(H Airbnb φιλοξενεί το απαρτχάιντ: στιγμιότυπο από διαμαρτυρία)
Οι εταιρίες κολοσσοί στις διαδικτυακές κρατήσεις Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor επιτείνουν τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος των Παλαιστινίων καταχωρώντας εκατοντάδες χώρους και δραστηριότητες σε ισραηλινούς εποικισμούς στην κατεχόμενη παλαιστινιακή γη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, όπως δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία. Σε μια νέα έκθεση με τίτλο «Προορισμός: Κατοχή», η οργάνωση τεκμηριώνει πώς οι εταιρίες διαδικτυακών κρατήσεων δίνουν ώθηση στον τουρισμό στους παράνομους ισραηλινούς εποικισμούς και συμβάλλουν στην ύπαρξη και την επέκτασή τους.
Νέα Παγκόσμια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για την απόσυρση εταιρειών ψηφιακού τουρισμού, Airbnb, https://t.co/JmkN7LprHo, Expedia και TripAdvisor, από τα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης.https://t.co/PuZ6w7dHAT
— Διεθνής Αμνηστία (@AmnestyGreece) January 30, 2019
Η εγκατάσταση από το Ισραήλ ισραηλινών αμάχων στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη (ΚΠΕ) παραβιάζει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και είναι έγκλημα πολέμου. Παρόλα αυτά, οι τέσσερις εταιρίες συνεχίζουν να λειτουργούν στους εποικισμούς και να κερδοσκοπούν από αυτήν την παράνομη κατάσταση.
Ένας από τους εποικισμούς που περιλαμβάνεται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας είναι ο Kfar Adumim, ένα αναπτυσσόμενο τουριστικό κέντρο που βρίσκεται λιγότερο από δύο χιλιόμετρα από το χωριό Βεδουίνων Khan al-Ahmar, του οποίου η επικείμενη και ολοκληρωτική κατεδάφιση από ισραηλινές δυνάμεις έχει πάρει το πράσινο φως του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ. Η επέκταση του Kfar Adumim και άλλων γειτονικών εποικισμών είναι η κύρια αιτία παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος της τοπικής κοινότητας Βεδουίνων.
«Η παράνομη αρπαγή παλαιστινιακής γης από το Ισραήλ και η επέκταση των εποικισμών διαιωνίζει τεράστια δεινά, διώχνοντας τους Παλαιστίνιους/ες από τα σπίτια τους, καταστρέφοντας το βιός τους και στερώντας τους βασικά αγαθά όπως το πόσιμο νερό. Οι εταιρίες Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor έχουν ως πρότυπα τον διαμοιρασμό και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, παρόλα αυτά συμβάλλουν σε αυτές τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχοντας συναλλαγές με τους εποικισμούς», δήλωσε η Seema Joshi, Διευθύντρια Παγκόσμιων Θεματικών της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Η ισραηλινή κυβέρνηση χρησιμοποιεί την αναπτυσσόμενη τουριστική βιομηχανία των εποικισμών ως μέσο νομιμοποίησης της ύπαρξης και της επέκτασής τους, και οι εταιρίες διαδικτυακών κρατήσεων συντονίζονται με αυτήν την ατζέντα. Είναι καιρός αυτές οι εταιρίες να υπερασπιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αποσύροντας όλες τις καταχωρήσεις τους που αφορούν παράνομους εποικισμούς σε κατεχόμενη γη. Τα εγκλήματα πολέμου δεν είναι τουριστική ατραξιόν».
Η πολιτική της Airbnb
Τον Νοέμβριο του 2018 η Airbnb δεσμεύτηκε να διαγράψει όλες τις καταχωρήσεις που αφορούν εποικισμούς στη Δυτική Όχθη μετά από έρευνες του Al Jazeera και του Human Rights Watch. Ωστόσο δεν επέκτεινε αυτήν την δέσμευση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, που επίσης είναι κατεχόμενο έδαφος, και όπου έχει περισσότερες από 100 καταχωρήσεις σε εποικισμούς. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την Airbnb να εφαρμόσει την ανακοίνωσή της και να διαγράψει όλες τις καταχωρήσεις της που αφορούν εποικισμούς σε κατεχόμενο έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Οι εταιρίες Booking.com, Expedia και TripAdvisor θα πρέπει να διαγράψουν όλες τις καταχωρήσεις τους στα ΚΠΕ.
Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Αρχές του ΟΗΕ για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οι εταιρίες έχουν ευθύνη να σέβονται το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου κι αν λειτουργούν ανά τον κόσμο. Μέχρι να διαγράψουν τις καταχωρήσεις τους σε εποικισμούς, και οι τέσσερις εταιρίες στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας παραβιάζουν αυτές τις ευθύνες σχετικά με τις δραστηριότητές τους στα ΚΠΕ, όπως και τα ίδια τα δικά τους εταιρικά πρότυπα.
Προώθηση επιχειρήσεων των εποικισμών
Και οι τέσσερις εταιρίες στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας έχουν καταχωρήσεις σε εποικισμούς, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Την περίοδο σύνταξης της έκθεσης:
- Η Airbnb με έδρα τις ΗΠΑ έχει επί του παρόντος πάνω από 300 καταχωρήσεις ιδιοκτησιών σε εποικισμούς στα ΚΠΕ.
- Η TripAdvisor με έδρα τις ΗΠΑ έχει καταχωρημένα πάνω από 70 διαφορετικά αξιοθέατα, ξεναγήσεις, εστιατόρια, καφετέριες, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια σε εποικισμούς στα ΚΠΕ.
- Η Booking.com με κεντρικά γραφεία στην Ολλανδία, έχει καταχωρημένα 45 εστιατόρια και ενοικιαζόμενα σε εποικισμούς στα ΚΠΕ.
- Η Expedia με έδρα τις ΗΠΑ, έχει καταχωρημένους εννιά παρόχους διαμονής, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων μεγάλων ξενοδοχείων, σε εποικισμούς στα ΚΠΕ.
Αποκομίζοντας κέρδη από τις παραβιάσεις
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Οκτωβρίου 2018, η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε τέσσερα παλαιστινιακά χωριά κοντά σε ισραηλινούς εποικισμούς, καθώς και την συνοικία Silwan στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και μια παλαιστινιακή κοινότητα στην Χεβρώνα. Όλες αυτές οι τοποθεσίες είναι κοντά σε προσοδοφόρα τουριστικά αξιοθέατα που διαχειρίζονται οι έποικοι.
Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι οι Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor όχι μόνο παίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση του τουρισμού στους παράνομους εποικισμούς, αλλά επίσης παραπλανούν τους πελάτες τους αποτυγχάνοντας να καταδείξουν με συνέπεια σε ποιες περιπτώσεις οι καταχωρήσεις βρίσκονται σε ισραηλινούς εποικισμούς.
«Οι τουρίστες που έρχονται εδώ έχουν δεχτεί πλύση εγκεφάλου, τους λένε ψέματα, δεν γνωρίζουν ότι αυτή είναι δική μας γη», δήλωσε ένας Παλαιστίνιος αγρότης που ζει κοντά στον εποικισμό Shiloh, όπου η ισραηλινή κυβέρνηση χρηματοδοτεί ένα μεγάλο κέντρο επισκεπτών για να προσελκύσει τουρίστες σε έναν αρχαιολογικό χώρο.
Τα δύο παλαιστινιακά χωριά κοντά στο Shiloh έχουν απωλέσει πάνω από 5.500 εκτάρια (55 τετραγωνικά χιλιόμετρα) γης από τα τέλη της δεκαετίας του ’90. Πολλοί άνθρωποι έχουν φύγει, και εκείνοι που παραμένουν λένε ότι υφίστανται συχνές επιθέσεις από ένοπλους εποίκους. Οι Airbnb, Booking.com και TripAdvisor όλες προβάλλουν καταχωρήσεις στο Shiloh, αλλά μόνο η Booking.com εξηγεί ότι η καταχώρησή της βρίσκεται μέσα σε ισραηλινό εποικισμό.
Τα τελευταία χρόνια, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει επενδύσει τεράστια ποσά για την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας των εποικισμών. Χρησιμοποιεί τον χαρακτηρισμό ορισμένων τοποθεσιών ως τουριστικών χώρων για να δικαιολογήσει την κατάληψη παλαιστινιακής γης και κατοικιών, και συχνά οικοδομεί εσκεμμένα εποικισμούς κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους για να τονίσει τους ιστορικούς δεσμούς του εβραϊκού λαού στην περιοχή.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας καταδεικνύει πώς η ισραηλινή κυβέρνηση επιτρέπει και ενθαρρύνει τους εποίκους να εκμεταλλεύονται γη και φυσικούς πόρους που ανήκουν στους Παλαιστίνιους/ες, και πώς οι Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor επίσης επωφελούνται από αυτήν την εκμετάλλευση.
«Αυτές οι εταιρίες προωθούν επισκέψεις σε προστατευόμενους βιότοπους, ενθαρρύνουν τουρίστες να πηγαίνουν σε μονοπάτια για πεζοπορία και για σαφάρι στην έρημο, και παροτρύνουν τους επισκέπτες να δοκιμάζουν κρασιά από τους τοπικούς αμπελώνες», δήλωσε η Seema Joshi.
«Παρά το γεγονός ότι αφορούν παρανόμως κατασχεμένους παλαιστινιακούς φυσικούς πόρους, οι δραστηριότητες αυτές αποφέρουν κέρδη μόνο στους εποίκους και στις διαδικτυακές εταιρίες που έχουν συναλλαγές μαζί τους».
Η εμπειρία του εγκλήματος πολέμου
Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηρίωσε την ακραία αντίθεση ανάμεσα στις τουριστικές εμπειρίες που προσφέρονται στους εποικισμούς και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται καθημερινά εις βάρος των Παλαιστινίων στις ίδιες περιοχές.
Οι Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor, όλες προβάλουν καταχωρήσεις για ενοικιαζόμενα για διακοπές και για «εμπειρίες» κατασκήνωσης στην έρημο που παρέχουν έποικοι εντός ή πλησίον του εποικισμού Kfar Adumim. Περίπου 180 κάτοικοι του Khan al-Ahmar κινδυνεύουν να υποστούν εξαναγκαστική έξωση από τον ισραηλινό στρατό, για να κάνουν χώρο για την παράνομη επέκταση του Kfar Adumim και άλλων εποικισμών στην περιοχή. Μια τέτοια εξαναγκαστική μεταφορά ανθρώπων σε κατεχόμενο έδαφος συνιστά έγκλημα πολέμου. Οι ισραηλινές αρχές έχουν προσφέρει στους κατοίκους του χωριού την επιλογή μεταξύ δύο πιθανών προορισμών: μία τοποθεσία κοντά στην παλιά δημοτική χωματερή, κοντά στο χωριό Abu Dis, ή μια τοποθεσία κοντά σε μια εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων, κοντά στην πόλη της Ιεριχούς.
Η «Κατασκήνωση στην Έρημο στο Ισραήλ» που προωθείται από τις Airbnb, Booking.com και Expedia δίνει τη δυνατότητα σε επισκέπτες να πληρώσουν έως και 235 δολάρια ΗΠΑ τη βραδιά για να «βιώσουν την ησυχία της ερήμου και να πάρουν μια γεύση της θερμής ισραηλινής φιλοξενίας». Η TripAdvisor επίσης έχει καταχωρήσεις για ένα εθνικό πάρκο, ένα μουσείο, μια περιήγηση στην έρημο και ένα αξιοθέατο σχετικό με τη Βίβλο σε γη κοντά στο Kfar Adumim.
«Οι προσφερόμενες κατασκηνωτικές εμπειρίες βρίσκονται σε γη την οποία οι Βεδουίνοι συνήθιζαν να χρησιμοποιούν ως βοσκοτόπια. Καθώς αναπτύχθηκε ο εποικισμός Kfar Adumim, πολλοί Βεδουίνοι βοσκοί έχασαν το βιός τους και τώρα εξαρτώνται από την ανθρωπιστική βοήθεια», δήλωσε η Seema Joshi.
«Κάθε λεπτό που κερδίζουν αυτές οι εταιρίες από την προώθηση του τουρισμού στο Kfar Adumim είναι κέρδος από τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το γεγονός ότι οι έποικοι χρησιμοποιούν τον πολιτισμό των Βεδουίνων για να προσελκύσουν τουρίστες αποτελεί ύβρι που έρχεται να προστεθεί στην βλάβη».
Αδιάρρηκτη σύνδεση με την επέκταση των εποικισμών
Η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε επίσης το χωριό Khirbet Susiya, όπου οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι ζουν σε προσωρινά καταλύματα, αφότου υπέστησαν εξαναγκαστική έξωση από ένα μεγάλο μέρος της περιοχής για να κάνουν χώρο για την επέκταση του γειτονικού εποικισμού Susya. Οι ισραηλινές αρχές έχουν μπλοκάρει στέρνες και πηγάδια στο Khirbet Susiya και το 2015 ο ΟΗΕ υπολόγισε ότι περίπου το ένα τρίτο του εισοδήματος των κατοίκων του χωριού ξοδευόταν για να πληρώνουν για νερό.
Ο εποικισμός Susya είναι χτισμένος γύρω από τα ερείπια ενός αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος την εποχή της σύνταξης της έκθεσης προβαλλόταν τόσο από την Airbnb όσο και από την TripAdvisor μαζί με φωτογραφίες χώρων που θα μπορούσαν οι ταξιδιώτες να επισκεφθούν, συμπεριλαμβανομένων ερειπίων, ενός ελαιώνα, μιας οινοποιίας και ενός αμπελώνα, καθώς και μιας μεγάλης πισίνας στον εποικισμό.
Η ανάπτυξη από την ισραηλινή κυβέρνηση αρχαιολογικών χώρων σε εποικισμούς όπως οι Susya και Shiloh είναι κομβική στα σχέδιά της για ανάπτυξη και επέκταση των εποικισμών.
«Η προώθηση αυτών των χώρων σε ένα παγκόσμιο κοινό διευκολύνει τους στόχους της ισραηλινής κυβέρνησης όσον αφορά τους εποικισμούς, και εδώ είναι που οι διεθνείς εταιρίες τουρισμού γίνονται απαραίτητες», δήλωσε η Seema Joshi.
«Ο αρχαιολογικός χώρος στη Susya όπως και πολλά άλλα τουριστικά αξιοθέατα εντός ή πλησίον εποικισμών οδηγούν σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εναντίον των Παλαιστινίων στις γειτονικές περιοχές. Προωθώντας χώρους σαν αυτούς, οι εταιρίες διαδικτυακών κρατήσεων είναι συνένοχες στην παράνομη προσπάθεια της ισραηλινής κυβέρνησης να επεκτείνει τους εποικισμούς με κάθε κόστος».
Η ανάγκη για νομοθεσία
Δεν είναι μόνο η βιομηχανία του τουρισμού που αποκομίζει κέρδη από, και συμβάλει στους, παράνομους εποικισμούς. Προϊόντα αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών παράγονται σε ισραηλινούς εποικισμούς και εξάγονται διεθνώς κάθε χρόνο παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες του κόσμου έχουν επισήμως καταδικάσει τους εποικισμούς ως παράνομους κατά το διεθνές δίκαιο.
Όπως καλεί τις μεμονωμένες επιχειρήσεις να τερματίσουν τις δραστηριότητές τους στους, και με τους, εποικισμούς, η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις κυβερνήσεις να καταστήσουν κάτι τέτοιο υποχρεωτικό μέσω νομοθεσίας, και να θεσπίσουν νόμους που θα απαγορεύουν την εισαγωγή προϊόντων από τους εποικισμούς.
«Δεν είναι αρκετό το να καταδικάζεις τους εποικισμούς ως παράνομους ενώ επιτρέπεις να συνεχίζονται οι εμπορικές δραστηριότητες που τους καθιστούν επικερδείς», δήλωσε η Seema Joshi.
Το ιρλανδικό κοινοβούλιο αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε διαδικασία υιοθέτησης ενός νομοσχεδίου-ορόσημο που θα απαγορεύσει το εμπόριο προϊόντων και υπηρεσιών από τους εποικισμούς, και η Διεθνής Αμνηστία καλεί και τις υπόλοιπες χώρες να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα.
Απαντήσεις των εταιρειών
Πριν τη δημοσίευση, η Διεθνής Αμνηστία έγραψε στις τέσσερις εταιρίες και έδωσε στην κάθε μία την ευκαιρία να απαντήσει στα ευρήματά της. Οι Booking.com και Expedia απέστειλαν απαντήσεις, αλλά οι Airbnb και TripAdvisor όχι.
Η Διεθνής Αμνηστία εξέτασε λεπτομερώς τις απαντήσεις και έλαβε υπόψη καταλλήλως τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν, κατά την επικαιροποίηση των ευρημάτων της. Αντίγραφα των απαντήσεων των εταιριών βρίσκονται στο Παράρτημα της έκθεσης.
