Κάθε σχολική χρονιά αρχίζει με προβλήματα και αβεβαιότητες, ειδικά τα τελευταία 11 χρόνια για λόγους που δεν μπορούν να αναλυθούν στο παρόν ρεπορτάζ. Ωστόσο πάντα ή σχεδόν πάντα οι μαθητές έμπαιναν σε αίθουσες. Κακές, κακοκατασκευασμένες αλλά πάντως αίθουσες. Τα τελευταία δύο χρόνια τα νήπια στην Ελλάδα δεν έχουν καν αυτό το "προνόμιο". Αντί να μπαίνουν σε αίθουσες, στοιβάζονται σε κοντέινερ, αφού πολλοί από τους Δήμους της χώρας δεν αξιώθηκαν να εντοπίσουν κτήρια έτσι, ώστε να λύσουν το πρόβλημα της στέγασης. Πολλοί δε από αυτούς δήλωσαν αδυναμία να συμπράξουν στη διετή υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση από το ξεκίνημα της εφαρμογής της.
Ποια είναι η κατάσταση με την οποία θα έλθουν από τη Δευτέρα αντιμέτωπα πολλά νήπια και οι γονείς τους; Η κατάσταση του να επιχειρηθεί να συμβιώσουν μέχρι και 25 παιδιά σε κοντέινερ που συχνά είναι μικρότερα από 40 τετραγωνικά! Αυτό σημαίνει ότι κάθε παιδί δεν θα έχει καν δύο τετραγωνικά μέτρα για να κινηθεί ενώ ο/η εκπαιδευτικός μάλλον θα πρέπει να παραμένει ακούνητος/η καθ' όλη τη διάρκεια του μαθήματος. Και όλα αυτά σε εποχές πανδημίας και χωρίς να προβλέπεται προσώρας εμβολιασμός για τις πολύ μικρές ηλικίες 4-6 ετών.
Όλο αυτό το μπάχαλο δημιουργείται διότι τα τελευταία χρόνια δεν υπήρξε καμία ουσιαστική πρόοδος σε πολλές περιοχές στην αναζήτηση ελεύθερων κτηρίων ή οικοπέδων έτσι, ώστε να ανεγερθούν νέα νηπιαγωγεία. Η αλήθεια είναι ο νόμος περί υποχρεωτικότητας της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης (4521/2018, άρθρο 33, παρ. 3 και 4, σε σωστή κατεύθυνση παιδαγωγικά) που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συνοδεύτηκε από σχετικές υπουργικές αποφάσεις που έδιναν στους δήμους ένα εύλογο χρονικό διάστημα (τριών ή τεσσάρων χρόνων) να προσαρμοστούν και να αναζητήσουν κτήρια, ενώ προέβλεπαν τη στέγαση αιθουσών σε κάθε ελεύθερο χώρο που θα μπορούσε να εντοπιστεί, ακόμα και σε κοντέινερ. Το 2018-2019 βέβαια δεν υπήρχε πανδημία.
Υπήρξαν δήμοι που κινήθηκαν άμεσα και αποφασιστικά. Υπήρξαν και άλλοι που καθυστέρησαν πάρα πολύ και δεν κατέγραψαν τα τελευταία δυόμιση χρόνια καμία χειροπιαστή επιτυχία, έστω μεμονωμένη. Το πρόβλημα επιδεινώνεται πολύ από τη στιγμή που στον κατάλογο των "οκνηρών" δήμων μπαίνει ο μεγαλύτερος της χώρας, ο Δήμος Αθηναίων στον οποίο τα προβλήματα σχολικής στέγασης είναι ουκ ολίγα.
Ο ΚΤΥΠ (Κτηριακές Υποδομές) από την πλευρά του ανέλαβε δράση και τοποθέτησε οικίσκους σε πολλά σχολεία δήμων που ανέλαβαν να "τρέξουν" άμεσα το πρόγραμμα της διετούς υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Αφενός όμως οι οικίσκοι του ΚΤΥΠ δεν επαρκούν, αφετέρου άλλοι οικίσκοι που τοποθετήθηκαν από εργολάβους δεν πληρούν σε καμία περίπτωση τις ελάχιστες προϋποθέσεις που πρέπει να έχουν οι σχολικές αίθουσες των νηπιαγωγείων σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα.
Το Υπουργείο Παιδείας δηλώνει... αναρμόδιο
Κάπου εδώ η κατάσταση αρχίζει να ξεφεύγει και να θυμίζει κακόγουστο αστείο. Όπως είναι γνωστό πρόσφατα με τη δική του παρέμβαση το Υπουργείο Παιδείας αύξησε το αριθμητικό όριο στις σχολικές τάξεις στους 25 μαθητές (από 22) παρά το γεγονός ότι βρισκόμασταν σε περίοδο πανδημίας και ως λύση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες προκρίθηκε η αραίωση των τάξεων. Το να συνυπάρξουν πάντως 25 παιδιά σε μία αίθουσα των 60 τετραγωνικών είναι εφικτό. Η συνύπαρξη όμως σε οικίσκους των 36 ή των 40 τετραγωνικών είναι αδύνατη και παιδαγωγικά αδιανόητη.
Επικεφαλής νηπιαγωγείων της χώρας, ιδιαίτερα στην Αθήνα, βρίσκονται σε κατάσταση απόγνωσης. Τα τηλέφωνα και τα e-mail γονιών που θεωρούν μη φυσικό να στείλουν τα παιδιά τους προς...σαρδελοποίηση στους οικίσκους δίνουν και παίρνουν. Από την άλλη πλευρά υπάρχει η γραφειοκρατία και η κωλυσιεργία των δήμων.
Στα πολλά e-mail εκπαιδευτικών προς το Υπουργείο ποιος είναι ο αριθμός παιδιών που πρέπει να φιλοξενηθούν σε οικίσκους, το Παιδείας δηλώνει...αναρμόδιο και παραπέμπει στις διευθύνσεις πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πετά δηλαδή την καυτή πατάτα σε υφιστάμενη διοικητική δομή. Οι πρωτοβάθμιες βέβαια, χωρίς να έχουν την εντολή να πράξουν διαφορετικά, τηρούν τον νόμο. "Μπορείτε να βάλετε μέχρι και 25 παιδιά".
Εκπαιδευτικοί σε απόγνωση
Δεν είναι λίγες/λίγοι οι εκπαιδευτικοί που θα πάρουν το ρίσκο να μην εφαρμόσουν κατά γράμμα τον νόμο. "Μα πώς είναι δυνατόν να βάλω 25 νήπια και μία εκπαιδευτικό σε μία αίθουσα 36 τετραγωνικών εν καιρώ πανδημίας; Φτάνουν οι μάσκες για να προστατευτούμε παιδιά και εκπαιδευτικοί από τη μετάδοση της νόσου; Δεν νομίζω! Θα βάλω λοιπόν το πολύ 18 παιδιά στις αίθουσες" έλεγε στo NEWS24/7 διευθύντρια Νηπιαγωγείου που για ευνόητους λόγους ήθελε να διατηρήσει την ανωνυμία της.
Το...αντάρτικο που ετοιμάζεται δεν γίνεται από κάποιο γινάτι. Τα διεθνώς ισχύοντα, όπως περιγράφηκαν και στο σχετικό έγγραφο που απέστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη στα Υπουργεία Παιδείας και Υποδομών στις 5 Απριλίου, είναι πολύ συγκεκριμένα και απέχουν παρασάγγας από τα δεδομένα που παρατηρούνται σε πολλά ελληνικά νηπιαγωγεία σήμερα. Αντιγράφουμε από τη σχετική έκθεση του κ. Ποττάκη: "Επίσης, αναφέρεται ότι οι διεθνείς προδιαγραφές προβλέπουν επιφάνεια 3 m2 /νήπιο. Δεδομένου ότι κάθε νέος εκπαιδευτικός σχεδιασμός οφείλει να λαμβάνει υπόψη του τα αιτήματα των εκπαιδευτικών φορέων, τις παιδαγωγικές μελέτες που διαπιστώνουν ότι καλύτερες εκπαιδευτικές επιδόσεις επιτυγχάνονται, όταν ο αριθμός των παιδιών ανά τάξη μειώνεται σε λιγότερο από είκοσι (20) μαθητές, η άποψη της Αρχής είναι ότι ο μέγιστος αριθμός ανά τμήμα, σε κάθε περίπτωση, χρήζει επανεξέτασης".
Και προτείνει παρακάτω ο συνήγορος του Πολίτη: "Είναι αναγκαίο να προβλεφθούν τα ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα ανά παιδί, όπως και κάθε άλλη ποιοτική προδιαγραφή για τα παιδιά νηπιακής ηλικίας από τεσσάρων (4) ετών. Επιπλέον, κρίνεται σημαντικό να εξεταστεί η δυνατότητα μείωσης του μέγιστου αριθμού των μαθητών ανά τμήμα, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν".
Πρέπει εδώ να τονιστεί και το εξής: Από τα 36 τετραγωνικά των οικίσκων (ή, έστω τα 40,) κάποια χρησιμοποιούνται έτσι, ώστε να δημιουργηθούν μικροί χώροι που είναι απαραίτητοι για τους μαθητές και την ανάπτυξή τους (ιδιαίτερες γωνιές, χώροι για βιωματικές δραστηριότητες κ.τ.λ.). Αν λάβει κανείς υπόψιν του ότι στον οικίσκο θα υπάρχει υποχρεωτικά ένα ντουλαπάκι και ένα ψυγείο, ο πραγματικά ωφέλιμος χώρος είναι ακόμη μικρότερος.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις του Δήμου Αθηναίων
Λόγω του τεράστιου μεγέθους του, ο Δήμος Αθηναίων φιλοξενεί εκατοντάδες νηπιαγωγεία. Ήταν μάλλον αναμενόμενο ότι έσπευσε να δηλώσει ότι δεν θα μπορούσε να αναποκριθεί άμεσα στις ανάγκες της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης. Χρειαζόταν σίγουρα χρόνο. Το θέμα είναι τι ακριβώς έκανε τα τελευταία τρία χρόνια ο Δήμος έτσι, ώστε να αποφύγει τη λύση των κοντέινερ, αλλά και τις πολλές κόντρες με γονείς-κατοίκους, οι οποίοι διαμαρτύρονται για επικινδυνότητα και ακαταλληλότητα των οικίσκων που έχουν ήδη τοποθετηθεί.
To ζήτημα της στέγασης αιθουσών του 153ου και του 154ου νηπιαγωγείων Αθηνών (Πατήσια και Κυψέλη) σε κοντέινερ έφτασε μέχρι τα δικαστήρια (αναμένεται σύντομα η σχετική δικαστική απόφαση). Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι οι γονείς διαμαρτύρονται για σειρά παρατυπιών που έουν παρατηρηθεί. Δεν υπήρξε σχετικό προεδρικό διάταγμα, δεν υπήρξε προηγούμενη δημόσια διαβούλευση, οι οικίσκοι τοποθετήθηκαν σε χώρους επικίνδυνους (κοντά στις γραμμές του τρένου, δίπλα σε κτήριο που βρίσκεται υπό κατάρρευση, πολύ κοντά σε ρέμα κ.τ.λ.).
Η βουλευτής του ΜέΡΑ 25 που ανέδειξε το θέμα , Αγγελική Αδαμοπούλου, μάς είπε ότι "οι γονείς είδαν ξαφνικά τον εργολάβο να πιάνει δουλειά. Δεν είναι δυνατόν δύο χρόνια τώρα ο Δήμος να μην έχει εντοπίσει κτήρια που μπορούν να στεγάσουν αίθουσες νηπιαγωγείων. Είναι πολλά τα αχρησιμοποίητα και αναξιοποίητα κτήρια σε όλη την πόλη. Λύσεις, άρα, υπάρχουν". Η βουλεύτρια έχει καταθέσει σχετική ερώτηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σκρέκα και αναμένει την απάντηση...
Το ζήτημα της στέγασης σε κοντέινερς των 153ου και 154ου νηπιαγωγείων Αθηνών, η οποία μεθοδεύεται εσπευσμένα υπό καθεστώς αδιαφάνειας και νομικών παρατυπιών, φέρνει με επίκαιρη ερώτησή της στη Βουλή η βουλεύτρια Α' Αθήνας του ΜέΡΑ25 @AggelikiAdamop4 https://t.co/YX0aEls6hl
— ΜέΡΑ25 (@mera25_gr) September 9, 2021
Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, και αυτό δεν αφορά μόνο τον Δήμο Αθηναίων, για να καλυφθούν γρήγορα τα κενά προτιμήθηκε η λύση των απευθείας αναθέσεων σε εργολάβους. Fast-track δηλαδή διαδικασίες που κατά κανόνα ανεβάζουν το κόστος χωρίς την ίδια ώρα να προκύπτουν σοβαρές εγγύησεις για το τελικό αποτέλεσμα.
Στη Νέα Σμύρνη δεν έγινε ούτε αυτό. Προτιμήθηκε για κάποια νηπιαγωγεία, προσωρινά όπως τονίζεται, η λύση του...νοβοπάν. Αυτοσχέδιες αίθουσες σε αμφιθεατρικό χώρο τοπικού ΕΠΑΛ (!) με τις κατασκευές που βλέπετε παρακάτω στη φωτογραφία (από ανάρτηση στο διαδίκτυο της δημοσιογράφου Γιώτας Κοτσέτα). Εδώ, φυσικά, τα σχόλια είναι περιττά. Οσο για τα περί προσωρινότητας, στην Ελλάδα πάμπολλες φορές έχει αποδειχθεί ότι ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Την ίδια ώρα τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία τρίβουν τα χέρια τους αφού παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση των εγγραφών σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες πάντως, να γνωρίζετε ότι τα νήπια θα διδάσκονται από εφέτος...Αγγλικά. Μπορεί να μην υπάρχουν αίθουσες, μπορεί να παίρνονται μεγάλα ρίσκα εν καιρώ πανδημίας, μπορεί τα παιδιά να στοιβάζονται σε μικροσκποπικούς οικίσκους αλλά θα μαθαίνουν ξένη γλώσσα από τεσσάρων ετών, όπως εδώ και καιρό κομπάζει η αρμόδια Υπουργός Νίκη Κεραμέως. Ξέρουμε και ξέρετε όλοι όμως την παροιμία για το τι χρειάζονται τα μεταξωτά εσώρουχα...
