Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 αναμένεται να κλείσει στο 1,8% του ΑΕΠ (3.330 εκατ. ευρώ) σημειώνοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το 0,6% του ΑΕΠ (1.111 εκατ. ευρώ) που προβλέπεται για το 2016. Θα είναι, συνεπώς, η τρίτη χρονιά που η παρούσα κυβέρνηση επιτυγχάνει τους δημοσιονομικούς της στόχους.

Η επίτευξη των στόχων οφείλεται στη σταδιακή αποκατάσταση της οικονομικής δραστηριότητας, στην ορατή βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και στην ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Πέρα, ωστόσο, από την δημοσιονομική υπευθυνότητα και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση έναντι των πιστωτών, παραμένει η προτεραιότητα της αποκατάστασης της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανάκαμψης από τη μακροχρόνια ύφεση. Για τον λόγο αυτό ο προϋπολογισμός του 2017 ενσωματώνει μια σειρά από παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων:

• Η πλήρης επέκταση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης με πιστώσεις που φτάνουν τα 760 εκατ. ευρώ και προβλέπεται να καλύψει πάνω από 250 χιλιάδες νοικοκυριά που βιώνουν συνθήκες ακραίας φτώχειας.

• Η αύξηση του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 250 εκατ. ευρώ, ώστε να αντισταθμιστεί πλήρως η προβλεπόμενη μείωση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους.

• Η πρόβλεψη 300 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της υγείας, της κοινωνικής προστασίας και της παιδείας που θα διατίθενται κατά περίπτωση για την κάλυψη αναγκών που υπερβαίνουν τις υπάρχουσες πιστώσεις.

• Η συνεισφορά 100 εκατ. ευρώ για τις ρυθμίσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών με συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Αξίζει τέλος να γίνει αναφορά σε μια σειρά θεσμικών μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και θα αναβαθμίσουν το πλαίσιο δημοσιονομικής εποπτείας και ελέγχου. Συγκεκριμένα, το ενιαίο λογιστικό σχέδιο της Γενικής Κυβέρνησης, που θα κατατεθεί τον επόμενο μήνα, η αποκέντρωση της δημοσιονομικής ευθύνης, που θα τεθεί σε εφαρμογή από την αρχή του επόμενου έτους και η επισκόπηση δαπανών, που έχει ήδη ξεκινήσει πιλοτικά σε τρία Υπουργεία, αποτελούν πολύτιμα εργαλεία διαφάνειας και λογοδοσίας στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.

Αύξηση των τακτικών εσόδων στα 50,529 δισ. ευρώ το 2017 από 49,170 δισ. ευρώ το 2016 και μείωση των τακτικών δαπανών στα 49,142 δισ. ευρώ από 50,474 δισ. ευρώ φέτος προβλέπει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 1,80% του ΑΕΠ το επόμενο έτος. Το προσχέδιο ενσωματώνει ακόμη την χορήγηση ποσού 300 εκατ. ευρώ για υλοποίηση δράσεων στους τομείς της υγείας, της κοινωνικής προστασίας και της Παιδείας που μαζί με τη χορήγηση του Εισοδήματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα διαμορφώνουν ένα ποσό ύψους 871 εκατ. ευρώ που προβλέπει να διατεθεί για κοινωνική πολιτική. Το προσχέδιο προβλέπει επίσης αλλαγή του κανόνα προσλήψεων στο δημόσιο από μία για κάθε πέντε αποχωρήσεις που ίσχυε το 2016 σε μία για κάθε τέσσερις αποχωρήσεις.

Αναλυτικότερα τα έσοδα από άμεσους φόρους αναμένεται να διαμορφωθούν στα 20,356 δισ. ευρώ από 19,985 δισ. ευρώ φέτος ( αύξηση 371 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα από έμμεσους φόρους εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 26,268 δισ. ευρώ έναντι 24,804 δισ. ευρώ φέτος ( αύξηση 1,464 δισ. ευρώ). Έτσι η συνολική αύξηση των εσόδων από την άμεση και την έμμεση φορολογία αναμένεται να διαμορφωθεί στα 1,835 δισ. ευρώ.

Οι πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού αναμένεται να περιορισθούν στα 43,592 δισ. ευρώ έναντι 44,824 δισ. ευρώ φέτος, ενώ οι δαπάνες για τόκους θα διαμορφωθούν στα 5,550 δισ. ευρώ έναντι 5,650 δισ. ευρώ το 2016. Οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα ανέλθουν στα 6,750 δισ. ευρώ έναντι 6,750 δισ. ευρώ φέτος αλλά στο συνολικό κονδύλι προβλέπεται αύξηση των δαπανών του εθνικού σκέλους χρηματοδοτήσεων κατά 250 εκατ. ευρώ.

Αποτέλεσμα των προβλέψεων στα έσοδα και στις δαπάνες είναι η εκτίμηση για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,80% του ΑΕΠ ή 3,330 δισ. ευρώ το 2017 έναντι 0,63% του ΑΕΠ φέτος ή 1,111 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι το ΑΕΠ λόγω της προβλεπόμενης αύξησης του κατά 2,7% εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 182,332 δισ. ευρώ από 176,197 δισ. ευρώ φέτος.

Η αύξηση των εσόδων και η μείωση των δαπανών του προϋπολογισμού του 2017 θα προέλθει από μία σειρά παρεμβάσεων που έχουν ήδη δρομολογηθεί και ψηφισθεί στη Βουλή. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού οι παρεμβάσεις αυτό σκέλος των εσόδων υπολογίζονται σε 3,104 δισ. ευρώ ( μεταξύ άλλων 988 εκατ. ευρώ από την αναμόρφωση του κώδικά φορολογίας εισοδήματος, 736 εκατ. ευρώ από τις αλλαγές στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης, 437 εκατ. ευρώ από την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%, 422 δισ. ευρώ από την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα ενεργειακά προϊόντα και 142 εκατ. ευρώ από την αύξηση του ΕΦΚ στα τσιγάρα και τον καπνό). Οι μισθολογικές παρεμβάσεις και αυτές στις μη μισθολογικές παροχές ανέρχονται σε 91,9 εκατ. ευρώ. Οι συνταξιοδοτικές παρεμβάσεις εκτιμάται ότι θα αποφέρουν εξοικονόμηση δαπανών ύψους 600,4 ( μεταξύ άλλων 291,5 εκατ. ευρώ απο τις επικουρικές συντάξεις) εκατ. ευρώ ενώ από τις παρεμβάσεις στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης εκτιμάται αύξηση εσόδων 76,3 εκατ. ευρώ. Στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας υπολογίζονται εξοικονομήσεις ύψους 93,1 εκατ. ευρώ καθώς και αύξηση κατά 12,5 εκατ. ευρώ των εσόδων των εποπτευόμενων νομικών προσώπων και φορέων της γενικής κυβέρνησης. Το σωρευτικό αποτέλεσμα των παρεμβάσεων αυτών στο σκέλος των δαπανών και των εσόδων εκτιμάται σε 3,978 δισ. ευρώ.

Το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 326,570 δισ. ευρώ ή 185,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2016, έναντι 321,332 δισ. ευρώ ή 182,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2015. Το 2017 το ύψος του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 330,070 δισ. ευρώ ή 181% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση 4,3 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2016.

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 315,170 δισ. ευρώ ή 178,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2016, έναντι 311,452 δισ. ευρώ ή 176,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2015. Το 2017, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 318,670 δισ. ευρώ ή 174,8% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση 4,1 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2016.