Η συνέντευξη

• Για τα 25 χρόνια από το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη

Προσωπικά είχα μια συγκρατημένη απόσταση από την Μ.Μερκούρη, λόγω του ΠΑΣΟΚ, αλλά και επειδή ήταν μια φιγούρα αστικής καταγωγής, που δεν το έκρυψε ποτέ και καλά έκανε. Εμάς της Ανανεωτικής Αριστεράς μας άφηνε κάπως «αδιάφορους». Θέλαμε πιο μαχητική παρουσία, πιο ενεργητική γιατί τότε ήταν σε ένταση το φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του ’80. Παρ’όλα αυτά και μιλώντας με μεγαλύτερες γυναίκες, η Μελίνα Μερκούρη, έσπασε πολλά στερεότυπα και δεν υπήρχε πιο μαχητική γυναικεία παρουσία στην περίοδο της Δικτατορίας και την Μεταδικτατορική. Θεωρούσαμε ότι μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα. Βεβαίως έσπασε τα στερεότυπα και γι’ αυτό χτυπήθηκε τόσο ανελέητα το γυναικείο φύλο που εκπροσωπούσε. Η ίδια προσωπικά δεν χτυπήθηκε τόσο για τις πολιτικές της αλλά γι’ αυτό που εκπροσωπούσε ως γυναίκα. Είδαμε εκ των υστέρων πόσο σημαντικές ήταν οι ρηγματώσεις που επέφερε η Μελίνα και άλλες γυναίκες εκείνη την περίοδο.

• Για την φεμινιστική απεργία που έχουμε στις 8 Μάρτη

Θεωρώ ότι είναι μια σημαντική πρωτοβουλία, που δείχνει ότι η ημέρα της γυναίκας δεν είναι μια γιορτή που προσφέρουμε τριαντάφυλλα στις γυναίκες, και τις βγάζουμε έξω, αλλά είναι μια διαρκής, κινηματική υπενθύμιση ότι οι γυναίκες διεκδικούν και ισότητα στον επαγγελματικό βίο αλλά και στον οικογενειακό βίο και στο βίο γενικά. Πολύ περισσότερο τον τελευταίο καιρό που έχουμε παγκόσμιες γυναικοκτονίες, έμφυλη βία και σεξισμό που ανεβαίνουν συνέχεια.

Στην περίπτωση της Ελένης στη Ρόδο, η αρχή της νομιμοποίησης της άσκησης βίας εναντίον των γυναικών ήταν όταν άκουγες δημοσιογράφους να λένε ότι «δεν έδωσε δικαιώματα». Υπάρχει κάποιος κανόνας «περί δικαιωμάτων» που τον μετράνε και τον αξιολογούν κάποιοι; Έχουμε «κανόνες δικαιωμάτων» για ένα 20χρονο κορίτσι ή για μια 60χρονη γυναίκα; Αυτή είναι η ύπουλη νομιμοποιήση της βίας, ότι η γυναίκα πρέπει να ανταποκρίνεται σε κάποιες νόρμες. Εδώ πάει και το δημογραφικό.

• Το δημογραφικό πρόβλημα και η χειραφέτηση των γυναικών

Βεβαίως η χώρα έχει δημογραφικό πρόβλημα αλλά το θέμα μας δεν είναι να γυρίσουμε σε νοοτροπίες χρόνων πίσω, που ήθελαν τη γυναίκα στο σπίτι για να κάνει παιδιά, ούτε θέλουμε να απαγορευτούν οι εκτρώσεις, όπως ακούσαμε και πρόσφατα στη Βουλή από κάποια κόμματα.

Δεν θέλουμε να ενοχοποιηθεί η χειραφέτηση για το δημογραφικό θέμα ενώ είναι το ακριβώς αντίθετο. Μόνο αν συμφιλιωθεί ο εργασιακός με τον οικογενειακό βίο και όταν αλλάξουν οι νοοτροπίες, τότε θα μπορούμε να πούμε ότι κάνουμε μια μακροπρόθεσμη πολιτική για το δημογραφικό.

Αν δεν υπάρχει ισχυρό κράτος πρόνοιας, αν δεν υπάρχει οριζόντια κοινωνική πολιτική, δεν μπορεί να λυθεί το δημογραφικό. Μια γυναίκα πρέπει να είναι σίγουρη για το που θα αφήσει το παιδί της, να υπάρχει, δηλαδή, η κάλυψη αυτή, να έχει όλα τα εχέγγυα από την πολιτεία, είτε είναι φτωχή είτε είναι μετρίου εισοδήματος. Και ως γυναίκα και ως αριστερή, η κα Φωτίου, έχει κινητοποιηθεί και έχει δώσει όλες τις τις δυνάμεις προς αυτή την κατεύθυνση και το υπουργείο έχει κάνει πάρα πολύ δουλειά για να κτίσει τα θεμέλια του κοινωνικού κράτους.

Μια απεργία των γυναικών, όπως μεθαύριο, είναι να γίνουν ορατές στο δημόσιο χώρο, ως ένα κίνημα που διεκδικεί. Δεν γιορτάζουν οι γυναίκες απλώς, διεκδικούν και αυτό έχει ξεκινήσει από το 2000. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα, έχουμε διεκδικήσεις γιατί υπάρχει μεγάλο πρόβλημα και σεξισμού και έμφυλης βίας.

Ο πλανήτης μας έχει υπεργεννητικότητα και αυτοί που παρουσιάζουν υπογεννητικότητα είναι κατεξοχήν η Γηραιά Ήπειρος, η Ευρώπη. Το να κλείνουμε τα σύνορά μας αυτό σημαίνει μοιραία ότι θέλουμε να οδηγήσουμε αυτή την Ήπειρο σε καμία αιμοδοσία. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι τα κύματα πληθυσμών που πηγαινοέρχονται. Αυτή είναι όλη η ιστορία του πλανήτη από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα. Όποτε κυριάρχησαν πολιτικές «καθαρότητας» αυτές ήταν πολιτικές αναγκαστικής συρρίκνωσης.

Δεν μπορείς να έχεις τα σχολεία και να απορρίπτεις τα παιδιά των μεταναστών. Δημογραφική ανάκαμψη γνωρίσαμε όταν αυτά τα παιδιά άρχισαν να προσμετρώνται στον μαθητικό πληθυσμό της χώρας. Εχθές το είπε και ο Πρωθυπουργός αυτό στη Βουλή.

Θεωρώ σημαντικό ότι υπάρχει μια αντίρροπη δύναμη στην κοινωνία που καλοδέχεται τα παιδιά των μεταναστών στα σχολεία, και αυτό δείχνει ότι έχουμε μια κυβέρνηση με  πολιτική ανοίγματος της κοινωνίας και όχι με πολιτική κλεισίματος και περιχαράκωσης. Είναι σημαντικό να δείξουμε αλληλεγγύη όλοι μαζί και στη Σάμο και όχι να αφήσουμε την τοπική κοινωνία να σηκώσει το βάρος μόνη της, ένα βάρος που δεν μπορεί να το σηκώσει.

Το γεγονός ότι έχουμε ένα μέτωπο προοδευτικό που συναντιώνται στα θεμελιώδη και τα οποία είναι τα διακυβεύματα της Δημοκρατίας, είναι πάρα πολύ σημαντικό. Και επειδή υπάρχει αυτό το κεντροαριστερό μέτωπο, αναγκάστηκε και η Ευρωπαϊκή δεξιά να δει λίγο τον εαυτό της σε καθρέφτη, το ίδιο έγινε και στον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος καλό θα ήταν να κοιτάξει το τι γίνεται και μέσα στο κόμμα του.