1.Πώς σχολιάζετε την έναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας; Μπορεί να οδηγήσει και σε διάλογο;
Ακόμα και στις μεγαλύτερες στιγμές έντασης με τη γειτονική χώρα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επεδίωξε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας στο πιο υψηλό επίπεδο, ενώ στήριξε την επανέναρξη των διερευνητικών και την επανεκκίνηση του διαλόγου ΜΟΕ. Την ίδια στάση ευθύνης κρατάμε και από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίζει την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, χωρίς μισόλογα και υπεκφυγές.
Ένας διάλογος, βέβαια, για να είναι βιώσιμος οφείλει να βασίζεται στο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας, και όχι σε προκλητικές κινήσεις, σε απειλές, και σε προβολές ισχύος. Ας μην ξεχνάμε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020, είχαμε μια σειρά απότουρκικές προκλητικές ενέργειες, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση, με παλινωδίες και αντιφάσεις. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή σαφείς εγγυήσεις από τη γείτονα, για τη βιωσιμότητα του διαλόγου αν λάβουμε μάλιστα υπόψη και πρόσφατες δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων. Κι εδώ, έχει ευθύνες και η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, η οποία δεν συνέχισε την ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.
2. Ποια στάση κατά τη γνώμη σας θα πρέπει να κρατήσει η Ελλάδα στις διερευνητικές επαφές και προς τα που πρέπει να στοχεύσει;
Είναι κρίσιμο να πάμε σε έναν διάλογο ουσιαστικό, κι όχι προσχηματικό, «για τα μάτια του κόσμου», της Ε.Ε. ή των ΗΠΑ, με σκοπό μια έντιμη συμφωνία, στη βάση του διεθνούς δικαίου, είτε διμερώς είτε με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Κρίσιμη είναι, βέβαια, και η ατζέντα των διερευνητικών, στην οποία δεν μπορούν να τεθούν ζητήματα δήθεν «γκρίζων ζωνών» ή αποστρατιωτικοποίησης νησιών. Έχουμε επισημάνει ότι ο νέος γύρος των διερευνητικών θα πρέπει να αρχίσει από εκεί που σταμάτησε ο προηγούμενος, με ευθύνη της Τουρκίας, το 2016, και σε αυτές δεν πρέπει να εμπλακεί το ΝΑΤΟ ή άλλες δυνάμεις.
Εδώ όμως, οφείλω να κάνω κι ένα ακόμα σχόλιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όπως και τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεν έχουν καμία εικόνα ούτε για την ατζέντα, ούτε για τους στόχους της κυβέρνησης, ή την τακτική που θα ακολουθήσει στις διερευνητικές. Κι αυτό, από μόνο του, είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Με ευθύνη του κ. Μητσοτάκη, δεν έχει υπάρξει καν προσπάθεια για την επίτευξη μιας κοινής γραμμής, όχι μόνο ως προς αυτό, αλλά και γενικότερα, στην εξωτερική πολιτική. Υπάρχει κενό πληροφόρησης, των πολιτικών κομμάτων, αλλά και των πολιτών. Η ενημέρωση, ιδίως σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά, κι ακόμα περισσότερο, ενόψει της έναρξης ενός διαλόγου, είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Διότι, μια ουσιαστική και εις βάθος συζήτηση μέσα στην κοινωνία, χωρίς εθνικιστικές κραυγές και κατηγορίες περί μειοδοσίας, αποτελεί μια απαραίτητη προϋπόθεση και για μια αποτελεσματική και ρεαλιστική διαπραγμάτευση.
Κυρίως, όμως, υπάρχει μια προφανής έλλειψη μιας συνολικής στρατηγικής της κυβέρνησης της ΝΔ, στην εξωτερική πολιτική, μια νοοτροπία του «βλέποντας και κάνοντας», ένα πλήθος αντιφατικών και αλληλοσυγκρουόμενων κινήσεων και δηλώσεων, αλλά και μια υπερεπένδυση σε κινήσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα, που στοχεύουν σε ένα εσωτερικό ακροατήριο.
3. Ποια αναμένεται να είναι η στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία; Το προσφυγικό ζήτημα επηρεάζει την ΕΕ ως προς τη στάση της;
Έχουμε τονίσει τη σημασία του ευρωτουρκικού διαλόγου από τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση απουσίαζε εντελώς. Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη άργησε 8 μήνες να ζητήσει κυρώσεις, κι όταν το έκανε δεν τις διεκδίκησε δυναμικά, ενώ, όχι μόνο δεν πρωταγωνίστησε, αλλά ούτε καν συμμετείχε στον ευρωτουρκικό διάλογο, ο οποίος ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο. Αυτή η απουσία είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να μην συνεισφέρει τίποτα σε ένα ενδεχόμενο νέο ευρωτουρκικό πλαίσιο, το οποίο ενδέχεται να διαμορφωθεί, οπότε αυτό δεν προβλέπει τίποτα αναφορικά με το ζήτημα των κυρώσεων.
Όμως και η ΕΕ δεν είναι διόλου άμοιρη ευθυνών, διότι αντί να συμβάλλει δυναμικά στη δημιουργία κλίματος σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, επέλεξε τον εύκολο δρόμο. Επέλεξε ως τώρα τη διατήρηση των διμερών ισορροπιών με την Τουρκία, καθώς και τη διατήρηση ενός χαμηλής έντασης ευρωτουρκικού διαλόγου με χαμηλές προσδοκίες, αντί να πάρει πρωτοβουλίες και να πρωταγωνιστήσει σε μια διαδικασία αποκλιμάκωσης της έντασης, και προώθησης της ειρήνης και συνεργασίας στην περιοχή. Προτίμησε, δηλαδή, τη διαιώνιση μιας κατάστασης και τη μη επίλυση κανενός ζητήματος. Δεν είναι μόνο το προσφυγικό ή οι διμερείς οικονομικές σχέσεις και τα οικονομικά συμφέροντα πολλών κρατών μελών της με την Τουρκία. Οφείλεται και στην γενικότερη, και πολύ σημαντική, απουσία μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε.. Είναι ενδεικτικό το ότι, στην τελευταία σύνοδο Κορυφής, ανέβαλλε την οποιαδήποτε απόφασή της, αναμένοντας τη στάση της νέας ηγεσίας των ΗΠΑ
