Το τελευταίο διάστημα η τουρκική επιθετικότητα γνωρίζει μια πρωτόγνωρη κλιμάκωση. Πέραν από τη συστηματική επαναφορά των γνωστών παράνομων ισχυρισμών, με προεξάρχοντες αυτούς για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και την αμφισβήτηση της κυριαρχίας μας εκεί, καλλιεργείται στην τουρκική κοινή γνώμη η πλήρως αντεστραμμένη εικόνα μιας επιθετικής Ελλάδας που απειλεί την Τουρκία.
Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας κινείται προς την κατεύθυνση αυτή (να θυμίσω ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμη παρόμοιο Συμβούλιο, παρά τις συνεχείς αναφορές σε αυτό του κ. Μητσοτάκη;), αλλά ανάλογη είναι και η στάση του συνόλου του τουρκικού πολιτικού συστήματος, με την τιμητική εξαίρεση του κουρδικού HDP. Πολλές φορές μάλιστα η κεμαλική αντιπολίτευση υπερθεματίζει σε σωβινισμό, ζητώντας από τον Πρόεδρο Ερντογάν «να περάσει από τα λόγια στις πράξεις».
Με δεδομένη την πάγια αναθεωρητική τουρκική στρατηγική, το ερώτημα δεν είναι τόσο πού το πάει η Τουρκία, αλλά ποια πρέπει να είναι η δική μας αντίδραση στις μεθοδεύσεις της. Είναι σαφές ότι η κατάσταση εγκυμονεί κινδύνους, ενόψει και της αντιφατικής και αναποτελεσματικής αντίδρασης της Νέας Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση και προσωπικά ο κ. Μητσοτάκης, που συχνά ασκεί την δική του, ΙΧ, εξωτερική πολιτική, πέραν των παραδοσιακών δογμάτων της διπλωματίας μας, δίνει έμφαση στην επικοινωνία και όχι στην ουσία, κατασκευάζοντας πολλές φορές εικονικές πραγματικότητες.
Πριν λίγο καιρό η αφήγηση ήταν περί της «πλήρους απομόνωσης» της Τουρκίας, σήμερα είναι ότι «δέχεται συνεχή ραπίσματα» από την Ευρώπη και την Αμερική. Δυστυχώς δεν είναι έτσι. Η πρόσφατη τοποθέτηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν ότι «οι δηλώσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις μεταξύ των Συμμάχων του ΝΑΤΟ δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμες», ενώ ο εκπρόσωπος της ΕΕ κάλεσε την Τουρκία «να δεσμευτεί σε εποικοδομητική αποκλιμάκωση για να προχωρήσει σε μια αμοιβαία εποικοδομητική συνεργασία όχι μόνο με την Ελλάδα, αλλά συνολικά με την Ε.Ε.»
Όχι απλώς απουσιάζει οποιαδήποτε ρητή καταδίκη της τουρκικής επιθετικότητας, αλλά η γλώσσα που χρησιμοποιείται υπολείπεται κατά πολύ ανακοινώσεων που αντιστοιχούσαν σε πολύ χαμηλότερης έντασης προκλήσεις.
Αναδεικνύεται έτσι το μείζον έλλειμμα μιας αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής απέναντι στην Τουρκία με συγκεκριμένα κίνητρα και αντικίνητρα. Πώς θα πιεστεί η Τουρκία να σταματήσει τις απειλές εάν δεν έχει κόστος η επιθετική της συμπεριφορά; Ο κ. Μητσοτάκης άφησε ανεκμετάλλευτο το πλαίσιο κυρώσεων που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο 2019, στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που εκπροσώπησε τη χώρα μας ο Αλέξης Τσίπρας. Σήμερα συναινεί χωρίς όρους στην συμμετοχή της Τουρκίας στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας τον Οκτώβριο, με την ίδια ευκολία που συναίνεσε στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας τον Μάιο 2021.
Χωρίς όρους που θα μπορούσαν να δώσουν βαθιές ρίζες στον ελληνοτουρκικό διάλογο, σε ένα ισχυρό ευρωτουρκικό πλαίσιο. Ενδεχομένως να επιδιωχθεί και κάποια συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν, η οποία όμως θα έχει την ίδια τύχη με αυτήν της Κωνσταντινούπολης, εάν δεν αποκτήσει βάθος και δεν συνδεθεί με μια νέα ευρωτουρκική προοπτική και την απειλή κυρώσεων.
Όσο ο Πρωθυπουργός κινείται σαν εκκρεμές ανάμεσα στο «γιοκ Ερντογάν» της ΔΕΘ, που απευθυνόταν κυρίως στο κομματικό κοινό του, και σε συναντήσεις χωρίς προετοιμασία, ατζέντα και στοχοθεσία, δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε πρόοδος στις διμερείς σχέσεις. Παράλληλα απουσιάζουν και οι στοιχειώδεις δίαυλοι επικοινωνίας που σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίοι από ποτέ. Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο προφανές το κενό μιας συγκροτημένης εθνικής στρατηγική για ανάσχεση της τουρκικής επιθετικότητας και επανέναρξη του διαλόγου, με ορίζοντα τη Χάγη.
ΠΗΓΗ: Τα Νέα
* Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι Τομεάρχης Εξωτερικών και βουλευτής Βόρειου Τομέα Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
