Συνέντευξη της Ράνιας Σβίγκου, εκπροσώπου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, στην εφημερίδα “Εποχή” και τον δημοσιογράφο Πέτρο Ζούνη:
Κυρία Σβίγκου μπαίνουμε σε προεκλογική χρονιά και έχει ανοίξει η βεντάλια, για τη μετά τα μνημονιακά προγράμματα εποχή, εφ΄ όλης της ύλης. Σύνταγμα, διαχωρισμός κράτους-Εκκλησίας, Μακεδονικό, ΑΟΖ, δώδεκα μίλια, πορίσματα εξεταστικών επιτροπών, υλοποίηση εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη. Ουσιαστικά έχει ανοίξει το θέμα για τη μεταμνημονιακή οργάνωση κράτους και κοινωνίας, θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο.
Έχετε απόλυτο δίκιο. Δώσαμε μια μεγάλη μάχη για να φτάσουμε στη μεταμνημονιακή εποχή και αυτή ήταν σκληρή και με απώλειες. Παρόλα αυτά, όμως, φτάσαμε στην έξοδο από το πρόγραμμα, με την κοινωνία όρθια.
Τώρα η μάχη συνεχίζεται, υπό καλύτερους όρους, με στόχο να επουλώσουμε πληγές, να αποκαταστήσουμε αδικίες και ταυτόχρονα να σχεδιάσουμε το κράτος και την οικονομία σε νέες βάσεις, ώστε να αποκλείσουμε την επιστροφή σε όσα μας οδήγησαν στη κρίση. Η ψήφιση τις επόμενες εβδομάδες των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο. Θέλουμε να στηρίξουμε την κοινωνία και, κυρίως, αυτούς που επλήγησαν περισσότερο στην κρίση, να προχωρήσουμε στις συνταγματικές, και όχι μόνο, μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα, να αναβαθμίσουμε και να προασπίσουμε τα δικαιώματα των εργαζομένων και των αδύναμων ομάδων, να προχωρήσουμε σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο του οποίου το αποτέλεσμα θα κατανέμεται με δίκαιο τρόπο στην κοινωνία, να δώσουμε λύσεις σε χρόνια προβλήματα που οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκρυβαν κάτω από το χαλί.
Θέλουμε τη συνεργασία με τους γειτονικούς λαούς, την ειρηνική συνύπαρξη και συνανάπτυξη. Σε αυτό, άλλωστε, αποσκοπεί και η συμφωνία των Πρεσπών, η οποία απαντά στην επιθυμία των δύο λαών να συμβιώσουν ειρηνικά, αφήνοντας πίσω τον εθνικισμό και όσους τον πρεσβεύουν.
Όλα αυτά θέλουμε να συζητηθούν δημοκρατικά στην κοινωνία. Εμείς καταθέτουμε το δικό μας σχέδιο για την επόμενη μέρα. Και σε αυτό το σχέδιο πιστεύουμε ότι μπορούν να βρεθούν συγκλίσεις με άλλες προοδευτικές δυνάμεις. Το ίδιο θέλουμε να κάνουν και τα υπόλοιπα κόμματα που επίσης θα κληθούν να πάρουν θέση και να καταθέσουν την πρότασή τους για τη νέα εποχή.
Αυτήν την περίοδο θα συγκρουστούν εφ΄ όλης της ύλης δύο σχέδια. Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας και του κοινωνικού κράτους, την επαναφορά των εργασιακών δικαιωμάτων και τη στήριξη των εργαζομένων από τη μία πλευρά, και το σχέδιο της ΝΔ του κ. Μητσοτάκη που ισοδυναμεί με την πλήρη ισοπέδωση και καταστροφή σε ό,τι έχει μείνει στον κοινωνικό ιστό και την παράδοση των δημόσιων αγαθών στους ιδιώτες. Είναι σαν τον εγκληματία που θέλει να επιστρέψει στον τόπο του εγκλήματος.
Θα δοθεί, όμως, εξίσου μεγάλη μάχη στο πεδίο των θεσμικών μεταρρυθμίσεων και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις όπως εκφράζονται στις προτάσεις μας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, η απλή αναλογική, τα δημοψηφίσματα, η ενίσχυση της λαϊκής συμμετοχής, η σχέση κράτους-εκκλησίας συγκρούονται με το βαθύ συντηρητισμό και την αυταρχική αντίληψη της ΝΔ για το κράτος.
Επίσης, θα αναμετρηθούν τα δύο σχέδια και στο επίπεδο της Ευρώπης, με ό, τι αυτό σημαίνει για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι συντηρητικές δυνάμεις στέκονται δίπλα στον Όρμπαν και στηρίζουν τον Βέμπερ για την προεδρία της Κομισιόν. Υποκριτικά στηλιτεύουν την άνοδο της ακροδεξιάς, ενώ στην πραγματικότητα υιοθετούν την ατζέντα της (προσφυγικό, δικαιώματα) και στρώνουν το χαλί στην άνοδό της σε μια σειρά χώρες, κλείνοντας τα μάτια στα αιτήματα των ευρωπαϊκών λαών για δικαιοσύνη και κοινωνική συνοχή. Και σε αυτό το πεδίο, βέβαια, ο διάλογος Αριστεράς, Πρασίνων και Σοσιαλδημοκρατίας είναι αναγκαίος και επίκαιρος.
Πρόσφατα έγινε ανασυγκρότηση στο ανώτατο επίπεδο του κόμματος (γραμματέας-γραμματεία). Πόσο έχει προχωρήσει η ανασυγκρότηση στο κόμμα, πως θα συμμετάσχει το κόμμα σ’ αυτές τις μάχες στο πεδίο των κοινωνικών συγκρούσεων;
Το βασικό εδώ είναι η επικαιροποίηση και ο εμπλουτισμός του προγράμματος, η προγραμματική εμβάθυνση για τη μεταμνημονιακή εποχή, με βάση και τις εμπειρίες που αποκτήσαμε στην κυβέρνηση, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στη νέα μεταμνημονιακή εποχή, στις νέες προκλήσεις και στις νέες δυσκολίες. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τις εκλογές, αλλά έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα και προσανατολισμό. Το δεύτερο καθήκον της επόμενης μέρας είναι η ανασυγκρότηση του κόμματος και η γείωσή του με την κοινωνία. Πώς δηλαδή οι οργανώσεις, που αποτελούν τα κύτταρα του κόμματος σε κάθε περιοχή, θα έχουν αποφασιστικό ρόλο και θα οργανώσουν τις μάχες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πώς θα συμμετάσχουν στη συγκρότηση των αυτοδιοικητικών κινήσεων, στη βάση των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής.
Να επιστρέψουμε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Τι εκτιμάτε, θα γίνει ο διάλογος επί της ουσίας ή θα βρεθούν διάφορα προσχήματα για να αποφευχθεί;
Ο κ. Μητσοτάκης ήταν αρκετά ειλικρινής όσον αφορά τις προτάσεις του για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ήταν απόλυτος στο ότι δεν πρέπει να υπάρξει καμία ενίσχυση της παρέμβασης του λαϊκού παράγοντα, αντιστρατεύτηκε την απλή αναλογική και τα δημοψηφίσματα, αντιμετώπισε εχθρικά την προστασία των κοινωνικών αγαθών, μίλησε για αδιατάρακτη κυβερνητική σταθερότητα και σταθερούς κυβερνητικούς κύκλους χωρίς τη δικλείδα, που βάζουμε εμείς, της απλής αναλογικής. Έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα το άρθρο 16 και την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πρότεινε να υπάρξει συνταγματική κατοχύρωση σταθερού επενδυτικού και φορολογικού περιβάλλοντος, χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις, σε συνδυασμό με την υποχρέωση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, αφήνοντας πολλά ερωτηματικά για τις δυνατότητες άσκησης οικονομικής πολιτικής από μια εκλεγμένη κυβέρνηση. Ουσιαστικά, θέλει να συνταγματοποιήσει το νεοφιλελευθερισμό, μέσω μιας συνταγματοποίησης ενός εσωτερικού μνημονίου χωρίς ημερομηνία λήξης.
Όσον αφορά στο ΚΙΝΑΛ, η πρώτη δημόσια ανακοίνωση των προτάσεών του για τη συνταγματική αναθεώρηση δείχνει τον σφιχτό εναγκαλισμό του με τη ΝΔ. Πρόκειται για μια άνευρη πρόταση, που δεν συγκροτείται στη βάση πάγιων προοδευτικών αιτημάτων. Ιδιαίτερα αρνητική έκπληξη αποτελεί η απουσία αναφοράς στη συνταγματική κατοχύρωση ενός αναλογικού συστήματος, αλλά και η απουσία αναφοράς στις σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους. Μάλιστα, επιμένει στην αναθεώρηση του άρθρου 16, δείχνοντας ότι δεν πήρε κανένα μάθημα από την τελευταία αναθεώρηση και τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις του 2007. Εμείς θα φροντίσουμε να γίνει διάλογος επί της ουσίας, ώστε να είναι ξεκάθαρος ο προσανατολισμός και η στόχευση των συνταγματικών αλλαγών. Σε αυτόν τον κοινοβουλευτικό διάλογο καμία δύναμη δεν μπορεί να κρυφτεί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θέτει την απλή αναλογική και στο σύνταγμα για να είναι αντιπροσωπευτικό το σύστημα. Μέχρι στιγμής, όμως, τα υπάρχοντα κοινοβουλευτικά κόμματα πλην ΚΚΕ κινούνται δεξιόστροφα. Πώς θα διαμορφώσει συμμαχίες ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η απλή αναλογική δεν ψηφίστηκε με μικροπολιτική στόχευση. Ψηφίστηκε ως ένα ζήτημα δημοκρατίας και γνήσιας αποτύπωσης των πολιτικών ρευμάτων, των ιδεών και των κοινωνικών συσχετισμών. Οπότε για εμάς ήταν και είναι θέμα αρχής, ως μια πάγια θέση της αριστεράς και των προοδευτικών δυνάμεων. Το θέμα των συμμαχιών είναι ανοιχτό από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει μια ευρύτερη συζήτηση με όμορες δυνάμεις. Αυτό, όμως, πρέπει να γίνει στη βάση προγραμματικών συγκλίσεων, στο επίπεδο του αναπτυξιακού και παραγωγικού σχεδίου, της προστασίας του κοινωνικού κράτους, των εργασιακών δικαιωμάτων, της καταπολέμησης της διαφθοράς. Σίγουρα, η απλή αναλογική θα λειτουργήσει ως καταλύτης για τη διαμόρφωση νέων συσχετισμών. Πιστεύω ότι η αναγκαιότητα να φτιαχτεί ένα ανάχωμα στο νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά σε Ελλάδα και Ευρώπη θα οδηγήσει σε ανακατατάξεις. Τόσο η αναθεώρηση του συντάγματος, όσο και η ψήφιση των νομοθετημάτων της επόμενης περιόδου, προσφέρονται για συζήτηση και συγκλίσεις, αρκεί βέβαια να το θέλουν όλες οι πλευρές.
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές μπορούν να διαμορφώσουν τέτοιο κλίμα;
Έχουμε μιλήσει για ανοιχτά αυτοδιοικητικά ψηφοδέλτια, τα οποία θα έχουν ένα σαφή και ριζοσπαστικό προγραμματικό λόγο. Που θα καταθέσουν τις προγραμματικές τους θέσεις στην κρίση των πολιτών, ακριβώς για να λυθούν τα κατά τόπους ζητήματα και όχι για να εξυπηρετήσουν κεντρικές πολιτικές σκοπιμότητες. Η κατοχύρωση της απλής αναλογικής και στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης επιβάλλει τη συνεργασία και τη σύνθεση. Η αποκομιδή των απορριμμάτων, η κοινωνική πολιτική, η αντιμετώπιση των προσφύγων και άλλα ζητήματα μπορούν με σαφή τρόπο να προσδιορίσουν συμμαχίες ανάμεσα στις προοδευτικές δυνάμεις. Θέλουμε ουσιαστικές συγκλίσεις και όχι συγκολλήσεις.
Είμαστε περίπου έξι μήνες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Τέτοιου είδους διεργασίες υπάρχουν;
Υπάρχουν και στους δήμους και στις περιφέρειες. Κάποιες συνεργασίες έχουν ανακοινωθεί και ήδη καταθέτουν τις προτάσεις τους στις τοπικές κοινωνίες, ενώ οι υπόλοιπες θα ανακοινωθούν τις επόμενες εβδομάδες.
Τη συμφωνία που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό και τον αρχιεπίσκοπο πως τη σχολιάζετε;
Ως ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση εξορθολογισμού των σχέσεων εκκλησίας-κράτους. Επιλύει μια εκκρεμότητα δεκαετιών αναφορικά με την εκκλησιαστική περιουσία. Ταυτόχρονα, απαντά σε ένα πάγιο προοδευτικό αίτημα, αυτό των διακριτών ρόλων, της αυτοτέλειας των δύο πλευρών. Απαντά στο ότι δεν μπορεί να είναι οι ιερείς δημόσιοι υπάλληλοι, κάτι, άλλωστε, που δεν συνάδει ούτε με τον πνευματικό ρόλο της εκκλησίας. Ταυτόχρονα, η Πολιτεία κερδίζει από το ότι οι ιερείς παύουν να προσμετρούνται ως δημόσιοι υπάλληλοι, και με αυτό τον τρόπο αποδεσμεύονται θέσεις για προσλήψεις, τα επόμενα χρόνια, σε κρίσιμους τομείς του δημοσίου, όπως στην Παιδεία και την Υγεία.
Πιστεύω ότι οι αντιδράσεις για τη συμφωνία θα ξεπεραστούν και θα απαντηθούν οι ειλικρινείς αγωνίες των ανθρώπων του κλήρου αναφορικά με τη διασφάλιση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων τους. Το θέμα, όμως, των σχέσεων κράτους-εκκλησίας είναι αρκετά ευρύτερο. Υπάρχει το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης με την αλλαγή που προτείνουμε για το άρθρο 3 και την αλλαγή για τον πολιτικό όρκο. Ιδιαίτερα σημαντικά ζητήματα για τους διακριτούς ρόλους των δύο πλευρών, αλλά και τη θρησκευτική ουδετερότητα του ελληνικού κράτους. Όπως επίσης υπάρχουν και άλλα ζητήματα, που δεν άπτονται της αναθεώρησης, και τα οποία πρέπει μέσα από προσεκτικά και μεθοδευμένα βήματα να τα ανοίξει η αριστερά στη χώρα μας, σε πνεύμα διαλόγου με την Εκκλησία. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν και ζητήματα ιστορικής, κοινωνικής και πολιτικής διάστασης που δεν λύνονται μέσα από τη νομοθετική και συνταγματική παρέμβαση. Ιστορικά το κράτος χρησιμοποίησε την εκκλησία, όπως και η εκκλησία παρενέβη σε θέματα αρμοδιότητας του κράτους. Είδαμε ιεράρχες, όχι την επίσημη Εκκλησία, να καλούν τον κόσμο σε συλλαλητήρια κατά της συμφωνίας των Πρεσπών. Είδαμε, επίσης, την αντίδραση στην αλλαγή του μαθήματος των Θρησκευτικών. Θα πρέπει ο καθένας να σέβεται το ρόλο του και να μην παρεμβαίνει σε ζητήματα αρμοδιότητας του άλλου.
Κατηγορείται η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ ότι δια των πορισμάτων των εξεταστικών επιτροπών οδηγεί ανθρώπους δέσμιους σκανδάλων στην προεκλογική περίοδο για να προσποριστεί οφέλη. Τι απαντάτε
Διαβάζοντας το πρώτο πόρισμα για το Ντυνάν, η γνώμη μου είναι ότι πρόκειται για ένα καραμπινάτο σκάνδαλο. Μεθοδικά, με στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις και τροπολογίες, απαξίωσαν ένα κοινωφελές ίδρυμα. Προφανώς υπάρχουν πολιτικές ευθύνες των κυβερνήσεων εκείνης της περιόδου και των υπουργών τους που κατέθεσαν τις τροπολογίες και οδήγησαν στην ιδιωτικοποίηση ενός κοινωφελούς ιδρύματος. Τα πορίσματα θα κατατεθούν στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία και θα αποφασίσει για το τι πρέπει να γίνει.
Και σε αυτήν την περίπτωση, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, που έχουν ξεκάθαρες πολιτικές ευθύνες για το Ντυνάν και γενικότερα για την κατάσταση στην υγεία και στο χώρο του φαρμάκου, αντί να δώσουν πειστικές απαντήσεις για το πως οδηγήθηκε το σύστημα υγείας σε υπερχρέωση και ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων εγκαλούν τον ΣΥΡΙΖΑ γιατί δεν συγκάλυψε τίποτα. Καμία πολιτική σκοπιμότητα δεν υπάρχει και καμία πρόθεση για σκανδαλολογία. Υπάρχουν οι έρευνες της δικαιοσύνης και το αίτημα των πολιτών για διαφάνεια και λογοδοσία. Αν δεν υπάρξει πλήρης διαλεύκανση των υποθέσεων και απόδοση των όποιων ευθυνών, τότε συνολικά το πολιτικό σύστημα απαξιώνεται από τους πολίτες. Η διερεύνηση υποθέσεων διασπάθισης δημόσιου χρήματος, ειδικά σε μια εποχή όπου πολλοί συμπολίτες μας τα φέρνουν δύσκολα βόλτα, είναι ηθική υποχρέωση.
