Απροστάτευτοι μένουν χιλιάδες δανειολήπτες σε όλη την Ελλάδα, αντιμετωπίζοντας άμεσα τον κίνδυνο να εκπλειστηριαστεί το σπίτι τους μετά την τελευταία απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου και εφόσον η κυβέρνηση αρνείται να προχωρήσει σε νομοθέτηση. Σύμφωνα με έγκυρους νομικούς κύκλους, μέχρι το τέλος του 2023 αναμένεται να πραγματοποιηθούν τουλάχιστον 30.000 πλειστηριασμοί, ενώ στην πενταετία αναμένεται να ξεπεράσουν τις 200.000, με την κυβέρνηση της Ν.Δ. να φέρει την ευθύνη όχι μόνο για τη μη νομοθέτηση σχετικά με τους εκπροσώπους των funds (servicers), αλλά και για τον πτωχευτικό της νόμο, το σχέδιο «Ηρακλής» και τον αποτυχημένο εξωδικαστικό της μηχανισμό.
Οι πλειστηριασμοί
Τι σημαίνει όμως αυτό για χιλιάδες δανειολήπτες ενυπόθηκων δανείων σε όλη την Ελλάδα; Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με γνωμοδότηση που είχε κατατεθεί στον Άρειο Πάγο, στα χέρια των εταιρειών διαχείρισης δανείων του εξωτερικού, αλλά και των funds που έχουν συστήσει ελληνικές τράπεζες (ως θυγατρικές), έχουν περιέλθει 700.000 ακίνητα, αξίας 45 δισ. ευρώ. Πολλά από αυτά τα ενυπόθηκα ακίνητα κινδυνεύουν να βγουν στο «σφυρί» με ταχύτατες διαδικασίες και χωρίς ουσιαστικά να έχουν οι ιδιοκτήτες τους δυνατότητα νομικής άμυνας. Τα ενυπόθηκα αυτά ακίνητα ανήκουν σε δανειολήπτες οι οποίοι αδυνατούν οικονομικά να καταβάλουν τις μηνιαίες δόσεις και οι δανειακές τους συμβάσεις και τα υποθηκευμένα ακίνητα έχουν πωληθεί στα funds. Το θέμα γίνεται ακόμη πιο σοβαρό, καθότι τα επιτόκια ολοένα και αυξάνονται μετά τις αποφάσεις της ΕΚΤ, με αποτέλεσμα πολλοί δανειολήπτες να κινδυνεύουν να «κοκκινίσουν».
Μεγάλη επιβάρυνση στις δόσεις δανείων
Ενδεικτικά, για ιδιοκτήτη που είχε δάνειο ύψους 100.000 ευρώ, διάρκειας 20-30 χρόνων, η συνολική επιβάρυνση φτάνει τα 300 ευρώ ανά μήνα. Συνεπώς, πολλοί δανειολήπτες κινδυνεύουν να «κοκκινίσουν» και να απειληθούν με πλειστηριασμούς στην πορεία. Την ίδια στιγμή, ο εξωδικαστικός μηχανισμός φαίνεται ότι δεν μπορεί να οδηγήσει σε μαζικές λύσεις, καθότι τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν οι ρυθμίσεις έφτασαν μόλις τις 3.323 από το σύνολο των 47.600 αιτήσεων, ήτοι ποσοστό λίγο κάτω από 7%, γεγονός το οποίο προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία.
Απώλεια 50 δισ. εσόδων για το Δημόσιο
Πέραν του πλέον βασικού ζητήματος, που δεν είναι άλλο από την απώλεια των κατοικιών, εγείρεται και ένα ζήτημα μεγάλης απώλειας εσόδων για το Ελληνικό Δημόσιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τράπεζες, funds και servicers επιλέγουν τον νόμο του 2003, καθώς δεν τους επέβαλλε να υποβάλουν αιτιολογημένη πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες, όπως προέβλεπε ο μεταγενέστερος νόμος του 2015. Επίσης, ο νόμος του 2003 ορίζει ότι πως όσα έσοδα αποκτήσουν από τη διαχείριση των κόκκινων δανείων (αγοράζουν στο 8% της απαίτησης αλλά μέσω ενός πλειστηριασμού μπορεί να εισπράξουν πολλαπλάσια ποσά) είναι καθαρό αφορολόγητο κέρδος. Σύμφωνα με τη βουλευτή και τομεάρχη Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Έφη Αχτσιόγλου, «η σύνδεση του “Ηρακλή” με τον νόμο του 2003 όχι μόνο οδηγεί σε γενικευμένους πλειστηριασμούς, και πρώτης κατοικίας, αλλά στερεί περί τα 50 δισ. φορολογικά έσοδα από το Ελληνικό Δημόσιο».
Αμηχανία Σταϊκούρα και απάντηση Αχτσιόγλου
Ολη αυτή η κατάσταση προκαλεί αντιδράσεις και η κυβέρνηση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, κάτι το οποίο αποτυπώθηκε και στη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών για το θέμα. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η απόφαση αυτή «δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με ό,τι ισχύει μέχρι σήμερα, αλλά αντιθέτως επιβεβαιώνει όσα προβλέπει η νομοθεσία που ψηφίστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (Ν.4354/2015) σχετικά με τη νομιμοποίηση των εταιριών servicers να διενεργούν δικαστικές και εξώδικες ενέργειες επί των απαιτήσεων που τους μεταβιβάστηκαν, συμπεριλαμβανομένης της διενέργειας πλειστηριασμού». Όμως, ο Άρειος Πάγος κλήθηκε να αποφανθεί πάνω στο τι ισχύει στον νόμο του 2003 και του 2015, ενώ φαίνεται ότι ξέχασε ο υπουργός πως η πρώτη κατοικία προστατευόταν όταν ψηφίστηκε ο νόμος, σε αντίθεση με την περίοδο της διακυβέρνησης της Ν.Δ., ενώ τα funds υποχρεώνονταν να προτείνουν ρύθμιση στους δανειλήπτες. Ακόμη, ενδεικτικό της αμηχανίας και της πίεσης που υπάρχει προς το πρόσωπο του υπουργού είναι ότι ότι έσπευσε να υπεραμυνθεί του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Απαντώντας στην ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, η Έφη Ατχσιόγλου σημειώνει μεταξύ άλλων πως «η κυβέρνηση της Ν.Δ. φέρει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη για το τι συμβαίνει και τι πρόκειται να συμβεί στην ελληνική κοινωνία» και καταλήγει: «Η δήλωση του κ. Σταϊκούρα επιβεβαιώνει πως η κυβέρνηση δεν προτίθεται να αναλάβει καμία πρωτοβουλία για την προστασία της πρώτης κατοικίας των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων από τους πλειστηριασμούς».
