Ο «αναβρασμός» που επικρατούσε γύρω από την Ελλάδα δεν περνούσε απαρατήρητος στις Βρυξέλλες, ακόμα και αν η σύνοδος κορυφής στις Βρυξέλλες αφορούσε τις σχέσεις της Ευρώπης με τη Λατινική Αμερική. Πριν από τη σύνοδο, ο Νίκος Παππάς και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος κράτησαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας στη διήμερη συνεδρίαση.
Οι δημοσιογράφοι των ξένων δικτύων κατέγραφαν κάθε κίνησή του και κάθε έκφραση του προσώπου του, ώστε να «αποκρυπτογραφήσουν» το τι συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις, έτρεχαν να αποσπάσουν μια κουβέντα από τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη, που επιχείρησε να πιει τον καφέ του μαζί με λίγους Ελληνες δημοσιογράφους, ενώ η φημολογία και οι «διαρροές» από αξιωματούχους των θεσμών έδιναν την αίσθηση ενός σκληρού παιχνιδιού τακτικής.
Στα δημοσιογραφικά «πηγαδάκια», ιδιαίτερα μετά την είδηση ότι το ΔΝΤ «αποχώρησε» από τις τεχνικές συζητήσεις στις Βρυξέλλες, οι ανταποκριτές έψαχναν να βρουν τη λύση στον «γρίφο» των διαπραγματεύσεων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η απόφαση της Αθήνας να μη συνεχίσει τις διαβουλεύσεις σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων «ανακάτεψε» την τράπουλα.
«Οι τεχνοκράτες, που έχουν μάθει να λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο, εξεπλάγησαν όταν οι δυο υπουργοί της ελληνικής κυβέρνησης τη Δευτέρα αρνήθηκαν να τους συναντήσουν», έλεγε Ισπανός δημοσιογράφος με πολυετή πείρα στο σχετικό ρεπορτάζ.
Η πληροφορία, άλλωστε, ότι οι Νίκος Παππάς και Ευκλείδης Τσακαλώτος, μόλις είδαν τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών μπροστά τους, βγήκαν αμέσως από το δωμάτιο και ζήτησαν να δουν κατ’ ιδίαν μόνο τον Πιερ Μοσκοβισί, ήταν «κοινό μυστικό» στους διαδρόμους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Παλιά και νέα σενάρια
Οι πληροφορίες, πάντως, που εναλλάσσονταν σε καταιγιστικό ρυθμό, έμοιαζαν με διαρκές «σκοτσέζικο ντους». Τη μια ώρα επικρατούσε το σενάριο ότι η ρήξη είναι πλέον ορατή, ύστερα από λίγα λεπτά ερχόταν μια «διαρροή» ότι οι Ευρωπαίοι «βλέπουν» συμφωνία στο επόμενο Eurogroup και έπειτα από λίγα λεπτά οι δημοσιογραφικές αίθουσες «πλημμύριζαν» με νέα σενάρια για δυσαρέσκεια έναντι της Αθήνας. «Σωστή τρέλα», έλεγε Γερμανός ανταποκριτής μεγάλου ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Το «μωσαϊκό» στις Βρυξέλλες, πάντως, γίνεται ακόμα πιο χαώδες, όταν ακούς τη βασική συμβουλή που σου δίνουν έμπειροι δημοσιογράφοι: «Οταν ακούς μια “διαρροή” να ψάχνεις πάντα την καταγωγή του πληροφοριοδότη και την πολιτική του τοποθέτηση. Αλλιώς θα είσαι για πάντα “χαμένος στη μετάφραση”» μας λένε.
Η φήμη του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δεν είναι και η καλύτερη στους κύκλους των ανταποκριτών. «Δίνει συμβουλές στον Τσίπρα και την κυβέρνησή του, όπως για το πώς θα “πουλήσει” επικοινωνιακά μια δύσκολη συμφωνία, λες και το Λουξεμβούργο έχει τον ίδιο πληθυσμό και την ίδια δύναμη με τη Γερμανία ή τη Γαλλία», λέει σε ειρωνικό τόνο ένας Ιταλός ανταποκριτής. «Και ύστερα δυσαρεστείται όταν εθνικές αντιπροσωπείες τού στέλνουν “σήματα” ότι υπερβαίνει τον θεσμικό του ρόλο», συμπληρώνει.
Μια ακόμα πληροφορία, που φτάνει στα «πηγαδάκια» λέει ότι ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είπε στον Αλέξη Τσίπρα πως «δεν γίνεται να τα “σπάσουμε” για τέτοια μικρά ποσά». Η συγκεκριμένη πληροφορία «εκνευρίζει» τους δημοσιογράφους επειδή, όπως λέει ένας εξ αυτών, «ο Γιούνκερ κάνει του κεφαλιού του» και μετά «κάνει τον θυμωμένο με την Ελλάδα και το ΔΝΤ».
Η στάση των Ελλήνων στη διαπραγμάτευση, πάντως, δεν είναι το μοναδικό στοιχείο στο οποίο εστίαζαν οι δημοσιογράφοι στις Βρυξέλλες το περασμένο διήμερο. Οι φήμες για τη διάσταση απόψεων μεταξύ της Ανγκελα Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε «οργιάζουν» και φτάνουν μέχρι και σε πληροφορίες για ενδεχόμενη παραίτηση του «Κάιζερ» της γερμανικής οικονομίας.
«Ο Σόιμπλε έχει εμμονή με τους αριθμούς, κοιτάζει μόνο το λογιστικό αποτέλεσμα και θέλει όλα να ακολουθούν τον σκληρό του κανόνα» επισημαίνει δημοσιογράφος διεθνούς πρακτορείου με μεγάλη ισχύ.
Η στάση της Μέρκελ
Ο συνομιλητής μας που έχει έδρα το Βερολίνο αντιτείνει ότι «η Μέρκελ είναι πιο “ανοιχτή” στην ανάλυση των δεδομένων. Κοιτάζει τη γεωπολιτική κατάσταση της Ευρώπης, υπολογίζει την πολιτική της υστεροφημία και πιέζεται από τους Αμερικάνους.
Και γι’ αυτό είναι πιο ευέλικτη», λέει, αλλά αφήνει μικρό περιθώριο πραγματικής ρήξης ανάμεσα στους δυο ισχυρούς Γερμανούς πολιτικούς. «Δεν θα δεχτούν ποτέ οι Γερμανοί να εμφανιστούν διασπασμένοι» και αποκλείει το ενδεχόμενο παραίτησης του Σόιμπλε, έστω σε αυτό το σημείο.
Η ελληνική αντιπροσωπεία δεν είχε όμως μόνο συναντήσεις με εκπροσώπους των ευρωπαϊκών θεσμών. Ο Γιούχα Σίπιλα, πρωθυπουργός της Φινλανδίας, και ο Μαρκ Ρούτε, πρωθυπουργός της Ολλανδίας, ζήτησαν να συναντήσουν τον Ελληνα ομόλογό τους.
Οι πληροφορίες από τη συνάντησή τους ήταν μηδαμινές, ωστόσο έγινε φανερό ότι οι δύο πρωθυπουργοί έστειλαν το «μήνυμα» ότι το σχέδιο της Ελλάδας για βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη διευθέτηση των δανειακών υποχρεώσεων της Ελλάδας ισοδυναμεί με παροχή νέας δανειοδότησης στην Αθήνα και έτσι δεν πρόκειται να συναινέσουν σε μια τέτοια απόφαση.
Οι Ελληνες συνομιλητές τους απάντησαν ότι νομικά και ουσιαστικά ο ESM δεν θα στείλει χρήματα στην Ελλάδα, παρά θα αναλάβει ένα τμήμα χρέους. Οι δύο πλευρές είπαν ότι θα βρίσκονται σε επαφή. «Ο Σόιμπλε δεν τα παρατάει» μας λέει ο Γερμανός δημοσιογράφος με νόημα, εξηγώντας επί της ουσίας ότι η πρωτοβουλία Σίπιλα και Ρούτε είναι ευθυγραμμισμένη με τη «σκληρή γραμμή» του Γερμανού ΥΠΟΙΚ.
Στο περιθώριο όλων αυτών, υπήρχε πάντως το κυρίως «μενού» της συνόδου, που αφορούσε τη Λατινική Αμερική. Σαφώς πιο χαλαροί οι δημοσιογράφοι που έφτασαν στις Βρυξέλλες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Και στη θέα τους μερικοί Ευρωπαίοι συνάδελφοί τους εύχονταν να μην είναι αναγκασμένοι να καταγράφουν τα παιχνίδια τακτικής που στήνονται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Επέστρεφαν, ωστόσο, με καρτερικότητα στις οθόνες του υπολογιστή τους, προσπαθώντας να μην αποσπώνται από τις «εξωτικές» Λατινοαμερικάνες συναδέλφους τους.
