Ολόκληρη η ανακοίνωση του Νίκου Μπελαβίλα και ο απολογισμός της «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.»:
Η παραίτηση μου από τη θέση του Προέδρου και του Διευθύνοντος Συμβούλου της κρατικής εταιρείας «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» υπεβλήθη στις 30 Αυγούστου στους συναρμόδιους υπουργούς. Τα κορυφαία στελέχη της παρούσας κυβέρνησης δημόσια και σε όλους τους τόνους έχουν δηλώσει προεκλογικά ότι προτίθενται να καταργήσουν τον φορέα αμέσως μόλις αναλάβουν. Αν και αυτό φαίνεται ότι μέχρι στιγμής έχει ξεχαστεί είναι ζήτημα αξιοπρέπειας, το να μην επιθυμώ να διοικώ έναν κρατικό φορέα μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον. Το σημερινό πλαίσιο διακυβέρνησης τα δείγματα γραφής τα οποία έχουν ήδη υπάρξει, είναι πολύ μακρινά και ξένα από τα δικά μου οράματα και αντιλήψεις, από όσα πιστεύω ότι χρειάζεται η Αθήνα για να αναβαθμιστεί, να αναπτυχθεί για τους κατοίκους, την κοινωνία της.
Η ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ «ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ»
Η «Ανάπλαση Αθήνας» μέσα στους δέκα μήνες λειτουργίας της, από τον Σεπτέμβριο του 2018 που ορίστηκε η διοίκησή της ως τις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου 2019, έπαιξε τον ρόλο ο οποίος της ανετέθη από την προηγούμενη κυβέρνηση: του σχεδιασμού, του συντονισμού και της εκτέλεσης έργων αστικών αναπλάσεων μείζονος σημασίας για τη μητροπολιτική Αθήνα.
Επιλέξαμε από την πρώτη στιγμή, και το τηρήσαμε ως την τελευταία, ένα συνεκτικό σχέδιο για επεμβάσεις με όρους πολεοδομικής αναβάθμισης και κοινωνικής ανταπόδοσης, με δράσεις χαμηλού κόστους και υψηλού οφέλους. Δεν προτείναμε τίποτα περισσότερο, από την ολοκλήρωση απολύτως απαραίτητων και σημαντικών για την ταυτότητα της πόλης έργων, τα οποία εγκαταλείφθηκαν από την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Ενταγμένα απολύτως στις στρατηγικές και τις προτεραιότητες του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, αλλά και συμπληρωματικά ή υποβοηθητικά σε δράσεις και σχεδιασμούς που ήδη είχαν δρομολογηθεί από την Περιφέρεια Αττικής και τον Δήμο Αθηναίων όπως οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ).
Η «Ανάπλαση Αθήνας» ήρθε να αναπληρώσει – και το έπραξε επιτυχημένα στους δέκα μήνες δράσεων – το τεράστιο κενό που είχε δημιουργηθεί λόγω της δραματικής απόφασης κατάργησης δύο κρατικών οργανισμών από τις μνημονιακές κυβερνήσεις: του «Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας» (ΟΡΣΑ) και της «Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α.Ε.» (ΕΑΧΑ), θεσμικών φορέων που είχαν αποδείξει ότι μπορούσαν να συντονίσουν μεγάλα έργα μέσα στον λαβύρινθο αρμοδιοτήτων. Εκεί όπου ένα έργο μεγάλης ανάπλασης στην πρωτεύουσα απαιτεί την εμπλοκή τριών-τεσσάρων Υπουργείων, όπως το Υποδομών, το Πολιτισμού, το Περιβάλλοντος, δύο ή και περισσότερων αυτοδιοικήσεων (Δήμοι και Περιφέρεια) και άλλων οργανισμών όπως η «Αττικό Μετρό», ο ΟΑΣΑ κ.α. Ακριβώς αυτό τον ρόλο ανέλαβε ξανά η «Ανάπλαση Αθήνας».
ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ
Η πρώτη συμβολική στόχευση υπήρξε η δρομολόγηση της αποκατάστασης των Προσφυγικών της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Οι οκτώ πολυκατοικίες, κηρυγμένα μνημεία του μοντέρνου κινήματος και της προσφυγικής μνήμης, ερείπια εδώ και μία τριακονταετία, γλύτωσαν από την κατεδάφιση, από την πώληση σε ιδιώτες, επέστρεψαν στο Δημόσιο και συγκεκριμένα στην Περιφέρεια Αττικής. Η «Ανάπλαση Αθήνας» μέσα σε δέκα μήνες, εκπόνησε τις πλήρεις οριστικές μελέτες, τις μελέτες εφαρμογής, τα τεύχη δημοπράτησης, έλαβε τις απαραίτητες εγκρίσεις δόμησης από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και τον Δήμο Αθηναίων, εξασφάλισε προϋπολογισμό 10 εκατομμυρίων ευρώ για την εκτέλεση της αποκατάστασης και το παρέδωσε στην Περιφέρεια Αττικής έτοιμο προς δημοπράτηση. Οι μελέτες αναρτήθηκαν για δημόσια διαβούλευση μέσα στο καλοκαίρι και σήμερα ο διαγωνισμός είναι έτοιμος να προχωρήσει.
Για τα Προσφυγικά σχεδιάσαμε ένα καινοτόμο πρόγραμμα συνολικής ανακαίνισης στην αυθεντική τους μορφή χωρίς καμία αρχιτεκτονική αλλοίωση των μνημειακών κτιρίων, προκειμένου να στεγαστούν σε αυτά, οι υπάρχοντες πενήντα περίπου απόγονοι προσφύγων-ιδιοκτήτες παλαιών διαμερισμάτων και στα υπόλοιπα εκατόν εβδομήντα περίπου διαμερίσματα ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συνοδοί ασθενών του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», όπως και το Μουσείο Προσφυγικής Μνήμης. Το έργο αυτό έγινε σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, την Περιφέρεια Αττικής και το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας». Το έργο έχει χρονικό ορίζοντα τριετίας.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Η δεύτερη επίσης συμβολική κίνηση, ήταν η αναθέρμανση της εγκαταλειμμένης δουλειάς της «Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας». Οι αναπλάσεις του κέντρου, τα εγκαταλειμμένα κτίρια, οι ημιτελείς παρεμβάσεις στους αρχαιολογικούς χώρους βρέθηκαν στο στόχαστρο των σχεδιασμών μας.
Σε αυτό το πλαίσιο αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες: Ένας μεγάλος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, η ανάληψη της ευθύνης για την ξεχασμένη κληρονομιά της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων και οι συνέργειες για το απαξιωμένο κενό κτιριακό δυναμικό της κεντρικής περιοχής της πρωτεύουσας.
Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας έδωσε τη δυνατότητα για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό σε ελληνικά γραφεία νέων αρχιτεκτόνων, πολεοδόμων και συγκοινωνιολόγων να συμμετέχουν σε μία καινοτόμα διαδικασία ισχυρών παρεμβάσεων αστικού σχεδιασμού σε προβληματικά κεντρικά σημεία, όπως η Ομόνοια, η οδός Αθηνάς με την πλατεία της Δημοτικής Αγοράς, η συμβολή της οδού Ερμού με τον Κεραμεικό και την Ιερά Οδό, η πλατεία Κουμουνδούρου και άλλα. Όλα αυτά σε ένα ενιαίο συνολικό πλαίσιο με όρους «πράσινων επεμβάσεων», βιώσιμης κινητικότητας και αναβάθμισης του παγκόσμιας εμβέλειας ιστορικού-αρχαιολογικού τοπίου της πόλης. Εκτιμούμε ότι η ανάπτυξη της Αθήνας θα έλθει μέσα από τέτοιου τύπου δημόσιους προσανατολισμούς αναγέννησης της εικόνας της. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός της Αθήνας στηρίχθηκε σε έναν εξαιρετικό και άρτιο τεχνικό φάκελο τεκμηρίωσης και απαιτήσεων που εκπονήθηκε από την «Ανάπλαση Αθήνας». Οι μελέτες αξιολογήθηκαν από μία υψηλού κύρους κριτική επιτροπή η οποία ορίστηκε κατά τον νόμο από ακαδημαϊκούς καθηγητές και υπηρεσιακά στελέχη, χρηματοδοτήθηκε και εκτελέστηκε από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συνεργασία με την «Ανάπλαση Αθήνας». Ολοκληρώθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία. Οι βραβευμένες μελέτες έχουν επιλεγεί από τον περασμένο Ιούλιο και αναμένεται η δημοσίευσή τους από τον φορέα εκτέλεσης, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΘΗΝΑΣ
Παράλληλα με τον διαγωνισμό του κέντρου δρομολογήθηκε η ολοκλήρωση του «Μεγάλου Περιπάτου» με την πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας, την αναβάθμιση του περιβάλλοντος στο σταυροδρόμι Πικιώνη-Λουμπαρδιάρη, την διείσδυση του πεζοδρόμου Ερμού προς τον Κεραμεικό και την Ακαδημία Πλάτωνος. Προχωρήσαμε σε κινήσεις ωρίμανσης με επαφές με τα συναρμόδια υπουργεία. Εκεί αποκαλύφθηκαν δύο λανθάνοντα προβλήματα. Η πεζοδρόμηση της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας προκειμένου να φθάσει όπως σχεδιάστηκε πριν είκοσι χρόνια, ο «Μεγάλος Περίπατος» από το Ολυμπείον στο Καλλιμάρμαρο, ήταν ένα έργο έτοιμο προς δημοπράτηση το οποίο πάγωσε το 2012. Αποφασίσαμε να το βάλουμε σε τροχιά.
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΟΙΤΗΣ ΙΛΙΣΟΥ
Το άλλο που προέκυψε απρόβλεπτα, ήταν το πρόβλημα της βαριά τραυματισμένης πλάκας επί της κοίτης του Ιλισού το οποίο οδήγησε στη διακοπή της κυκλοφορίας του Τραμ στο τμήμα Νέος Κόσμος-Σύνταγμα. Η στατική βλάβη εντοπίστηκε και η απόφαση ελήφθη με βάση τις αυτοψίες και εκτιμήσεις των τεχνικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Περιφέρειας Αττικής. Εμείς τις λάβαμε σοβαρά υπόψη ως ένα κρίσιμο θέμα δημόσιας ασφάλειας των μεταφορών.
Μετά από μία διαδικασία τεκμηρίωσης και διαβούλευσης με στατικούς, κυκλοφοριολόγους και υδραυλικούς μηχανικούς όπως και με τις αρμόδιες υπηρεσίες και επιστημονικούς φορείς, προτείναμε τον Φεβρουάριο μία ανατρεπτική λύση που θα σηματοδοτήσει την αλλαγή παραδείγματος σε διεθνές επίπεδο. Είναι η αποκάλυψη της αρχαίας κοίτης του Ιλισού και τη διάχυση του αρχαιολογικού περιπάτου, από το Καλλιμάρμαρο και το Ολυμπείο ως το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η πρόταση προβλέπει την παράλληλη διατήρηση της παρόχθιας κυκλοφορίας οχημάτων στην οδό Καλλιρόης, τη διαμόρφωση πράσινων μονοπατιών στα πρανή της κοίτης και την αποκάλυψη της ιστορικής πέτρινης τοξωτής γέφυρας του ποταμού που διατηρείται ακέραια, αλλά θαμμένη κάτω από την άσφαλτο νότια της Αγίας Φωτεινής.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΡΑΜ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ»
Η πρόταση για τον Ιλισό έδωσε τη δυνατότητα να μελετηθεί σε προκαταρκτικό επίπεδο η επαναχάραξη της γραμμής Τραμ. Το Τραμ προτείνεται να επιστρέψει στη φυσιολογική αρχικά σχεδιασμένη θέση του και να κινηθεί από τον Νέο Κόσμο προς το Ολυμπείο-Σύνταγμα μέσω της λεωφόρου Συγγρού. Πρόκειται για μία εντυπωσιακά πιο «εμπορική» διαδρομή, μεγάλης ζήτησης επιβατών, τουριστών, κατοίκων και εργαζομένων, η οποία μεταξύ άλλων θα ανακουφίσει την Αρδηττού και το Καλλιμάρμαρο από τον κυκλοφοριακό στραγγαλισμό τους. Ταυτόχρονα οδηγεί στην εφικτή και ρεαλιστική επέκτασή του, σε ευθεία γραμμή, μέσω των πλάγιων παρόδων της λεωφόρου Συγγρού, από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, προς το Πάντειο Πανεπιστήμιο, το Ωνάσειο, το Ευγενίδειο Ίδρυμα, την Εθνική Βιβλιοθήκη/Λυρική Σκηνή στο Κέντρο Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος» συνδεόμενη με τη γραμμή του Φαληρικού Όρμου και το νέο πάρκο.
Μέσω της σύστασης Κοινής Ομάδας Εργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (υπουργεία Περιβάλλοντος, Υποδομών και Μεταφορών, Πολιτισμού, αυτοδιοίκηση, «Αττικό Μετρό», Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Πάντειο Πανεπιστήμιο) μπορέσαμε να προχωρήσουμε σε μια σοβαρή αξιολόγηση των θετικών και αρνητικών αυτής της διπλής ιδέας -της διάνοιξης της κοίτης και της νέας γραμμής Τραμ προς τη λεωφόρο Συγγρού. Είναι ένας δύσκολος κυκλοφοριακός, υδραυλικός, πολεοδομικός και αρχαιολογικός γρίφος αλλά η πολύ θετική αντίδραση των οικολογικών οργανώσεων, αρχαιολόγων, συγκοινωνιολόγων και της κοινής γνώμης μάς έπεισε να προχωρήσουμε στις προκαταρκτικές κινήσεις διερεύνησης πριν ανατεθούν πλήρεις μελέτες σε αυτή την κατεύθυνση. Εκτιμήθηκε ότι ο χρόνος εκτέλεσης ενός τέτοιου έργο θα έχει ελάχιστο βάθος πενταετίας.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΑΣ
Η «Ανάπλαση Αθήνας» αποφάσισε να συνδράμει το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στο επιτυχημένο πρόγραμμα αξιοποίησης ακινήτων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης με όρους κοινωνικής και οικονομικής ανταπόδοσης. Είναι ένα πρόγραμμα που είχε ξεκινήσει από το 2017 έχοντας ανοίξει τις δυνατότητες αναβάθμισης και επανάχρησης εκατό περίπου μακροχρόνια εγκαταλειμμένων κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας. Η αναβίωση της «Στοάς των Εμπόρων», του ξενοδοχείου «Εσπέρια», των αρχοντικών νεοκλασικών της Κανάρη και της Πινδάρου είναι τα πιο καλά δείγματά του. Η «Ανάπλαση Αθήνας» εκτιμώντας ότι η ανάδειξη των δημόσιων εγκαταλειμμένων κτιρίων με συγκεκριμένους ισορροπημένους περιβαλλοντικά και κοινωνικά όρους, αποτελεί ύψιστη αναπτυξιακή δράση αναβάθμισης του κέντρου, υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας παρέχοντας τεχνογνωσία και συμβάλλοντας στον εύστοχο σχεδιασμό του προγράμματος.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Στα πλαίσια της ιδέας του «συζυγούς μητροπολιτικού κέντρου Αθήνας-Πειραιά» όπως ορίζεται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, αποφασίσαμε να συντονιστούμε και να συνδράμουμε την Περιφέρεια Αττικής στην προώθηση ενός ενιαίου σχεδιασμού για την οδό Πειραιώς. Η οδός Πειραιώς μελετήθηκε ως γνωστόν προ τριακονταετίας, θεσμοθετήθηκαν οι χρήσεις της, οι όροι δόμησης, τα διατηρητέα κτίρια αλλά ο δημόσιος χώρος αφέθηκε στην τύχη του και σήμερα η Πειραιώς αποτελεί έναν από τους πλέον υποβαθμισμένους ως προς το αστικό τοπίο μεγάλους οδικούς άξονες. Η «Ανάπλαση Αθήνας» σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής αποφάσισε να δρομολογήσει την ιδέα της αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, του σημαντικού ιστορικού δρόμου που συνδέει την Αθήνα με τον Πειραιά. Κυκλοφορία, πεζοί, ποδήλατα, πράσινο, φωτισμός, αστικά μέτωπα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται και ένας διπλός στόχος, η διάσωση και άνοδος της αξίας του απαξιωμένου μνημειακού βιομηχανικού κτιριακού αποθέματος με ενίσχυση της αξίας σημαντικών δημόσιων χρήσεων όπως η Τεχνόπολη, το Μουσείο Μπενάκη, η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, το Φεστιβάλ Αθηνών και το «Σχολείον» της Ειρήνης Παππά.
Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την οδό Πειραιώς προετοιμάστηκε εξαντλητικά από την «Ανάπλαση Αθήνας» και το Γραφείο Οδού Πειραιώς της Περιφέρειας Αττικής. Την υπόθεση στήριξαν θερμά η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών που δρομολογούσε τις δικές της παρεμβάσεις, αλλά και ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών Αθήνας, ο οποίος την ίδια περίοδο έτρεχε τις δικές του μελέτες για την ανάπλαση της Κεντρικής Αγοράς του Ρέντη, σχεδόν εφαπτόμενης που επηρεάζει κυκλοφοριακά την οδό Πειραιώς. Εξασφαλίστηκαν οι πόροι για τη χρηματοδότηση των μελετών και ο φάκελος είναι έτοιμος από τον Ιούνιο 2019 για την άμεση προκήρυξή του. Η διαδικασία διεκόπη λόγω εκλογών και σήμερα είναι έτοιμος για το επόμενο βήμα, εντός του φθινοπώρου από την Περιφέρεια Αττικής.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ
Όταν η ΕΤΑΔ, ιδιοκτήτης του Θεάτρου Λυκαβηττού, δεύτερου σημαντικού υπαίθριου θεάτρου του μητροπολιτικού συγκροτήματος μετά το Ηρώδειο, αποφάσισε να ξεκινήσει την άμεση δράση αποκατάστασης και επαναλειτουργίας του, η «Ανάπλαση Αθήνας» ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του φορέα και συμμετείχε στην ομάδα εργασίας που τεκμηρίωσε και ετοίμασε επιτελικά το έργο. Από τη δημόσια διαβούλευση, την ωρίμανση των μελετών, την ιστορική τεκμηρίωση έως τις διαδικασίες έγκρισης από το Υπουργείο Πολιτισμού και την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού. Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την αποκατάστασή του, προκηρύχθηκε, με φορέα εκτέλεσης την ΕΤΑΔ και χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής. Το Νοέμβριο 2019 αναμένονται τα αποτελέσματα και οι βραβευμένες μελέτες με στόχο την επαναλειτουργία του ερειπωμένου Θεάτρου Λυκαβηττού το καλοκαίρι του 2020.
ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ-ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΟΣ ΜΕΤΡΟ ΣΤΑ ΕΞΑΡΧΕΙΑ
Μέσα από μία αντίληψη δημοκρατίας και διαλόγου στην πόλη με τους φορείς και την κοινωνία συμμετέχουσα, θεωρήσαμε από νωρίς, ότι το υπαρκτό πρόβλημα υποβάθμισης του συμπλέγματος των δύο κορυφαίων γειτονικών ιδρυμάτων της Αθήνας, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου είναι ένα πολύ περίπλοκο πρόβλημα για να αντιμετωπιστεί με στρατιωτικού τύπου λύσεις. Το πρόβλημα αυτό, ήρθε να συνδυαστεί με άλλο ένα που αφορά την περιοχή. Είναι η χωροθέτηση του νέου σταθμού μετρό στην πλατεία Εξαρχείων.
Στα πλαίσια του, από τον ιδρυτικό της νόμο, θεσμικού της ρόλου, η «Ανάπλαση Αθήνας» ανέλαβε μία στρατηγική πρωτοβουλία συντονισμού σε άμεσο συντονισμό με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και της «Αττικό Μετρό». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη συγκρότηση Ομάδας Εργασίας με απόφαση του ΥΠΠΟΑ στην οποία συμμετείχαν οι διευθύνσεις των δυο μουσείων -Αρχαιολογικό και Επιγραφικό- οι καθηγητές εκπρόσωποι των ΑΕΙ -Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ και Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών- και μέσω του φορέα μας και την εποικοδομητική διάθεση της πολιτικής της ηγεσίας, η συνεργασία αυτή συμπεριέλαβε και την «Αττικό Μετρό».
Το αποτέλεσμα τη διαδικασίας διαβούλευσης των φορέων ήταν θετικό. Ετοιμάσαμε σχέδια προμελετών, σε συνέχεια σχεδίων που ήδη είχαν συνταχθεί από το ΕΜΠ, με δύο βασικές ιδέες. Αναβάθμιση του πεζοδρόμου Τοσίτσα με επέκτασή του ως το αστικό πάρκο του λόφου Στρέφη και παράλληλη αναβάθμιση και διεύρυνση των πεζοδρομίων της οδού Στουρνάρη, «άνοιγμα» των δύο συγκροτημάτων Μουσείου και Πολυτεχνείου προς την Τοσίτσα και μετατόπιση του σταθμού μετρό προς την Τοσίτσα προκειμένου να καλύψει τα δύο ιδρύματα και να συνδέσει άμεσα με ΜΣΤ το Μουσείο Ακροπόλεως με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η κοινή ομάδα εργασίας παρήγε έργο ωριμάζοντας το συνολικό σχέδιο.
Αποτελεί κοινό τόπο ότι ο προτεινόμενος σταθμός «Μουσείο» επάνω σε έναν όμορφο κατάφυτο ζωντανό πεζόδρομο -της Τοσίτσα- που συνδέει δύο εμβληματικά συγκροτήματα της Αθήνας, με χιλιάδες επιβάτες ένθεν και κακείθεν, τουρίστες, εργαζόμενους, φοιτητές, κατοίκους, με παράλληλη αναβάθμιση των παρακείμενων εμπορικών μετώπων των οδών Στουρνάρη και Βασιλέως Ηρακλείου θα προκαλέσει ένα θετικό λειτουργικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό “big-bang” στο αστικό τοπίο, στην επισκεψιμότητα και στην καθημερινότητα του Μουσείου, του Πολυτεχνείου και ευρύτερα των Εξαρχείων και της οδού Πατησίων.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Φθάνοντας στο τέλος αυτού του απολογισμού, αξίζει να σημειωθεί ότι ίσως το πρώτο και το τελευταίο από τα έργα που περιγράφουμε, τα Προσφυγικά και το Μουσείο-Πολυτεχνείο εικονογραφούν μία νέα αντίληψη για τον σχεδιασμό της πόλης. Δημοκρατική, με συμμετοχή, διάλογο, συνέργειες, συντονισμούς και απλές κινήσεις, κοινή λογική, χαμηλό κόστος, υψηλό όφελος. Έναν σχεδιασμό για όλους, με το μάτι στραμμένο διαρκώς στους αδύναμους. Σε άμεση επαφή με την κοινωνία, με τους επιστημονικούς φορείς, τις τοπικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις των πολιτών.
Τα υπόλοιπα έργα εκφράζουν τη βούληση για τη συνέπεια και τη συνέχεια των επιτυχημένων έργων αναπλάσεων και θεσμικών μεταρρυθμίσεων της εποχής Τρίτση και Μερκούρη, του επίσης θετικού αποτυπώματος της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων, της στρατηγικής των δύο ρυθμιστικών σχεδίων του 1985 και του 2014, βάσει των αρχών της δημοκρατικής συμμετοχικής πολεοδομίας.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Η «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε» λειτούργησε επί έναν χρόνο χωρίς να προχωρήσει ούτε μία πρόσληψη, χωρίς καν να ενοικιάσει ακριβά γραφεία όπως συνηθίζεται. Στεγάστηκε σε υπάρχουσες δομές. Αυτό μπορεί να φαίνεται περίεργο. Όμως αποδείξαμε ότι μπορεί να γίνει μηδενίζοντας το λειτουργικό κόστος.
Θεωρήσαμε ότι έπρεπε πρώτα να τεκμηριώσουμε την αναγκαιότητα, να λειτουργήσουμε αποτελεσματικά και πειστικά, και έπειτα να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη του οργανογράμματος, τις προσλήψεις και τη μεγέθυνσή της εταιρείας.
Καλύψαμε τις ανάγκες μας και όσα πιο πάνω παρουσιάστηκαν με έξυπνη και ανθρώπινα αποτελεσματική αξιοποίηση ανθρώπων με μεγάλη εμπειρία ή πολύ νέων. Συνεργατών από τις διευθύνσεις των υπουργείων και επιστημονικούς συνεργάτες υπουργών, του Επικρατείας, του Υποδομών και Μεταφορών, του Περιβάλλοντος, του Πολιτισμού, του Εργασίας, την Περιφέρεια Αττικής. Τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα συνέβαλαν από την πρώτη στιγμή εθελοντικά με τους καθηγητές και τους ερευνητές τους, το Πολυτεχνείο, την Καλών Τεχνών και το Πάντειο, συναδέλφων μηχανικών οι οποίοι συνέδραμαν εθελοντικά.
Τα επτά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου όπως και τα δεκαπέντε μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου, σπουδαίοι επιστήμονες, πανεπιστημιακοί της Ελλάδας και του εξωτερικού και επιτελικά στελέχη όλες και όλοι τους, αποποιήθηκαν τις αμοιβές τους και τα έξοδα παράστασης. Αυτό τιμά ιδιαίτερα όλους όσους ήμασταν μαζί, αλλά περισσότερο τις νέες και νέους συναδέλφους που εμπνεύστηκαν, ενέπνευσαν και διεκπεραίωσαν μέσα σε δέκα μήνες ένα έργο που είχε πολλά χρόνια να παραχθεί και που με όρους ιδιωτικής αγοράς ή συνήθους δημοσίου με αναθέσεις και προσλήψεις έχει αξία εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Τέλος, για την ιστορία, με πρότασή μας, των μελών του ΔΣ, και απόφαση των συναρμόδιων υπουργών, αντίστοιχα η αμοιβή του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου προσδιορίστηκε στο ύψος του πανεπιστημιακού μισθού του ο οποίος διεκόπη με την ανάληψη της θέσης και όχι στο προβλεπόμενο από τον νόμο ύψος αμοιβών.
Το κείμενο αυτό, ένας συνοπτικός απολογισμός του έργου του φορέα, θέτει ζητήματα, ανοικτά θέματα που δεν πρέπει να κλείσουν. Έργα που δεν πρέπει πάλι να ξεχαστούν αλλά να γίνουν. Εξήγησα στην αρχή ότι αυτό είναι αδύνατον να γίνει επιχειρησιακά σε ένα εξαιρετικά εχθρικό ως προς αυτές τις αντιλήψεις, πολιτικό κυβερνητικό περιβάλλον. Όμως είναι δυνατόν αν διεκδικηθεί για τώρα και για το μέλλον. Μία διακυβέρνηση σε επίπεδο πολεοδομικού και τοπικού σχεδιασμού η οποία θα γίνεται με όρους δημοκρατικής συμμετοχής, διεπιστημονικού διαλόγου. Είναι ζήτημα των κοινωνικών δυνάμεων να το αναδείξουν, για μια Αθήνα φιλική σε όλους τους κατοίκους της, ανθρώπινη.
Με την παραίτηση μου οφείλω να ευχαριστήσω θερμά πάρα πολλούς, όσους συνεργαστήκαμε αποτελεσματικά και με κέφι, τους καλούς συναδέλφους μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και του Επιστημονικού Συμβουλίου, τους εξαιρετικούς τεχνικούς και διοικητικούς μας συνεργάτες, τους ανθρώπους όλων των υπουργείων και της αυτοδιοίκησης που λειτουργήσαμε μαζί, τα μέλη της προηγούμενης κυβέρνησης που βοήθησαν να προχωρούν οι ιδέες και τα έργα, τα μέλη των επιστημονικών φορέων με τους οποίους είχαμε διάλογο. Ευχαριστίες από καρδιάς στους δύο τότε υπουργούς που με επέλεξαν για αυτή τη θέση, τον Αλέκο Φλαμπουράρη και τον Χρήστο Σπίρτζη και στην απερχόμενη περιφερειάρχη Ρένα Δούρου που στήριξε από την αρχή ως το τέλος την προσπάθεια.
