εβραίων του Άουσβιτς. Ο ίδιος δεν αμφισβητεί ότι είχε καταταχθεί στα SS, ούτε ότι είχε υπηρετήσει στο Άουσβιτς, αλλά δεν αποδέχεται την κατηγορία της συνεργείας σε μαζικές δολοφονίες. Η ακροαματική διαδικασία κύλησε με αργούς ρυθμούς, λόγω της προχωρημένης ηλικίας του κατηγορουμένου, ο οποίος στο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παρέμενε καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι και απέφευγε να απαντήσει στις αιτιάσεις επιζώντων του ολοκαυτώματος, που βρίσκονταν στην αίθουσα του δικαστηρίου. Την απολογία του Χάνινγκ διάβασε ο συνήγορός του, ζητώντας να απαλλαχθεί ο πελάτης του.

Η προϊστορία και η "υπόθεση Ντέμιανουκ"

Ο Ράινχολντ Χάνινγκ ήταν ένας από τους πολλούς φρουρούς των SS στο κολαστήριο του Άουσβιτς. Οι επιζώντες του ολοκαυτώματος θεωρούν όνειδος για τη δικαιοσύνη το γεγονός ότι, για πολλές δεκαετίες μετά τον πόλεμο, οι περισσότεροι από τους φρουρούς των κολαστηρίων συνέχισαν τη ζωή τους ανενόχλητοι και χωρίς να λογοδοτήσουν για την παρουσία τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αλλά η "στροφή" έγινε με την πολύκροτη υπόθεση Ντέμιανουκ: το 2011 το εφετείο του Μονάχου είχε καταδικάσει σε ποινή φυλάκισης πέντε ετών τον ουκρανό φρουρό Ιβάν Ντέμιανουκ στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Σόμπιμπορ για συνεργεία στη δολοφονία 28.000 ανθρώπων. Ο ίδιος είχε αρνηθεί ότι βρέθηκε στο Σόμπιπορ και άσκησε έφεση στο ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο όμως δεν εξέδωσε απόφαση, καθώς ο Ντέμιανουκ πέθανε το 2012.

Το 2015 δικαστήριο της πόλης Λύνεμπουργκ καταδίκασε τον αποκαλούμενο "λογιστή του Άουσβιτς" Όσκαρ Γκρένινγκ σε φυλάκιση τεσσάρων ετών για συνεργεία σε δολοφονίες εβραίων κρατουμένων. Αντίστοιχες υποθέσεις εκκρεμούν αυτήν αυτήν την περίοδο σε δικαστήρια του Κιέλου και του Νόιμπραντενμπουργκ. Εκτιμάται ότι αν ο Χάνινγκ κριθεί ένοχος, θα μπορούσε να του επιβληθεί ποινή φυλάκισης τεσσάρων έως πέντε ετών. Παράσταση πολιτικής αγωγής δηλώνουν συνολικά 57 άτομα. Πρόκειται για επιζώντες του Άουσβιτς ή για συγγενείς τους

Οι μάρτυρες

Το δικαστήριο του Ντέτμολντ έχει αφιερώσει πολύ χρόνο στην εξέταση των μαρτύρων. Έντεκα επιζώντες από το κολαστήριο του Αουσβιτς μίλησαν για τις θηριωδίες που έζησαν ή είδαν στο στρατόπεδο. Μεταξύ άλλων έκαναν λόγο για έναν 16χρονο που απαγχονίστηκε γιατί έκλεψε ένα κομμάτι ψωμί, για έναν άνδρα που ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από φρουρό όταν έχασε τα γυαλιά του, αλλά και για τον μόνιμο φόβο όλων: να μην αντιληφθούν οι φρουροί την εξάντληση και την αδυναμία των κρατουμένων, κάτι που θα τους έστελνε αμέσως στους θαλάμους αερίων...

DPA/Γιάννης Παπαδημητρίου