1. Θέσεις για το Θεσμικό Πλαίσιο

του Α’ Βαθμού Αυτοδιοίκησης

(Δήμος)

Α. Εισαγωγικές επισημάνσεις

Οι συνέπειες του «Καλλικράτη» στο θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης του πρώτο βαθμού (Δήμος), όχι μόνο σε οικονομικό, αλλά και σε θεσμικό, δημοκρατικό και συμμετοχικό επίπεδο, είναι ήδη περισσότερο από ορατές. Βασικά χαρακτηριστικά του «Καλλικράτη» αποτελούν : το γραφειοκρατικό, περίπλοκο και αντιδημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο, οι δραστικές περικοπές πόρων, οι απολύσεις εργαζομένων, το κλείσιμο δομών, ιδίως σχετιζόμενων με την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, ο συγκεντρωτικός και χωρίς κριτήρια χωροταξικός σχεδιασμός, που δυσχεραίνει την επαφή των πολιτών με τα τεκταινόμενα στους Δήμους. Πρόκειται, με δύο λόγια, για την εφαρμογή όλων των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και στοχεύσεων στο χώρο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, γεγονός που έχει επιδράσει διαλυτικά στο θεσμό αυτό.

Η αυτοδιοίκηση του πρώτου βαθμού έχει «φορτωθεί», μέσω των κυβερνητικών σχεδιασμών, μεγάλο μέρος της κοινωνικής δυσαρέσκειας, λόγω της κατάρρευσης σημαντικών κοινωνικών δράσεων των Δήμων (παιδικοί σταθμοί, πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» κ.λπ.), ενώ παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη μία εκστρατεία κατασυκοφάντησης του θεσμού, ότι δήθεν οι ελληνικοί ΟΤΑ είναι οι πλέον χρεωμένοι, διεφθαρμένοι και κακοδιοικούμενοι.

Β. Βασική κριτική στο πλαίσιο του «Καλλικράτη για την αυτοδιοίκηση α’ βαθμού

Η βασική κριτική μας στον «Καλλικράτη» σε σχέση με το Δήμο (α’ βαθμό αυτοδιοίκησης) εντοπίζεται στα εξής :

(α) την αντιδημοκρατική και συγκεντρωτική λειτουργία του (υπερπλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, δημαρχοκεντρικός χαρακτήρας),

(β) την πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου (ταλαιπωρία των πολιτών, γραφειοκρατία, σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμου και Περιφέρειας, αδιέξοδες ρυθμίσεις για τον Συμπαραστάτη του Δημότη κ.λπ.),

(γ) την αδιαφανή λειτουργία του και την ελλιπή δημόσια λογοδοσία των δημοτικών αρχών,

(δ) τον πρόχειρο, άνευ λειτουργικών κριτηρίων χωροταξικό σχεδιασμό, που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων διαστάσεων Δήμων, χωρίς τις απαραίτητες υποδομές και χωρίς την απαιτούμενη εσωτερική οικονομική, συγκοινωνιακή, κοινωνική, ιστορική και πολιτισμική συνοχή, και την απομάκρυνση των πολιτών από το θεσμό,

(ε) την απουσία θεσμών ουσιαστικής κοινωνικής συμμετοχής (απουσία ρυθμίσεων για κοινωνική εκπροσώπηση, συμμετοχή φορέων, τοπικά δημοψηφίσματα, συμμετοχικό προϋπολογισμό, διαστρέβλωση και υποβάθμιση του ρόλου που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τα συμβούλια των τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων κ.λπ.) και

(στ) τον ασφυκτικό έλεγχο επί των ΟΤΑ, ο οποίος προσκρούει στην πραγματικότητα στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλειά τους (πολύπλοκοι και αλλεπάλληλοι έλεγχοι που στραγγαλίζουν την ελεύθερη δράση τους, οικονομική επιτροπεία με το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας ΟΤΑ κ.λπ.).

Γ. Εναλλακτική πρόταση

Η Αριστερά, βάσει όλων των ανωτέρω, πρέπει να διαμορφώσει την εναλλακτική της πρόταση, δείχνοντας κατ’ αρχήν εμπιστοσύνη προς τον θεσμό, ενισχύοντας το χαρακτήρα των Δήμων ως οργανισμών της κοινωνίας των πολιτών και διαμορφώνοντας για το θεσμό της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης ένα θεσμικό πλαίσιο δημοκρατίας, αυτοτέλειας, διαφάνειας και κοινωνικής συμμετοχής. Θέλουμε έναν Δήμο ανοιχτό και δημοκρατικό, έναν Δήμο πρωτεργάτη της κοινωνικής αλληλεγγύης, έναν Δήμο κοιτίδα της τοπικής πολιτικής έκφρασης και δράσης.

Ειδικότερα ως προς τη χωροταξική κατανομή των ΟΤΑ α’ βαθμού, μέριμνα της Αριστεράς είναι αφ’ ενός μεν η μέγιστη δυνατή εγγύτητα του θεσμού προς τους πολίτες, αφ’ ετέρου δε η δημιουργία βιώσιμων από κάθε άποψη Δήμων. Μία τέτοια προσέγγιση δεν γίνεται κατ’ ανάγκη με ποσοτικά/πληθυσμιακά κριτήρια μόνο, αφού οι γεωμορφολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, συγκοινωνιακές και ιστορικές ιδιαιτερότητες δεν επιτρέπουν να ορίσουμε έναν ιδανικό πληθυσμό για κάθε Δήμο και να αρχίσουμε την κατανομή. Αντίθετα, η συζήτηση για τη χωροταξική διάρθρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, εάν και εφόσον ανοιχθεί, θα πρέπει να διεξαχθεί στη βάση τριών λειτουργικών κριτηρίων/προϋποθέσεων βιωσιμότητας ενός Δήμου : (1) τη διευκόλυνση της ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών στα δημοτικά δρώμενα, (2) την οικονομική ευρωστία και την επιχειρησιακή ικανότητα του Δήμου, (3) το σεβασμό σε πολιτιστικές/ιστορικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής και (4) τις γεωμορφολογικές συνθήκες κάθε περιοχής (ιδίως νησιωτικότητα, ορεινότητα κ.λπ.).

Αναλυτικότερα, προτείνουμε τις εξής ρυθμίσεις :

1. 1. Εκλογικό σύστημα του α’ βαθμού Τ.Α.

1. Οι δημοτικές εκλογές γίνονται κάθε 4 ή 5 χρόνια (υπάρχουν ισοδύναμα επιχειρήματα υπέρ και των δύο εκδοχών), τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου, ταυτόχρονα και στους δύο βαθμούς της Τ.Α., και η εγκατάσταση των νέων αρχών γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.

2. Τα υπάρχοντα κωλύματα υποψηφιότητας για τους δημόσιους υπαλλήλους καταργούνται.

3. Προβλέπεται ρητά ότι ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων καθορίζεται με βάση τα επίσημα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, σύμφωνα με τον νόμιμο πληθυσμό.

4. Καταργείται το άρθρο 32 του νόμου 3852/2010, που κατανέμει τις έδρες, δίνοντας τα 3/5 στον επιτυχόντα συνδυασμό και τα υπόλοιπα 2/5 στους επιλαχόντες.

5. Η εκλογή των δημοτικών συμβούλων γίνεται με βάση το εκλογικό σύστημα της αναλογικής των υπολοίπων (χωρίς το +1 που έχει το υπάρχον εκλογικό σύστημα) και με βάση τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής.

6. Γίνονται επαναληπτικές εκλογές (β’ γύρος) την επόμενη Κυριακή, μόνο για την εκλογή του Δημάρχου, ανάμεσα στους δύο πρώτους συνδυασμούς, εάν κανένας συνδυασμός δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων.

7. Προβλέπεται για τους Δημάρχους όριο δύο μόνο διαδοχικών θητειών, με τη δυνατότητα να πραγματοποιούν άλλη μία θητεία, με την πάροδο μίας αυτοδιοικητικής περιόδου.

2. 2. Χωροταξία των ΟΤΑ α’ βαθμού

Στα πλαίσια των υφιστάμενων «καλλικρατικών» Δήμων, προτείνουμε :

1. Την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τις Τοπικές και Δημοτικές Κοινότητες :

- Δημιουργία Δημοτικών Ενοτήτων σε όλους τους Δήμους (είτε προέκυψαν από συγχώνευση «καποδιστριακών» ΟΤΑ είτε όχι) στην κατεύθυνση της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης και σύνδεση του θεσμού με τη συμμετοχή των πολιτών.

- Αλλαγή του τρόπου εκλογής και λειτουργίας των Συμβουλίων των Δημοτικών Ενοτήτων σε δημοκρατική, πλουραλιστική και συμμετοχική κατεύθυνση.

- Διαμόρφωση των ορίων των Δημοτικών Ενοτήτων από τους ίδιους τους Δήμους, με βάση τις ιδιαίτερες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές κ.λπ. συνθήκες κάθε γειτονιάς/περιοχής.

- Εκχώρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων.

- Δέσμευση ενός ποσοστού του δημοτικού προϋπολογισμού υπέρ των Δημοτικών Ενοτήτων.

2. Πρόβλεψη προθεσμίας για τη νέα χωροταξία (επαναφορά στα προγενέστερα διοικητικά όρια του «Καποδίστρια» ή των Συμβουλίων Περιοχής) των Δήμων που πληρούν τα εθνικά, κοινοτικά και διεθνή κριτήρια περί νησιωτικότητας και ορεινότητας, όπου έχει διαπιστωθεί το μεγαλύτερο πρόβλημα, λόγω της χωροταξίας του «Καλλικράτη».

3. 3. Αρμοδιότητες

1. Ανάληψη από τους Δήμους των αρμοδιοτήτων που προκύπτουν εκ του ρόλου τους (πολιτική έκφραση/εκπροσώπηση, κοινωνική αλληλεγγύη, εξασφάλιση βασικών υποδομών, πολιτιστική αναπαραγωγή, αντιμετώπιση έκτακτων περιστάσεων, αναπτυξιακός σχεδιασμός).

2. Επιπλέον ανάληψη από τους Δήμους εκείνων των κρατικών αρμοδιοτήτων που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών και αποσκοπούν στην καλύτερη δυνατή εξυπηρέτησή τους.

3. Αποφασιστικός διαχωρισμός αρμοδιότητας μεταξύ Κεντρικής Διοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με βάση τον κύκλο των δημόσιων πολιτικών.

4. Οι ΟΤΑ αναλαμβάνουν στο χωρικό τους επίπεδο, αφενός την υλοποίηση των εθνικών δημόσιων πολιτικών, στα πλαίσια του δημοκρατικού προγραμματισμού, και αφετέρου την ανάπτυξη (σχεδιασμό, υλοποίηση και έλεγχο) τοπικών δημόσιων πολιτικών.

4. 4. Σύστημα Διακυβέρνησης των ΟΤΑ α’ βαθμού

1. Απλοποίηση του Συστήματος Διακυβέρνησης των Δήμων, με τρία βασικά όργανα :

- Δημοτικό Συμβούλιο : εκλέγεται με αναλογικό τρόπο (βλ. παραπάνω) και αποτελεί το όργανο λήψης των αποφάσεων στρατηγικού χαρακτήρα,

- Δημοτική Επιτροπή Διοίκησης : εκλέγεται από το σύνολο του Δημοτικού Συμβουλίου και αποτελεί όργανο λήψης των αποφάσεων επιχειρησιακού επιπέδου,

- Δήμαρχος : εκλέγεται άμεσα (βλ. παραπάνω) και αποτελεί τον προϊστάμενο του διοικητικού μηχανισμού του Δήμου.

2. Παράλληλα, λειτουργία Οικονομικής Επιτροπής, αντίστοιχης με τη σημερινή.

3. Δυνατότητα κάθε Δημοτικού Συμβουλίου να συγκροτεί άλλα όργανα (επιτροπές κ.λπ.), ανάλογα με τις ανάγκες του.

4. Σαφής οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων και ευθυνών μεταξύ των αιρετών συμβούλων και των επαγγελματιών/υπαλλήλων του Δήμου και επίβλεψη της εφαρμογής της συγκεκριμένης αρχής από ένα Υπηρεσιακό Συμβούλιο σε επίπεδο Περιφέρειας.

5. Κατάργηση του μέτρου της διαθεσιμότητας/των απολύσεων εργαζομένων στους ΟΤΑ.

6. Λειτουργία των ΟΤΑ με όρους στρατηγικής διοίκησης – Μακροπρόθεσμα και επιχειρησιακά προγράμματα, στοχοθεσία-μετρήσεις, λογοδοσία.

7. Κατάργηση του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ.

8. Υποχρεωτική λειτουργία και αναβάθμιση των οργάνων, θεσμών και μηχανισμών συμμετοχής των πολιτών και δέσμευση των Δημοτικών Αρχών από τις αποφάσεις τους (βλ. αναλυτικά παρακάτω).

9. Αναδιάρθρωση και απλοποίηση των μηχανισμών εποπτείας επί των ΟΤΑ – Διασφάλιση ότι πραγματοποιείται αυστηρά και μόνο έλεγχος νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας (όπως συχνά συμβαίνει με τους ελέγχους των Γ.Γ. των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου) – Θέσπιση διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου.

5. 5. Μέτρα για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών

1. Καθιέρωση θεσμών και η προώθηση νέων πρακτικών μέσω των οποίων οι πολίτες θα βιώσουν άμεσα την δημοκρατία.

2. Θέσπιση άμεσων μηχανισμών παρέμβασης των πολιτών στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή τους.

3. Οι αστικές - τοπικές πολιτικές (κοινωνικές, οικονομικές, πολεοδομικές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, κλπ) να αποφασίζονται και να εφαρμόζονται με τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή του πληθυσμού.

4. Επιδίωξη με κάθε πρόσφορο τρόπο της πλήρους ενημέρωσης και της συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες.

5. Υποχρεωτικότητα (κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις) των αποφάσεων των συμμετοχικών θεσμών για τη Δημοτική Αρχή – Υποχρεωτική σε ορισμένες κατηγορίες θεμάτων για την τοπική Αρχή η προσφυγή στην ετυμηγορία των πολιτών – Ασφαλιστικές δικλίδες για τον έλεγχο από τους πολίτες σε περίπτωση που δεν υλοποιηθούν οι αποφάσεις τους.

6. Σύστημα εποπτείας του συνολικού προγραμματισμού της Δημοτικής Αρχής ώστε αποφάσεις και σχεδιασμοί να διορθώνονται στην πορεία και παραλείψεις να αναπληρώνονται στο ίδιο διάστημα.

7. Διαμόρφωση/θεσμοθέτηση των εξής σχημάτων συμμετοχής (ενδεικτικά) :

-        Συνέλευση γειτονιάς με συμμετοχή των κατοίκων :

·     Οι αποφάσεις της είναι δεσμευτικές εφ’ όσον συμμετέχει το 20% των πολιτών

·     Τη Συνέλευση μπορεί να προκαλέσει η Τοπική Αρχή ή το 10% των πολιτών με συλλογή υπογραφών

-        Προγραμματισμός - ετήσιος Προϋπολογισμός & Τεχνικό Πρόγραμμα :

·     Διαμόρφωση πρότασης μέσα από συνελεύσεις, με προηγούμενη πλήρη ενημέρωση πάνω στην πρόταση της Τοπικής Αρχής

·     Η απόφαση είναι δεσμευτική εφ’ όσον συμμετέχει το 20% των πολιτών

·     Καθορισμός παράλληλα προτεραιοτήτων υλοποίησης του σχεδιασμού

·     Έλεγχος κατά τη διάρκεια του έτους

-        Δημοψηφίσματα με κάλπη – ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα :

·     Υποχρεωτικά για θέματα όπως: εντάξεις στο σχέδιο πόλης, μεγάλες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, έργα που αλλάζουν τη μορφή και τους ρυθμούς της πόλης

·     Προαιρετικά για κάθε θέμα που θα κριθεί σοβαρό από την Τοπική Αρχή ή το 1/10 των πολιτών

-        Αξιολόγηση όλων των δημόσιων υπηρεσιών που λειτουργούν στο Δήμο από τους πολίτες :

·     Δημοτικές Υπηρεσίες, εκπαίδευση, αστυνομικές αρχές, υγειονομικές αρχές, εφορίες, ασφαλιστικοί οργανισμοί)

·     Η αξιολόγηση των πολιτών θα είναι μέρος της συνολικής αξιολόγησης όλων των δημοσίων υπαλλήλων

-        Έλεγχος και αξιολόγηση όλων των ανταποδοτικών υπηρεσιών των Δήμων

-        Στήριξη δημιουργίας συλλογικών σχημάτων αλληλεγγύης

8. Απαραίτητη προϋπόθεση για ευρεία συμμετοχή είναι η πλήρης ενημέρωση των πολιτών όχι μόνο για τα πεπραγμένα της Τοπικής Αρχής (ετήσιος απολογισμός ή δημοσίευση των ήδη ειλημμένων αποφάσεων) αλλά κυρίως για τους σχεδιασμούς πάνω σε κάθε τοπικό ή οικονομικό θέμα.

9. Καθορισμός των όρων συμμετοχής, του κρίσιμου ποσοστού συμμετοχής ώστε οι αποφάσεις να είναι υποχρεωτικές για κάθε Αρχή, των θεμάτων για τα οποία είναι υποχρεωτική η προσφυγή στην ετυμηγορία των πολιτών, καθώς και των μηχανισμών ελέγχου στις περιπτώσεις καταστρατήγησης των λαϊκών αποφάσεων.

Δ. Συμπερασματικά – Κωδικοποίηση/σχηματοποίηση της εναλλακτικής πρότασής μας                     

ΑΜΕΣΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Διατήρηση των γεωγραφικών/ διοικητικών ορίων των Δήμων που έθεσε ο «Καλλικράτης»

Πρόβλεψη προθεσμίας εντός της οποίας οι μεγάλοι νησιωτικοί και ορεινοί Δήμοι μπορούν να επανέλθουν με απόφαση των Δημοτικών τους Συμβουλίων στα προγενέστερα διοικητικά τους όρια («Καποδίστριας» ή Συμβούλια Περιοχής).

Επανεξέταση της χωροταξικής διάρθρωσης των ΟΤΑ α’ βαθμού

Ενίσχυση των θεσμών/μηχανισμών τοπικής συμμετοχής

Τέσσερα λειτουργικά κριτήρια (ουσιαστική συμμετοχή, οικονομική ευρωστία και επιχειρησιακή ικανότητα, σεβασμός πολιτιστικών και ιστορικών δεδομένων και γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες).

Ενδοδημοτική αποκέντρωση, μέσω της γενίκευσης και της εμβάθυνσης/ εκδημοκρατισμού του θεσμού των Τοπικών Συμβουλίων (πόροι, αρμοδιότητες, τρόπος εκλογής και λειτουργίας κ.λπ.)

Δημοκρατικός τρόπος συζήτησης/ διαβού-λευσης με τις τοπικές κοινωνίες

Ισχύς της νέας χωροταξικής δομής από τις μεθεπόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές

2. Θέσεις για το Θεσμικό Πλαίσιο

του Β’ Βαθμού Αυτοδιοίκησης

(Αιρετή Περιφέρεια)

Α. Εισαγωγικές επισημάνσεις

Όπως έχουμε ήδη επισημάνει ως ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, το θεσμικό πλαίσιο που δημιούργησε ο «Καλλικράτης» για την αιρετή Περιφέρεια είναι ασφυκτικό και απολύτως προσαρμοσμένο στη στόχευση της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στο χώρο της Αυτοδιοίκησης. Όπως έχει αποδειχθεί στο σύνολο των νεοφιλελεύθερων πειραμάτων σε όλο τον κόσμο, η εφαρμογή σκληρών αντικοινωνικών πολιτικών δεν μπορεί να επιβληθεί και να λειτουργήσει μέσα σε συνθήκες πραγματικής δημοκρατίας. Εξάλλου, ο «Καλλικράτης» δεν αποτελεί μεμονωμένο παράδειγμα, που εγγράφεται απλώς στο πλαίσιο του «Μνημονίου», αλλά αποτελεί εφαρμογή των κατευθύνσεων της Στρατηγικής της Λισαβόνας και της Λευκής Βίβλου για την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν είναι ανάγκη να δούμε τον «Καλλικράτη» και, επομένως, να αντιληφθούμε την ανατροπή του ως μία ριζική αλλαγή κατεύθυνσης στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, η οποία σχετίζεται με τη γενικότερη μάχη που δίνει η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη κατά του νεοφιλελευθερισμού και των επιπτώσεών του στο πεδίο των δημοκρατικών θεσμών.

Β. Βασική κριτική στο πλαίσιο του «Καλλικράτη για την αιρετή Περιφέρεια

Η βασική κριτική μας στον «Καλλικράτη» σε σχέση με την αιρετή Περιφέρεια εστιάζεται σε επτά σημεία :

(α) την αντιδημοκρατική λειτουργία της (πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, περιφερειαρχοκεντρικός χαρακτήρας, ασφυκτικός κανονισμός λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου κ.ά.),

(β) την αναποτελεσματικότητά της (γραφειοκρατία, σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμου, Περιφέρειας, Αποκεντρωμένης Διοίκησης και Υπουργείων, αδιέξοδες ρυθμίσεις για τον Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης και την Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης),

(γ) την αδιαφανή λειτουργία της και την ελλιπή δημόσια λογοδοσία,

(δ) τη μη καλλιέργεια περιφερειακής συνείδησης και τη διαιώνιση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων (διατήρηση των Νομών ως δομικών μονάδων των Περιφερειών)

(ε) την απουσία κοινωνικής συμμετοχής (απουσία ρυθμίσεων για κοινωνική εκπροσώπηση, συμμετοχή φορέων, τοπικά δημοψηφίσματα, συμμετοχικό προϋπολογισμό κ.λπ.)

(στ) τον μη κατ’ ουσίαν αυτοδιοικητικό χαρακτήρα της (κυρίως τεχνικές, διαχειριστικές και απλώς διεκπεραιωτικές των κεντρικών κατευθύνσεων λειτουργίες) και

(ζ) την αντιαναπτυξιακή προσέγγισή της (απουσία δημοκρατικού αναπτυξιακού σχεδιασμού ανά Περιφέρεια, τεχνοκρατική προσέγγιση της διαχείρισης του ΕΣΠΑ, Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας ΟΤΑ κ.λπ.).

Γ. Εναλλακτική πρόταση

Στη βάση των ανωτέρω, διαμορφώνεται η εναλλακτική πρότασή μας, η οποία στηρίζεται στο τετράπτυχο : (1) Ενίσχυση της αυτονομίας και του ουσιαστικού αυτοδιοικητικού χαρακτήρα, (2) Δημοκρατία – Διαφάνεια – Συμμετοχή, (3) Ανάπτυξη – Κοινωνική Δικαιοσύνη και (4) Καλλιέργεια ενιαίας περιφερειακής συνείδησης – Άρση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.

Αναλυτικότερα, οι προτάσεις μας εστιάζουν στις εξής αλλαγές :

6. 1. Γενικές επιλογές

i. Κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.

ii. Κωδικοποίηση του συνόλου της νομοθεσίας που αφορά την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.

iii. Ως προς την εσωτερική γεωγραφική διαίρεση κάθε Περιφέρειας, διατηρούνται ως έχουν οι Περιφερειακές Ενότητες (πρώην Νομοί), για ένα μεταβατικό στάδιο. Στόχος, η τελική κατάργησή τους.

iv. Πραγματική εφαρμογή του τεκμηρίου της αρμοδιότητας των αιρετών Περιφερειών για τις περιφερειακές υποθέσεις της οικείας περιοχής.

v. Μεταβίβαση στις Περιφέρειες συνόλου των σχετικών με περιφερειακά ζητήματα αρμοδιοτήτων (των κρατικών συμπεριλαμβανομένων) που αυτές μπορούν να ασκήσουν.

vi. Υποχρεωτική γνωμοδότηση των Περιφερειών για κάθε σημαντικό κρατικό μέτρο/απόφαση που αφορά την περιοχή ευθύνης τους.

vii. Διεύρυνση της προβλεπόμενης συνεργασίας των περιφερειακών αρχών με τους προϊσταμένους των αποκεντρωμένων στην αντίστοιχη περιφέρεια υπηρεσιών κάθε υπουργείου (λ.χ. με τους Περιφερειακούς Διευθυντές Εκπαίδευσης, τους Διευθυντές των Υγειονομικών Περιφερειών κ.λπ.).

viii. Αλλαγή του εκλογικού συστήματος της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ως εξής :

1. Οι περιφερειακές εκλογές γίνονται κάθε 4 ή 5 χρόνια (υπάρχουν ισοδύναμα επιχειρήματα υπέρ και των δύο εκδοχών), τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου, ταυτόχρονα και στους δύο βαθμούς της Τ.Α., και η εγκατάσταση των νέων αρχών γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.

2. Τα υπάρχοντα κωλύματα υποψηφιότητας για τους δημόσιους υπαλλήλους καταργούνται.

3. Προβλέπεται ρητά ότι ο αριθμός των περιφερειακών συμβούλων καθορίζεται με βάση τα επίσημα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, σύμφωνα με τον μόνιμο πληθυσμό.

4. Καταργείται το άρθρο 129 του 3852/2010, που ορίζει ότι στις περιφερειακές εκλογές εκτυπώνονται χωριστά ψηφοδέλτια για κάθε εκλογική περιφέρεια (νομό). Οι εκλογές διενεργούνται με βάση ενιαίο ψηφοδέλτιο, όπου αναγράφονται ξεχωριστά οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι ανά εκλογική περιφέρεια (νομό).

5. Ο εκλογέας κάθε εκλογικής περιφέρειας (νομού) δύναται να βάζει έως ένα σταυρό σε υποψήφιο/-α άλλης εκλογικής περιφέρειας (νομού), με στόχο τη σταδιακή κατάργηση της διάκρισης σε νομούς, την εκλογή των Περιφερειακών Συμβούλων στο σύνολο της Περιφέρειας και τη δημιουργία ενιαίας περιφερειακής συνείδησης (θα πρέπει να ακολουθήσει μία παράλληλη κίνηση στο επίπεδο των εθνικών εκλογών).

6. Καταργείται το άρθρο 138 του νόμου 3852/2010, που κατανέμει τις έδρες, δίνοντας τα 3/5 στον επιτυχόντα συνδυασμό και τα υπόλοιπα 2/5 στους επιλαχόντες.

7. Η εκλογή των περιφερειακών συμβούλων γίνεται με βάση το εκλογικό σύστημα της αναλογικής των υπολοίπων (χωρίς το +1 που έχει το υπάρχον εκλογικό σύστημα) και με βάση τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής.

8. Γίνονται επαναληπτικές εκλογές (β’ γύρος) την επόμενη Κυριακή, μόνο για την εκλογή του Περιφερειάρχη, ανάμεσα στους δύο πρώτους συνδυασμούς, εάν κανένας συνδυασμός δεν συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων.

9. Προβλέπεται για τους Περιφερειάρχες όριο δύο μόνο διαδοχικών θητειών, με τη δυνατότητα να πραγματοποιούν άλλη μία φορά θητεία, με την πάροδο μίας αυτοδιοικητικής περιόδου.

7. 2. Όργανα της Περιφέρειας

i. Περιφερειακό Συμβούλιο. Είναι το ανώτατο όργανο, κατέχει το τεκμήριο της αρμοδιότητας και συγκροτείται από τους αναλογικά εκλεγόμενους περιφερειακούς συμβούλους.

ii. Περιφερειάρχης. Εκλέγεται άμεσα. Προτείνει τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής, στην οποία και προεδρεύει. Οι αρμοδιότητές του περιορίζονται προς όφελος της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Περιφερειακού Συμβουλίου.

iii. Εκτελεστική Επιτροπή. Εκλέγεται από το Περιφερειακό Συμβούλιο, στη βάση σχετικής πρότασης του Περιφερειάρχη, στην οποία μπορεί να αντιτεθεί, προβάλλοντας ως προς συγκεκριμένο πρόσωπο βέτο, ένα ορισμένο ποσοστό Περιφερειακών Συμβούλων. Έχει την ευθύνη του συνόλου της τρέχουσας διαχείρισης της Περιφέρειας μεταξύ των συνεδριάσεων του Π.Σ. και αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες της σημερινής Εκτελεστικής Επιτροπής, καθώς και ένα μέρος των σημερινών αρμοδιοτήτων του Περιφερειάρχη. Μπορεί να ανακληθεί εν όλω ή ως προς συγκεκριμένο μέλος της, κατόπιν πρότασης μομφής από το Περιφερειακό Συμβούλιο. Τα μέλη της αναλαμβάνουν το καθένα αρμοδιότητες ανά θεματικό πεδίο και όχι ανά χωρική ενότητα (κατά τα πρότυπα του Υπουργικού Συμβουλίου).

iv. Οικονομική Επιτροπή. Έχει αρμοδιότητες αντίστοιχες με τη σημερινή Οικονομική Επιτροπή (κατάρτιση και εκτέλεση προϋπολογισμού, ισολογισμού, απολογισμού, έγκριση τευχών δημοπράτησης και διαγωνισμών κ.λπ.). Συγκροτείται αναλογικά από μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου.

v. Μόνιμη Περιφερειακή Κοινωνική Επιτροπή. Συγκροτείται από εκπροσώπους όλων των κοινωνικών φορέων της Περιφέρειας, καθώς και της οικείας Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα. Γνωμοδοτεί υποχρεωτικά για κάθε θέμα που αφορά άμεσα ή έμμεσα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα της περιφέρειας, ιδίως για το επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας, τον προϋπολογισμό κ.λπ., ενώ μπορεί να προτείνει και με δική της πρωτοβουλία θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο της αρμοδιότητάς της, για συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο.

vi. Λοιπές (Θεματικές) Επιτροπές του Π.Σ. Διακρίνονται σε : (α) αυτές που έχουν αποφασιστικό χαρακτήρα, οι οποίες συγκροτούνται αποκλειστικά από μέλη του Π.Σ., ανάλογα με το ποσοστό κάθε περιφερειακής παράταξης (αντίστοιχες με τις κοινοβουλευτικές επιτροπές) και (β) αυτές που έχουν γνωμοδοτικό/συμβουλευτικό χαρακτήρα (ομάδες εργασίας), στις οποίες οι παρατάξεις εκπροσωπούνται πάλι ανάλογα με το ποσοστό τους, όχι όμως υποχρεωτικά από εκλεγμένους περιφερειακούς συμβούλους, αλλά και από απλά μέλη τους, ενώ σε αυτές μπορούν να συμμετέχουν και υπηρεσιακοί παράγοντες, επιστήμονες, εμπειρογνώμονες κ.λπ.. Και τα δύο είδη επιτροπών συγκροτούνται ελεύθερα με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

vii. Περιφερειακός Συνήγορος του Πολίτη. Δεν είναι πλέον όργανο της Περιφέρειας, αλλά προβλέπεται ως αποκεντρωμένη υπηρεσία του Συνηγόρου του Πολίτη. Απαιτείται επομένως μεταρρύθμιση και του νομοθετικού πλαισίου που αφορά την οργάνωση και λειτουργία του Συνηγόρου του Πολίτη.

8. 3. Μέτρα για την εμβάθυνση της δημοκρατικής λειτουργίας

i. Συγκρότηση όλων των περιφερειακών επιτροπών και λοιπών οργάνων (πλην της Εκτελεστικής Επιτροπής) στη βάση της αναλογικής εκπροσώπησης όλων των παρατάξεων ανάλογα με το ποσοστό τους.

ii. Εσωτερική ανακατανομή των αρμοδιοτήτων προς όφελος του Περιφερειακού Συμβουλίου και των επιμέρους συλλογικών οργάνων και εις βάρος του Περιφερειάρχη.

iii. Αλλαγή του κανονισμού του Περιφερειακού Συμβουλίου στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της συμμετοχής των περιφερειακών συμβούλων στις συζητήσεις, της ενίσχυσης του δικαιώματος πρωτοβουλίας ως προς την ημερήσια διάταξη κ.λπ. για τη μειοψηφία, της θέσπισης του δικαιώματος μομφής προς το προεδρείο κ.λπ.

iv. Υποχρεωτική ακρόαση των ενδιαφερόμενων πολιτών ή φορέων ή εκείνων που προτείνονται από τους περιφερειακούς συμβούλους στις συνεδριάσεις των επιτροπών.

v. Αναγνώριση και προαγωγή του ρόλου των περιφερειακών παρατάξεων και της συλλογικής λειτουργίας τους. Ενίσχυση του έργου των περιφερειακών παρατάξεων.

9. 4. Μέτρα για τη διαφάνεια και τη δημόσια λογοδοσία

i. Διεύρυνση της δυνατότητας ελέγχου των Περιφερειακών Αρχών από τις Περιφερειακές Παρατάξεις.

ii. Αναμετάδοση των συνεδριάσεων του Π.Σ. και όλων των συλλογικών οργάνων της Περιφέρειας μέσω της ιστοσελίδας της Περιφέρειας.

iii. Θέσπιση έννομων συνεπειών για τη μη πραγματοποίηση της ετήσιας απολογιστικής συνεδρίασης και για τη μη ανάρτηση των αποφάσεων στο διαδίκτυο.

10. 5. Μέτρα για την άρση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και την καλλιέργεια ενιαίας περιφερειακής συνείδησης

i. Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου εκτός της έδρας της Περιφέρειας σε τακτά προβλεπόμενα διαστήματα, υποχρεωτικά δε όταν συζητά κρίσιμα για μία Περιφερειακή Ενότητα (Νομό) θέματα.

ii. Αλλαγή των οργανισμών των Περιφερειών και συγκρότηση των Υπηρεσιών τους σε θεματική και όχι σε γεωγραφική βάση, με εγκατάσταση ανάλογα με την ειδικότερη θεματική τους (λ.χ. εγκατάσταση του Γραφείου Αλιείας ή του Γραφείου Τουρισμού στην παραθαλάσσια Περιφερειακή Ενότητα κ.ο.κ.). Δημιουργία περιφερειακών γραφείων εξυπηρέτησης των πολιτών σε όλες τις έδρες, αλλά και στις έδρες των Δήμων των Περιφερειακών Ενοτήτων. Της κάθε υπηρεσίας προΐσταται πολιτικά το αντίστοιχο θεματικά μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής. Αναδιάρθρωση των υπηρεσιών της Περιφέρειάς και κατανομή και εγκατάστασή τους με βάση γεωγραφικά, συγκοινωνιακά και άλλα κριτήρια.

iii. Δημιουργία ειδικής αυτοτελούς υπηρεσίας που θα παρακολουθεί και θα καταγράφει τη διαχρονική εξέλιξη των βασικών δημογραφικών, οικονομικών και κοινωνικών μεγεθών της Περιφέρειας.

11. 6. Μέτρα για την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής

i. Κατάργηση της Επιτροπής Διαβούλευσης και αντικατάστασή της με τη Μόνιμη Κοινωνική Επιτροπή (βλ. ανωτέρω υπό 2.)

ii. Θέσπιση και ενίσχυση του θεσμού του τοπικού δημοψηφίσματος. Πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος με τρεις τρόπους : (α) κατόπιν πρότασης του Περιφερειάρχη και απόφασης (με απλή πλειοψηφία του συνόλου) του Περιφερειακού Συμβουλίου, (β) κατόπιν πρότασης ορισμένου αριθμού Περιφερειακών Συμβούλων και απόφασης (με αυξημένη πλειοψηφία) του Περιφερειακού Συμβουλίου και (γ) κατόπιν πρότασης (συλλογή υπογραφών) ορισμένου ποσοστού (λ.χ. ενδεικτικά του 1%) του εκλογικού σώματος της Περιφέρειας (ή της Περιφερειακής Ενότητας, αν πρόκειται για θέμα που αφορά αποκλειστικά έναν νομό και το δημοψήφισμα πρόκειται να διεξαχθεί μόνο εκεί). Πρόβλεψη υποχρεωτικής διεξαγωγής δημοψηφίσματος για ορισμένα σημαντικά για κάθε Περιφέρεια ζητήματα. Πρόβλεψη συγκεκριμένων περιπτώσεων όπου το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα είναι δεσμευτικό για την Περιφερειακή Αρχή.

Δ. Συμπερασματικά – Κωδικοποίηση/σχηματοποίηση της εναλλακτικής πρότασής μας

 

12. 3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ : ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΔΟΜΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

13.  

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ακόμα και τώρα, παρά της αλλεπάλληλες ήττες,  είναι το ανάχωμα στην διάλυση του κοινωνικού κράτους.  Είναι ο βασικός μοχλός κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, με  κοινωνικές δράσεις  διαχρονικές και απότοκες της οικονομικής κρίσης. Είναι αυτή που σηκώνει αποκλειστικά το βάρος της κοινωνικής πολιτικής του κράτους, έχοντας οργανώσει ένα εκτεταμένο δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών, που απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών και ιδιαίτερα στους φτωχούς, τους ανέργους και τους οικονομικά ασθενέστερους.

Οι Παιδικοί Σταθμοί, οι Βρεφονηπιακοί Σταθμοί, τα ΚΑΠΗ, το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», τα ΚΔΑΠ, τα κοινωνικά παντοπωλεία, τα Κέντρα Αλληλεγγύης για την ενίσχυση φτωχών, αστέγων, η παροχή συσσιτίων, ρούχων, φαρμάκων και άλλα είναι κάποιες από της δομές που αναγκαστικά θα κλείσουν και κατ’ επέκταση θα λείψουν από της συμπολίτες μας που τόσο έχουν ανάγκη με την εφαρμογή των πολιτικών της μνημονιακής κυβέρνησης.

Χρειάζονται συνεπώς άμεσα μέτρα για τη στήριξη της κοινωνικής πολιτικής της αυτοδιοίκησης. Περαιτέρω  είναι αναγκαία η διαμόρφωση ενός εθνικού αποκεντρωμένου πλαισίου άσκησης κοινωνικής πολιτικής από την Αυτοδιοίκηση, μέσω πιστοποιημένων δομών, με θεσμικά κατοχυρωμένη λειτουργία και διασφαλισμένους πόρους.

Το πλαίσιο διεκδικήσεων της Τ.Α για ουσιαστική συνεισφορά της στην αντιμετώπιση της κρίσης σε γενικές γραμμές συνοψίζεται:   

Ø  Στην  κατ’ αρχήν απόδοση των οφειλομένων από το κράτος και άρνηση οποιασδήποτε αρμοδιότητας που δεν εξασφαλίζει εκ των προτέρων τους αναγκαίους πόρους  και το απαραίτητο προσωπικό.  

Ø  Στη  γενναία αύξηση του προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων, ως κεντρικού μοχλού της περιφερειακής ανάπτυξης. 

Ø   Αναπροσαρμογή στόχων του ΕΣΠΑ με προτεραιότητα στην κοινωνική συνοχή και την απασχόληση.

Ø  Αξιοποίηση του προγράμματος Α.Κ.Σ.Ι.Α για τη  διεκδίκηση ειδικού προγράμματος στήριξης της απασχόλησης.

Ø  εξασφάλιση συνέχειας και βιωσιμότητας των κοινωνικών δομών, που προαναφέραμε αλλά και ίδρυση νέων. Δομές που διασφαλίζουν χιλιάδες θέσεις εργασίας (νέων, γυναικών κυρίως) επιστημονικού και εξειδικευμένου προσωπικού και εξυπηρέτηση ζωής σε δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας

Η ανθρωπιστική κρίση έχει δημιουργήσει νέες μαζικές ανάγκες στους βασικούς τομείς της τροφής, της κατοικίας και της περίθαλψης και σε σχετικές αλλά ανεπαρκείς δράσεις των δήμων. Ταυτόχρονα έχει οδηγήσει σε νέους κοινωνικούς θεσμούς αλληλεγγύης, οι οποίοι διαρκώς πολλαπλασιάζονται.

Το θέμα της σίτισης αντιμετωπίζεται με τη μείωση ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης, από το κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες» (μείωση κόστους κατά 50-60%), από Κοινωνικά Παντοπωλεία, με τη σίτιση σε δήμους, σε σχολεία, και σε συλλογικές κουζίνες εθελοντών. Για το θέμα της στέγασης υπάρχουν σήμερα ελάχιστες υποδομές, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι άστεγοι και να κινδυνεύουν χιλιάδες δανειολήπτες.

Προτάσεις:

ü Σίτιση: Προσφορά έτοιμου φαγητού (κόστος 1,5 € ανά μερίδα) και εβδομαδιαία ενίσχυση νοικοκυριών σε τρόφιμα (κοινωνικά παντοπωλεία), μέσω δήμων, κοινωνικών δικτύων αλληλεγγύης ή/και σε συνεργασία μεταξύ τους.

ü Στέγαση: Πρόληψη : α. Εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για πάγωμα ή διαγραφή των στεγαστικών δανείων   β. Απαλλαγή των μη ενοικιασμένων, χαμηλού κόστους κατοικιών από φόρους και χαράτσια και διάθεσή τους, μέσω των δήμων, σε ευπαθείς ομάδες, με κρατική επιδότηση των μικροιδιοκτητών  (2€/τ.μ.). Ενδεικτική τιμή για ενοικίαση από το κράτος 25.000 κατοικιών 30-50-70 τ.μ. : 22.700.000€ ανά έτος γ.  Για τους ήδη άστεγους, πλην των παραπάνω, προτείνεται ενοικίαση ξενοδοχείων (κόστος ανά κλίνη ημερησίως 10€ με προσφορά καθαριότητας και πρωινού). Επίσης, προτείνονται Νυχτερινά Καταφύγια και συναφείς υπηρεσίες (παράδειγμα ΜΚΟ Κλίμακα).

ü Φορείς όλων των παραπάνω θα είναι υπάρχουσες ή νεοσύστατες  δημοτικές υπηρεσίες αλλά και τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης που θα ενισχυθούν και θα λειτουργούν αυτόνομα ή σε συνεργασία με τους δήμους.

14. 4. Ο ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Τα θέματα της Αυτοδιοίκησης, της Περιφερειακής Πολιτικής  και της Αποκέντρωσης, πρέπει να αποτελούν ένα μέσο-εργαλείο εδαφικής και  κοινωνικής συνοχής και οικονομικής αλληλεγγύης, με στόχο να μειώνει τη διαφορά εισοδήματος και πλούτου μεταξύ των  Περιφερειών και να εξασφαλίζει στους πολίτες τις απαραίτητες υποδομές και τον κοινωνικό εξοπλισμό για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους. 

Γι αυτό είναι  αναγκαία η ενίσχυση των αυτοδιοικητικών θεσμών και η μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων σε τοπικό και Περιφερειακό επίπεδο.

Στη δική μας αντίληψη είναι  μία ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, που  θα προγραμματίζει δημοκρατικά και θα υπηρετεί   μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση  μία ολοκληρωμένη και βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία. 

Στα θέματα της Περιφερειακής Ανάπτυξης, χρειαζόμαστε μια   Διοικητική Μεταρρύθμιση, όπου  η Αυτοδιοίκηση - Τοπική και Περιφερειακή – θα υπερβαίνει  τη λογική της διαχείρισης και της λειτουργίας της  ως  διοικητικού θεσμού και θα χαράσσει και υλοποιεί τις πολιτικές της  με τη συμμετοχή και την αποφασιστική  γνώμη   του πολίτη,  και όπου θα υπάρξει μία ουσιαστική ανακατανομή των δημόσιων πόρων και δαπανών, που θα βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία προς την αναγκαία ανακατανομή ρόλων, έργων  και αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και Αυτοδιοίκησης.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ η αναστροφή αυτής της λογικής  είναι προαπαιτούμενο για μια εναλλακτική Ριζοσπαστική πολιτική για την  ανόρθωση της  Οικονομίας.

Προς αυτή τη κατεύθυνση απαιτείται:

·     Mία μεγάλη διοικητική αλλαγή που είναι ο περιορισμός  του κεντρικού κράτους στον επιτελικό του ρόλο, που είναι η ουσιαστική   αποκέντρωση εξουσιών  στην   Περιφέρεια,  στην   Αυτοδιοίκηση,  σε ισχυρούς  ΟΤΑ ,  με ενίσχυση  των Πόρων.

·     Μία στρατηγική ενδυνάμωσης της αναπτυξιακής διαδικασίας στα πλαίσια του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού και ανασυγκρότησης των  διαδικασιών  Δημοκρατικού  Προγραμματισμού, με τη θεσμική δηλαδή κατοχύρωση της συμμετοχής των εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας,  με ρόλο τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και  στήριξη της περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης,

·     Αλλαγή  στον  τρόπο σχεδιασμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), που πρέπει να βασίζεται στον δημοκρατικό προγραμματισμό και να  δρα συμπληρωματικά στα κοινοτικά προγράμματα.

·     Το ΠΔΕ θα πρέπει να αποκτήσει αυτόνομο χαρακτήρα και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για την κάλυψη των αναγκών της χώρας, ενώ ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις δεν θα πρέπει να υποκαθιστούν τις εθνικές δημόσιες επενδύσεις, αλλά να λειτουργούν προσθετικά σε αυτές. 

·     Το ΠΔΕ θα πρέπει να ενισχυθεί  για  να καλυφθούν τόσο οι αναπτυξιακές απαιτήσεις, όσο  και οι δαπάνες στις υποδομές, ιδιαίτερα στο σκέλος των μικρών και μεσαίων έργων της Περιφέρειας, και των Τοπικών Αυτοδιοικήσεων, που επιλύουν χρόνια  προβλήματα καθημερινότητας, κοινωνικού εξοπλισμού , προστασίας του περιβάλλοντος και  χωροταξικού σχεδιασμού, οι δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια, τη λαϊκή κατοικία, την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Η Αναπτυξιακή στρατηγική μας χρειάζεται ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό του αστικού και αγροτικού χώρου, να αλλάξει ριζικά το στρεβλό πρότυπο της μέχρι σήμερα αναπτυξιακής διαδικασίας, να ενισχυθούν τα αιρετά όργανα και να έχουν τη δυνατότητα να παράξουν αναπτυξιακή πολιτική  για την περιοχή τους ,που  πρέπει να βασίζεται στη διαφάνεια , στη πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς ιδιαίτερα στη διαχείριση των Κοινοτικών Προγραμμάτων που μείωσε  την απορρόφησή και να χάνονται πολύτιμοι δημόσιοι  πόροι.

Ως προς τους πόρους και τα οικονομικά,  βασική μας αρχή είναι  ότι πρέπει να υπάρξει μια ανακατανομή των δημοσίων πόρων και δαπανών που να βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία προς μια ανακατανομή ρόλων, έργων, αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ανακατανομή που θα συνοδεύεται από μία γενναία και δημοκρατική φορολογική μεταρρύθμιση. Να επανασχεδιαστεί ένα νέο  πρόγραμμα  υποστήριξης τεχνικών έργων προς την Αυτοδιοίκηση τύπου «ΘΗΣΕΑΣ η ΕΛΑΔΑ» που θα  απαντά στις παραπάνω διαρθρωτικές ανάγκες.

Το Αναπτυξιακό  Πρόγραμμα  του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ έχει   τέσσερις διαστάσεις α) Πρόγραμμα για την Ευρωπαϊκή Πολιτική β) Πρόγραμμα για την Εθνική Πολιτική γ) Πρόγραμμα για  κάθε Περιφέρεια δ) Πρόγραμμα για κάθε  Δήμο.

Αυτό που ενδιαφέρει άμεσα μέσα από τις περιφερειακές συσκέψεις είναι να μελετηθεί και να υπάρξει ένα περιφερειακό και τοπικό Πρόγραμμα. Να καταρτίσουμε ένα σχέδιο άμεσων μικρών και μεσαίων έργων που θα βελτιώνουν την περιοχή θα δίνουν μια οικονομική  ανάκαμψη και επίλυση προβλημάτων  που θα βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων.

Μια δέσμη Αναπτυξιακών προτάσεων με δυνατότητα εξαγγελίας και υλοποίησης από τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ανά περιφέρεια που θα τις παρουσιάσει  ο Πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας επισκεπτόμενος την κάθε περιφέρεια .

Το πρόγραμμα πρέπει να  αποτελεί το πλαίσιο για  τις Εθνικές εκλογές καθώς και για   τις Δημοτικές  και περιφερειακές εκλογές του 2014 και οφείλει να είναι ρεαλιστικό και αυτό σηµαίνει ότι θα µπορεί να εφαρμοστεί και αριστερό που σηµαίνει ότι θα αναφέρεται στις κοινωνικές τάξεις και στις κοινωνικές  συµµαχίες που επιδιώκει  ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ,  να υπηρετεί τις ιστορικές αξίες της αριστεράς.

15. 5. Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ

Η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου της νέας αυτοδιοίκησης καθορίζει και τον οικονομικό σχεδιασμό. Ωστόσο μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα κρατήσει όρθια την αυτοδιοίκηση από την αναμενόμενη κατάρρευση της με τη λήψη άμεσων μέτρων και την πιστή τήρηση των θεσμοθετημένων πόρων μέχρι την όποια αλλαγή τους. Συνεπώς θα μεριμνήσει:

·       Να διασφαλίσει την ουσιαστική συμμετοχή της Τ.Α. στην αναπτυξιακή διαδικασία , βάση της αρχής της επικουρικότητας, μέσω του δημοκρατικού προγραμματισμού

·       Να επιταχύνει την  απλοποίηση και ουσιαστικοποίηση των διαδικασιών ελέγχου νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας, παράλληλα με την κατανομή των πόρων σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές.

·       Να διασφαλίσει την απρόσκοπτη απόδοση των προβλεπομένων από τους υφιστάμενους νόμους και την αποκατάσταση θεσμικών αναιρέσεων και υφαρπαγών (ΠΟΕ, Τέλος Παρεπιδημούντων  κ.λ.π.)

·       Να καταργήσει το  κατ΄ επίφαση "Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των Οργανισμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης", που επιβάλλει την πλήρη επιτροπεία των Δήμων και έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με τις Συνταγματικές διατάξεις για τη Διοικητική και Οικονομική Αυτοτέλεια των ΟΤΑ

·       Να διαγράψει άμεσα τις πολιτικές διαθεσιμότητας – απόλυσης των  εργαζομένων. και να επαναφέρουμε το ισχύον πλαίσιο για τις μετακινήσεις που θα απαιτηθούν σε μερίδα των ΟΤΑ.

·       Να λάβει άμεσα μέτρα στους πρώτους μήνες για την στήριξη των Δήμων και της κοινωνίας όπως:

Ø  Συμψηφίζοντας άμεσα τα χρέη των δήμων προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (με δραστική μείωση των επιτοκίων  και μετατροπή του σε Επενδυτική Τράπεζα της Αυτοδιοίκησης)

Ø  Με το  νομοθετημένο υπόλοιπο κατ΄αρχήν (περίπου 1.200.000 € ) των περίφημων «υπεξαιρεθέντων»

Ø   Με νομοθετική ρύθμιση, στα πλαίσια δημοσίου ελέγχου της ανακεφαλαίωσης των τραπεζών, διακανονισμού των υπολοίπων χρεών. 

Ø  υλοποίηση της δέσμευσης για κατά προτεραιότητα απόδοση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στους Δήμους.

Ø  Μεταφορά πόρων από τα λιμνάζοντα του ΕΣΠΑ στις κοινωνικές υπηρεσίες, ώστε να καταστούν βιώσιμες οι τόσο απαραίτητες σήμερα , κοινωνικές δομές.

Ø  Τη χρηματοδότηση με επιπλέον 25 εκ. ευρώ των σχολείων και των παιδικών σταθμών για την κάλυψη της αύξησης της τιμής πετρελαίου θέρμανσης. και την καθιέρωση κοινωνικού τιμολογίου σε σχολεία και κοινωνικές υποδομές

Ø  Να δώσει άλλο προσανατολισμό στους πόρους που υπολείπονται στο ΕΣΠΑ και στους πόρους της νέας προγραμματικής περιόδου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας και άλλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων.

Ø  Να αντικαταστήσει  τα μεγάλα έργα της άμεσης διαπλοκής, με εκατοντάδες αποκεντρωμένα έργα που θα εντάσσονται σε ένα μεγάλο διαπεριφερειακό πρόγραμμα κατασκευής και ανακατασκευής υποδομών (δικτύων, κοινωνικών, περιβαλλοντικών, ενεργειακών, τουριστικών κ.λ.π.).

Ø  Το παραπάνω πρόγραμμα ύψους 4.000.000.000€ εξασφαλίζει 25.000 θέσεις εργασίας άμεσα και 5.000 έμμεσα για 5 χρόνια.

16. 6. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Βιώσιμη και δίκαιη οικονομικά και οικολογικά λύση

Εκκινούμε από την αρχή ότι η οικολογική και η οικονομική κρίση συνδέονται και αλληλοτροφοδοτούνται: Η ληστρική εκμετάλλευση κοινωνίας και φύσης, που επιβάλλει ο καπιταλισμός, εντείνεται σε συνθήκες κρίσης, με την όξυνση των ανταγωνισμών και την επιβολή ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Ενώ, ταυτόχρονα η περιβαλλοντική υποβάθμιση ναρκοθετεί τις μελλοντικές συνθήκες παραγωγής και σωρεύει τεράστιο κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος.Η περιβαλλοντική νομοθεσία και οι μηχανισμοί εφαρμογής της στην Ελλάδα ήταν πάντα ανεπαρκείς και παραγκωνίζονταν πλήρως όταν επρόκειτο για την διευκόλυνση των πάσης φύσεως μεγαλο-επενδυτών. Στην περίοδο που προηγήθηκε περάσαμε γρήγορα από τις "χάρτινες" διακηρύξεις της «πράσινης ανάπτυξης» στην πλήρη απαξίωση κάθε περιβαλλοντικού μέτρου και ελέγχου. Η ιδιωτικοποίηση βασικών κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια, επιταχύνεται με τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς νόμους και οδηγεί όχι μόνο σε μια δραματική κλιμάκωση της περιβαλλοντικής καταστροφής αλλά και στην απώλεια δημόσιας περιουσίας και φυσικών πόρων απαραίτητων για την επιβίωση και την παραγωγή (παρέμβαση Θεματικής Περιβάλλοντος στη Συνδιάσκεψη).

Οι πολιτικές και τα σχέδια διαχείρισης στερεών αποβλήτων εξυπηρέτησαν την εκμετάλλευση των κοινοτικών κονδυλίων προς όφελος εργολαβικών   συμφερόντων και την εκχώρηση  των δημόσιων υποδομών και πόρων στα επιχειρηματικά συμφέροντα . 

Σήμερα, η τρικομματική συγκυβέρνηση με τη συνεργασία αυτοδιοικητικών, υιοθετόντας παρωχημένους σχεδιασμούς δεκαετίας, προωθεί σε εθνικό επίπεδο τις ΣΔΙΤ με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για τη εγκατάσταση  εισαγόμενης τεχνολογίας μονάδων μεγάλης κλίμακας για την επεξεργασία  σύμμεικτων απορριμμάτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας, ανοίγοντας δρόμο στη καύση. Η επιλογή αυτή  αποκλείει σε βάθος εικοσιπενταετίας την ουσιαστική, με ήπιες τεχνολογίες διαλογής στην πηγή, ανακύκλωση χρήσιμων υλικών περιλαμβανομένων και των οργανικών και συντηρεί την επιμόλυνση των οικιακών με επικίνδυνα απόβλητα. Πρόκειται για μια μεθόδευση που όχι μόνο θα επιφέρει αδικαιολόγητη περιβαλλοντική επιβάρυνση αλλά ταυτόχρονα θα απομυζήσει τεράστια κεφάλαια για την εγκατάσταση και θα επαυξήσει υπέρμετρα το κόστος διαχείρισης.

Στον "ανταγωνιστικό διάλογο" κάποιοι ελάχιστοι (άραγε ποιοι;)  διαπραγματεύονται  με τους επιχειρηματίες, τους τραπεζίτες και την τρόϊκα επ΄ονόματι όλων, των πολιτών αλλά ακόμη και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κάθε πτυχή  της διαχείρισης  απορριμμάτων, ακριβώς για να είναι κερδοφόρες οι τεράστιες επενδύσεις που θα υποχρεωθούμε να πληρώσουμε για την κατασκευή, λειτουργία και εκμετάλλευση  των έργων. Με αυτό το τρόπο, ο θεσμικός και κοινωνικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ακυρώνεται, μετατρέπεται σε εργαλείο εφαρμογής της μνημονιακής πολιτικής και εισπρακτικό μηχανισμό στην υπηρεσία των επιχειρηματικών συμφερόντων, που ετοιμάζονται να λεηλατήσουν το δημόσιο πλούτο και τα λαϊκά εισοδήματα  και με τη διαχείριση των απορριμμάτων, εκτοξεύοντας στα ύψη τα δημοτικά τέλη.

 Απέναντι στην ανάπτυξη που βασίζεται στη λεηλασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης εργασίας, που οδηγεί ταυτόχρονα σε περιβαλλοντική καταστροφή και σε μισθούς πείνας - κατάργηση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ -ΕΚΜ αντιπαραθέτει ένα ριζικά διαφορετικό παραγωγικό, κοινωνικό και οικολογικό σχέδιο ανάπτυξης. Το σχέδιο αυτό στηρίζεται στις τοπικές παραγωγικές δυνάμεις και τους πόρους κάθε περιοχής, επιδιώκει την ισορροπία και τη συνέργεια μεταξύ των τριών τομέων παραγωγής, διαφυλάσσει το περιβάλλον και επιτρέπει τη διανομή της παραγόμενης αξίας στο σύνολο του πληθυσμού  (διώτη-παρουσίαση προεκλογικού προγράμματος για το περιβάλλον).

Στα  παρωχημένα σχέδια  διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ που υπόσχονται επενδύσεις και ανάπτυξη πάνω στα ερείπια της κοινωνίας και της φύσης ο ΣΥΡΙΖΑ -ΕΚΜ   αντιπαραθέτει την πρόταση για Βιώσιμη και δίκαιη οικονομικά και οικολογικά διαχείριση των απορριμμάτων.

Η Πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για τη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, η διαφύλαξη του περιβαλλοντικού πλούτου και των φυσικών πόρων,  σε συνδυασμό με την  εξορθολογισμένη διαχείρισή τους και με κύριο άξονα τον αναντικατάστατο ρόλο του Δημόσιου Τομέα,  μπορεί να είναι ο βασικότερος παράγοντας για αναπτυξιακά μέτρα και να αποτελεί την ραχοκοκαλιά μιας βιώσιμης ανάπτυξης και το πλαίσιο αναφοράς μιας ανθρωποκεντρικής οικονομίας.

Απορρίπτουμε  τις μέχρι τώρα πολιτικές και πρακτικές και  προτείνουμε πολιτική διαχείρισης στερεών αποβλήτων που στηρίζεται στην πρόληψη και στην ελαχιστοποίηση της παραγωγής αποβλήτων προς επεξεργασία και τελική διάθεση.

Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ολοκληρωμένων  προγραμμάτων διαχείρισης, που λαμβάνουν υπόψη τους και αξιοποιούν τα ιδιαίτερα κοινωνικοοικονομικά  χαρακτηριστικά  σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, που αναγνωρίζουν ρόλο και λόγο στις τοπικές κοινωνίες, δημιουργούν προϋποθέσεις ανάπτυξης επ΄ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου, δημιουργούν θέσεις εργασίας και δεν συνεπάγονται πρόσθετα οικονομικά βάρη στον πολίτη, αποτελεί μονόδρομο στις σημερινές οικονομικές συνθήκες  της χώρας.

Τι προτείνουμε

Προτείνουμε  ένα μοντέλο διαχείρισης σύγχρονο και φιλικό στο περιβάλλον, με άξονες προτεραιότητας  την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων, τη μικρή κλίμακα, την ενθάρρυνση της  κοινωνικής συμμετοχής, την αξιοποίηση του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού και την διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση των απορριμμάτων.

Η πρόταση μας  για  ένα νέο σύστημα διαχείρισης  των απορριμμάτων συντίθεται από:

1. Την απαίτηση για ένα ριζικά νέο σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων

·       Διαμόρφωση πολιτικών και σχεδίων για την πρόληψη δημιουργίας & μείωση της παραγωγής αποβλήτων, την ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση υλικών, και τον διαχωρισμό των επικινδύνων  αποβλήτων, με υιοθέτηση οικονομικών και κοινωνικών εργαλείων  και ενσωμάτωσή τους στις τομεακές πολιτικές.

·       Κατάρτιση και Εφαρμογή  Σχεδίων σε τοπικό-περιφερειακό επίπεδο με  βάση τα ιδιαίτερα  χαρακτηριστικά της περιοχής αναφοράς και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους.

·       Άμεση Θεσμοθέτηση διαδικασιών συντονισμού-αξιολόγησης του συστήματος διαχείρισης σε κάθε επίπεδο (δημιουργία  ενιαίας βάσης δεδομένων, έλεγχος και παρακολούθηση της αποδοτικότητας όλων των επί μέρους δράσεων ιδιωτικών και δημόσιων, στο πλαίσιο του συστήματος), διορθωτικές παρεμβάσεις και  ανάπτυξη δημόσιου ελεγκτικού μηχανισμού με συντονισμό σε κάθε επίπεδο.

2. Την προτεραιότητα  στις δράσεις σε επίπεδο δήμου, γειτονιάς, χώρων εργασίας και κατοικίας, με ανάπτυξη τοπικών διαχειριστικών σχεδίων που εντάσσονται στο ευρύτερο περιφερειακό σχέδιο, με σκοπό: 

την επαναχρησιμοποίηση και την ανάκτηση υλικών,  μέσω της διαλογής στη πηγή, της ανακύκλωσης, της κομποστοποίησης μικρής κλίμακας και της ανάπτυξης δικτύου συλλογής ειδικών ρευμάτων αποβλήτων (π.χ. επικίνδυνα). Στην κατεύθυνση αυτή προβλέπεται η ανάπτυξη:

Κάθετων  δράσεων :

·       Ανάπτυξη της κομποστοποίησης σε οικιακό, επιχειρησιακό και δημοτικό επίπεδο.

·       Επέκταση των Προγραμμάτων  ΔσΠ (χαρτί, αλουμίνιο, γυαλί)  με υποχρεωτική συμμετοχή υπηρεσιών, σχολείων, επιχειρήσεων) και  πλήρη ανάπτυξη του συστήματος των 4 κάδων .

·       Ριζική αναθεώρηση του συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης , με ενσωμάτωση των δράσεων και των πόρων της ΕΕΑΑ στο σύστημα διαλογής στην πηγή των ΟΤΑ.

·       Επέκταση των σημείων  συλλογής των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης , ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμα στους πολίτες.

·       Δημιουργία Πράσινων Σημείων συγκέντρωσης υλικών προς επαναχρησιμοποίηση –ανακύκλωση.

·       Προγράμματα χωριστής συλλογής ειδικών αποβλήτων με υποχρεωτική συμμετοχή των επιχειρήσεων.

Οριζόντιων δράσεων:

·       Ενημέρωση, προβολή και  παροχή εξοπλισμού οικιακής κομποστοποίησης.

·       Κοινωνικές  δράσεις και επιλογή τιμολογιακών  μέτρων   για την προώθηση προϊόντων που παράγουν λιγότερα απόβλητα.

·       Κίνητρα προς τον πολίτη για την συμμετοχή στα συστήματα διαλογής στην πηγή (ΔσΠ) και εναλλακτικής διαχείρισης.

·       Οικονομική  και θεσμική  ενίσχυση  δραστηριοτήτων  στον τομέα «επαναχρησιμοποίηση υλικών- ανάκτηση υλικών».

 

3.  Ένα σύστημα αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων  διαχείρισης απορριμμάτων, σε επίπεδο μεγάλων δήμων ή ομάδων δήμων, ενταγμένων οργανικά και λειτουργικά στο ευρύτερο περιφερειακό σχέδιο.

Στις εγκαταστάσεις αυτές προβλέπεται η ανάπτυξη:

·       Κέντρων  συγκέντρωσης μεταφοράς  προδιαλεγμένων, ανακτήσιμων και ανακυκλώσιμων υλικών, συνδεδεμένων με δίκτυα εμπορικής τους διάθεσης ή και συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης.

·       Δίκτυο ΣΜΑ πολλαπλών λειτουργιών σε συνεργασία με ΚΔΑΥ και ΣΕΔ.

·       Μονάδων επεξεργασίας, προσανατολισμένων στην περαιτέρω ανάκτηση και την κομποστοποίηση, των οποίων σημαντικό μέρος της πρώτης ύλης τους  θα αποτελούν τα προδιαλεγμένα οργανικά και

·       Εγκαταστάσεων  εναλλακτικής διαχείρισης και τοπικής αξιοποίησης  αδρανών υλικών.

Οι εγκαταστάσεις αυτές πρέπει να είναι  μικρού ή μεσαίου μεγέθους, χαμηλής όχλησης, απλού μηχανολογικού εξοπλισμού, να εξασφαλίζουν  θέσεις εργασίας και  αξιοποίηση του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού, εύκολα διαχειρίσιμες  από τις υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης  και  ανοικτές στον έλεγχο των πολιτών.

Μπορούν, κατά περίπτωση, να  γίνουν σε χώρους που βρίσκονται σήμερα αμαξοστάσια ή σε προβλεπόμενους χώρους για ΣΜΑ ή σε κλειστούς χώρους εγκαταλειμμένων εργοστασίων κλπ και να έχουν πολλές παράπλευρες λειτουργίες όπως : συγκέντρωση ανακυκλώσιμων - ανάκτηση - διάθεση, επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων, παραγωγή κομπόστ  , αξιοποίηση  αδρανών, επισκευή - διάθεση επαναχρησιμοποιήσιμων υλικών και ανταλλακτικών.

Οι εγκαταστάσεις αυτές ασφαλώς  δεν περιλαμβάνουν μονάδες καύσης, ούτε παραγωγής δευτερογενών καυσίμων. 

Στο πλαίσιο αυτής της αντίληψης  πρέπει να επανασχεδιαστούν, για καλύτερη αξιοποίηση και τα   δίκτυα των υπαρχόντων ή των σχεδιαζόμενων  νέων σταθμών μεταφόρτωσης.

4. Τις εγκαταστάσεις διαχείρισης σε επίπεδο περιφέρειας ή μεγάλων ομάδων δήμων, με μονάδα  ΧΥΤΥ – μη επικινδύνων αποβλήτων ή /και  εγκατάσταση  διαχωρισμού-επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.

5. Τις εγκαταστάσεις, διαπεριφερειακού επιπέδου,  προσωρινής  αποθήκευσης, επεξεργασίας και τελικής διάθεσης των επικινδύνων και νοσοκομειακών απορριμμάτων.

Οι εγκαταστάσεις αυτές, μη διαθέσιμες σήμερα, θα πρέπει να δημιουργηθούν με ευθύνη της κεντρικής διοίκησης, να είναι μακριά από αστικό ιστό και να σηματοδοτούνται ως ειδικοί βιομηχανικοί χώροι υψηλής ασφάλειας.

6. Τις ειδικότερες, επί πλέον των παραπάνω γενικών,  θέσεις για την Αττική.

·       Αναθεώρηση και ριζική αλλαγή του ΠΕΣΔΑ.

·       Απόσυρση του σχεδίου για την κατασκευή των 4 μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων που, εκτός των άλλων, είναι διαστασιολογημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να δέχονται το σύνολο, σχεδόν, των σύμμεικτων απορριμμάτων, υπονομεύοντας  κάθε προσπάθεια εναλλακτικής διαχείρισης, ανακύκλωσης-κομποστοποίησης κλπ.

·       Απορρίπτουμε το συγκεντρωτικό μοντέλο των μεγάλων κεντρικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας σύμμεικτων για ενεργειακή αξιοποίηση και των εγκαταστάσεων ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ, που για την Αττική περιλαμβάνει:

1.     Τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις στην ΟΕΔΑ Φυλής

ü  Μηχανικής Επεξεργασίας Σύμμεικτων (ΕΜΑΚ Ι), δυναμικότητας , περίπου 360.000t/έτος.

ü  Αποτεφρωτήρας νοσοκομειακών αποβλήτων

ü  Το τελευταίο κύτταρο του ΧΥΤΑ Φυλής.

2.     Τις νέες εγκαταστάσεις, που είναι :

ü  δεύτερη Μονάδα Μηχανικής Επεξεργασίας Σύμμεικτων (ΕΜΑΚ ΙΙ), στη Φυλή, δυναμικότητας 400.000 t/έτος.

ü  Μονάδα Βιολογικής Ξήρανσης, στη Φυλή, δυναμικότητας 700.000 t/έτος.

ü  ΧΥΤΑ και Μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων στο Γραμματικό, δυναμικότητας 127.500 t/έτος, στην οποία περιλαμβάνεται η βιολογική ξήρανση.

ü  αντίστοιχη μονάδα στην Κερατέα με την ίδια δυναμικότητα

ü  Μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένου υλικού, στη  Φυλή, δυναμικότητας 80.000 t/έτος

ü  Δύο Μονάδες κομποστοποίησης προδιαλεγμένου υλικού, των 40.000 t/έτος (μία στο Γραμματικό και μία στην Κερατέα)

·       Η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών (π.χ. Αγγλία) έχει αποδείξει πως, μπορούν να δημιουργηθούν μικρές, αποκεντρωμένες και άρτια οργανωμένες μονάδες που θα δέχονται για υγειονομική ταφή  μικρές ποσότητες υπολειμμάτων  και οι οποίες θα αλλάξουν όλη την εικόνα που έχουμε ως σήμερα στη χώρα μας για τις εγκαταστάσεις απορριμμάτων.....

·       Ειδικότερα για τις εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική, πιστεύουμε πως πρέπει απαραιτήτως να υπάρξουν ανώτατα όρια στην ημερήσια αποδοχή απορριμμάτων και δέσμευση για τη διάρκεια ζωής. Π.χ. το όριο των 1.000 τόνων/ημέρα για την υποδοχή απορριμμάτων σε μονάδες  διαχωρισμού –επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων και για εγκαταστάσεις τελικής διάθεσης  ΧΥΤΥ, 20 έτη διάρκεια ζωής και ανώτατο όριο υποδοχής  300 τόνοι /ημέρα .

·       Να μην εγκατασταθούν στην ΟΕΔΑ Φυλής νέες μονάδες επεξεργασίας  (βιοξήρανσης, δεύτερου ΕΜΑΚ, κομποστοποίησης προδιαλεγμένου υλικού και αεριοποίησης).

·       Συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής. Το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει και κλίμακα μείωσης του όγκου των απορριμμάτων που θα πηγαίνουν για ταφή για όσο διάστημα λειτουργεί η εγκατάσταση σαν χώρος  τελικής διάθεσης.

·       Επανεξέταση και επανασχεδιασμός της λειτουργίας του υφιστάμενου ΕΜΑΚ Ι.

·       Μεταφορά της μονάδας καύσης των νοσοκομειακών εκτός αστικού ιστού.

·       Ένταξη της ΟΕΔΑ Φυλής και της ευρύτερης περιοχής σε άμεσο πρόγραμμα περιβαλλοντικής αξιολόγησης-αποκατάστασης.

7.  Παρεμβάσεις Άμεσης προτεραιότητας

Στο νομοθετικό επίπεδο

·       Τροποποίηση του νόμου για την  οργάνωση και λειτουργία των ΦοΔΣΑ με στόχο τη  προαγωγή της διαφάνειας και της ευρείας συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων, τη θέσπιση του κοινωνικού ελέγχου της λειτουργίας των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων, τη θέσπιση της υποχρέωσης εκπόνησης τοπικών σχεδίων διαχείρισης και την οργανική ένταξη των τοπικών δράσεων, αρμοδιότητας των ΟΤΑ, στα περιφερειακά σχέδια  διαχείρισης .

·       Θεσμοθέτηση των διαδικασιών για το συντονισμό -αξιολόγηση του συστήματος διαχείρισης σε κάθε επίπεδο (δημιουργία  ενιαίας βάσης δεδομένων, έλεγχος και παρακολούθηση της αποδοτικότητας όλων των επί μέρους δράσεων ιδιωτικών και δημόσιων, στο πλαίσιο του συστήματος), την ανάληψη διορθωτικών παρεμβάσεων  και  την ανάπτυξη δημόσιου ελεγκτικού μηχανισμού με συντονισμό σε κάθε επίπεδο.

·       Η επανεξέταση της νομοθεσίας για τα εναλλακτικά συστήματα διαχείρισης, ιδιαίτερα αυτά που διαχειρίζονται δημόσιους πόρους για την ανάπτυξη και ανατροφοδότηση δράσεων διαλογής στην πηγή, ανακύκλωσης και ανάκτησης.

·       Επανεξέταση της νομοθεσίας για την λειτουργία και τον έλεγχο λειτουργίας των ΚΔΑΥ . 

·       Τροποποίηση του νόμου για τη .μεταφορά της οδηγίας 2008/98/ΕΚ στην εθνική νομοθεσία

Στο επίπεδο της διοίκησης

·       Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης-αξιολόγιση δεδομένων.

·       Δημιουργία Βάσης δεδομένων ανά ΟΤΑ Περιφέρειας  για την παραγωγή, διακίνηση, ανάκτηση, ανακύκλωση, επεξεργασία, διάθεση και αξιοποίηση  επικινδύνων και μη επικινδύνων στερεών αποβλήτων.

·       Διαχειριστικός έλεγχος στην ΕΕΑΑ, δημοσιοποίηση του επιχειρησιακού σχεδίου διαχείρισης  και επανεξέταση από μηδενική βάση των συμβάσεων που έχει συνάψει με επιχειρήσεις και δήμους.

·       Αξιολόγιση συμβάσεων και επαναδιαπραγμάτευση των όρων συνεργασίας  ιδιωτικού -δημόσιου τομέα  στη  διαχείριση απορριμμάτων.

·       Η ταχεία εκπόνηση του εθνικού σχεδιασμού και του εθνικού στρατηγικού σχεδίου πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων.

·       Η ολοκλήρωση της αναθεώρησης των ΠΕΣΔΑ με επαναξιολόγιση στόχων και προτεραιτότητων ώστε να λαμβάνουν υπόψη τους και αξιοποιούν τα ιδιαίτερα κοινωνικοοικονομικά  χαρακτηριστικά  σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

·       Διερεύνηση των εναλλακτικών λύσεων ενόψη της  εξάντλησης του χώρου διάθεσης απορριμμάτων στη Φυλή.

·       Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση για το  Πρόγραμμα  Επεξεργασίας απορριμμάτων Αττικής .

·       Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για την ποιότητα του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή της ΟΕΔΑ Φυλής και  Εκπόνηση Πρόγραμματος  Αποκατάστασης.

·       Η άμεση συγκρότηση των περιφερειακών ΦοΔΣΑ.

·       Στο πλαίσιο αναθεώρησης των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, η ενίσχυση/αναθεώρηση  του άξονα 4 του επιχειρησιακού προγράμματος «περιβάλλον – αειφόρος ανάπτυξη», για χρηματοδότηση έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων, με πρόβλεψη αναλογικής χρηματοδότησης  α) για αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις (δυνατότητα άμεσης εφαρμογής για τις αγροτικές περιφέρειες), β)για δράσεις σε επίπεδο κατοικίας , γειτονιάς και δήμου (δυνατότητα  πιλοτικής  εφαρμογής για  τα αστικά κέντρα)  και γ) αποκατάστασης ΧΑΔΑ με δυνατότητα δημιουργίας υποδομών ασφαλούς διάθεσης αποβλήτων .

 

- See more at: http://left.gr/news/programmatiko-keimeno-toy-syriza-gia-tin-topiki-ayto...