Πλήρης αποτίμηση της επίσκεψης του πρωθυπουργού θα μπορεί να γίνει όταν υπάρξει επίσημη ενημέρωση από την κυβέρνηση, ιδίως για το τι συζητήθηκε στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις. Έχουμε όμως ήδη στην διάθεση μας αρκετά στοιχεία για μια πρώτη εκτίμηση.
Κατ’ αρχάς η πρόσκληση προς τον πρωθυπουργό να μιλήσει στο Κογκρέσο, ως εκδήλωση τιμής στην επέτειο των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 1821, αποτελεί αναμφισβήτητα θετικό γεγονός. Κάθε ομιλία αλλοδαπού ηγέτη ενώπιον των Αμερικανών βουλευτών και γερουσιαστών έχει πάντα συμβολική αξία. Ο συμβολισμός όμως αυτός δεν μπορεί να αποκρύψει το γεγονός ότι, από ό,τι φαίνεται, επί της ουσίας τίποτα δεν πήρε ο πρωθυπουργός στην Ουάσιγκτον γιατί απλούστατα τίποτα δεν διεκδίκησε.
Μας είχε προετοιμάσει άλλωστε το Μαξίμου για κάτι τέτοιο, με διαρροές ότι οι διεκδικήσεις ταιριάζουν σε «φτωχούς συγγενείς». Συνεπής στην διαρροή, στις δημόσιες δηλώσεις με τον Πρόεδρο Μπάιντεν ο Κ. Μητσοτάκης δεν ανέφερε λέξη για τα εθνικά θέματα, δεν ζήτησε να καταδικαστεί η τουρκική επιθετικότητα με το πρόσφατο ρεκόρ εναέριων παραβιάσεων και υπερπτήσεων, ούτε ζήτησε να επανεξεταστεί η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης για την πώληση 40 αεροσκαφών F16 στην Άγκυρα και τον εκσυγχρονισμό άλλων 80. Το επιχείρημα που ακούγεται από τη Νέα Δημοκρατία ότι το Κογκρέσο δεν θα επιτρέψει κάτι τέτοιο, δεν αναιρεί την ευθύνη του πρωθυπουργού να μην θέσει επίσημα και δημόσια το θέμα στον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Αυτός είναι ο άμεσος συνομιλητής του, όχι το Κογκρέσο, και αυτός είναι που προσπαθεί να επιβάλει αλλαγή πολιτικής στο τελευταίο. Η διπλωματία, άλλωστε, ασκείται μεταξύ των εκπροσώπων της εκτελεστικής εξουσίας, όχι της νομοθετικής. Το θέμα, επομένως, ήταν να πειστεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ, να μη συνεχίσει να προωθεί νέους εξοπλισμούς προς την Τουρκία, όχι να εναποθέτουμε τις ελπίδες υπεράσπισης των εθνικών μας συμφερόντων στον πατριωτισμό των Αμερικανών βουλευτών και γερουσιαστών.
Αντίθετα με τον Κ. Μητσοτάκη, ο Αλ. Τσίπρας στην ανάλογη επίσκεψη του το 2017 είχε μιλήσει ρητά και με λεπτομέρειες για την Τουρκία και την επιθετικότητα της αλλά και για λύση Κυπριακού, χωρίς εγγυητές και κατοχικά στρατεύματα: Είχε δηλώσει ειδικότερα, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει δυναμικά τον ρόλο του πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας μόνο εάν απελευθερωθεί από τις θεμελιώδεις εθνικές ανησυχίες της στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας. Οι ΗΠΑ έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν στο ζήτημα αυτό, τόσο στον διπλωματικό, όσο και στον αμυντικό τομέα. (…) Τονίζουμε ότι η επικίνδυνη, παραβατική, αεροναυτική δραστηριότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο, πρέπει να τερματιστεί. Υπονομεύει καθημερινά τις σχέσεις μεταξύ δύο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων, σε μια ευρύτερα ασταθή περιοχή, σε μια ευαίσθητη περιοχή. Η Ελλάδα είναι μια χώρα πάντοτε ανοιχτή στον διάλογο, αλλά θέλω να είμαι σαφής, θα προστατεύει και πάντοτε αποφασιστικά τα κυριαρχικά της δικαιώματα έναντι παράνομων διεκδικήσεων και αμφισβητήσεων.»
Άλλωστε, δεν μπορεί να θεωρηθεί κέρδος της επίσκεψης η προαναγγελία της αγοράς των F-35, μετά μία δεκαετία. Αντίθετα, θα έλεγε κανείς ότι με αυτήν ο κ. Μητσοτάκης ομολογεί ουσιαστικά την αποτυχία του να αποτρέψει την πώληση F-16 στην Τουρκία και προεξοφλεί την αναβάθμιση της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας. Αντί να επιδιώξει την ματαίωση νέων εξοπλισμών της Άγκυρας, κάτι που θα εξασφάλιζε ισορροπία δυνάμεων σε ένα χαμηλότερο παρονομαστή, εμπλέκει τη χώρα μας σε μία ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών την οποία δεν μπορεί μακροπρόθεσμα να κερδίσει, εφόσον η γειτονική χώρα έχει μεγαλύτερη οικονομία από τη δική μας. Επιπλέον, όπως παρατήρησε και ο πρώην ΑΓΕΣ Στρατηγός ε.α. Γεώργιος Καμπάς, για μία ακόμη φορά ο πρωθυπουργός ενέργησε εξωθεσμικά και αντιθεσμικά, ανακοινώνοντας από το εξωτερικό την αγορά ενός οπλικού συστήματος, χωρίς να έχουν προηγηθεί η προβλεπόμενη προδικασία εκ μέρους των ενόπλων δυνάμεων και της Βουλής. Τα αναγκαία βήματα που παρέλειψε ο κ. Μητσοτάκης είναι τα παρακάτω: αρχικά μελέτη αναγκαιότητας από το αρμόδιο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (ΓΕΑ), έγκριση από το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) και το Συμβούλιο Αμύνης (ΣΑΜ. Στην συνέχεια ο Υπουργός Άμυνας σε συνεργασία με την Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕ) στέλνουν το σχετικό φάκελο στη Βουλή για γνωμοδότηση, με την τελική απόφαση να λαμβάνεται στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ).
Η μεγάλη υποκρισία της Νέας Δημοκρατίας αναδεικνύεται από την αντιπαραβολή της σημερινής πρακτικής της με την κριτική που είχε ασκήσει στην επίσκεψη Τσίπρα του 2017, όταν κατηγορούσε τον τότε πρωθυπουργό ότι το μόνο «χειροπιαστό αποτέλεσμα αφορά μια συμφωνία υψηλότατου κόστους για την αναβάθμιση των ελληνικών αεροσκαφών F-16.Συμφωνία που θα κοστίσει στην ελληνική οικονομία 2,4 δις δολάρια, προσφέροντας θέσεις εργασίας όχι στην Ελλάδα, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες». Και αυτό για μία συμφωνία απολύτως αναγκαία για τον εκσυγχρονισμό του αεροπορικού μας στόλου, όπως την είχαν ζητήσει οι ένοπλες δυνάμεις μας και για ένα ποσό πολύ μικρότερο των 3,5-4 δις που θα στοιχίσει μία μόνον μοίρα F35. Και αυτό όταν μέσα σε ενάμιση χρόνο η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε πάνω από 10 δις προμήθεια εξοπλισμών.
Η επίσκεψη Μητσοτάκη για μία ακόμη φορά δείχνει ότι η εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να γίνεται με έμφαση στην επικοινωνία και όχι στην ουσία. Έδειξε επίσης ότι η λογική του «πιστού και δεδομένου», του «προκεχωρημένου φυλακίου» και του «δώστα όλα» δεν προωθεί τα εθνικά συμφέροντα.
