Αν κάτι έχει ενδιαφέρον στις σημερινές προεδρικές εκλογές στην Σερβία, είναι εάν ο Αλεξάντερ Βούτσιτς θα μεταπηδήσει από την πρώτη Κυριακή στο προεδρικό αξίωμα ή θα χρειαστεί επαναληπτική ψηφοφορία.
Ο σημερινός πρωθυπουργός είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί για να διαδεχθεί στην προεδρία τον Τόμισλαβ Νίκολιτς, με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις να τον φέρουν νικητή από τον πρώτο γύρο των εκλογών με ποσοστό μεγαλύτερο του 50% που απαιτείται για την ανάδειξη ενός υποψήφιου στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα.
Σε κάθε περίπτωση οι πάντες στο Βελιγράδι θεωρούν βέβαιο ότι, πλην συγκλονιστικού απροόπτου, ο πιο δημοφιλής σήμερα Σέρβος πολιτικός θα έρθει πρώτος και με διαφορά.
Το πολύ-πολύ, λένε οι εκτιμήσεις, να χρειαστεί να πάει σε δεύτερο γύρο για να κατακτήσει, μετά τον πρωθυπουργικό, και τον προεδρικό θώκο.
Έντεκα συνολικά υποψήφιοι διεκδικούν την προεδρία με τον κεντρώο Βουκ Γιέρεμιτς, που είχε θέσει πρόσφατα υποψηφιότητα για το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, και τον σοσιαλδημοκράτη φιλοδυτικό Σάσα Γιάνκοβιτς, πρώην συνήγορο του πολίτη να αποτελούν τις πιο αξιοσημείωτες περιπτώσεις. Στις εκλογές κατεβαίνει και ο υπερεθνικιστής Βόισλαβ Σέσελι, πρώην πολιτικός μέντορας του Βούτσιτς ο οποίος είχε οδηγηθεί στο δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου στον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο..
Κανείς εξ αυτών ωστόσο δεν δείχνει ότι μπορεί να απειλήσει την πολιτική παντοδυναμία του Βούτσιτς.
Ο οποίος από ακραίος εθνικιστής το 1992, μεταλλάχθηκε σε ευρωπαϊστή πολιτικό, υπέρμαχο του νεοφιλελευθερισμού και από το 2012 κυβερνάει την Σερβία απολαμβάνοντας υψηλά ποσοστά δημοτικότητας.
Χαρισματικός ρήτορας, δεινός λαϊκιστής, άριστος στο παιγνίδι της επικοινωνίας- είναι ο αγαπημένος των ΜΜΕ στη χώρα του με συντριπτικά ποσοστά τηλεθέασης-κατάφερε να ηγεμονεύσει πολιτικά προωθώντας σκληρές και αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό και ισορροπώντας την εξωτερική πολιτική της Σερβίας μεταξύ Δύσης και Ρωσίας.
Με δεδομένη την πολιτική και βεβαίως την επικοινωνιακή ηγεμονία Βούτσιτς, σοβαρός διάλογος και ουσιαστική αντιπαράθεση θέσεων προεκλογικά δεν έγιναν.
Εξάλλου, στο πολίτευμα της Σερβίας ο πρόεδρος δεν διαδραματίζει ρόλο στα εσωτερικά θέματα, αλλά έχει ισχυρό λόγο σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Όπως λένε πολλοί ίσως να ήταν αυτός ο λόγος, η αποφυγή δηλαδή της φθοράς από τα καυτά προβλήματα της καθημερινότητας, μαζί με το γεγονός ότι οποιαδήποτε άλλη υποψηφιότητα του κόμματός του θα ήταν επισφαλής ως προς το αποτέλεσμα, που έκανε τον διορατικό πρωθυπουργό να μεταπηδήσει στην προεδρία.
Σε κάθε περίπτωση, ο Βούτσιτς έπαιξε προεκλογικά ανοιχτά το φιλορωσικό χαρτί πραγματοποιώντας μάλιστα επίσημη επίσκεψη πριν λίγες μέρες στην Μόσχα απ΄ όπου επέστρεψε με «δωράκια» του Βλάντιμιρ Πούτιν μερικά παλιά αλλά αξιόμαχα μαχητικά αεροσκάφη, κάποια μεταχειρισμένα άρματα μάχης και αρκετή πολιτική υποστήριξη.
Την ίδια στιγμή όμως στην κεντρική προεκλογική του συγκέντρωση είχε στο πλευρό του τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος μίλησε με κολακευτικά λόγια για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και τον φιλοευρωπαϊσμό του Βούτσιτς.
Στα αξιοσημείωτα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης ήταν, κατά τον τύπο του Βελιγραδίου, η απουσία συζήτησης γύρω από την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, υπόθεση που σε όλες τις εκλογές, από το 2000 και μετά, αναδεικνυόταν ψηλά στην ατζέντα των υποψηφίων.
«Η ΕΕ τίθεται στο περιθώριο της προεκλογικής εκστρατείας», έγραψε η κυριακάτικη Politika επισημαίνoντας ότι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους η ΕΕ έχει χάσει τη σημασία της είναι αφενός τα εσωτερικά προβλήματα στην ΕΕ και αφετέρου ότι το θέμα δεν αποφέρει ψήφους στους υποψήφιους.
Ο Αλεξάντερ Βούτσιτς πάντως, εγκαταλείπει την πρωθυπουργία έχοντας βάλει την Σερβία για τα καλά στις ράγες προς τις Βρυξέλλες και γερές βάσεις για την οικονομική ανάπτυξη μέσω επώδυνων για τα λαϊκά στρώματα μεταρρυθμίσεων. Πρόσφατη ανακοίνωση της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει ότι «τα τελευταία χρόνια η Σερβία έχει επιτύχει σημαντική πρόοδο στη μεταρρύθμιση των δημόσιων οικονομικών και του δημόσιου τομέα, η οποία συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας».
Όσο για το θέμα της διαδοχής του στην πρωθυπουργία, είναι μέχρι στιγμής ένα «μυστήριο» ως προς το πρόσωπο. Πρέπει να θεωρείται, ωστόσο, βέβαιο πως ο διάδοχος θα είναι της επιλογής του Βούτσιτς που κατ΄ αυτό τον τρόπο εκτός από το να προεδρεύει θα κυβερνάει κιόλας πίσω από την «κουρτίνα» μέσω του δικού του ανθρώπου.
Οι προεδρικές εκλογές από το 1990 μέχρι σήμερα
Οι πρώτες πολυκομματικές προεδρικές εκλογές στην Σερβία διεξήχθησαν στις 9 Δεκεμβρίου 1990 και πρόεδρος εξελέγη ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, εξασφαλίζοντας το 65,34% των ψήφων.
Το 1992 παράλληλα με τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρες προεδρικές εκλογές στις οποίες επικράτησε και πάλι ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς έχοντας ως βασικό αντίπαλο τον Μίλαν Πάνιτς.
Στις προεδρικές εκλογές του 1997 που διεξήχθησαν στις 21 Σεπτεμβρίου (πρώτος γύρος) και στις 5 Οκτωβρίου (δεύτερος γύρος) ο ηγέτης του Ριζοσπαστικού κόμματος, Βόισλαβ Σέσελ, επικράτησε του αντιπάλου του από το Σοσιαλιστικό κόμμα, του Ζόραν Λίλιτς, αλλά οι εκλογές ακυρώθηκαν διότι συμμετείχε το 48,97% του εκλογικού σώματος. (ο εκλογικός νόμος προέβλεπε την συμμετοχή τουλάχιστον του 50%).
Οι εκλογές επαναλήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1997 με υποψήφιο των Σοσιαλιστών αυτή τη φορά τον Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, στενό συνεργάτη του Μιλόσεβιτς ο οποίος διετέλεσε πρέσβης στην Αθήνα, ο οποίος επικράτησε του Βόισλαβ Σέσελ στο δεύτερο γύρο με 59.23%.
Το 2002 στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ο Βόισλαβ Κοστούνιτσα ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος Σερβίας επικράτησε του Μίρολιουμ Λάμπους στο δεύτερο γύρο αλλά οι εκλογές ακυρώθηκαν διότι συμμετείχε μόνο το 45,46% του εκλογικού σώματος. Οι εκλογές επαναλήφθησαν τον Δεκέμβριο του 2002 με τον Βόισλαβ Κοστούνιτσα να επικρατεί του Βόισλαβ Σέσελ αλλά λόγω μικρής συμμετοχής (45,12%) και πάλι δεν εξελέγη πρόεδρος.
Νέες εκλογές προκηρύχθηκαν για το 2003 με τον Τόμισλαβ Νίκολιτς από το Ριζοσπαστικό κόμμα και τον Ντράγκολιουμπ Μιτσούνοβιτς από την ενωμένη αντιπολίτευση (DOS) να λαμβάνουν τις περισσότερους ψήφους χωρίς όμως να εκλέγεται πάλι πρόεδρος λόγω μικρής συμμετοχής.
Το 2004 άλλαξε τελικά ο εκλογικός νόμος και καταργήθηκε η υποχρεωτική συμμετοχή του 50% των ψηφοφόρων, για να καθίσταται δυνατή η εκλογή προέδρου και στις εκλογές που προκηρύχθηκαν τον Ιούνιο εξελέγη πρόεδρος ο Μπόρις Τάντιτς, ο υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος, με βασικό αντίπαλο τον Τόμισλαβ Νίκολιτς του Ριζοσπαστικού κόμματος.
Στις εκλογές του 2008 επανεξελέγη ο Μπόρις Τάντιτς με αντίπαλο και πάλι τον Τόμισλαβ Νίκολιτς.
Το 2012 ο Τόμισλαβ Νίκολιτς ως υποψήφιος του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος, (το οποίο δημιουργήθηκε από στελέχη του Ριζοσπαστικού κόμματος όταν ο Σέσελ οδηγήθηκε στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου) επικράτησε στον δεύτερο γύρο του Μπόρις Τάντιτς και εξελέγη πρόεδροος.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
