to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

9:34 | 02.10.2016

πηγή: Αυγή

Διεθνή

Πάμπλο Ιγκλέσιας: Η κρίση του Σοσιαλιστικού Κόμματος ως κρίση του καθεστώτος

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο blog του Πάμπλο Ιγκλέσιας στις 29 Σεπτεμβρίου 2015.


«Το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα αργήσει πολύ να γίνει ξανά χρήσιμο». Το έλεγε το πρωί ο Ινιάκι Γκαμπιλόνδο, ένα από τα πιο  αναγνωρισμένα πρόσωπα της πρόσφατης ιστορίας μας, από την εφημερίδα που αποτέλεσε τον οργανικό διανοούμενο της Μεταπολίτευσης και που για χρόνια αποτέλεσε σημείο διεθνούς αναφοράς για να κατανοηθεί η Ισπανία. Ας θυμηθούμε ότι το πρόσωπό του ήταν αυτό που εμφανίστηκε στη τηλεόραση για να μεταδώσει στην Ισπανία τη γαλήνη μετά το πραξικόπημα της 23 Φεβρουαρίου του 1981, πολύ πιο πριν από την εμφάνιση του Χουάν Κάρλος. 

Χθες ο Φελίπε Γκονθάλεθ, το πιο σημαντικό ιστορικό πρόσωπο μετά τον Φράνκο, ο πιο σημαντικός πρόεδρος του πολιτικού συστήματος μετά το ΄78 – κάποτε χαρισματικός και απαίσιος -  προειδοποίησε τον Πέδρο Σάντσεθ από το ραδιοφωνικό δίκτυο της SER, ούτε λίγο ούτε πολύ από τη SER. Λίγο αργότερα ο μηχανισμός του κόμματος τον μαχαίρωσε. Και σήμερα το κεντρικό δημοσιογραφικό σχόλιο της El Pais αποκαλεί τον Σάντσεθ «ανόητο και αδίστακτο». Δεν βρισκόμαστε μπροστά στην κρίση ενός κόμματος, αλλά μπροστά σε αυτό που ο Αλμπέρτο Γκαρθόν προσδιόρισε με σαφήνεια ως μια εξέγερση των ολιγαρχών, μια απόπειρα πραξικοπήματος στο εσωτερικό του Σοσιαλιστικού Κόμματος για να παραδώσει την κυβέρνηση στο Λαϊκό Κόμμα. 

Την προηγούμενη Κυριακή στο κλείσιμο του Θερινού Πανεπιστημίου του Podemos που διοργανώσαμε στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης εξέθεσα στους συντρόφους μου αυτά που νομίζω ότι κατά τη γνώμη μου αποτελούν τα στρατηγικά κλειδιά για να κατανοήσουμε την κατάσταση του αδιεξόδου που ζει η χώρα μας. Εξήγησα ότι δεν ζούμε την κατάσταση μιας «καταστροφικής ισοπαλίας», έκφραση που μεταφέρθηκε από τη Λατινική Αμερική όπου η ίση εκλογική δύναμη ανάμεσα στα τμήματα υπέρ της ολιγαρχίας και τα λαϊκά τμήματα οδήγησε σε λύσεις συνταγματικού - ιδρυτικού χαρακτήρα. Στην Ισπανία ακόμη δεν είναι δυνατή μια παράταση για να έχουμε ένα άλλο εκλογικό αποτέλεσμα ούτε μια λύση συνταγματικού – ιδρυτικού περιεχομένου στο βραχυπρόθεσμο διάστημα. Το αδιέξοδο – μπλόκο στην χώρα μας έχει να κάνει περισσότερο με τις εντάσεις που παράγονται στο Σοσιαλιστικό Κόμμα ανάμεσα στους οπαδούς της παλινόρθωσης του προηγούμενο συστήματος των κομμάτων που υπήρχε πριν από τις εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου του 2015 και τους υποστηρικτές της αναπροσαρμογής του Σοσιαλιστικού Κόμματος στη νέα κατάσταση. Αυτό που ακυρώνεται σε αυτό το κόμμα είναι βασικά ο ρόλος του και η στρατηγική του σε ένα νέο ιστορικό πλαίσιο. Οι οπαδοί της «αναπροσαρμογής», με επικεφαλής τον Φελίπε Γκονθάλεθ και τη Σουζάνα Ντίαθ, υπολογίζουν στην υποστήριξη του Χουάν Λουίς Θεμπριάν και του ενημερωτικού ομίλου που είναι ιδιοκτήτης [τον όμιλο Prisa, που ελέγχει μεταξύ άλλων την El Pais]. Κατά τη γνώμη μου αποτελούν το τμήμα του Σοσιαλιστικού Κόμματος με το πιο ξεκάθαρο πολιτικό σχέδιο και τον πιο εξοπλισμένο και ακριβή στρατηγικό προσανατολισμό. Υποστηρίζουν την παράδοση της κυβέρνησης στο Λαϊκό Κόμμα και αναγνωρίζουν χωρίς περιφράσεις ότι βρίσκονται πιο κοντά σε αυτό το κόμμα παρά σε εμάς. Για αυτούς το Λαϊκό Κόμμα αποτελεί έναν από τους πολιτικούς  πυλώνες της Ισπανίας, ο ιστορικός αντίπαλός τους στο δικομματικό σύστημα, ενώ το Podemos και οι σύμμαχοί του αποτελούν ένα κίνδυνο τον οποίο πρέπει να εξορκίσουν ακόμη και με τους παλιούς αντιπάλους τους του δικομματισμού. Αυτός ο τομέας μπορεί να υπολογίζει στη στήριξη των οικονομικών ελίτ της χώρας μας και τις ξένες δυνάμεις, αλλά δεν υπολογίζει στη συμπάθεια ούτε των ψηφοφόρων ούτε της βάσης του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Οι υποστηρικτές της «παλινόρθωσης» εκπροσωπούνται από τον Σάντσεθ και την ομάδα του. Δεν υπολογίζουν στη στήριξη των μέσων ενημέρωσης ούτε στους τομείς της ολιγαρχίας και εκτός αυτού έχουν έλλειψη ενός πολιτικού σχεδίου. Ούτε καν προσπάθησαν να σχεδιάσουν ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και διακυβέρνησης με εμάς, ούτε ακόμη να αντιμετωπίσουν με τη κοινή λογική την πολυθνική ένταση που ζει η Ισπανία. Τους τρομοκρατεί, λογικά, να δώσουν τη κυβέρνηση στο Λαϊκό Κόμμα για τις εκλογικές συνέπειες που θα έχει για το κόμμα τους και θέλουν να επιστρέψουν στο δικομματικό σύστημα που θα μας αφήσει εμάς να καταλάβουμε μια μικρή θέση στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, μεγαλύτερη από ότι είχαν στην εποχή τους το ΚΚ της Ισπανίας και η Ενωμένη Αριστερά, αλλά μακριά από τη σημερινή ισότιμη δύναμη που έχουμε με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Από τον Ιανουάριο ο στόχος τους ως επί το πλείστον ήταν η εξάρτησή μας, ζητώντας να τους διευκολύνουμε χωρίς να συμμετέχουμε στη κυβέρνηση τους με τους «Πολίτες», ή να επαναλάβουμε τις εκλογές με την ελπίδα ότι με την κούραση και τη βαρεμάρα του κόσμου θα υποχωρούσαμε. Τη στιγμή που διατηρεί το «όχι» του στο Λαϊκό Κόμμα αυτός ο τομέας υπολογίζει στη μεγαλύτερη συμπάθεια των μελών και των ψηφοφόρων των σοσιαλιστών.

Τα πρόσφατα γεγονότα οδήγησαν τους δύο αυτού τομείς να περάσουν από ένα ψυχρό πόλεμο σε έναν ανοικτό πόλεμο. Από την έκβαση του οποίου δεν εξαρτάται μόνο αυτή που ο Γκαμπιλόνδο αποκαλεί «χρησιμότητα» του Σοσιαλιστικού Κόμματος, προβλέποντας μια σταδιακή απώλεια της ιστορικής σημασίας αυτού του κόμματος, αλλά ακόμη περισσότερο το αποτέλεσμα της πολιτικής μεταπολίτευσης  που ζει η χώρα μας.

Σήμερα η μεταπολίτευση που είχαμε πριν από 40 χρόνια, με όλες τις περιπλοκές της, τις εντάσεις της και τους εκατοντάδες νεκρούς που συχνά ξεχνάμε, φαίνεται μια απλή διαδικασία εάν τη συγκρίνουμε με τη σημερινή κατάσταση. Η τότε ισπανική κοινωνία – παρά τις εξαιρέσεις που αντιπροσώπευσαν οι πρωτοπορίες της δημοκρατικής αντιπολίτευσης και των κοινωνικών κινημάτων (ειδικά το εργατικό κίνημα) και οι εξαιρέσεις της Καταλονίας και της Χώρας των Βάσκων – ήταν μια κοινωνία που λογικά ήταν φοβισμένη από τη δικτατορία. Η επιτυχία του Σουάρεθ (τόσο του «Νόμου Πολιτικής Μεταρρύθμισης» όσο και του κόμματός του, της UCD) σηματοδότησε την ηγεμονία ενός σχεδίου μεταμόρφωσης μιας δικτατορίας σε μια συνταγματική μοναρχία, που μπορούσε να αναγνωριστεί πάνω κάτω από την Ευρώπη. Η αριστερά, βυθισμένη στις συζητήσεις της για να μην φανεί ότι φοβάται (οι αμοιβαίες παραιτήσεις από το μαρξισμό και το λενινισμό από το Σοσιαλιστικό και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας δεν ήταν άλλο από αυτό), αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη στρατηγική του Σουάρεθ. Αυτή η επιτυχημένη διαδικασία (εάν λάβουμε υπόψη μας την τεράστια συναίνεση που προέκυψε και που δεν σταμάτησε να αυξάνεται όταν η μεταπολίτευση μετατράπηκε σε θεμελιώδη διήγηση της δημοκρατίας που ενσαρκώθηκε στη μοναρχία) κορυφώθηκε με την εκλογική νίκη των σοσιαλιστικών το 1982, μεταξύ ενός αποτυχημένου και πετυχημένου στο καιρό του πραξικοπήματος. Γεννήθηκε ένα νέο πολιτικό καθεστώς με το ισχυρότατο Σοσιαλιστικό Κόμμα στο τιμόνι της Κυβέρνησης, που υποστηριζόταν, όπως οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα με συναίνεση, από τις νέες μεσαίες τάξεις. Όπως σημειώνει ο κακός Εμανουέλ Ροντρίγκεθ στο έργο του «Γιατί απέτυχε η δημοκρατία στην Ισπανία», οι μεσαίες τάξεις αποτελούν περισσότερο μια ιδεολογική έννοια παρά μια κοινωνιολογική κατηγορία. Η υπόσχεση του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης των προσδοκιών ζωής που ενσάρκωσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα αποτέλεσαν την τροφή για αυτούς τους τομείς που αυτο-αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως μεσαίες τάξεις, σε αυτή τη νέα Ισπανία στην οποία το Σοσιαλιστικό Κόμμα φαινόταν όσο κανένα άλλο κόμμα. 

Η ηγεμονία του Σοσιαλιστικού Κόμματος είχε φθάσει σε τέτοιο βαθμό που του συγχωρέθηκαν τα πάντα για αρκετά χρόνια, από τις συνέπειες της αποδοχής του καταμερισμού της εργασίας στην Ευρώπη – που μας μετέτρεψε σε μια εξειδικευμένη τουριστική περιφέρεια της Ευρώπης -, περνώντας από τη διαφθορά έως την κρατική τρομοκρατία. Το θράσος με το οποίο ακόμη αναφέρεται ο Γκονθάλεθ για «αυτό που κάναμε στη Χώρα των Βάσκων» αποκαλύπτει μέχρι πιο σημείο ο πρώην πρόεδρος ζει ακόμη σε εκείνο τον κόσμο. Εκείνο το Σοσιαλιστικό Κόμμα, χωρίς αμφιβολία, έθεσε τις κοινωνικές βάσεις που επέτρεψαν την εκλογική επιτυχία του Αθνάρ και που το Λαϊκό Κόμμα όχι μόνο κράτησε την εξουσία για χρόνια, αλλά κατάφερε να μετατρέψει την περιφέρεια της Βαλένθια και της Μαδρίτης στα πιο περίτεχνα εργαστήρια του διεφθαρμένου – νεοφιλελεύθερου μοντέλου του ακόμη και με το Θαπατέρο στο πρωθυπουργικό μέγαρο της Μονκλόα.   

H οικονομική κρίση, όπως σε άλλες χώρες της Ευρώπης, ανατίναξε στον αέρα την αυτο-αντίληψη των μεσαίων τάξεων σε τεράστιες λαϊκές τάξεις στην Ισπανία. Και ο 20ος αιώνας μας έδωσε άφθονα μαθήματα για το τι συμβαίνει όταν πλήττονται οι προσδοκίες των μεσαίων τάξεων. Οι εξώσεις και οι κατασχέσεις σπιτιών, οι διαρκείς απάτες, η ανεργία, το προκαριάτο στις συνθήκες ζωής, η μετανάστευση των νέων, αποτέλεσαν το σκληρό πυρήνα του κινήματος που άλλαξε τα πάντα: το κίνημα των Αγανακτισμένων 15Μ. Οι γιοι και οι κόρες των νέων μεσαίων τάξεων κατέβηκαν στους δρόμους και τις πλατείες και προειδοποίησαν τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ. Έμενε μόνο να μπει ένα όνομα. Εμείς αποφασίσαμε να τους ονομάσουμε κάστα.

Αυτό δεν αποτέλεσε μια εκδίκηση των ηττημένων πολιτικά από τη Μεταπολίτευση, μια αριστερά που επί 30 διαρκώς χρόνια έκανε τα πάντα για να αντισταθεί και να αντέξει. Αυτή ήταν η αρχή μιας κρίσης του καθεστώτος που εισήγαγε τα στοιχεία για μια νέα πολιτική γραμματική που κλήθηκε να αλλάξει πολλά πράγματα στην Ισπανία. Το Podemos αποτέλεσε ίσως την πιο επεξεργασμένη εκλογική έκφραση (αλλά όχι τη μοναδική) αυτής της νέας γραμματικής. Αλλά θα ήταν παράλογο να αποσυνδέσουμε αυτό το κίνημα από τις δημοκρατικές και αναγεννησιακές παραδόσεις της χώρας μας. Στις φλέβες του κινήματος των Αγανακτισμένων 15Μ έτρεχε το αίμα του εργατικού κινήματος, των φιλελεύθερων κινημάτων του 190υ αιώνα, του αγώνα των γυναικών, των αγώνων εναντίον της δικτατορίας. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί τι ακριβώς συνέβη στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, το κόμμα που πλήχθηκε περισσότερο από το κίνημα 15Μ, και πως το Podemos ήταν ικανό να προσελκύσει σε ένα νέο χώρο, όχι χωρίς δυσκολίες, όλα τα τμήματα που σήκωσαν στο παρελθόν τις σημαίες της αντίστασης. Αλλά ούτε τα σύμβολα, ούτε η γλώσσα, ούτε οι μορφές, θα έπρεπε να είναι τα ίδια.

Το Podemos έζησε μια άνοιξη ελπίδας το 2014 και ένα καλοκαίρι όπου οι γραμμές μας προχωρούσαν μπροστά στην άτακτη φυγή και τη αδέξια αντίσταση των αντιπάλων. Έτσι φθάσαμε να δούμε τις δημοσκοπήσεις που μας έδειχναν σαν την πρώτη πολιτική δύναμη. Στις 31 Ιανουαρίου του 2015 κάναμε μια επίδειξη κοινωνικής δύναμης με μια πιθανώς πρωτοφανή κινητοποίηση για την επέτειο της δολοφονίας των δικηγόρων της Ατότσα το 1977. Μετά όμως ήρθε ο ρώσικος χειμώνας και οι γραμμές σταμάτησαν να κινούνται μπροστά. Αναγκαστήκαμε να αντιμετωπίσουμε εκλογικές διαδικασίες στις χειρότερες συνθήκες και παρόλα αυτά εισβάλλαμε σε όλα τα τοπικά κοινοβούλια και αποτελέσαμε έναν από τους βασικούς κινητήρες που κατέκτησαν τις πρωτεύουσες των περιφερειών της χώρας με δημαρχίνες και δημάρχους της αλλαγής. Οι εκλογές στη Καταλονία αποτέλεσαν τη πιο δύσκολη δοκιμασία για εμάς. Δεν δεχθήκαμε τη στήριξη από του τομείς που εμείς ωθήσαμε για να φθάσουμε στη δημαρχία της Βαρκελώνης και παγιδευτήκαμε σε μια μετωπική αντιπαράθεση που μας υποχρέωσε να μοιάζουμε σαν σπόροι για το μέλλον, υποθέτοντας ότι θα δεχόμασταν μια σκληρή ήττα. Πριν από έναν ακριβώς χρόνο οι δημοκοπήσεις προέβλεπαν ότι θα βουλιάξουμε τη στιγμή που το «Podemos της δεξιάς» που ζήτησε ο ιδιοκτήτης της τράπεζας Banco Sabadell φούσκωνε στις δημοσκοπήσεις. Έφθασε όμως η ανάκαμψη και άλλαξε το αποτέλεσμα των εκλογών της 20ης Δεκεμβρίου, και κατά τη γνώμη μου για πάντα, το σύστημα των κομμάτων στην Ισπανία.

Από εκείνη τη στιγμή η ένταση στο Σοσιαλιστικό Κόμμα προκάλεσε τη κατάσταση που βλέπουμε με όλη της την ωμότητα. Είναι αναμφισβήτητη η αξία που επέδειξε ο Πέδρο Σάντσεθ για να αντιπαρατεθεί στις δυνάμεις του καθεστώτος του κόμματός του, αλλά ίσως θα είχε μεγαλύτερο νόημα να προβάλλει επίσης αυτή την αξία στις στεγανές εξουσίες εκτός κόμματος. Εάν είχε κάνει αυτό σήμερα θα μπορούσαμε να κυβερνήσουμε μαζί και ίσως η κυβέρνησή μας, με όλες τις δυσκολίες, θα μπορούσε να εφαρμόσει πολιτικές αναδιανομής των εισοδημάτων, μια πολιτική αναγέννησης της χώρας, να προωθήσει δημοκρατικές λύσεις μπροστά στην πολυεθνική ένταση και να αποτελεί παράδειγμα για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.  

Δεν ξέρω τι θα γίνει στο τέλος στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Φοβάμαι ότι αυτό που θα συμβεί δεν θα εξαρτηθεί μόνο από τις νομικές και καταστατικές ερμηνείες, γιατί μιλάμε για τη μεγαλύτερη κρίση από το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου στο πιο σημαντικό κόμμα του τελευταίου αιώνα στην Ισπανία. Όποιος νόμιζε ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα αποφάσιζε σε μια κατάσταση πολιτικής ομαλότητας εάν θα πάει με το Λαϊκό Κόμμα ή με εμάς έκανε λάθος.

Μπροστά στην αβεβαιότητα εμείς πρέπει να ακολουθήσουμε από κοντά τον κόσμο. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για να κυβερνήσουμε ή για να επαναλάβουμε τις εκλογές, αλλά και επίσης, εάν στο τέλος επιβάλλουν οι αντίπαλοί του να δώσουν την κυβέρνηση στο Λαϊκό Κόμμα, πρέπει να είμαστε σίγουροι για το ρόλο μας ως πολιτική δύναμη που προσφέρει εγγυήσεις και που θα πρέπει να οικοδομηθεί ως εργαλείο ενός λαϊκού κινήματος που θα συνεχίσει να ωθεί για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Κανείς δεν αμφιβάλει στην Ισπανία ότι εμείς δεν θα δώσουμε το χέρι στο Λαϊκό Κόμμα. Σε αυτούς τους καιρούς της αβεβαιότητας και των ολιγαρχικών πραξικοπημάτων το Unidos Podemos πρέπει να αποτελεί το σημείο αναφοράς και ασφάλειας για όσους θέλουν μια καλύτερη κοινωνία σε αντιπαράθεση με τις ελίτ.

*Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο blog του Πάμπλο Ιγκλέσιας στις 29 Σεπτεμβρίου 2015.

Μετάφραση – απόδοση: Αργύρης Παναγόπουλος

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)