Η δήλωση του Αλέξανδρου Μπίστη

ΠΡΟΣ: 

.        Τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα

·       Την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ

·       Τα μέλη και τους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ

Νοέμβριος 1993:

Στις εκλογές του Οκτωβρίου, ο τότε Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου μένει εκτός Βουλής. Τις μέρες της 20ης επετείου του Πολυτεχνείου αναζητώ επαφή, στα 17 μου, με τη διαλυμένη (μετά τη διάσπαση του ενιαίου ΣΥΝ) νεολαία του κόμματος. Ύστερα από αρκετές βδομάδες αναζητήσεων, εντοπίζω τον αρμόδιο σύντροφο και γίνομαι μέλος του κόμματος τελικά, καθώς νεολαία ουσιαστικά δεν υπάρχει. Η πρώτη σπορά, η πρώτη μαγιά αριστερών νέων χωρίς προηγούμενη κομματική ένταξη, αποκτά κομματική ταυτότητα του Συνασπισμού και, το 1998, οδηγείται στο ιδρυτικό συνέδριο της νεολαίας Συνασπισμού, με πρώτο γραμματέα τον Αλέξη Τσίπρα.

Αύγουστος 2015:

Η πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς, με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα, οδηγείται σε παραίτηση και προκηρύσσει εκλογές, προκαλώντας τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ. Σχεδόν 22 χρόνια κοινής πορείας, κοινών αγώνων και αγωνιών, με νίκες και ήττες, με ελπίδες, προσδοκίες και όνειρα για «έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός», καταλήγουν στο φιάσκο του 3ου Μνημονίου. Παρά το συγκλονιστικό 62% του δημοψηφίσματος του Ιουλίου, η κυβέρνηση υποκύπτει στον πραξικοπηματικό εκβιασμό των δανειστών της χώρας, εξαναγκαζόμενη σε ταπεινωτική συνθηκολόγηση, που τη φέρνει σε απόλυτη αντίθεση με τις προεκλογικές εξαγγελίες, τις προγραμματικές δηλώσεις, τις διακηρυγμένες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και, κυρίως, με την εκπεφρασμένη βούληση του ελληνικού λαού.

Μια μικρή ηγετική ομάδα της κυβέρνησης και του κόμματος, με πρωτεργάτη τον ίδιο τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, αντί να αναζητήσει ενωτικά και συλλογικά ένα σχέδιο απεγκλωβισμού της χώρας από το μνημονιακό αδιέξοδο και αποκατάστασης της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας, αθετεί για πολλοστή φορά τις δεσμεύσεις του ίδιου του προέδρου, μεταφέρει το πραξικόπημα στο εσωτερικό του κόμματος και με ένα πρωτοφανές ρεσάλτο το οδηγεί σε μνημονιακή μετάλλαξη, χωρίς τη συναίνεση κανενός συλλογικού οργάνου. Υιοθετεί το δόγμα των μονόδρομων («ΤΙΝΑ»), αναμασά την καραμέλα του «success story» («οικονομική σταθερότητα, επενδύσεις, ανάπτυξη») στο όνομα της ριζοσπαστικής αριστεράς αυτή τη φορά, και διευρύνει τη συναίνεση, δικαιώνοντας, ταυτόχρονα, τόσο τις καταστροφικές επιλογές των προηγούμενων κυβερνήσεων (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΔΗΜΑΡ, ΛΑΟΣ), όσο και τον πολιτικό απομονωτισμό του ΚΚΕ, αλλά και την αντιπολιτική αντίληψη του «όλοι ίδιοι είναι».

Η προκήρυξη εκλογών σε συνεννόηση με τους δανειστές και η συνακόλουθη αναβολή του έκτακτου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ (το οποίο με εισήγηση του προέδρου αποφάσισε η ΚΕ στις 30 Ιουλίου), είναι η έσχατη πράξη αυταρχισμού, περιφρόνησης και κατάργησης των συλλογικών οργάνων του κόμματος. Είναι το όριο απώλειας του αλληλοσεβασμού, της αλληλεγγύης και της εμπιστοσύνης, που τελικά οδηγεί στη διάλυση του κόμματος και στη μετατροπή του σε ένα κλασικό αρχηγοκεντρικό άθροισμα παραγόντων αστικού τύπου, με στόχο τη νομή και διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας.

Με θλίψη σάς δηλώνω πως αυτή η εξέλιξη καθιστά αδύνατη την παραμονή μου στην Κεντρική Επιτροπή και την Οργάνωση Μελών ενός κόμματος που δεν υπάρχει πια. Κάθε άλλη επιλογή εκ μέρους μου θα ισοδυναμούσε με αποδοχή της μνημονιακής συνθηκολόγησης (αυτής που απέρριψε το 62% της ελληνικής κοινωνίας), και, κυρίως, με νομιμοποίηση του εσωκομματικού πραξικοπήματος και της μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ, που ήδη βρήκε τη στήριξη των ΜΜΕ της διαπλοκής.

Η εξέλιξη αυτή, ωστόσο, δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε από τις εκλογές του Ιουνίου 2012, και κλιμακώθηκε μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014, ενώ η υποβάθμιση των συλλογικών διαδικασιών και η κατ’ επίφαση εσωκομματική δημοκρατία δεν αποτέλεσε αποκλειστική επιλογή κι ευθύνη της μέχρι πρότινος πλειοψηφίας, καθώς είχε τη συγκάλυψη και την ανοχή της μειοψηφίας που σήμερα, χωρίς ίχνος αυτοκριτικής, εμφανίζεται «δικαιωμένη» κι έτοιμη «για νέες ήττες, για νέες συντριβές».

Η συντριβή του πολιτικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ και η διάλυση του πιο πρωτότυπου κι ελπιδοφόρου εγχειρήματος της σύγχρονης αριστεράς, μετά από μόλις 7 μήνες διακυβέρνησης, σπέρνει απογοήτευση σε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις, εντός και εκτός χώρας, σε όλες τις συλλογικότητες της Ευρώπης και του δυτικού κόσμου, που με πρότυπο τον ΣΥΡΙΖΑ δίνουν τη δική τους μάχη για τον κοινωνικό μετασχηματισμό, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ενδυνάμωση των υποτελών τάξεων, τη δημοκρατία, τη λαϊκή χειραφέτηση.

Το δεδομένο αδιέξοδο των μνημονιακών πολιτικών, όπως το περιγράφουν οι προεκλογικές αναλύσεις του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, τα υφεσιακά και ταξικά άδικα μέτρα, θα εξαθλιώσουν μέχρις εξόντωσης τον ήδη χειμαζόμενο ελληνικό λαό, ο οποίος θα περικυκλώνεται από τις σειρήνες άλλων, αντιδραστικών πιθανότατα, διεξόδων. Ταυτόχρονα, η απειλή του GRexit θα επικρέμαται ως μόνιμο εργαλείο συμμόρφωσης στις μνημονιακές υποδείξεις για κάθε κυβέρνηση, καθώς όταν ένας εκβιασμός αποδίδει και δεν λαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισής του, τότε θα επαναλαμβάνεται όποτε χρειάζεται.

Η ανάγκη του κόσμου για μια νέα σχέση με την πολιτική, τη δημοκρατία, τις σχέσεις αντιπροσώπευσης και το πολιτικό σύστημα συνολικά είναι πια κραυγαλέα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον συγκαταλέγεται στα κόμματα του παλαιού πολιτικού σκηνικού, και σύντομα θα αποτελέσει κι αυτός παρελθόν. Η κληρονομιά των αγώνων του όμως έχει μπολιάσει μυαλά και καρδιές πολλών χιλιάδων ανθρώπων. Με αυτόν τον κόσμο θα συναντηθούμε στις αναπότρεπτες κοινωνικές διεργασίες που, με στόχο την αποκατάστασης της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας, θα οδηγήσουν στη διαμόρφωση ηγεμονικού σχεδίου απεγκλωβισμού της χώρας από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της, προς όφελος των χαμηλότερων στρωμάτων. Με τους ανιδιοτελείς συντρόφους και συντρόφισσες που συστρατευθήκαμε στον ΣΥΡΙΖΑ είναι βέβαιο ότι θα ξαναβρεθούμε στο μέλλον, αν το σχέδιο παραμένει «να αλλάξουμε τον κόσμο για να μη μας αλλάξει αυτός».

Αλέξανδρος Μπίστης

Πολιτικός επιστήμονας

Πρώην συντονιστής της Επιτροπής Πολιτικού Σχεδιασμού της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ

Η δήλωση της Νάγιας Νικολάου

Το  πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτό εκφράστηκε από την ιδρυτική του διακήρυξη και τις συνεδριακές αποφάσεις έχει φτάσει στο τέλος τους. Ο Συριζα δεν εκφράζει μεγάλο τμήμα όσων ψήφισαν "όχι" στο δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη και ιδιαίτερα της νεολαίας. Δεν εκπροσωπεί πλέον τα συμφέροντα των υποτελών καθώς πρόκειται να εφαρμόσει το πιο σκληρό μνημόνιο. Διέψευσε τις προσδοκίες του κόσμου που πίστεψε ότι υπάρχει εναλλακτικός δρόμος δικαιώνοντας παράλληλα την αντίληψη ότι όλοι ίδιοι είναι.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μετατραπεί σε ένα αρχηγοκεντρικό κόμμα, όπου ο πρόεδρος του με μια στενή ομάδα στελεχών αποφασίζουν αγνοώντας τις συλλογικές κομματικές διαδικασίες και αποφάσεις. Η πρωτοφανής απόφαση προκήρυξης εκλογών με τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών, πριν τη διεξαγωγή του συνεδρίου είναι πράξη αυταρχισμού που περιφρονεί και διαλύει το κόμμα ενώ ταυτόχρονα χάθηκε η τελευταία ευκαιρία δημιουργίας ενός συντεταγμένου σχεδίου απεμπλοκής.

 Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι  ο Συριζα δεν είναι πια αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα, αλλά έχει μετατραπεί σε ένα αστικού τύπου κόμμα. Οποιαδήποτε συλλογική προσπάθεια αλλαγής εντός του  ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον καταδικασμένη σε αποτυχία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε δρόμους στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά ο ιστορικός του κύκλος έχει κλείσει. Στους δρόμους που θα ανοίξουμε για τη μετάβαση της κοινωνίας από την ανάθεση στην συμμετοχή, από τον ατομικισμό στην αλληλεγγύη, για τον παραγωγικό μετασχηματισμό και την κοινωνική χειραφέτηση, θα ξανασυναντηθούμε.

Συντροφικά,

Νικολάου Νάγια

Η δήλωση της Έλενας Πατρικίου

Αγαπητοί σύντροφοι

Από τις 13 Ιουλίου προσπαθώ συνειδητά να καταπνίξω την κατάληξη, να μην ενδώσω στην κατάθλιψη, να βρω λέξεις σε πείσμα της αποσβόλωσης, να δώσω έλλογη έκφραση στην αγανάκτηση. Ακόμα και στην τελευταία συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, την οποία είχα το θλιβερό προνόμιο να παρακολουθήσω από την θέση του Προεδρείου, παρά την ολοφάνερη ανατροπή κάθε καταστατικής αρχής του ΣΥΡΙΖΑ και κάθε πολιτικής και στρατηγικής του θέσης, παρά την εξώφθαλμη παραχάραξη κάθε δημοκρατικής συλλογικά εκπεφρασμένης και κοινά σιωπηρά συμπεφωνημένης διαδικασίας, παρά την δεδομένη μου άποψη πως ήταν ακόμα δυνατή μία στάση κριτικής υποστήριξης της κυβέρνησης και πως μόνον το Διαρκές Συνέδριο μπορούσε να δώσει επειγόντως μία αποδεκτή απάντηση στο επείγον της κατάστασης, επέλεξα να μην ακολουθήσω προτάσεις παραίτησης, θεωρώντας πως υπάρχουν περιθώρια ανατροπής αυτού που ολοφάνερα ήταν πια μια σκόπιμα προδιαγεγραμμένη πορεία.

[Ειδικά για την παρουσία μου στο Προεδρείο θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη από τους συντρόφους της βάσης του κόμματος, για τις ολιγωρίες στις οποίες συμμετείχα και στις οποίες ακούσα συναίνεσα, θεωρώντας πως εντονώτερες αντιδράσεις από αυτές που εξέφρασα θα είχαν απλώς έναν «θεαματικό» χαρακτήρα, αλλά κανένα απτό αποτέλεσμα. Ζητώ επομένως συγγνώμη γιατί θα έπρεπε να είχα αντιδράσει πολύ εντονώτερα όταν η ηγεσία του κόμματος επέβαλε την μη καταμέτρηση στην βασική ψηφοφορία (κατά πάγια τακτική άλλωστε η ηγεσία επιμένει στην εξαγωγή των αποτελεσμάτων «με το μάτι», με την άκρως δημοκρατική και ουδαμώς τυπολατρική και ασφαλώς εμπρεσσιονιστική μέθοδο του «πώς μου φαίνεται»). Επίσης ζητώ και δημοσίως συγγνώμη γιατί η πρόταση ψηφίσματος κατά της παραμονής του κυρίου Πανούση στην κυβέρνηση δεν ετέθη στο σώμα πριν από την βασική ψηφοφορία (με αποτέλεσμα –σκόπιμο;- το σώμα να διαλυθεί –αυτοβούλως;- πριν προλάβουμε να θέσουμε το ψήφισμα προς συζήτηση και επικύρωση· αλλά, να συμπληρώσω, για την ορθή ενημέρωση των μελών του κόμματος, πως, ενώ το ψήφισμα τις επόμενες ημέρες κυκλοφόρησε στην διαδικτυακή λίστα της ΚΕ, και ενώ υπεγράφη από πολλούς συντρόφους και πολλές συντρόφισσες, δεν φαίνεται να συζητήθηκε στην επόμενη ΠΓ, πολλώ δε μάλλω να εγκρίθηκε και, εν ενί λόγω, το έφαγε η μαρμάγκα).]

Εν πάση περιπτώσει, και παρά τις εσωτερικές αντιφατικές μου διαθέσεις, είχα αποφασίσει να περιμένω μέχρι την σύγκληση του Έκτακτου Συνεδρίου. Γιατί τον ΣΥΡΙΖΑ δεν τον έφτιαξαν κάποιοι μόνον αλλά όλοι, και γιατί δεν επιτρέπω, στον βαθμό που με αφορά και που το δύναμαι, να προαποφασίζει οποιοσδήποτε, όσο «ψηλά» κι αν βρίσκεται στην κλίμακα της κομματικής ή της κυβερνητικής ιεραρχίας, όσο «ψηλά» κι αν βρίσκεται στην κλίμακα των δημοσκοπικών (και, φευ, πόσον πρόσκαιρων) προτιμήσεων και γούστων, για το κοινό μέλλον των εθελούσιων συμμέτοχων αυτής της κοινής μας ιστορίας.

Aλλά, για μιά φορά ακόμα (και οι φορές αυτές επαναλαμβάνονται στην ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ με ρυθμό εθίμου), η ηγετική ομάδα μας πρόλαβε, προκαταλαμβάνοντας το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του την απόφαση για Έκτακτο Συνέδριο, την απόφαση που ο ίδιος είχε εκβιαστικά υπαγορεύσει στην Κεντρική Επιτροπή και η οποία, παρά τα προβλήματα που δεν έλυνε, έδινε το αχνό ενδεχόμενο για μία συλλογική εκτίμηση της κατάστασης, ο σύντροφος απελθών πρωθυπουργός ανακοίνωσε (ως κεραυνός μέσα σε σύννεφα από εκ του  Μαξίμου εκπορευόμενες διαρροές) την απόφαση της προσωπικής του ομαδούλας για πρόωρες εκλογές. Το είδος της δημοκρατίας που εφαρμόστηκε από την ηγετική ομάδα επί τρία χρόνια στον ΣΥΡΙΖΑ ο σύντροφος απελθών πρωθυπουργός και οι παρά τω πρωθυπουργώ σύντροφοι απελθόντες υπουργοί το εφάρμοσαν και στην ίδια την κοινωνία: αρχικά αντιστέφοντας και διαστρέφοντας πραξικοπηματικά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, εν συνεχεία ανακηρύσσοντας σε ζώντες συνοδοιπόρους τα τυμπανιαία πτώματα της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και τον ζωντανό νεκρό του ΠΟΤΑΜΙΟΥ, κατόπιν διαφημίζοντας την ολονύχτια κούραση του πρωθυπουργού ως αντίβαρο στην εξουθενωτική για την κοινωνία συμφωνία που υπέγραψε με την τσίμπλα στο μάτι, μετά ποδοπατώντας τους λειτουργικούς κανόνες της Βουλής και σέρνοντας στην λάσπη της συκοφαντίας την συντρόφισσα Κωνσταντοπούλου που επιχείρησε να τους υπερασπιστεί και τέλος προκηρύσσοντας ως μόνον μέσον απαλλαγής από τους «αντιρρησίες» την διενέργεια εκλογών με λίστα, ώστε να υπαχθεί πλήρως η ιδιότης του βουλευτή στην προαίρεση του μικρού «μεγάλου τιμονιέρη».  Αντάξια αυτης της θλιβερής πορείας προς την απόλυτη καταβαράθρωση κάθε έννοιας δημοκρατίας, θεσμών και  αριστερής πολιτικής πρακτικής, η τελική κατάληξη του δράματος εντός ΣΥΡΙΖΑ με την σύγκληση μίας εκτός καταστατικού, εκτός εσωτερικών θεσμών, εκτός πολιτικής εντιμότητας «Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης» με μετέχοντες όσους βουλευτές, όσα μέλη Νομαρχιακών και όσα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής απομένουν (και για απομεινάρια πρόκειται, ανεξαρτήτως του απολύτου ή σχετικού αριθμού τους).  Μίας Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης που μάλλον για καταμέτρηση των προθύμων να συμμετάσχουν σε μία συμμαχία προθύμων πρόκειται, παρά για πραγματικό όργανο με ιδιότητες συνδια-σκεψης και αρμοδιότητας συναπόφασης.

Επομένως, για μένα προσωπικά κάθε δυνατότητα αναμονής, υπομονής και ανοχής λήγει στο σημείο αυτό δια της λήξεως την οποία κήρυξε με τόση αναίδεια ο σύντροφος απελθών Πρωθυπουργός.

Η ήττα την οποία υπέστησαν τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από τις ώρες που ακολούθησαν το έκπαγλο και αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ή καλύτερα η χιονοστιβάδα από διαδοχικές ήττες, τόσο στο μέτωπο της εσωτερικής λειτουργίας του  ΣΥΡΙΖΑ όσο και στο μέτωπο της αντιμνημονιακής πάλης, ήταν για όλους μας (για όλους εμάς που δεν συνδράμαμε συνειδητά τουλάχιστον σ’ αυτές τις ήττες, για όλους εμάς που είτε είχαν το κουράγιο να τους αντισταθούν δημόσια μέσα στην Βουλή των Ελλήνων είτε τις αντιπάλεψαν ιδιωτικά εξαντλώντας όλα τα αποθέματα της ελπίδας τους)συντριπτική και καταθλιπτική. Όφείλουμε, πριν από ο,τιδήποτε άλλο, να δώσουμε στους εαυτούς μας περιθώρια αναστοχασμού, πλαίσια αυτοκριτικής και λογοδοσίας, χώρο για σκέψη και λόγο. Αλλά οφείλουμε, εξίσου επιτακτικά, και έναν δυναμικό απολογισμό προς την κοινωνία. Οφείλουμε, παρά την κούραση, την απογοήτευση, την απελπισία και την αηδία, να σταθούμε δίπλα στην κοινωνία, μέσα στην κοινωνία, στο πλάι της κοινωνίας που αρχίζει κιόλας να νιώθει και να υφίσταται τις συνέπειες των εντελώς αστόχαστων ολιγωριών της κυβέρνησης  - αυτής της κυβέρνησης την οποία, έστω με κριτική, έστω με ανοχή, πολύ δε περισσότερο κάποιοι με συμμετοχή, περιθάλψαμε στους κόλπους μας τουλάχιστον ως τις 13 Ιουλίου. Η παραίτηση μου από την Κεντρική Επιτροπή του εναπομείναντος ΣΥΡΙΖΑ είναι αναγκαία προϋπόθεση αυτού του χρέους. Ελπίζω ειλικρινά τα πρόσωπα που θα κληθούν από την ηγετική ομάδα να συμπληρώσουν τις λίστες των διάτρητων πλέον εκλογικών ψηφοδελτίων να μην επιβεβαιώσουν τις λυπηρές εικασίες για την πραγματική προοπτική και την άθλια κατάληξη του πάλαι ποτέ κοινού αριστερού και ριζοσπαστικού εγχειρήματός μας.

[Μικρό ενδιάμεσο υστερόγραφο: οι ευφυείς που ανέσυραν από την πολυετή πολιτική σιωπή της την παλιά μου δασκάλα Ασπασία Παπαθανασίου και της υπέβαλαν ως ενδιαφέρουσα την ιδέα να απευθύνει ανοιχτή επιστολή προς τον Μανόλη Γλέζο ας φροντίσουν τώρα να προστατεύσουν την τραγική της δόξα από τις ενδεχόμενες απαντήσεις. Γιατί αν η Ασπασία θυμήθηκε αίφνης το «λάθος» του Γλέζου να συνεργαστεί με τον Α. Παπανδρέου και αποφάσισε να τον συνετίσει και, σχεδόν διαπομπεύοντας τον, να τον εμποδίσει από του να το επαναλάβει εγκαταλείποντας τον «ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα», υπάρχουν και κάποιοι εξίσου άγρυπνοι φρουροι της πενθούσας μνήμης της Ηλέκτρας, που μπορεί στα καλά καθούμενα να θυμηθούν την λυσσώδη σύμπραξή της Παπαθανασίου με τον Μητσοτάκη και την Μπακογιάννη εκείνα τα χρόνια της εμμανούς αντιπαπανδρεϊκής υστερίας. Και, εν πάση περιπτώσει, το ποιανού τα στερνά τιμούν τα πρώτα του (αφού με τέτοιες απειλές λαϊκής σοφίας κλείνει την επιστολή της η Παπαθανασίου), ας το αφήσουμε για τους επικήδειους ή για το σοφόκλειο «τα δ’ άλλα εν Άιδου τοις κάτω μυθήσομαι». Το ρίσκο του παρόντος παραμένει τιμή για τους ζωντανούς.]

Στην τοποθέτησή μου στην τελευταία Κεντρική Επιτροπή είχα καταλείξει λέγοντας ότι οι έμμεσες (ως τότε) απειλές της ηγετικής πλειοψηφίας (ως τότε) δεν είχαν κανένα νόημα: ο καθένας μας κουβαλάει την ιστορία του, που πολλές φορές έρχεται από πολύ μακρυά, πολύ μακρύτερα από το πρόσκαιρο παρελθόν του. Και είχα κλείσει με τους στίχους μιάς πολύ ηττημένης ποίησης, τους οποίους προφανώς πολλοί από την σημερινή αριστερά δυστυχώς αγνοούν. Για λόγους ακρίβειας των νοημάτων και ως αποχαιρετιστήριο δώρο σε όσους σήμερα (και το σαββατοκύριακο που ακολουθεί) προτιμούν «να σκεπάζουν τις φωνές με ποιήματα δοξαστικά στο Στάλιν», τους παραθέτω εδώ:

[...] Τώρα λοιπόν είναι που περσότερο θα επμένω, θα ουρλιάζω,

               έστω κι αν μένω μόνος, μι’ ανίσχυρη μειοψηφία,

               έστω κι αποδιωγμένος, στιγματισμένος, ύποπτος,

               γιατί η στάση μου δεν εξαρτήθηκε ποτέ

               από κομματικό μισθό ή πόστο

               και στο χαράκωμα της επανάστασης

               δε με διόρισε ποτέ κανείς

               κι ούτε μπορεί να μ’ απολύσει.

               Θά ’τανε βολικό να σώπαινα. Μα δεν μπορώ.

               Αρχίζω πάλι ως να κολλήσει η γλώσσα στο λαρύγγι:

               Το δρόμο, πρέπει να βρούμε το δρόμο

               κάθε στιγμή να ξαναβρίσκουμε το δρόμο

               η σκέψη απλώνεται σ’ όλο το κορμί

               κάθε στιγμή αργοπορίας είναι θάνατος

               η ιστορία μας κινδυνεύει να σαπίσει

               η χώρα μας, ο λαός μας κινδυνεύει να σαπίσει.

               Κ’ εμείς, μ’ όλες μας τις αδυναμίες,

               η μόνη ελπίδα σωτηρίας.