Τη δημιουργία Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) από εγκεκριμένους οργανισμούς ή φορείς για την υλοποίηση δράσεων κατά των ναρκωτικών, προβλέπει το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας που συζητείται από σήμερα στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή. Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι στους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης θα παρέχονται υπηρεσίες για την ασφαλέστερη χρήση ναρκωτικών ουσιών και τη μείωση της βλάβης και των αρνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών.
«Στόχος μας είναι να υπάρξει μια πιλοτική δομή, σε πρώτη φάση, σε διασύνδεση με μονάδες άμεσης πρόσβασης, από την πλευρά του ΟΚΑΝΑ, έτσι ώστε οι άνθρωποι που θα πηγαίνουν στους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης, να κάνουν ένα πρώτο βήμα επαφής, με το δημόσιο σύστημα υγείας και διασύνδεσης τους με άλλες υπηρεσίες, είτε υποκατάστασης είτε ψυχοκοινωνικής υποστήριξης», ανέφερε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός και υπογράμμισε ότι η νομοθετική παρέμβαση αυτή, είναι μια παρέμβαση επιστημονικά τεκμηριωμένη, μια ανθρωπιστική παρέμβαση, μια παρέμβαση με κοινωνική ευαισθησία και πρωτίστως με όρους προστασίας της δημόσιας υγείας.
Οι ΧΕΧ θα λειτουργούν μόνο από τους εγκεκριμένους φορείς του άρθρου 51 του Ν.4139/13 και στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών μείωσης της βλάβης, η προαγωγή της υγείας των ενεργών χρηστών, η προστασία της δημόσιας υγείας, η μείωση του επιπολασμού των μολυσματικών ασθενειών στον πληθυσμό των χρηστών, η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας, η προετοιμασία για την ένταξη των χρηστών σε προγράμματα θεραπείας.
«Είναι μια προοδευτική ρύθμιση και περιμένουμε τις πολιτικές δυνάμεις που αυτοαποκαλούνται προοδευτικές να τη στηρίξουν. Δεν κάνουμε ένα πυροτέχνημα. Δεν είναι μια υπόθεση την οποία ρυθμίζουμε για να μην την εφαρμόσουμε. Προφανώς θα το εφαρμόσουμε και έχει γίνει η κατάλληλη προεργασία γι’ αυτό. Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης εντάσσονται σε ένα συνολικό σχέδιο και σε μια εθνική στρατηγική, στον τομέα των εξαρτήσεων, η οποία έχει δρομολογηθεί», είπε ο υπουργός Υγείας και επισήμανε πως για τους ΧΕΧ υπάρχει επιστημονική συνηγορία, διεθνής βιβλιογραφία και καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, ενώ ήταν και απαίτηση της Αυτοδιοίκησης, επιστημονικών φορέων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των εξαρτήσεων αλλά και απαίτηση εκπροσώπων των χρηστών.
«Είναι μια αλλαγή η οποία εντάσσεται σε μια δέσμη παρεμβάσεων για τη μείωση της βλάβης. Εντάσσεται στη δέσμη των παρεμβάσεων με τα προγράμματα street work, τη χορήγηση συρίγγων, τους ξενώνες άστεγων τοξικοεξαρτημένων, τις κινητές μονάδες, τα κέντρα ημέρας. Είναι μέσα σε ένα πλαίσιο που έχουμε δρομολογήσει και έχουμε βρει και πόρους από ευρωπαϊκή κονδύλια για να χρηματοδοτηθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα», είπε ο Ανδρέας Ξανθός και υπενθύμισε ότι ήδη έχει ξεκινήσει μια καινοτόμα παρέμβαση, στο κέντρο της Αθήνας, όπου συνεργάζεται ο ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ, «δύο φορείς με τελείως διαφορετική κουλτούρα, θεραπευτική» αλλά συνεργάζονται προκειμένου να δώσουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και την καλύτερη δυνατή φροντίδα στον χρήστη.
Στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, αναφορικά με τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης, παρατίθενται στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά για το έτος 2016, σύμφωνα με τα οποία η εκτίμηση του συνολικού αριθμού των λεγόμενων χρηστών υψηλού κινδύνου στη χώρα είναι 17.067, και οι μισοί από αυτούς εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής. Πρόκειται για ενεργούς χρήστες ψυχότροπων ουσιών, έναν ιδιαίτερα περιθωριοποιημένο πληθυσμό, συχνά χωρίς στέγη και με περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Η προσέγγιση της συγκεκριμένης κατηγορίας χρηστών ψυχότροπων ουσιών, αυτών δηλαδή που έχουν χαμηλό ή κανένα κίνητρο για ένταξη σε θεραπεία απεξάρτησης, επιτυγχάνεται μέσα από τα λεγόμενα μέτρα μείωσης της βλάβης. Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης όπου τα παράνομα ναρκωτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό την επίβλεψη εκπαιδευμένου προσωπικού, λειτουργούν στην Ευρώπη τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης θα διατηρούν μητρώο καταγραφής ληπτών υπηρεσιών.
Ο υπουργός Υγείας αναφέρθηκε και στις διατάξεις περί συνταγογράφησης ναρκωτικών. «Συνιστά μια εξαιρετική παρέμβαση, καθώς σε ένα πεδίο που μέχρι τώρα ήταν με χειρόγραφες και δίγραμμες συνταγές, σε ένα πεδίο αδιαφανούς λειτουργίας και ενδεχομένως και πεδίο συναλλαγών, για πρώτη φορά γίνεται μια παρέμβαση απολύτως εκσυγχρονιστική. Ηλεκτρονική συνταγογράφηση όλων των ουσιών που είναι στους πίνακες περί ναρκωτικών ουσιών του ΟΗΕ. Αυτό σημαίνει εποπτεία και κυρίως, ευχερής πρόσβαση των ανθρώπων που έχουν ανάγκη για σοβαρή αναλγητική φροντίδα, μέσα από οπιούχα αναλγητικά. [Πρόκειται για] τεράστιας σημασίας αλλαγή: Εποπτεία στη χρήση αυτών των ουσιών, πρωτόκολλα, μητρώα ασθενών, τεκμηριωμένη φροντίδα», κατέληξε ο υπουργός Υγείας.
«Προηγούμενες παραδιοικήσεις στο ΚΕΕΛΠΝΟ λειτούργησαν με όρους μαφίας»
Επίσης, ο υπουργός Υγείας χαρακτήρισε κρίσιμο κεφάλαιο τον θεσμικό μετασχηματισμό και την αναδιοργάνωση του ΚΕΕΛΠΝΟ, που τη θέση του θα πάρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας. «Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην κριτική, ιδιαίτερα από πολιτικές δυνάμεις που παρείχαν διαχρονικά πολιτική ασυλία σε ένα τοπίο απολύτως φαύλο και σε μια διαχείριση απολύτως εναντίον του δημοσίου συμφέροντος, με διαδοχικές κυβερνήσεις και διοικήσεις, φίλα προσκείμενες στα κόμματα εξουσίας, το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ», ανέφερε, σημειώνοντας ότι με τη ρύθμιση που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή «κλείνει η περίοδος ασυδοσίας, ανυπαρξίας μηχανισμών ελέγχου για μια παραδιοίκηση που λειτουργούσε με όρους μαφίας».
«Έχει ασχοληθεί η ελληνική δικαιοσύνη, υπάρχουν παραπομπές για κακουργηματικού χαρακτήρα πράξεις, έχουν απολυθεί υπηρεσιακά στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ που βαρύνονται με πολύ σοβαρά αδικήματα και να προσφέρουν τώρα άτυπα ασυλία σε αυτές τις συμπεριφορές και σε αυτά τα πρόσωπα, κάποιοι, προσβάλλει το δημόσιο αίσθημα», τόνισε ο υπουργός Υγείας και επισήμανε: «Εμείς λέμε ότι προφανώς γι' αυτήν την τροπή που πήρε η διαχείριση του ΚΕΕΛΠΝΟ όλα τα προηγούμενα χρόνια, δεν έχει ευθύνη το ανθρώπινο δυναμικό του, ιδιαίτερα το επιστημονικό του προσωπικό, που όλα αυτά τα χρόνια, παρά τη φαυλότητα των διοικήσεων, συνέχισε να κάνει αξιοπρεπώς τη δουλειά του, και να παρέχει υπηρεσίες προστασίας στην ελληνική κοινωνία».
Μάλιστα, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι στην προσφυγική κρίση το προσωπικό του ΚΕΕΛΠΝΟ συνέβαλε, ώστε να μη μετατραπεί αυτό το μείζον κοινωνικό πρόβλημα σε πρόβλημα δημόσιας υγείας, ώστε να μην ενεργοποιηθεί καμία υγειονομική βόμβα.
Η αντιπολίτευση
Νωρίτερα ο βουλευτής της ΝΔ Ιάσων Φωτήλας είχε δηλώσει ότι ο νέος Οργανισμός Δημόσιας Υγείας θα αντικαταστήσει το ΚΕΕΛΠΝΟ με λογική μικροκομματικής τακτοποίησης. «Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν κατάφερε να εξυγιάνει τον χώρο του ΚΕΕΛΠΝΟ, όπως διατεινόταν, αλλά, αφού πέταξε λάσπη σε διάφορους πολιτικούς αντιπάλους της, μετέτρεψε τον χώρο της δημόσιας υγείας, "σε χώρο εξυπηρέτησης ρουσφετολογικών εξυπηρετήσεων προς ημετέρους της"», υποστήριξε ο κ. Φωτήλας και πρόσθεσε: «Πραγματική πρόθεση της κυβέρνησης είναι, μέσω της κατάργησης του ΚΕΕΛΠΝΟ, να κρύψει τα πεπραγμένα της, με απευθείας αναθέσεις σε εταιρεία security, με προσλήψεις προσωπικού εκτός ελέγχου του ΑΣΕΠ». Κατήγγειλε, επίσης, ότι η κυβέρνηση κατέθεσε τη σχετική ρύθμιση στη Βουλή για να ελέγξει τους εργαζόμενους στον νέο φορέα.
Aπό τη Δημοκρατική Συμπαράταξη ο Κωνσταντίνος Μπαργιώτας, αναφερόμενος στο ΚΕΕΛΠΝΟ, είχε παρατηρήσει: «Πρόκειται περί μεταμφιέσεως. Στην πραγματικότητα, αυτό που γίνεται σήμερα με την αλλαγή του ΚΕΕΛΠΝΟ σε Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας είναι η αλλαγή της ονομασίας και η αλλαγή από ΝΠΙΔ σε ΝΠΔΔ, μόνο και μόνο για να μπορεί να λέει ο κ. Πολάκης ότι έκλεισε το επάρατον ΚΕΕΛΠΝΟ και δημιούργησε κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, οι ίδιοι άνθρωποι, το ίδιο προσωπικό, στο ίδιο κτίριο, λίγο πολύ με το ίδιο οργανόγραμμα, θα κάνει ακριβώς το ίδιο. Δηλαδή, αναθέσεις κατά παρέκκλιση του δημόσιου λογισμικού. Ούτε εξυγίανση είναι ούτε αναθεώρηση».
O βουλευτής του ΚΚΕ Γιώργος Λαμπρούλης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι συνεχίζει μέτρα για την εδραίωση της εμπορευματοποίησης της υγείας και την ενίσχυση επιχειρηματικών ομίλων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της υγείας. Αυτό, όπως είπε, την ίδια ώρα που το κράτος περιορίζει τη χρηματοδότηση για τη στελέχωση, τη λειτουργία, τον εξοπλισμό των δημόσιων μονάδων. Ο βουλευτής του ΚΚΕ κατήγγειλε ότι τα Νομικά Πρόσωπα που δημιουργούνται με το νομοσχέδιο θα μπορούν να προβαίνουν σε πώληση υπηρεσιών, για τις οποίες, τελικά, ο λαός είναι εκείνος που θα πληρώσει.
O βουλευτής της Ένωσης Κεντρώων Αναστάσιος Μεγαλομύστακας σχολίασε ότι το νομοσχέδιο «αφήνει παραθυράκια», αφού παραπέμπει τη ρύθμιση θεμάτων σε υπουργικές αποφάσεις.
Αναλυτικά οι διατάξεις
Με το νομοσχέδιο αναμορφώνεται και κωδικοποιείται το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των ιδιωτικών κλινικών. Συνιστάται ΝΠΔΔ με την επωνυμία «Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας» (ΕΟΔΥ), το οποίο υπάγεται στην εποπτεία του υπουργού Υγείας, σε αντικατάσταση του καταργηθέντος ΚΕΕΛΠΝΟ. Σκοπός λειτουργίας του ΕΟΔΥ είναι η προάσπιση και προαγωγή της υγείας του πληθυσμού της Ελλάδας (προστασία δημόσιας υγείας, πρόληψη νόσων, αύξηση του προσδόκιμου ζωής και προαγωγή της υγείας). Με το νομοσχέδιο συνιστάται ΝΠΙΔ με την επωνυμία «Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών» (ΕΙΝΕ), που θα πρέπει να εισηγηθεί εθνική στρατηγική, να συντονίζει και να υποβοηθά τις ενέργειες για την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία των συμπαγών και αιματολογικών νεοπλασματικών νοσημάτων ασθενών κάθε ηλικίας.
Με τις προωθούμενες διατάξεις παρέχεται δυνατότητα σύστασης και λειτουργίας εθνικών μητρώων ασθενών, για τα οποία θα λειτουργήσει από το υπουργείο Υγείας σχετικό πληροφοριακό σύστημα. Παράλληλα, επικαιροποιείται το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΑΗΦΥ) και ως αρμόδιος φορέας της επεξεργασίας, σύστασης και λειτουργίας συστήματος αρχειοθέτησης του ΑΗΦΥ, ορίζεται η ΗΔΙΚΑ ΑΕ.
Με το σχέδιο νόμου τροποποιούνται διατάξεις σχετικά με τη φαρμακευτική νομοθεσία και, μεταξύ άλλων, αναπροσαρμόζονται σε χαμηλότερο ύψος τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε γιατρούς που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα όρια συνταγογραφήσεων και καθορίζεται η ελεγκτική διαδικασία που λαμβάνει χώρα στα ιδιωτικά φαρμακεία.
Επανακαθορίζεται, επίσης, το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα καπνικά προϊόντα και, μεταξύ άλλων, ορίζεται ρητά ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να χρησιμοποιείται και για κατανάλωση αρμού που δεν περιέχει νικοτίνη.
Προβλέπεται, εξάλλου, η δυνατότητα λειτουργίας Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) από εγκεκριμένους οργανισμούς ή φορείς για την υλοποίηση δράσεων κατά των ναρκωτικών. Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι στους ΧΕΧ θα παρέχονται υπηρεσίες για την ασφαλέστερη χρήση ναρκωτικών ουσιών και τη μείωση της βλάβης και των αρνητικών επιπτώσεων που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών.
