Ενώ η συζήτηση σε όλες τις χώρες του κόσμου ξεκινά με την οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων στην Ελλάδα πάμε ανάποδα. Τι θέλουμε να κάνουν οι Δήμοι; Τι οι Περιφέρειες; Τι το κεντρικό κράτος; Ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ τους; Που πήγε το περίφημο ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων με διάθεση ενίσχυσης για την αποκέντρωσή τους προς το επίπεδο του πολίτη που ανήγγειλε ο κ.Μητσοτάκης αλλά 14 μήνες μετά δεν έχει κάνει τίποτα; Ποσό ειλικρινείς ήταν οι δηλώσεις των κυβερνητικών όταν μιλούσαν μετά την κακοκαιρία Μήδεια για επιτάχυνση των διαδικασιών για την κατάθεση του νομοσχεδίου για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση;
Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ο πυλώνας διοίκησης που βρίσκεται εγγύτερα στον πολίτη, πρέπει επιτέλους να αποκτήσει τις αρμοδιότητες αλλά και τους αναγκαίους, επαρκής και απαραίτητους πόρους ώστε να μπορέσει να επιτελέσει αποτελεσματικά τον ρόλο της.
Για να μπορέσει η τοπική αυτοδιοίκηση να αναλάβει τον ρόλο της είναι κρίσιμο να εκπονηθεί ένα συνολικότερο στρατηγικό πλαίσιο για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση που δεν θα εστιάζει μόνο στο εκλογικό σύστημα αλλά θα επιδιώκει μια πραγματική διοικητική αναδιάρθρωση, η οποία θα ενισχύσει τους ρόλους και θα αποσαφηνίσει τις σχέσεις μεταξύ κεντρικού κράτους, τοπικών δημόσιων θεσμών και τοπικής αυτοδιοίκησης, και θα οδηγήσει σε μια ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, πόρων και εξουσιών, άρα συνεπώς σε μια ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση. Πρέπει να ανακαλύψουμε την Αμερική; Προφανώς όχι! Η Ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία έχει πολλά πετυχημένα παραδείγματα που μπορούμε να υιοθετήσουμε με τις αναγκαίες προσαρμογές στα ελληνικά δεδομένα.
Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον βασικό στόχο που θα είναι ένα πραγματικά επιτελικό κράτος, μια πολύ-επίπεδη διακυβέρνηση και μια διαβαθμιδική συνεργασία είναι κρίσιμο να μιλήσουμε για ισχυρή τοπική αυτοδιοίκηση, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών θα συμμετέχει αλλά και θα παίρνει μέρος στον έλεγχο, θα έχει τελικά ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας. Μια τοπική αυτοδιοίκηση η οποία θα έχει όχι μόνο οικονομική επάρκεια και αυτοτέλεια αλλά και ενισχυμένο ρόλο στην κοινωνική πολιτική, στην κοινωνική οικονομία αλλά και στην επιχειρηματικότητα.
Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες να έχουν τους πόρους και τις δυνατότητες, λαμβάνοντας υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, ώστε να δημιουργούν μαζί με την τοπική κοινωνία μια αναπτυξιακή προοπτική. Η μεταρρύθμιση αυτή οφείλει να εκκινήσει από την κεντρική διοίκηση και να συμπεριλάβει την αυτοδιοίκηση Α' και Β΄ βαθμού, με στόχο την τελική διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου διοίκησης και αυτοδιοίκησης, με την αποκέντρωση του κράτους και την ισχυροποίηση της αυτοδιοίκησης. Αν δεν επαναπροσδιορίσουμε θεσμικά τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες της Κεντρικής Κυβέρνησης δεν θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε μια πραγματική αποκέντρωση.
Όμως για την ΝΔ αυτά είναι φιλοσοφικές συζητήσεις… Βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο και φέρνει εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ χωρίς να αναπροσδιορίσει τους το μοντέλο λειτουργίας της χώρας.
Ακόμα μια φορά, με το νέο εκλογικό νόμο για την τοπική αυτοδιοίκηση, η Δεξιά παρουσιάζει τη «βουτιά» στο παρελθόν ως εκσυγχρονισμό και καινοτομία. Με πρόφαση την κυβερνησιμότητα και την αποτελεσματικότητα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ολοκληρώνει τη μεθοδευμένη και ιεραρχημένη επίθεσή της στο θεσμικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης.
Η απαξίωσης της λαϊκής ψήφου και ο νεοσυγκεντρωτισμός που αποπνέει το εκλογικό σύστημα που εισηγείται η κυβέρνηση στην τοπική αυτοδιοίκηση, θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα. Πως είναι δυνατόν να παρουσιάζεται ως μεγάλη μεταρρύθμιση και τομή η επιστροφή στο εκλογικό σύστημα του 2006; Υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη που να ακολουθεί τέτοιο ή ανάλογο σύστημα;
Σίγουρα ο «Κλεισθένης», τον οποίο ψηφίσαμε ως ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι το τέλειο σύστημα και χρειάζεται αλλαγές και προσαρμογές. Είναι, όμως, ένας νόμος που δεν άφησαν να δοκιμαστεί εξαιτίας των παρεμβάσεων του κ. Θεοδωρικάκου. Άλλο διορθώσεις και αλλαγές και άλλο κατάργηση και επιστροφή σε ένα υπερπλειοψηφικό σύστημα. Στη ΝΔ μπορεί να μην τους αρέσει αλλά στην Ευρώπη το ακολουθούν κατά κόρον, κουλτούρα συνεννόησης και διαλόγου μεταξύ πολιτικών χώρων, απαραίτητο στοιχείο ενός σύγχρονου πολιτικού συστήματος.
Οι κυβερνώντες έχουν την διαστρεβλωμένη εντύπωση ότι επειδή σήμερα υπάρχει μια ευνοϊκή κατάσταση πλειοψηφιών για τη ΝΔ στους Δήμους , αυτός ο νόμος τους βολεύει. Θέλουν μια Τοπική Αυτοδιοίκηση «υπηρέτη» των πολιτικών τους επιδιώξεων και των κομματικών τους σχεδιασμών. Φοβούνται τη συσπείρωση των προοδευτικών δυνάμεων στον δεύτερο γύρο, απεχθάνονται τις συνεργασίες και τον δημόσιο έλεγχο. Τελικά στρέφονται σε αυτό που ξέρουν καλά από την προϊστορία τους: στα άδικα και καλπονοθευτικά συστήματα.
Οι αντιδημοκρατικές όμως μεθοδεύσεις δεν σταματούν εκεί. η κατάργηση της ξεχωριστής κάλπης για την ανάδειξη των κοινοτικών συμβουλίων και η δυσανάλογη μείωση του αριθμού των δημοτικών περιφερειακών συμβούλων σε μεγάλους Δήμους και Περιφέρειες είναι θεσμικός ακρωτηριασμός. Η κυβέρνηση πρακτικά στοχεύει στην αποδυνάμωση τόσο των ξεχωριστών τοπικών ψηφοδελτίων στις κοινότητες και τα διαμερίσματα των αστικών πόλεων όσο και στην εξάρτησή τους από το κεντρικό ψηφοδέλτιο. Με αυτό τον τρόπο, κάθε συλλογικότητα και πρωτοβουλία σε οικισμούς μεγαλύτερους των 300 κατοίκων, θα αναγκαστεί να στοιχηθεί με τα κεντρικά δημοτικά ψηφοδέλτια, με συνέπεια τα τοπικά συμβούλια, που θα εκλεγούν, να συγκροτηθούν με βάση την αναλογία δύναμης των δημοτικών ψηφοδελτίων, ανεξάρτητα από το τι έχει ψηφίσει η κάθε περιοχή. Δεν αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Ο υπερσυγκεντρωτισμός που προτείνουν αφήνει στην άκρη τις ανάγκες της συνοικίας, της γειτονιάς, του χωριού. Η αντίδραση στην συγκεκριμένη ρύθμιση που προσπαθεί να κουκουλώσει το υπουργείο εσωτερικών δεν προέρχεται μόνο από τις προοδευτικές δυνάμεις της αυτοδιοίκησης αλλά και από τις συντηρητικές. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι η κατάργηση της κοινοτικής κάλπης κάνει κακό στην αυτοδιοίκηση συνολικά.
Είναι σαφές ότι ο κ. Βορίδης και στην αυτοδιοίκηση και στις άλλες αρμοδιότητες του στο Υπουργείο Εσωτερικών με εντολή του κ.Μητσοτάκη υλοποιεί αυτά που δήλωνε ως τομεάρχης εσωτερικών στην αντιπολίτευση «Πρέπει να υπάρξει στρατηγική ήττα των ιδεών της Αριστεράς για να μην ξαναβρεθεί στην εξουσία με οποιαδήποτε μορφή της. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία, γιατί οι ιδέες της είναι ελαττωματικές.»
Μπορούν να κάνουν όσα σχέδια θέλουν και ότι υπολογισμούς νομίζουν αλλά να ξέρουν ότι ανεξαρτήτως εκλογικού συστήματος, ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία θα επιδιώξει προοδευτικές πλειοψηφίες στους Δήμους και στις Περιφέρειες και θα τις κερδίσει διδασκόμενος από τα λάθη του παρελθόντος. Θα το πετύχει ανατρέποντας τον γαλάζιο αυτοδιοικητικό χάρτη του 2019.
Θέλω να πιστεύω ότι οι προοδευτικές δυνάμεις που είχαν αντιταχθεί το 2006 τόσο σε κεντρικό όσο και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο στην αντιμεταρρύθμιση του 42% και είχαν δώσει μάχες, δεν έχουν ξεχάσει ούτε όσα έλεγαν τότε ούτε έχουν μετατοπιστεί ιδεολογικοπολιτικά. Ένα ευρύ μέτωπο προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων την επόμενη μέρα μπορούν και πρέπει να θεμελιώσουν ξανά μια δημοκρατική και αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτόνομη, υπερασπιστή των τοπικών υποθέσεων. Για να είμαι σαφής αναφέρομαι στους αυτοδιοικητικούς που πολιτικά πρόσκεινται στο ΚΙΝΑΛ και δεν λοξοκοιτάξουν προς την ΝΔ και στο μεγάλο κομμάτι των κεντροαριστερών προοδευτικών αυτοδιοικητικών που είναι εκτός ΚΙΝ.ΑΛ. και εκτός ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχίας και επιδιώκουν την ανασυγκρότηση του προοδευτικού αυτοδιοικητικού πόλου πάνω σε νέες βάσεις.
(Το άρθρο του Κώστα Ζαχαριάδη, τομεάρχη Εσωτερικών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και βουλευτή Βορείου τομέα Αθηνών, δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα debater.gr)
