ΕΡ.: Φαίνεται ότι η συμφωνία ΕΕ–Τουρκίας για το προσφυγικό λειτουργεί μόνο στα χαρτιά. Η ανθρωπιστική κατάσταση στην Ελλάδα είναι σοβαρή, οι καταυλισμοί προσφύγων υπερπλήρεις, κυκλοφορούν διάφορες φήμες για την τύχη των προσφύγων. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς συμβαίνει;
ΑΠ.: Πρώτα απ΄όλα ευχαριστώ για τη δυνατότητα να επικοινωνήσω με το αναγνωστικό σας κοινό μέσω αυτής της συνέντευξης. Η εφημερίδα «POLITIKA» είναι γνωστή εντός και εκτός Σερβίας για το σεβασμό της στους αναγνώστες και γενικότερα στην κοινή γνώμη.
Θα προσπαθήσω να είμαι όσο μπορώ πιο αντικειμενικός. Η συμφωνία ΕΕ–Τουρκίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης ήταν ένα αναγκαίο βήμα. Αναμφίβολα η εφαρμογή της είναι δύσκολη και σύνθετη, αλλά δεν συμφωνώ ότι είναι στα χαρτιά. Ως διμερής διεθνής συμφωνία απαιτεί όχι μόνο τον σεβασμό της από την Τουρκία αλλά και κάθε προσπάθεια εκ μέρους της ΕΕ για την τήρησή της. Η κατάλληλη εφαρμογή συνεπάγεται τη μη παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες και γενικότερα του Διεθνούς Δικαίου. Είναι αλήθεια ότι η παρουσία δεκάδων χιλιάδων προσφύγων σε ελληνικό έδαφος οδηγεί σε πολλά προβλήματα, πολλά εκ των οποίων είναι ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Πέραν των άλλων δυσκολιών την κατάσταση εκμεταλλεύονται ακροδεξιές δυνάμεις και κόμματα της αντιπολίτευσης για να δημαγωγήσουν, κινδυνολογώντας γύρω από τις άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειες από τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, αλλά η δική μας η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα επιτρέψουν την εξάπλωση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του νεοναζισμού στην Ελληνική κοινωνία. Λέμε «NO PASARAN» στα φαινόμενα αυτά. Απορρίπτουμε τη φοβολογία και προτάσεις για κλείσιμο των συνόρων μας στο Αιγαίο, καθώς και σε επιχειρήσεις βυθίσματος πλοίων ή βαρκών που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Προχωράμε ταχύτατα στη δημιουργία και οργάνωση των HOTSPOTS που έχουμε αναλάβει, εντός του Απρίλη θα υπάρξει μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ειδομένη και το λιμάνι του Πειραιά. Στα νησιά του Αιγαίου οι συμπατριώτες μας έχουν αναπτύξει ένα αξιοθαύμαστο κίνημα αλληλεγγύης με τους πρόσφυγες, γι αυτό και συγκεντρώθηκαν μισό εκατομμύριο υπογραφές για την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στους κατοίκους των νησιών μας. Την ίδια ώρα, δεν μπορώ να μην εκφράσω τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι κυβερνήσεις γειτονικών μας χωρών –που έχουν και οι ίδιες πρόσφατες; οδυνηρές εμπειρίες από το προσφυγικό λόγω πολέμων – έκλεισαν τον βαλκανικό διάδρομο στους πρόσφυγες, εμποδίζοντας τη μετάβασή τους σε χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Η στάση αυτή δεν βλάπτει μόνο την Ελλάδα αλλά κυρίως πανανθρώπινες αξίες καθώς και το ευρωπαϊκό κεκτημένο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
ΕΡ.: Πώς αντιμετωπίζει η Ελλάδα την τρέχουσα κρίση; Ο ελληνικός λαός έχει επιδείξει μεγάλη αλληλεγγύη με τους ανθρώπους που εκτοπίζονται λόγω πολέμων.
ΑΠ.: Η προσφυγική δεν είναι η μόνη κρίση που αντιμετωπίζουμε. Το ίδιο ισχύει και για την ΕΕ. Ο ελληνικός λαός εκδηλώνει την αλληλεγγύη του με πολλούς τρόπους, γιατί, εκτός των άλλων, δέχτηκε την αλληλεγγύη ευρύτατων δυνάμεων στην Ευρώπη και διεθνώς στον αγώνα που κάνει για την έξοδο από την οικονομική και κοινωνική κρίση και την απαλλαγή της χώρας μας από τις πολιτικές ακραίας λιτότητας. Τώρα, με το μεγάλο διεθνές κύρος που έχει το κόμμα μας, εργαζόμαστε για ένα πανευρωπαϊκό μέτωπο υπέρ της δημοκρατίας και εναντίον της σκληρής λιτότητας.
ΕΡ.: Πώς θα επηρεαστεί ο τουρισμός από την τρέχουσα κρίση;
ΑΠ.: Δεν πρόκειται να επηρεαστεί το μεγάλο τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα, όσο κι αν κινδυνολογούν ορισμένοι. Η εκτίμηση του Ελληνικού Υπουργείου Τουρισμού είναι ότι οι τουρίστες στην Ελλάδα θα φθάσουν φέτος τα 25 εκατομμύρια ή και θα τα υπερβούν.
ΕΡ.: Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, Βρυξέλλες, Άγκυρα υπάρχουν φόβοι ότι οι τρομοκράτες θα εισέλθουν στην Ευρώπη εμφανιζόμενοι ως πρόσφυγες. Ωστόσο, δεν υπάρχει επαρκής χρόνος και ίσως οι κατάλληλοι επαγγελματίες για να ταυτοποιηθούν και εντοπισθούν τυχόν τρομοκράτες ανάμεσα στους πρόσφυγες. Ποια είναι η λύση, κατά τη γνώμη σας;
ΑΠ.: Θάλεγα ότι ο κίνδυνος αυτός δεν πρέπει να υπερβάλεται. Οι τρομοκράτες έχουν καλύτερους τρόπους να διεισδύσουν στην ΕΕ από το να μεταμφιεστούν σε πρόσφυγες. Μην ξεχνάμε ότι οι τρομοκράτες που ταυτοποιήθηκαν ως δράστες των επιθέσεων σε Παρίσι και Βρυξέλλες ήταν Γάλλοι ή Βέλγοι πολίτες. Και αυτό πρέπει να προβληματίσει όλες τις κυβερνήσεις για τις πολιτικές ένταξης που ακολουθούνται.
ΕΡ.: Ως κόμμα της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ προωθεί την διεθνή αλληλεγγύη. Η Ευρώπη επιδεικνύει αρκετή αλληλεγγύη για το προσφυγικό;
ΑΠ.: Ο ΣΥΡΙΖΑ εμπνέεται από έναν νέο διεθνισμό. Προωθούμε πολυδιάστατα τη διεθνή και ανθρώπινη αλληλεγγύη, μαζί και την αλληλεγγύη με τις επόμενες γενιές. Η αλληλεγγύη είναι στο DNA της σύγχρονης Αριστεράς ή όπως την αποκαλούμε της Αριστεράς του 21ου αιώνα. Αντίστοιχες είναι και οι σχέσεις που οικοδομούμε με αριστερά και προοδευτικά κόμματα και κινήματα στην Ευρώπη και στον κόσμο. Είμαστε νέο κόμμα της Αριστεράς, με ιδιαίτερα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Παρόμοια κόμματα δεν υπάρχουν σε πολλές χώρες, με την εξαίρεση ίσως της Ισπανίας και Πορτογαλίας. Θα έλεγα, λοιπόν, να μη σπεύδουν κάποιοι στη Σερβία ή αλλού να λένε ότι μοιάζουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο προσφυγικό-μεταναστευτικό η ΕΕ εμφανίζεται βαθιά διαιρεμένη και ανίκανη να τιμήσει τις δεσμεύσεις της και τις ιδρυτικές της αρχές. Αυτό οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, σε ακραίες εθνικιστικές και ξενοφοβικές πιέσεις στο εσωτερικό πολλών χωρών-μελών. Αν οι πιέσεις αυτές δεν εξουδετερωθούν, υπάρχει κίνδυνος ακύρωσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ως δημοκρατικού και φιλειρηνικού σχεδίου.
ΕΡ.: Ποια είναι η σημερινή σχέση σας με τη Γερμανία; Η Αθήνα φαίνεται ότι έχει δύο διαφορετικές εμπειρίες από το Βερολίνο, η μία έχει σχέση με το ελληνικό χρέος, η άλλη αφορά την υποδοχή προσφύγων.
ΑΠ.: Η Ελλάδα και η Γερμανία έχουν κυβερνήσεις διαφορετικών ιδεολογικο-πολιτικών προσανατολισμών. Οι δυό χώρες είναι πλήρη μέλη της ΕΕ και της Ευρωζώνης και οφείλουν να εργάζονται για την οικοδόμηση φιλικών και ισότιμων διμερών σχέσεων. Ιστορικά, ο γερμανικός λαός έχει αποτελέσει σημαντικό λίκνο του φιλελληνισμού. Δεν είναι δίκαιο όλα τα προβλήματα της ΕΕ να αποδίδονται στη Γερμανία. Ένα πράγμα είναι οι κυβερνητικές και κρατικές πολιτικές και άλλο πράγμα τα αισθήματα φιλίας των λαών. Προσωπικά, ως ακτιβιστής της ειρήνης εκτιμώ βαθύτατα τα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αντιμιλιταριστικά και αντιπυρηνικά κινήματα του γερμανικού λαού, από τα οποία ξεπήδησε κι ένα μεγάλο πολιτικό κίνημα, οι Πράσινοι, με σημαντική επιρροή στην Ευρώπη. Οφείλω να υπενθυμίσω ότι και η κυβέρνηση Μέρκελ μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα αποφάσισε τη σταδιακή κατάργηση 17 πυρηνικών εργοστασίων -στη Γερμανία. Πιστεύω ότι όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης του τρέχοντος προγράμματος και μπούμε στη διαπραγμάτευση για το ελληνικό χρέος, η γερμανική κυβέρνηση θα τηρήσει πιο θετική στάση. Τα περισσότερα προβλήματα με την αξιολόγηση οφείλονται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο όμως ζητεί τη μείωση του χρέους, όπως και η κυβέρνηση Ομπάμα. Βλέπετε, λοιπόν, ότι τα πράγματα δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Υπάρχουν πολλές αντιφάσεις, τις οποίες η κυβέρνηση της Ελλάδας δεν αγνοεί.
ΕΡ.: Ποια είναι η γνώμη σας για το λεγόμενο πανευρωπαϊκό αριστερό κίνημα (DIEM), που ίδρυσε ο Γιάνης Βαρουφάκης; Έχουν υπάρξει παρεξηγήσεις ανάμεσα στο Βαρουφάκη και τον ΣΥΡΙΖΑ. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;
ΑΠ.: Δεν νομίζω ότι υπήρξαν παρεξηγήσεις μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Βαρουφάκη, αλλά θεμιτές διαφορές πολιτικών εκτιμήσεων. Δεν γνωρίζω πολλά για το συγκεκριμένο κίνημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ όταν χρησιμοποιεί τον όρο «πανευρωπαϊκό» δεν εννοεί κίνημα μόνο στο επίπεδο της ΕΕ αλλά όλης της Ευρώπης. Υποστηρίζουμε μια πανευρωπαϊκή διαδικασία συνεργασίας, στηριγμένη σε μια νέα σχέση της ΕΕ με τη Ρωσία. Αυτή η διαδικασία μπορεί να προκύψει μέσα από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟSCE) και τις αρχές του, ευρύτερα γνωστές ως αρχές του Ελσίνκι. Τέτοιου είδους πανευρωπαϊκές διαδικασίες δημοκρατίας και ειρήνης χρειαζόμαστε μέσω ισχυρών κοινωνικών κινημάτων όχι ατομικών πρωτοβουλιών.
ΕΡ.: Το κίνημα PODEMOS είναι ένα νέο ανορθόδοξο αριστερό κόμμα στην Ισπανία, το οποίο δημιούργησε πολλές ελπίδες όταν ιδρύθηκε. Ο ΣΥΡΙΖΑ και το PODEMOS έχουν πολύ στενές σχέσεις. Τούτη την ώρα οι άνθρωποι χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο PODEMOS, στην ικανότητά του και τη βούλησή του να αλλάξει το σύστημα και να εκδημοκρατίσει την κοινωνία. Ποια είναι η γνώμη σας;
ΑΠ.: Έχετε δίκιο ότι συνδεόμαστε στενά και αδελφικά με το PODEMOS, το οποίο δεν είναι κλασικό αριστερό κόμμα, αλλά πολιτικό υποκείμενο που γεννήθηκε μέσα από «τα κινήματα των πλατειών». Έχω την αίσθηση ότι το PODEMOS διατηρεί τη λαϊκή δυναμική και δεν έχει μειωθεί η πνοή του. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, σε περίπτωση νέων εκλογών θα τις κερδίσει.
ΕΡ.: Ας φανταστούμε ότι ο Μπερνι Σάντερς γίνεται ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Τί θα σήμαινε αυτό για τον κόσμο; Τί αλλαγές θα μπορούσε να περιμένει κανείς;
ΑΠ.: Το κίνημα που εκφράζει ο Μπέρνι Σάντερς αποτελεί πηγή ελπίδας και δείχνει ότι η αμερικάνικη κοινωνία κλείνει μέσα της δυνάμεις αλλαγής. Μπορεί να μην έχει μεγάλες ελπίδες να νικήσει τη Χίλαρι Κλίντον, αλλά έχει ασκήσει πίεση για μια πιο προοδευτική ατζέντα εκ μέρους της. Για τον Σάντερς ισχύουν οι στίχοι του Τζον Λένον «You may say I am a dreamer// but not the only one».
ΕΡ.: Η ΕΕ βρίσκεται σε προχωρημένη φάση αποσύνθεσης, γίνεται λόγος για GREXIT, BREXIT, κλείσιμο των συνόρων. Ποιά είναι η λύση; Ποιό το μέλλον του ευρωπαϊκού σχεδίου;
ΑΠ.: Πιστεύω ότι το GREXIT δεν έχει πιθανότητα, εκτιμώ ότι η απόφαση του βρετανικού λαού δεν θα είναι υπέρ του BREXIT. Δεν συμμερίζομαι τον όρο αποσύνθεση (disintegration). Η αλήθεια είναι ότι η ΕΕ ζει μια βαθιά κρίση που μπορεί να εξελιχθεί σε υπαρξιακή. Συνηθίζαμε να λέμε ότι η διαδικασία της ΕΕ είναι σαν ποδήλατο, πρέπει να κινείται διαρκώς προς τα μπρος, αλλιώς κινδυνεύει να πέσει.
Η ΕΕ χρειάζεται μια νέα πνοή την οποία θα αποκτήσει μέσω ριζικών αλλαγών, που προσωπικά έχω περιγράψει ως επανίδρυση της ΕΕ. Το κοινό ευρωπαϊκό σπίτι δεν μπορεί να επιβιώσει αν μερικοί από τους λαούς ζουν σε ρετιρέ και άλλοι σε υπόγεια. Πρέπει να εξασφαλίσει συνθήκες ίσης συνύπαρξης, σύγκλισης και συνανάπτυξης. Όσο για τα Βαλκάνια, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως «η πίσω αυλή της Ευρώπης» και για να αποφευχθεί αυτό, πρέπει οι λαοί της περιοχής μας να οικοδομήσουν τη Διαβαλκανική Συνεργασία και να μην ανέχονται ή ευνοούν πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε» στην περιοχή μας, κάτι που δυστυχώς συνέβη γύρω από το προσφυγικό.
ΕΡ.: Βρισκόμαστε στην αρχή της Άνοιξης και σύμφωνα με πολλούς αναλυτές η Άνοιξη αυτή θα είναι κρίσιμη για το μέλλον του ευρωπαϊκού σχεδίου. Τί περιμένετε περισσότερους πρόσφυγες εγκλωβισμένους στην Ελλάδα, περισσότερα σύρματα στα σύνορα της ΕΕ, περισσότερους περιορισμούς στην ελευθερία λόγω της τρομοκρατίας ή υπάρχει άλλη διέξοδος;
ΑΠ.: Η Ευρωπαϊκή Ιδέα έχει ιστορία 200 χρόνων. Πρόκειται για ιδέα δημοκρατική, φιλειρηνική και πανευρωπαϊκή και σ΄αυτή τη βάση μπορεί να αναγεννηθεί η ΕΕ. Χρειάζονται νέες ανθρωποκεντρικές πολιτικές, σύμφωνα με τις δημοκρατικές και ουμανιστικές παραδόσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αυτό που σήμερα συμβαίνει στην ΕΕ και ευρύτερα στην Ευρώπη ισοδυναμεί με «πολιτιστική αντεπανάσταση».
Ως ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουμε ότι η προσφυγική κρίση μπορεί να τερματιστεί και η τρομοκρατία του ISIS να ηττηθεί και να εξαλειφθεί. Έχουμε προτείνει ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα ειρήνης για τη Μ. Ανατολή και τη Μεσόγειο με προτεραιότητα τον τερματισμό του πολέμου στη Συρία. Αν ένα τέτοιο πρόγραμμα υιοθετηθεί και εφαρμοστεί δεν θα έχουμε περισσότερους πρόσφυγες, αλλά πολλοί από τους σημερινούς θα επιστρέψουν στις εστίες τους. Το δε ISIS θα χάσει τα ερείσματά του, διότι τροφοδοτείται από το αίσθημα ανασφάλειας και αδικίας μέσα στο μουσουλμανικό κόσμο. Ειρήνη με δικαιοσύνη είναι η λύση. Τελειώνω λέγοντας ότι με τις απαντήσεις μου μπορεί να φαίνομαι ρομαντικός, αλλά θυμηθείτε ότι συχνά οι ρομαντικοί του χθες αποδεικνύονται οι ρεαλιστές του αύριο.
