Σήμερα η εργασία έχει αλλάξει ριζικά. Μπαίνουμε στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Η γενική διάνοια έγινε βασική παραγωγική δύναμη. Η επιστήμη, η νοητική εργασία και δικτύωση, οι ιδέες και οι λέξεις, αποκτούν άμεση υλική πραγματικότητα. Η άυλη παραγωγή στηρίζεται σε δικτυώσεις μεταξύ αγνώστων, σε οριζόντιες συνεργασίες, σε πλαστικές και συνεχείς επικοινωνίες. Οι εξελίξεις αυτές στη διαδικασία παραγωγής δημιουργούν ένα πολυδιάστατο και διασπασμένο εργασιακό και κοινωνικό χάρτη, δυσκολεύουν τις ιδεολογικο-πολιτικές συγκλίσεις και οδηγούν σε κρίση εκπροσώπησης που συνδυάζεται με την γενικότερη απονομιμοποίηση της πολιτικής της «μεταδημοκρατικής» εποχής. Οι πολίτες καλούνται συχνά σε αντιφατικές και αντιτιθέμενες πολιτικο-κοινωνικές εντάξεις δημιουργώντας ένα εν δυνάμει συγκρουσιακό τοπίο μεταξύ διαφορετικών σχηματισμών, αλλά και στην ίδια την υποκειμενικότητα. Οι εντάσεις αυτές επιτείνονται και από την συνύπαρξη διαφορετικών εθνοτήτων και πολιτισμών.
Την ίδια στιγμή, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, όπως αυτός διαμορφώθηκε ύστερα από την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, έχει οδηγήσει σε συρρίκνωση του χρόνου που μπορούν να αφιερώνουν οι εργαζόμενοι σε πολιτικές δραστηριότητες.
Η πολιτική αποκεντρώνεται και ασκείται σε διάφορους χώρους, στη δουλειά, τη γειτονιά, τις πολιτισμικές δραστηριότητες και τις ψηφιακές  εφαρμογές. Τα νέα κοινωνικά κινήματα της εποχής μας αναδεικνύουν καινούργια αιτήματα, είτε ταξικά είτε διαταξικά, είτε τοπικά είτε εθνικά είτε διεθνικά. Έτσι έχουμε νέες θεματικές και ευέλικτες μορφές λαϊκών κινητοποιήσεων και πολιτικής δράσης που συνήθως εκδηλώνονται στα social media.
Ο όλο και αυξανόμενος ρόλος του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν στερήσει από τις κομματικές οργανώσεις τους παραδοσιακούς τους ρόλους (πολιτική ενημέρωση, κοινωνικοποίηση, ανταλλαγή απόψεων και ακτιβιστική δράση). Ειδικά οι νέες γενιές (και όχι μόνο των αριστερών) επιθυμούν την οριζόντια αδιαμεσολάβητη επικοινωνία, γεγονός που εκφράζει και ταυτόχρονα εντείνει την κρίση της κομματικής εκπροσώπησης. Το παραδοσιακό οργανωτικό μοντέλο μοιάζει να μην έχει θέση στην εποχή μας.
Η κλασική κομματική μορφή υποχωρεί παντού. Τα κόμματα φθίνουν, χάνουν μέλη και τείνουν να ελέγχονται από μικρές επαγγελματικές ομάδες. Μόνο 4% όσων ψηφίζουν στη Δυτική Ευρώπη είναι κομματικά μέλη. Ελάχιστοι ακτιβιστές βοηθούν το κόμμα εθελοντικά η «τρέχουν» τις προεκλογικές εκστρατείες. Η κρίση αντιπροσώπευσης έχει φτάσει σε δραματικό σημείο. Τα κόμματα θεωρούνται διεφθαρμένα, αναποτελεσματικά, και -το κυριότερο- ξεπερασμένες μορφές πολιτικής οργάνωσης. Παραμένουν ιεραρχικά και γραφειοκρατικά, τη στιγμή που οι άνθρωποι και θέλουν και μπορούν να επικοινωνούν οριζόντια και να συμμετέχουν άμεσα στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η οργανωμένη πολιτική μαζών είναι πλέον ανέφικτη. Σημαίνει απλώς ότι πρέπει να δοκιμάσουμε νέες μορφές οργάνωσης, ενεργοποίησης και συμμετοχής, προσαρμοσμένες στην εποχή μας. Ένα πρόπλασμα αυτού του νέου τύπου πολιτικής οργάνωσης είδαμε στα κινήματα τύπου Occupy και Indignados, κατά την τρέχουσα δεκαετία σε πολλές χώρες του κόσμου.
Στα καθ’ ημάς, η κομματική βάση του ΣΥΡΙΖΑ έχει περάσει σε μια φάση αδράνειας. Η αξιοποίηση πολλών μελών και στελεχών σε κοινοβουλευτικά και κυβερνητικά πόστα, εξέλιξη απαραίτητη σε αυτή την πρώτη φάση διακυβέρνησης, έχει καταστήσει την κομματική βάση λιγότερο ενεργή στη διαμόρφωση της κομματικής -πολλώ δε μάλλον της κυβερνητικής- πολιτικής. Ίσως όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα να είναι ότι η οργανωτική εμβέλεια του κόμματος δεν έχει ουδεμία σχέση με την πολιτική εμβέλειά του, ενώ αδυνατεί να εκμεταλλευθεί τη διαθεσιμότητα του «κοινωνικού ΣΥΡΙΖΑ».
Η κίνηση προς μια οικονομία της γνώσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επανασυγκρότηση της παραγωγικής διαδικασίας, όπως λέει σωστά το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Το κόμμα θα μείνει πίσω; Πρέπει να μεταφέρουμε στο κόμμα τις γνώσεις, δεξιότητες και πρακτικές της κοινωνικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από το μετασχηματισμό του Εργατικού κόμματος υπό τον Κόρμπυν. Έχοντας αρχικά απέναντι του την πλειοψηφία των βουλευτών και των στελεχών του κόμματος, ο Κόρμπυν απευθύνθηκε στην κοινωνία. 400.000 νέα μέλη γράφτηκαν ξανανιώνοντας το ετοιμοθάνατο κόμμα. Τα μέλη απόκτησαν σημαντική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για τοπικά, περιφερειακά και κλαδικά θέματα. Δημοψηφίσματα, οριζόντιες δικτυώσεις και τοπικά συνέδρια συζητούν και διαμορφώνουν σχέδια προτάσεων για νέες πολιτικές που μετά εξειδικεύονται από τους  τομείς του κόμματος. Το δίκτυο Momentum, βασικός υποστηρικτής του Κόρμπυν, με 250.000  μέλη και φίλους, έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην επιτυχία της Αριστεράς. Το Momentum αποτελεί μια δημιουργική και ριζοσπαστική κοινότητα που χρησιμοποιεί σχεδόν αποκλειστικά ψηφιακές δράσεις και επικοινωνία. Η πλειοψηφία των μελών είναι νέοι και νέες που, αντί να καταναλώνουν  παθητικά κομματικές ενημερώσεις και εκδηλώσεις, οργανώνουν και συμμετέχουν σε φυσικά και ψηφιακά συμβάντα ανοικτά σε όλους όσους σχετίζονται με τοπικά και γενικά ενδιαφέροντα.
Ο Κόρμπυν εμπιστεύτηκε το άνοιγμα σε νέες ιδέες και μεθόδους, τη χρήση της γνώσης και τεχνογνωσίας της νέας γενιάς, για να ανατρέψει την επίθεση των κυρίαρχων ΜΜΕ και της εξουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε ανάλογη εχθρότητα από θέση κυβέρνησης, με τα θετικά και τα αρνητικά της. Η μετατροπή των εκλογικής καθιέρωσης σε ιδεολογική ηγεμονία και η δημιουργία πλατειών κοινωνικών συμμαχιών αποτελεί κρίσιμο στοίχημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να δημιουργήσει μια νέα μορφή κομματικής οργάνωσης που να ανταποκρίνεται στις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές.
Πρέπει να πειραματιστούμε, να πάρουμε ρίσκα, να χρησιμοποιήσουμε τη φαντασία και τις δεξιότητες της κοινωνίας και κυρίως της νεολαίας. Το κόμμα πρέπει να έχει εύπλαστη μορφή, πορώδεις παρυφές και διαφανείς διαδικασίες που να επιτρέπουν τη συνεχή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Αφήνοντας την ασφάλεια της ρουτίνας και της επετηρίδας πρέπει να γίνει εργαστήρι πειραματισμού δομών, ιδεών, μεθόδων. Μια καλή ιδέα θα ήταν δίπλα στις ΟΜ να δημιουργηθούν οριζόντιοι φυσικοί και ηλεκτρονικοί «κύκλοι φίλων». Μια επίσης καλή ιδέα -και προς το σκοπό αυτό- είναι η δημιουργία ηλεκτρονικών πλατφορμών μέσα από τις οποίες α) ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορεί να επικοινωνεί με και να κινητοποιεί τον «κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ», β) οι τοπικές ΟΜ του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούν να επικοινωνούν με και να κινητοποιούν τους πολίτες για τοπικά ζητήματα και, γ) τα μέλη και οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούν να επικοινωνούν οριζόντια μεταξύ τους, καθώς και με τα κομματικά όργανα.
Παραδείγματα ηλεκτρονικής διασύνδεσης των μελών, μια πιο σύγχρονη εκδοχή συμμετοχικής ή αμεσοδημοκρατικής λειτουργίας, παίρνουμε κυρίως από τους PODEMOS. Το ισπανικό κόμμα έχει ανοίξει τις πόρτες του σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες που θέλουν να συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Για την ακρίβεια, εκτός από τις παραδοσιακές οργανωτικές μορφές ενός ιεραρχικού κόμματος, χρησιμοποιούν από την ίδρυση του κόμματος μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που παρέχει το βήμα σε κομματικά μέλη να σχολιάζουν, να προτείνουν και να ψηφίζουν σε χρόνο και από χώρο της επιλογής τους.
Η τεχνολογία παρέχει εύκολα τη δυνατότητα ένα τέτοιο εγχείρημα να αποφύγει την μετατροπή του σε μια χαοτική κουβέντα. Για το σκοπό αυτό, προτείνεται η εν λόγω πλατφόρμα, που θα μπορεί να χρησιμοποιείται από κάθε μέλος ή φίλο/η που θα γράφεται (θα κάνει subscribe) να φιλοξενεί τρεις διακριτές λειτουργίες: α) Φόρουμ θεματικών συζητήσεων, η καθεμία εκ των οποίων θα έχει διαφορετικό διαχειριστή, ώστε να διαγράφονται υβριστικά σχόλια και trolls, β) ερωτήσεις ανά θεματική με πρόβλεψη απάντησης, η καθεμία εκ των οποίων θα έχει διαφορετικό διαχειριστή, ώστε να εξασφαλίζεται η γρήγορη αμφίδρομη επικοινωνία και αυτό που ονομάζουμε (και είναι κρίσιμο για την ανταπόκριση του κοινού και το πολιτικό κεφάλαιο που παράγει) responsiveness, γ) κατάθεση προτάσεων, ατομικών ή συλλογικών, επίσης σε συγκεκριμένες θεματικές. Στην τρίτη λειτουργία προτείνεται να υπάρχει και η δυνατότητα δημιουργίας διαδικτυακών events με τη συμμετοχή υπουργών και άλλων υψηλόβαθμων κομματικών και κυβερνητικών αξιοματούχων, στα πρότυπα της διαδικτυακής συνέντευξης Τσίπρα στις παραμονές των εκλογών του Ιανουαρίου 2015.
Κοντολογίς, μια νέα τεχνολογικά εποχή, οικεία κυρίως – αλλά όχι αποκλειστικά – σε νέους ανθρώπους, είναι ήδη εδώ. Οι νέοι αυτοί άνθρωποι θα πρέπει να αισθανθούν πως συμμετέχουν και συνδιαμορφώνουν με τις ιδέες και τις προτάσεις τους τις πολιτικές του μοναδικού ευρωπαϊκού κόμματος της Αριστεράς που βρίσκεται σε κυβερνητική θέση. Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο πως κάθε προσπάθεια που έχει αναληφθεί ακόμα και από κυβερνητικούς ή οικονομικούς φορείς να σταχυολογηθούν νέες προτάσεις, αλλά και κριτικές σε προτάσεις (opengovernment, πλατφόρμες για «έξυπνες» επιχειρηματικές ιδέες), βρήκαν σημαντική ανταπόκριση από την πλευρά των πολιτών.
Τα ουσιαστικά οφέλη είναι προφανή για το κόμμα και την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως το κυριότερο να είναι η δυνατότητα για τη δημιουργία ενός «think tank από τα κάτω», που θα δρα επικουρικά στο κυβερνητικό έργο. Ταυτόχρονα, όμως, προκύπτουν και επικοινωνιακά οφέλη για το ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πολιτογραφείται ως κόμμα σύγχρονο, δυναμικό, δημοκρατικό, ανοιχτό στις τεχνολογικές εξελίξεις, ανοιχτό σε ιδέες.
Τέλος, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η παρούσα πρόταση εγείρει τόσο πολιτικά όσο και τεχνικά ζητήματα. Τα μεν πρώτα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης με συγκεκριμένους φορείς του κόμματος (Κεντρική Επιτροπή, Πολιτική Γραμματεία, Τμήμα Ψηφιακής Πολιτικής), ενώ τα δεύτερα μπορούν να επιλυθούν με τη βοήθεια μιας μικρής ομάδας συντονιστών, μιας ευρύτερης διαχειριστών (admins), και μιας εταιρίας ψηφιακής επικοινωνίας. Η ευάριθμη ομάδα των διαχειριστών μπορεί να προκύψει από τους επιστημονικούς συνεργάτες των βουλευτών. Όσον αφορά τώρα στην εταιρία που θα αναλάβει να φτιάξει την πλατφόρμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε λάβει σχετικά με το κόστος μιας τέτοιας πλατφόρμας, αυτή δεν πρέπει να μας κοστίσει περισσότερα από μερικές χιλιάδες ευρώ. Από την άλλη, οι απαιτήσεις για την πλατφόρμα επικοινωνίας των τοπικών ΟΜ του ΣΥΡΙΖΑ με τους φίλους του κόμματος για τοπικά ζητήματα, καθώς και αυτή για την οριζόντια ενδοεπικοινωνία των οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, κομματικών και κυβερνητικών οργάνων, είναι μικρότερες. Για τη μεν πρώτη, η οποία μπορεί να είναι οργανωμένη στα παραπάνω πρότυπα, διαχειριστές μπορούν να είναι τα ίδια τα μέλη των τοπικών οργανώσεων, ενώ η δεύτερη μπορεί να προκύψει από εμπλουτισμό του syriza.gr με εργαλεία ενδοεπικοινωνίας, διαβούλευσης και ψηφοφορίας.