Η επιβολή των περιοριστικών όρων της απαγόρευσης συμμετοχής σε δημόσιες συναθροίσεις και της απαγόρευσης μετάβασης και κίνησης μέσα στην περιοχή των Εξαρχείων από τον ανακριτή προς τους συλληφθέντες στην αντιφασιστική συγκέντρωση της προηγούμενης Πέμπτης 16/7, θέτει ευθέως το ζήτημα των ορίων της δικαστικής εξουσίας στη διάπλαση των επιβαλλόμενων περιοριστικών όρων.
Με δυο λόγια: είναι δυνατόν ένας δικαστής, που ασκεί ανακριτικά καθήκοντα, να επινοεί και να επιβάλλει περιοριστικούς όρους που βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση προς το Σύνταγμα, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται σε αυτό και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου; Η απάντηση είναι αυτονόητα αρνητική.
Αν όλα τα ανωτέρω είναι αυτονόητα, είναι πραγματικά αξιοπερίεργη η ευκολία με την οποία ένας δικαστικός λειτουργός επέβαλε αυτούς τους όρους, ακόμα και όταν τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης δεν συνδέονται με τους όρους που επιβλήθηκαν. Γιατί είναι πραγματικά εξωφρενικό να επιβάλλεται σε ένα κατηγορούμενο ο όρος να μην κινείται εντός της περιοχής των Εξαρχείων (η οποία ορίζεται μάλιστα με σαφήνεια στην εν λόγω ανακριτική διάταξη με αποτέλεσμα να έχουμε επιτέλους και έναν δικαστικό ορισμό της περιοχής των Εξαρχείων!) για ένα αδίκημα που φέρεται να έχει τελέσει στον εξωτερικό χώρο της ΑΣΟΕΕ, δηλαδή σε τόπο που βρίσκεται εκτός της “απαγορευμένης” περιοχής. Επιβάλλεται επομένως το εξής παράδοξο: ο υποτιθέμενος εγκληματίας να μην μπορεί να κινηθεί εντός των ορίων της περιοχής των Εξαρχείων, αλλά να μπορεί κάλλιστα να μεταβεί στον τόπο όπου φέρεται ότι τέλεσε το υποτιθέμενο έγκλημά του! Πλήρης παραλογισμός.
Πέρα όμως από αυτές τις προφανείς ανακολουθίες, υπάρχει εδώ ένα πολύ ουσιαστικό ζήτημα παραβίασης του πυρήνα βασικών συνταγματικών δικαιωμάτων. Δεν είναι δυνατόν να απαγορεύεται η συμμετοχή ενός πολίτη σε μια νόμιμη και ειρηνική συνάθροιση χωρίς καμία διάκριση. Υπενθυμίζουμε ότι το δικαίωμα συμμετοχής σε δημόσια συνάθροιση προβλέπεται ρητά από το Σύνταγμα. Συναφή και απολύτως συνδεόμενα με το δικαίωμα αυτό είναι και τα – επίσης προστατευόμενα από το Σύνταγμα – δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά και της πολιτικής και συνδικαλιστικής δράσης. Φοβάμαι ότι η πρόσφατη αυταρχική νομοθετική παρέμβαση στο ζήτημα των δημόσιων συναθροίσεων ερμηνεύθηκε από φορείς της δικαστικής εξουσίας ως ενθάρρυνση προκειμένου να πάνε ένα βήμα παραπέρα στην επιβολή αντίθετων προς το Σύνταγμα περιορισμών στην άσκηση αυτού του δικαιώματος.
Και τι να πει κανείς άραγε για την απαγόρευση μετάβασης και κίνησης μέσα σε μια ορισμένη – ευρύτατη μάλιστα – περιοχή της Αθήνας; Αυτός ο περιορισμός περιορίζει τόσο τον πυρήνα του δικαιώματος της προσωπικής ελευθερίας που συνεπάγεται την ελευθερία κίνησης εντός της χώρας όσο και – δυνητικά – άλλα βασικά δικαιώματα του κατηγορουμένου (πχ. δικαίωμα εργασίας ή δικαίωμα στην εκπαίδευση). Ταυτόχρονα όμως στιγματίζει μια ολόκληρη περιοχή, αναγορεύοντάς την ως τόπο περιορισμένης ασφάλειας, ως επικίνδυνο τόπο.
Οι απαράδεκτοι αυτοί όροι είναι απολύτως λογικό ότι θα προσβληθούν ενώπιον των αρμόδιων δικαστικών οργάνων που θα κληθούν να αποφανθούν σχετικά με την νομιμότητά τους. Παρ’όλο που δεν είναι λίγες οι φορές που η Ελληνική Δικαιοσύνη μας έχει απογοητεύσει, έχω την ελπίδα ότι θα επικρατήσει η προσήλωση στην προστασία των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων – αλλά και η κοινή λογική – και ότι τα αρμόδια δικαστικά όργανα θα πράξουν το αυτονόητο και θα τους ακυρώσουν.
* Ο Β. Παπαστεργίου είναι δικηγόρος, μέλος του ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
