Στην έκθεσή της η ομάδα του ΠΟΥ η οποία ερεύνησε για τέσσερις εβδομάδες στην Ουχάν και στη γύρω περιοχή, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, αναφέρει ότι ο ιός πιθανότατα μεταδόθηκε από τις νυχτερίδες στους ανθρώπους μέσω κάποιου άλλου ζώου, ενός ενδιάμεσου ξενιστή. Η πιθανότητα να διέρρευσε από κάποιο εργαστήριο κρίνεται «εξαιρετικά απίθανη». Σημειώνεται ότι η έκθεση συντάχθηκε από κοινού με Κινέζους επιστήμονες.
Οι εμπειρογνώμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που ταξίδεψαν στην Κίνα για να ερευνήσουν την προέλευση του νέου κορωνοϊού δεν είχαν πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα, όπως κατήγγειλε ο γενικός διευθυντής Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
Μετά από αυτή την εξέλιξη Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες δυτικές χώρες κάλεσαν αμέσως την Κίνα να παραχωρήσει «πλήρη πρόσβαση» στους ανεξάρτητους ειδικούς σε όλα τα δεδομένα που διαθέτει για το ξέσπασμα της πανδημίας, στα τέλη του 2019. Σε κοινή τους ανακοίνωση σημειώνουν ότι «η διεθνής μελέτη των εμπειρογνωμόνων για την πηγή του ιού SARS-CoV-2 καθυστέρησε σημαντικά και δεν είχε πρόσβαση σε πλήρη, πρωτότυπα δεδομένα και δείγματα».
Μάλιστα ένας εμπειρογνώμονας της ομάδας είχε ήδη δηλώσει ότι η Κίνα αρνήθηκε να παράσχει ανεπεξέργαστα δεδομένα για τα πρώτα κρούσματα της Covid-19, γεγονός που ενδεχομένως περιέπλεξε τις προσπάθειες να κατανοήσουν πώς ξεκίνησε η πανδημία.
Η αδυναμία της αποστολής του ΠΟΥ να εξάγει συμπεράσματα για το πού ή πώς ξεκίνησε να εξαπλώνεται ο ιός στους ανθρώπους σημαίνει ότι θα συνεχιστούν οι εντάσεις για το πώς ξεκίνησε η πανδημία – και για το αν η Κίνα βοήθησε στις προσπάθειες των επιστημόνων να το μάθουν ή αν τις εμπόδισε, όπως ισχυρίζονται οι ΗΠΑ.
Το συμπέρασμα της αποστολής του ΠΟΥ ότι η διαφυγή του ιού από εργαστήριο της πόλης Ουχάν είναι η λιγότερο πιθανή υπόθεση, ο γενικός Διευθυντής τονίζει ότι το ζήτημα απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση, ενδεχομένως με περισσότερες αποστολές ειδικών στην Κίνα. «Δεν πιστεύω ότι αυτή η αξιολόγηση ήταν αρκετά εκτεταμένη. Θα χρειαστούν και άλλα δεδομένα και μελέτες για να καταλήξουμε σε πιο στιβαρά συμπεράσματα», είπε κατά την ενημέρωση των χωρών μελών του Οργανισμού.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ στην Κίνα, Πέτερ Μπεν Εμπάρεκ, είναι «απολύτως πιθανό» να κυκλοφορούσε ο νέος κορωνοϊός στην Ουχάν τον Νοέμβριο ή τον Οκτώβριο του 2019 και επομένως να είχε εξαπλωθεί στο εξωτερικό νωρίτερα απ’ όσο έχει τεκμηριωθεί μέχρι τώρα. «Είχαμε πρόσβαση σε πολλά δεδομένα σε πολλές διαφορετικές περιοχές, αλλά φυσικά υπήρχαν περιοχές όπου αντιμετωπίσαμε δυσκολίες στην πρόσβαση σε μη επεξεργασμένα δεδομένα και υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για αυτό», είπε, αναφερόμενος στους νόμους περί απορρήτου και σε άλλους περιορισμούς.
Ο Μπεν Εμπάρεκ επισήμανε ότι η ομάδα αισθανόταν την πολιτική πίεση, ακόμη και εκτός της Κίνας, αλλά ότι ουδέποτε πιέστηκε να αποσύρει οτιδήποτε από την τελική έκθεσή της. Ενας Αυστραλός ειδικός που μετείχε στην αποστολή, δήλωσε ικανοποιημένος επειδή δεν βρέθηκαν «προφανείς αποδείξεις» ότι υπήρξε κάποιο πρόβλημα στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτήρισε τη μελέτη αυτή «σημαντικό πρώτο βήμα» αλλά επανέλαβε την κριτική της ότι η έρευνα για την προέλευση του νέου κορωνοϊού ξεκίνησε πολύ αργά, ότι οι ειδικοί κρατήθηκαν εκτός της Κίνας για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα και ότι η πρόσβαση σε δεδομένα και στα πρώτα δείγματα δεν ήταν επαρκής.
Ενώ ο πρεσβευτής της ΕΕ στα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη, ζήτησε να γίνουν περαιτέρω μελέτες, με «έγκαιρη πρόσβαση στις τοποθεσίες και σε όλα τα διαθέσιμα ανθρώπινα, ζωικά και περιβαλλοντικά δεδομένα».
