Αναλυτικότερα, η Σία Αναγνωστοπούλου, βουλευτής και Τομεάρχη Πολιτισμού της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, μιλώντας στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας με τον τίτλο «Νέοι Ορίζοντες στα ΑΕΙ», επισήμανε:
«Θα ξεκινήσω από αυτό που έθεσε στην αρχή ο κ. Φίλης και του απάντησε ο κ. Συρίγος, για την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Η απόφαση του Δικαστηρίου καταδικάζει τη χώρα μας σε 300.000 ευρώ πρόστιμο. Και βέβαια είναι καλό, κύριε Πρόεδρε και στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων να ακούγονται αυτά τα πράγματα.
Την καταδικάζει σε 300.000 ευρώ, πρώτον, διότι δεν διεξήγαγε έρευνες για το πώς έγινε το ναυάγιο, δεύτερον, δεν έκανε ό,τι έπρεπε να κάνει για να σωθούν οι άνθρωποι και γι’αυτό πνίγηκαν και τρίτον, για ευτελιστική μεταχείριση στους ανθρώπους οι οποίοι επέζησαν του ναυαγίου. Πρόκειται για τα άρθρα 2 και 3 των δικαιωμάτων του ανθρώπου που παραβίασε η χώρα μας.
Ο κ. Σαμαράς, ο κ. Μητσοτάκης και όλοι όσοι συμμετείχαν στην κυβέρνηση τότε, ελέγχονται και οφείλουν να απολογηθούν για την καταρράκωση του κύρους της χώρας μας και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αναγνωρίζει πια και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - ένα δημοκρατικότατο Δικαστήριο - και φυσικά τα ίδια λένε και διεθνείς οργανισμοί και σήμερα. Επειδή είστε και διεθνολόγος, κύριε Συρίγο .
Έρχομαι στο νομοσχέδιο. Κυρία Υπουργέ, από τότε που ήσασταν στην Αξιωματική Αντιπολίτευση, ως Τομεάρχης Παιδείας, μια εμμονή είχατε στην πολιτική σας ρητορική: Iδιωτικοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις. Δώσατε μάχη για το άρθρο 16, δώσατε μάχη για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Όλη σας η πορεία, ως Υπουργού Παιδείας, εντάσσεται ακριβώς σε αυτή την πολιτική σας. Αυτό το νομοσχέδιο, το οποίο δεν είναι απλώς νόμος-πλαίσιο, είναι ένα σκληρό κανονιστικό πλαίσιο για τα πανεπιστήμια, που τα γυρίζει πάρα πολλά χρόνια πίσω.
Αυτός ήταν ο προσανατολισμός σας και αυτό σιγά σιγά εφαρμόζετε, με όλους τους τρόπους, νομοθετικά. Όπως έχει πει και ο ίδιος ο. Πρωθυπουργός, η Παιδεία είναι σκληρά πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Αυτό ακριβώς είναι αυτό το νομοσχέδιο, η ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας .
Ποιο είναι το πρόβλημα που έχουν τα πανεπιστήμια και η κοινωνία: Υποστελέχωση, υποχρηματοδότηση, όλα αυτά είναι γνωστά. Το μείζον θέμα όμως είναι η μη ενσωμάτωση του γνωσιακού κεφαλαίου αυτής της χώρας. Έχουμε ένα μεγάλο, πανάξιο γνωσιακό κεφάλαιο, το οποίο δεν ενσωματώνεται πουθενά σε αυτή την κοινωνία, γιατί έχουμε ένα στρεβλότατο παραγωγικό μοντέλο, ένα αναπτυξιακό μοντέλο που κοιτάει μόνο τον τριτογενή τομέα, που κοιτάει πώς θα φτιάξει ευέλικτες σχέσεις εργασίας με επισφάλεια, αφήνοντας αυτό το γνωσιακό κεφάλαιο ανεκμετάλλευτο. Αυτό είναι το μείζον πρόβλημα. Και αυτό το πρόβλημα, πώς έρχεστε να το αντιμετωπίσετε; Ενισχύοντας ακόμα περισσότερο το μοντέλο που μας οδήγησε στη χρεοκοπία και μάλιστα, πάτε ακόμα πιο πίσω- ας μη χρησιμοποιήσω τη λέξη Μεσαίωνας- σε εποχές όπου πραγματικά το πανεπιστήμιο ήταν ένας χώρος αυταρχικής άσκησης πολιτικής.
Αντί λοιπόν να κοιτάξετε όλα αυτά, τι κάνετε; Προσπαθείτε να αλλάξετε τη φυσιογνωμία- την ταυτότητα- του πανεπιστημίου. Μας μίλησε η Υπουργός για δημοσκοπήσεις. Έλεος, μιλάμε για ένα σημαντικότατο νομοσχέδιο και αυτό που ακούσαμε ήταν οι δημοσκοπήσεις, χωρίς να μας λέει ούτε για τις αποφάσεις της ΠΟΣΔΕΠ- το ψήφισμα της ΠΟΣΔΕΠ- ούτε για τους ξένους επιστήμονες μεγάλων πανεπιστημίων, ούτε για τους Έλληνες επιστήμονες πανεπιστημιακούς, ούτε για τα ψηφίσματα Σχολών-Τμημάτων, τίποτα απολύτως για αυτά.
«Θεωρείτε ήσσονος σημασίας την πρακτική άσκηση;», μας κραδαίνει συνεχώς η Υπουργός. Πάντα υπήρχε πρακτική άσκηση στα πανεπιστήμια. Μας κραδαίνει επίσης την ασφάλιση των φοιτητών, μα φυσικά όταν είσαι φοιτητής έχεις ασφάλιση. Δηλαδή, πετάτε πράγματα, τα ακούει ο κόσμος. «Θεωρείτε ήσσονος σημασίας την αξιοκρατική επιλογή μελών ΔΕΠ;», τι είναι αυτά που λέτε και δεν κοκκινίζετε; Πανεπιστημιακοί είμαστε και εσείς, κύριε Συρίγο. Δεν είναι αξιοκρατικοί οι άνθρωποι οι οποίοι μονίμως περνάνε από διαδικασία αξιολόγησης; Εγώ δηλαδή ως Ιστορικός, πρέπει να έχω συμμετάσχει σε Spin Off ή να έχω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για να κριθώ. Τι είναι αυτά τα πράγματα, που τα λέτε έτσι; γιατί φτιάχνετε «επικοινωνιακές φούσκες»;
«Θεωρείτε ήσσονος σημασίας τα μαθήματα από άλλα Τμήματα;», μας ρωτάτε. ΑΝ είναι δυνατόν. Το να επιλέγει ένας φοιτητής μαθήματα από άλλα Τμήματα, είναι θεσμοθετημένο στα πανεπιστήμια εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Στο πλαίσιο της διεπιστημονικότητας, οι φοιτητές επιλέγουν μαθήματα και από άλλα Τμήματα. Μάλιστα τα δικά μας Τμήματα στο Πάντειο, κύριε Συρίγο, το έχουνε κάνει αυτό πάνω από μία δεκαπενταετία. Έρχεστε εδώ και μας λέτε: «ήσσονος σημασίας, κύριε το θεωρείτε;» για κάτι που ήδη υπάρχει. Τι πράγμα δεν υπάρχει; Το να καταρρακώνεις, το να υπονομεύεις το πτυχίο, γιατί το πτυχίο περιγράφει πειθαρχία, η οποία κατοχυρώνει γνώση σε μία επιστήμη- επιστημονική πειθαρχία. Εάν δεν υπάρχει αυτό, ξέρετε τι γίνεται; Μπορώ εγώ από το οποιονδήποτε Τμήμα, να κάνω ένα μεταπτυχιακό εξ αποστάσεως με την τηλεκπαίδευση, να πάρω μπορεί και δίπλωμα από την Ιατρική, και να γίνω γιατρός. Αυτό θέλουμε; Αυτά τα πτυχία θέλουμε;
Περνάει στο «ντούκου» το θέμα της διοίκησης. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ταυτότητα, ο χαρακτήρας του πανεπιστημίου, η κοινωνία που οραματιζόμαστε, περνάει από τη διοίκηση του πανεπιστημίου. Προσπαθεί η κυρία Κεραμέως να μας πει, ότι ο πρύτανης παύει να είναι πια ο απόλυτος εξουσιαστής, η απόλυτη εξουσία του πανεπιστημίου. Τα ακούει και ο κόσμος αυτά, περιμένει να ακούσει και έχει «πρόθυμα αυτιά» και λέει «ναι». Τώρα ο πρύτανης εκλέγεται από την ακαδημαϊκή κοινότητα, την οποία απαρτίζουν όλα τα μέλη της κοινότητας, τα μέλη ΔΕΠ τα μέλη ΕΕΠ, ΕΔΥΠ, ΕΔΕΠ κλπ., οι διοικητικοί και οι φοιτητές και οι φοιτήτριες. Αυτό σημαίνει «φτιάχνω κοινότητα». Και γιατί το πανεπιστήμιο πρέπει να είναι κοινότητα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι; Γιατί πρέπει να διέπεται και να διοικείται δημοκρατικά; Για έναν πάρα πολύ σημαντικό λόγο. Η γνώση και η έρευνα έχουν ανάγκη από ελευθερία και από δημοκρατικότητα, να μη μπορεί να παρεισφρήσει κανένας άλλος που να καθοδηγεί την έρευνα και τη γνώση.
Τώρα τι έχουμε εδώ σ’αυτό το νομοσχέδιο; Έχουμε ένα μοντέλο, ιεραρχικά δομημένο, κάθετης διοίκησης, χωρίς λογοδοσία, με τη Σύγκλητο περιθωριοποιημένη, με όλα τα Όργανα περιθωριοποιημένα, όπου ο πρύτανης είναι ο απόλυτος άρχων, με πρόσωπα διοίκησης εκτός πανεπιστημίου- ετεροδιοίκηση δηλαδή, είναι αντισυνταγματικό αυτό το πράγμα- για το οποίο, έχει γνωμοδοτήσει ο κ. Γεραπετρίτης. Και τον περιμένω στη Βουλή να δω ότι θα πει γι’ αυτό το θέμα. Έχουμε, λοιπόν, μία κάθετη δομή, η οποία προσομοιάζει σε μία επιχείρηση και όχι σε ένα πανεπιστήμιο.
Ποια είναι τα μείζονα προβλήματα της κοινωνίας σήμερα; Brain drain και γερασμένα πανεπιστήμια. Κύριε Συρίγο, το θέμα είναι ότι έχουμε γερασμένα πανεπιστήμια, έχουμε επιστήμονες, οι οποίοι είναι πάρα πολύ σοβαρά καταρτισμένοι με υπέροχα διδακτορικά και δεν βρίσκουν θέσεις στο ελληνικό πανεπιστήμιο, πράγμα είναι ντροπή για τη χώρα μας. Πώς απαντάτε σε αυτό το μείζον πρόβλημα, στο νέο αίμα, που είναι αυτό που θα αναζωογονήσει το πανεπιστήμιο. Απαντάτε με τους ομότιμους και τους συνταξιούχους καθηγητές. Αυτοί θα είναι τώρα στο πανεπιστήμιο. Οι άλλοι, οι νέοι επιστήμονες, που είναι καλύτεροι από εμάς, αυτοί αν θέλουν να δουλέψουν στο πανεπιστήμιο θα δουλεύουν με επισφάλεια και ευέλικτες σχέσεις εργασίας. Δηλαδή, το ξεροκόμματο ενός καθηγητοκεντρικού πανεπιστημίου.
Σχετικά με το brain drain, πώς θα πάρουμε αυτούς τους ανθρώπους ή ένα μεγάλο μέρος τους πίσω, εάν δεν αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο, εάν δεν κάνουμε μία οικονομία της γνώσης, εάν δεν εφαρμόσουμε ξανά αυτό το οποίο καταργήσατε το Ερευνώ – Καινοτομώ – Δημιουργώ, όπου η έρευνα παράγεται στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα και την παίρνει η αγορά; Δεν έρχεται η αγορά να πει μέσα στα πανεπιστήμια θα μου κάνεις αυτό που θέλω με τον ευκολότερο και τον οικονομικότερο τρόπο για την ίδια.
Γράφει εύστοχα ο Φωτάκης, ο οποίος ήταν εμπνευστής του ΕΛΙΔΕΚ επί ΣΥΡΙΖΑ, ότι αν ήταν η Κεραμέως τον 19ο αιώνα δεν θα είχαμε την ανακάλυψη του ηλεκτρικού και του λαμπτήρα, παρά θα είχαμε μία τεχνολογικά άρτια κατασκευή κεριών και φαναριών. Αντί, λοιπόν, η αγορά να παίρνει επιστήμονες όπως τους αξίζει για να τους έχει, θέλει να διεισδύσει στο πανεπιστήμιο και να υπαγορεύει την έρευνα. Μόνο που αυτή η έρευνα είναι βραχυπρόθεσμη, είναι δύο - τριών χρόνων.
Αυτό το νομοσχέδιο δεν θα έπρεπε να περάσει και με ευθύνη των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας. Δεν πρέπει να περάσει γιατί καταρρακώνει το δημόσιο δημοκρατικό πανεπιστήμιο, γιατί δεν δίνει κανένα μέλλον και όραμα σε αυτή την κοινωνία. Γιατί, στις εποχές που ζούμε με πανδημικές κρίσεις, με οικολογικές κρίσεις, με περιβαλλοντικές κρίσεις ενεργειακές, πολέμους, πείνα το σύνθημα πρέπει να είναι ‘’όλοι για όλους’’, όχι ο καθένας για την πάρτη του, όπως προβλέπει αυτό το νομοσχέδιο. Με αυτό το νομοσχέδιο, εγώ που είμαι μεγαλοκαθηγήτρια μπορώ να κάνω μεταπτυχιακά επί πληρωμή και να είμαι μια χαρά. Βρισκόμαστε σε μία φάση ‘’όλοι για όλους’’, πρέπει να το εμπνεύσουμε αυτό στην κοινωνία.
Τέλος κύριε Πρόεδρε, κακώς, κάκιστα δεν καλείτε τους φοιτητικούς συλλόγους όπως σας πρότειναν και ο κ. Φίλης , ο κ. Δελής και η κυρία Κεφαλίδου, γιατί γι’ αυτούς μιλάμε και αν δεν είναι εδώ, αύριο θα είναι εναντίον.
