Ο κ. Σκουρλέτης απάντησε στην κριτική που ασκείται για τη διεύρυνση με τη συμμετοχή πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας και σημείωσε: "Ειλικρινά εγώ δεν καταλαβαίνω αυτούς που λένε ότι αυτός υπήρξε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και σε κυβερνητικές θέσεις, ενώ τώρα τον βάζετε στην κυβέρνηση. Μα για σκεφτείτε ότι από την εποχή που ήταν σε κρίσιμες πολιτικές θέσεις τα συγκεκριμένα πρόσωπα τι έχει αλλάξει από κάτω; Έχει προηγηθεί ο κόσμος. Η πολιτική πραγματικότητα έχει αλλάξει άρδην τα τελευταία χρόνια του μνημονίου. Θεωρώ ως έκφραση αυτών των αλλαγών και τη συμμετοχή των συγκεκριμένων προσώπων στο κυβερνητικό επίπεδο".

Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή στην κυβέρνηση της Κατερίνας Παπακώστα ο γραμματέας της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι "είναι κάτι ιδιαίτερο" και εξήγησε: "Στην πολιτική ζωή αυτή τη στιγμή ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα είναι η Συμφωνία των Πρεσπών. Θεωρώ τις μέχρι τώρα τοποθετήσεις της κ. Παπακώστα σε απόλυτα θετική κατεύθυνση γύρω από αυτό το θέμα. Άρα, θα έλεγε κανείς, απομονώνοντας και μόνο αυτό το ζήτημα ότι μπορεί να δικαιολογήσει την αξιοποίησή της σε αυτή τη θέση, γνωρίζοντας, παράλληλα, και τις αποστάσεις που έχει πάρει από τη ΝΔ για πολύ συγκεκριμένα θέματα. Η κ. Παπακώστα δεν προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ. Παραμένει με τον δικό της ανεξάρτητο λόγο, είναι μια συνεργαζόμενη πολιτική προσωπικότητα που στη δεδομένη συγκυρία μπορούμε να εξηγήσουμε τους λόγους συμμετοχής της".

Ο κ. Σκουρλέτης δήλωσε πως ο ΣΥΡΙΖΑ με την πολιτική της κυβέρνησης θα μπορέσει, πηγαίνοντας προς εκλογές, όχι μόνο να κλείσει τη δημοσκοπική διαφορά, αλλά να ανατρέψει τη σημερινή εικόνα, διότι ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου που παρακολουθεί την κυβέρνηση, εξακολουθεί να ελπίζει σε αυτή και της δείχνει ανοχή.

Στις κατηγορίες της ΝΔ σε βάρος της κυβέρνησης περί παροχολογίας απάντησε πως "δεν μιλάμε για μια πρακτική παροχών παλαιού τύπου, αλλά για αξιοποίηση πραγματικών νέων δυνατοτήτων που μας δίνονται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος". Πρόσθεσε πως η κυβέρνηση μπορεί να βάλει το δικό της αποτύπωμα, ο πήχης των απαιτήσεων είναι πολύ ψηλά και δεν υπάρχει πλέον το άλλοθι των μνημονίων.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Π. Σκουρλέτη, Γραμματέα της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ στον ρ/σ REAL FM 97,8 (Ν.Χατζηνικολάου):

• Καλή επιτυχία στον καινούργιο ρόλο και στο νέο έργο. Θα ξεκινήσω με ένα δυο προσωπικά ερωτήματα. Πρώτο ερώτημα: ήθελε ο Πάνος Σκουρλέτης, ήθελες Γραμματέα αυτή τη θέση; Ή προτιμούσες να μείνεις στην κυβέρνηση;

Να σας πω. Πάντοτε, όταν κανείς αφήνει μια δουλειά και μια θέση, με την οποία έχει προσπαθήσει να κάνει το καλύτερο, τα συναισθήματα είναι ανάμικτα. Και αυτό νομίζω ότι  ισχύει και στην παρούσα περίπτωση. Από εκεί και πέρα, βέβαια, θα το ξέρετε εσείς αυτό, μέσα από τα χρόνια της ενασχόλησής σας με το πολιτικό ρεπορτάζ, η δικιά μας στάση απέναντι σε τέτοιου είδους διλήμματα καθορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό και από κάποιες συλλογικές ανάγκες, καθώς και μια συνεννόηση που πρέπει να υπάρχει για το πώς ο καθένας θα υπηρετήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κοινή μας προσπάθεια. Άρα, λοιπόν, τώρα είμαι στη θέση που είμαι και θα προχωρήσουμε όλοι μαζί για το καλύτερο αποτέλεσμα.

• Πριν από λίγο σε μια τηλεφωνική συνέντευξή του εδώ στον Real Fm ο τομεάρχης Εθνικής Άμυνας της Ν.Δ. ο κ. Βασίλης Κικίλιας λέει, όταν θα έρθει ο κ. Σκουρλέτης,  ρώτησέ τον, ήθελε ο Πρωθυπουργός την εκλογή του ή την επέβαλε στον Αλέξη Τσίπρα το κόμμα; Αφήνοντας να εννοηθεί ότι ό Πρωθυπουργός μπορεί να προτιμούσε να εκλεγεί κάποιος του στενού του κύκλου, των λεγόμενων προεδρικών, και ότι ο Σκουρλέτης του επιβλήθηκε από άλλους.

Θα μπορούσε ο κ. Κικίλιας με κάποιο τρόπο να στείλει ένα sms στον Πρωθυπουργό και να του θέσει το ερώτημα. Εγώ γνωρίζω ότι κάναμε μια πολύ βαθιά πολιτική συζήτηση στην τελευταία ΚΕ, προσπαθώντας να αντιστοιχίσουμε τις δυνάμεις μας με τις προτεραιότητες της νέας συγκυρίας, έτσι όπως διαμορφώνεται με την ολοκλήρωση του προγράμματος που εφαρμοζόταν μέχρι τώρα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κρίθηκε ότι έπρεπε να ενισχύσουμε το κόμμα. Και νομίζω ότι η κατανόηση αυτής της ανάγκης είναι υγιής. Η ενίσχυση του κόμματος στη βάση μιας διακριτότητας, με το ειδικό του βάρος, όπου ούτε το κόμμα θα πρέπει να κρατικοποιείται αλλά ούτε και η κυβέρνηση να κομματικοποιείται. Και νομίζω ότι είμαι σαφής.

• Να υπάρχουν διακριτοί ρόλοι.

Ακριβώς.

• Ωστόσο, απάντηση στο κεντρικό ερώτημα του κ. Κικίλια δεν πήρα.

Αυτό το έδειξε η ψηφοφορία νομίζω. Και τα όσα βέβαια τιμητικά για μένα είπε ο Πρωθυπουργός.

• Επομένως, η απάντηση είναι ότι ήταν επιλογή του Πρωθυπουργού και πρόταση του Πρωθυπουργού.

Και να σας πω λίγο το παρασκήνιο. Η συζήτηση αυτή είχε ξεκινήσει με τον Πρωθυπουργό, ανάμεσα σε εκείνον και εμένα, από τα τέλη Ιουλίου.

 

• Μάλιστα, αυτό δίνει απάντηση. Τώρα θα ξεκινήσω την πολιτική συζήτηση, φεύγω από το προσωπικό κομμάτι αυτής της υπόθεσης ζητώντας ένα πρώτο σχόλιό σας για τον ανασχηματισμό. Πώς βλέπει ο Γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ έναν ανασχηματισμό στον οποίο η βασική μαγιά των νέων προσώπων που μπήκαν δεν είναι από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή, Ξενογιαννακοπούλου, πρώην Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ. Ζορμπά η νέα υπουργός Πολιτισμού, παλαιά ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Παπακώστα, μέχρι πρότινος βουλευτής της Ν.Δ. Και, βέβαια, υπάρχουν και άλλα πρόσωπα προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση αυτή, όπως ο Μπόλαρης κ.λπ. Τι γίνεται; Αλλάζει πορεία πλεύσης η κυβέρνηση; Κάνει στροφή προς τα δεξιά το κυβερνητικό τιμόνι;

Νομίζω πώς επιλέχθηκε να γίνουν κάποια συγκεκριμένα ανοίγματα τα οποία δείχνουν, όχι προφανώς έναν συνολικό αναπροσανατολισμό, αλλά ουσιαστικά επιβεβαιώνουν κάτι το οποίο συμβαίνει ούτως ή άλλως αθόρυβα στο επίπεδο της κοινωνίας. Ειλικρινά, εγώ δεν καταλαβαίνω αυτούς που λένε, «αυτός υπήρξε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και σε κυβερνητικές θέσεις, ενώ τώρα τον βάζετε στην κυβέρνηση». Για σκεφτείτε, από την εποχή που ήταν σε κρίσιμες πολιτικές θέσεις τα συγκεκριμένα πρόσωπα τι έχει αλλάξει από κάτω. Έχει προηγηθεί ο κόσμος. Η πραγματικότητα, λοιπόν, άλλαξε άρδην - η πολιτική πραγματικότητα - τα τελευταία χρόνια του μνημονίου. Θεωρώ, λοιπόν, ως έκφραση τελικά αυτών των αλλαγών και την απεύθυνση στα συγκεκριμένα πρόσωπα στο κυβερνητικό επίπεδο. Είναι κάτι ιδιαίτερο με την κα Παπακώστα…

• Αυτό προκαλεί διπλή απορία.

Θα σας πω. ..

• Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας. Τα σχόλια στο διαδίκτυο είναι πολύ περίεργα από τους νέους ανθρώπους, διότι η κα Παπακώστα είχε χρησιμοποιήσει πολύ σκληρές διατυπώσεις κατά της κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού το προηγούμενο διάστημα.

Νομίζω ότι, αν θυμάμαι καλά, πιο σκληρές ήταν οι διατυπώσεις της, όχι τόσο για την κυβέρνηση, όσο για διάφορα άλλα θέματα που σχετίζονται με το μεταναστευτικό κλπ., για τα οποία δεν γνωρίζω και τι σχόλια…

• Κατηγορούσε τον ΣΥΡΙΖΑ για λαϊκισμό.

Προσέξτε όμως. Στην πολιτική ζωή αυτή τη στιγμή, ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα είναι η επικείμενη συμφωνία με την FYROM, το Μακεδονικό ζήτημα. Θεωρώ τις μέχρι τώρα τοποθετήσεις της κας Παπακώστα κινούμενες σε απόλυτα θετική κατεύθυνση γύρω από αυτό το θέμα. Άρα, θα έλεγε κανείς, απομονώνοντας και μόνο αυτό το ζήτημα, μπορεί να δικαιολογηθεί η αξιοποίησή της σε αυτή τη θέση, γνωρίζοντας παράλληλα και τις αποστάσεις που έχει πάρει από το, μέχρι πρότινος, κόμμα της, τη Ν.Δ. για πολύ συγκεκριμένα θέματα. Η κα Παπακώστα δεν προσχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ, παραμένει με τον δικό της ανεξάρτητο λόγο. Είναι μια συνεργαζόμενη πολιτική προσωπικότητα που στη δεδομένη συγκυρία μπορούμε να εξηγήσουμε τους λόγους της συμμετοχής της.

• Επομένως, μου λέτε ότι και για κοινοβουλευτικούς λόγους μπορεί να προχώρησε αυτή η συμφωνία. Γιατί έχετε μπροστά σας μια κρίσιμη ψηφοφορία τους επόμενους μήνες για την κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών.

Ακριβώς.

• Έρχομαι τώρα κ. Σκουρλέτη, έρχομαι τώρα Γραμματέα, στο θέμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνησή του, εν όψει και των επικείμενων εκλογών.

• Θα πάμε σε ένα μικρό διάλειμμα. Έχω πάρα πολλά μηνύματα με ερωτήματα. Για παράδειγμα ένας φίλος μου γράφει, ο Μάκης από την Πάτρα, να πεις στον Γραμματέα «ευχαριστούμε για τον ΕΝΦΙΑ που θα κόβανε. Θα το λάβουμε υπ’ όψιν στις εκλογές»

• Το ερώτημα είναι με ποια πολιτική θα πάτε στις εκλογές και αν θα μπορέσετε, να το πω έτσι, να μαζέψετε τη διαφορά που σήμερα εμφανίζεται δημοσκοπικά με τη Ν.Δ. Γίνεται, μαζεύεται αυτή η διαφορά ή είναι τελειωμένο το παιχνίδι και,, όπως γράφουν σήμερα κάποιες εφημερίδες, κάνετε με τον ανασχηματισμό και τις αλλαγές στο κόμμα διαχείριση της επερχόμενης ήττας;

Ακόμα και αν δεχτούμε ότι οι δημοσκοπήσεις έχουν την ικανότητα, πέρα από το να αποτελούν την φωτογραφία της στιγμής, να αποτυπώνουν με έναν πιο βαθύ τρόπο το τι συμβαίνει σήμερα στην κοινωνία, θα σας έλεγα ότι και από  αυτές τις δημοσκοπήσεις προκύπτει ότι υπάρχει δυνατότητα ανατροπής της σημερινής εικόνας. Διότι το χαρακτηριστικό τους είναι εκείνο το μεγάλο κομμάτι των πολιτών οι οποίοι παρακολουθούν από κοντά την κυβέρνηση, θα σας έλεγα εγώ αποκρυπτογραφώντας την στάση τους - το οποίο το επιβεβαιώνω και από την επικοινωνία μου με τον κόσμο – ελπίζουν σε αυτή την κυβέρνηση, της δίνουν ακόμα ανοχή. Και θεωρώ ότι, καθώς τα πράγματα θα βελτιώνονται στην πορεία προς τις εκλογές, όχι μόνο θα κλείσει αυτή η δημοσκοπική ψαλίδα, αλλά θα ανατραπεί η σημερινή εικόνα. Με ποια πολιτική όμως; με ρωτήσατε. Διότι αυτό είναι που τελικά  που θα επηρεάσει την στάση του κόσμου. Θα σας έλεγα και με αφορμή…

• Θέλω να σας θυμίσω, επειδή μου είπατε και νωρίτερα πριν μπούμε για τη συνέντευξη ότι είμαι παλιός στο πολιτικό ρεπορτάζ, αλλά αυτό είναι ακόμα παλαιότερο, είναι  πριν μπω στη δημοσιογραφία…. Το 1981 ο Γ. Ράλλης, ο αείμνηστος, προσπαθώντας να αλλάξει το κλίμα που ήταν καταφανώς υπέρ του ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε μια πολιτική παροχών το τελευταίο διάστημα πριν από τις εκλογές. Πήγε, λοιπόν, τότε θυμάμαι στην Αιτωλοακαρνανία σε κάποια  χωριά και μοίραζε επιταγές της ΕΟΚ τότε στους αγρότες, με τελετές όπου ήταν οι κάμερες των κρατικών τηλεοράσεων κ.λπ κ.λπ. Όταν έφευγε από εκεί, μου έλεγαν οι παλιοί συνάδελφοι, την ώρα που έφευγε από το χωριό, τον συνόδευαν μούντζες. Αυτοί που είχαν πάρει τις επιταγές τον μούντζωναν ή τον σχολίαζαν αρνητικά. Μπορεί μια πολιτική παροχών να λύσει τα προβλήματα εικόνας που έχει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ στην κοινή γνώμη;

Στον συλλογισμό σας υπάρχει κάτι το οποίο δεν το υιοθετώ. Μια πρακτική παροχών παλαιού τύπου. Δεν μιλάμε γι αυτό αυτή τη στιγμή. Εδώ μιλάμε για την αξιοποίηση  των πραγματικών νέων δυνατοτήτων που μας δίνονται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Έχουμε πια ένα σταθερό έδαφος στην οικονομία, θετικές προοπτικές και εκτιμήσεις. Μπορούμε, λοιπόν, πλέον και με μεγαλύτερη δυνατότητα στη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής να βάλουμε το δικό μας αποτύπωμα.

Και όπως έλεγα, απευθυνόμενος στους συντρόφους μου στην ΚΠΕ δεν υπάρχει πια το άλλοθι της εφαρμογής του μνημονίου. Τελείωσε. Ο πήχης είναι πολύ ψηλά. Ο κόσμος έχει ποιοτικές απαιτήσεις. Δεν έχει απαιτήσεις για παροχές. Δεν θέλει να ξαναγυρίσουμε σε αυτά τα οποία μας οδήγησαν στην οικονομική και κοινωνική χρεωκοπία. Θέλει τομές. Και εδώ θα είναι πια το νέο πεδίο προγραμματικής αντιπαράθεσης και με τη Ν.Δ.

• Ωστόσο, έχετε μπροστά σας προειλημμένες αποφάσεις, ψηφισμένα μέτρα για το επόμενο διάστημα, όπως η μείωση των συντάξεων, η μείωση του αφορολόγητου.. Τι θα κάνετε μ’ αυτά είναι το ερώτημα. Και, δεύτερον, αν μπορείτε –το ρωτούν, σας είπα πριν,  ακροατής ρωτά τι θα κάνετε για τον ΕΝΦΙΑ, για παράδειγμα- αν μπορείτε να υλοποιήσετε, έστω και στη λήξη της τετραετίας, κάποιες από τις υποσχέσεις της προηγούμενης προεκλογικής περιόδου…

 

Προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του τελευταίου μνημονιακού προγράμματος ήταν να πείσουμε τους εταίρους μας και τις αγορές ότι δεν κινδυνεύουν οι δημοσιονομικοί στόχοι, για τους οποίους έχουμε δεσμευτεί κι ότι η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί. Αυτή η πραγματικότητα μας δίνει τη δυνατότητα πια, πράγματα τα οποία είμασταν αναγκασμένοι κατά τις προηγούμενες αξιολογήσεις να τα ενσωματώσουμε στις δεσμεύσεις μας, επειδή δεν είχαμε την απαιτούμενη αξιοπιστία, τώρα πια που δεν κινδυνεύει η επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων – και αναφέρομαι στα πρωτογενή πλεονάσματα - να μην εφαρμοστούν. Να μην  εφαρμοστούν μέτρα τα οποία οδηγούν σε μια υπεραπόδοση, καθώς ταυτόχρονα αυτό αποτελεί, όταν συνεχίζεται για πολύ, μία στρέβλωση. Διότι το υπερπλεόνασμα σημαίνει ότι κάτι αφαιρείται από κάπου. Μιλάμε για μια πολιτική η οποία θα είναι συμβατή με αυτούς τους στόχους και δεν θα προϋποθέτει την εφαρμογή εκείνων των μέτρων που τα θεωρούσαν αναγκαία στην προηγούμενη φάση οι εταίροι μας. Άρα και δυνατότητες για μείωση στον ΦΠΑ υπάρχουν και πολύ συγκεκριμένα θα σας έλεγα για μη εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις συντάξεις και το αφορολόγητο. Αλλά θα τα ακούσουμε όλα αυτά νομίζω αναλυτικά σε περίπου μιάμιση βδομάδα από τον πρωθυπουργό.

 

• Ο φίλος ο Σταύρος μου λέει, δεν ήταν μόνο το κόψιμο του ΕΝΦΙΑ η υπόσχεση, ήταν και για την 13η σύνταξη και για 750 κατώτατο μισθό… για… για.. για… Ρώτα τον στα αλήθεια να μας πει μια αλήθεια που είπαν…

Ο Σταύρος, ο φίλος ο Σταύρος έχει χάσει κάποια κεφάλαια. Και κυρίως έχει χάσει τις εκλογές του 2015 τον Σεπτέμβρη. Αγαπητέ Σταύρο αναφέρεσαι σε ζητήματα που αφορούσαν τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε ο συμβιβασμός του καλοκαιριού του 2015, υπήρχε ένα πρόγραμμα το οποίο τέθηκε προς έγκριση από τον ελληνικό λαό με τη δέσμευση οι επιπτώσεις του να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπιες και   παράλληλα να μπουν οι βάσεις για μια διαφορετική πορεία. Κι εδώ βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή.

 

• Θέλω να σας ρωτήσω σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι ζημίωσε πολιτικά την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ η τραγωδία στο Μάτι.. Κάποιοι προσπάθησαν μάλιστα να συνδέσουν και τη δική σας μετακίνηση στο κόμμα με την ιστορία αυτή, επειδή ήσασταν στο υπουργείο Εσωτερικών.. Προσωπικά σχολίασα χθες και το επαναλαμβάνω και σήμερα ότι όλοι γνωρίζαμε ότι οι αρμοδιότητες αυτές ήταν στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και στον αναπληρωτή υπουργό –δεν ήταν σε εσάς.. Ωστόσο, υπό την ευρεία έννοια της πολιτικής ευθύνης, θέλω να σας ρωτήσω πώς αισθανθήκατε με αυτά που συνέβησαν; Σε ποιο βαθμό αισθάνεστε ότι η κυβέρνηση ανέλαβε πράγματι, με κινήσεις ουσίας, όχι με λόγια, την ευθύνη για όσα συνέβησαν και κυρίως πώς θα αποτρέψουμε στο μέλλον ανάλογες τραγωδίες. Πρέπει να σας πω ότι η ανησυχία είναι πολύ μεγάλη στις περιοχές αυτές τώρα για το ενδεχόμενο να έχουν πλημμύρες τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες…

 

Νομίζω ότι με την τελευταία σας ερώτηση θέσατε πολλά και πολύ κρίσιμα ερωτήματα. Αφ’  ενός θα σας έλεγα ότι δεν ήταν λεκτική μόνο η αναφορά στις ευθύνες που ανέλαβε η κυβέρνηση δια στόματος του πρωθυπουργού σε εκείνο το υπουργικό συμβούλιο που είχε γίνει αμέσως μετά. Ήταν και έμπρακτη.  Έμπρακτη και σε σχέση με την όσο το δυνατόν πιο άμεση στήριξη των πληγέντων, αλλά αυτό, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορεί να ξεπεράσει ούτε το σοκ, ούτε τον ανθρώπινο πόνο. Δυστυχώς αυτοί που έφυγαν, έφυγαν και δεν ξαναγυρνάνε πίσω. Αλλά, έμπρακτη ήταν και η διάθεση να γίνουν μεγάλες αλλαγές και στον τομέα της δόμησης, περιορίζοντας την αυθαίρετη δόμηση, βάζοντας νέους κανόνες ή εφαρμόζοντας τους κανόνες που επί χρόνια τους ψηφίζουμε αλλά μένουν ανεφάρμοστοι, μένουν στα χαρτιά. Αυτό σημαίνει νέες υπηρεσίες ελέγχου. Ήταν πράγματα τα οποία είχαν δρομολογηθεί. Κανείς δεν γνωρίζει ότι με το νομοσχέδιο που είχε ψηφίσει ο Σταθάκης, ως υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ήδη είχαμε δρομολογήσει ότι την ευθύνη για την παράνομη δόμηση την παίρνουμε από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και τη βάζουμε στις περιφέρειες, σε ένα νέο θεσμό, στο Παρατηρητήριο Δόμησης. Αλλά ήταν υπό διαμόρφωση, δεν γίνονται όλα από τη μία μέρα στην άλλη. Επίσης, παρουσιάσαμε τις βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις στον τομέα της πολιτικής προστασίας.

Είμαστε σε μια εποχή που τα καιρικά φαινόμενα θα είναι διαφορετικά. Υπάρχει αυτή η ένταση των καιρικών φαινομένων. Σωστό το λέτε ότι δεν είναι μια μεμονωμένη εικόνα αυτή που αντιμετωπίσαμε στη Μάνδρα κ.λπ. Έχουμε γερασμένες υποδομές. Σε συνδυασμό με τις κλιματικές αλλαγές πρέπει να βρισκόμαστε συνέχεια σε επιφυλακή. Άρα, θέλει έναν επανασχεδιασμό της πολιτικής προστασίας, όπως έχει γίνει ήδη στα άλλα κράτη. Κι αυτές τις βάσεις βάζουμε…

 

• Γίνεται αυτή η ουσιαστική δουλειά;  Σας ρωτώ γιατί κατηγορείται η κυβέρνηση ότι αντιμετωπίζει τα ζητήματα με επικοινωνιακούς τρόπους και επικοινωνιακές μεθοδεύσεις. Για παράδειγμα, έχει γίνει τεράστιο θέμα το αν ο πρωθυπουργός ήταν ενήμερος όταν έγινε εκείνη η περιβόητη σύσκεψη με τα επιτελεία αργά το βράδυ της κρίσιμης ημέρας –ήσασταν παρών κι εσείς στη σύσκεψη αυτή- αν ήξερε ο πρωθυπουργός, αν ξέρατε όλοι σας ότι υπάρχουν νεκροί. Κι αυτό απεκρύβη κι έγινε εκεί ένα επικοινωνιακό σόου για να κερδηθούν προς στιγμήν οι εντυπώσεις.

 

Επιτρέψτε μου τον χαρακτηρισμό, βάλτε τον εντός εισαγωγικών, αλλά θα σας έλεγα ότι η κατάντια του πολιτικού συστήματος είναι ότι κάνει μια τέτοιου είδους συζήτηση που στέκεται στα ζητήματα της επικοινωνιακής διαχείρισης και δεν πηγαίνει σε αυτά που λέγαμε πριν. Αυτά τα οποία θέλει ο κόσμος αυτή τη στιγμή είναι να αισθανθεί ασφαλής…

 

• Γιατί έπρεπε να μπουν οι κάμερες εκείνο το βράδυ στη σύσκεψη αυτή;

 

Κακώς μπήκαν…

 

• Κακώς μπήκανε…

Κακώς μπήκαν και ειλικρινά εγώ δεν ξέρω πώς μπήκαν, αλλά αυτό είναι το δευτερεύον. Πιστεύετε δηλαδή  ότι θα άλλαζε κάτι εάν…

 

• Όχι, η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό ότι στήσανε κι ένα σόου επικοινωνιακό την ώρα που είχαμε ενενήντα τόσους νεκρούς.. 97 νεκρούς..

 

Καμία τέτοια πρόθεση δεν υπήρχε. Όλοι ήταν σοκαρισμένοι. Πληροφορίες αντιφατικές υπήρχαν. Προφανώς η πρόθεση ήταν να σωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι. Τι σημασία θα είχε εάν μία ώρα πριν ή εάν, όπως έγινε, μιάμιση ώρα μετά υπήρχε μια αναφορά για τους συμπολίτες μας οι οποίοι βρήκαν αυτόν τον τραγικό θάνατο; Για τα υπόλοιπα θα κουβεντιάσουμε; Θα κουβεντιάσουμε για τους κλειστούς δρόμους ή, όταν θα ξεχαστεί και θα πάνε να πέσουν τα πρώτα σπίτια, θα δούμε ένα κίνημα όλων αυτών των πολιτευτών του υπολοίπου Αττικής από τα δυο μεγάλα κόμματα που έχουν βάλει την υπογραφή τους σ’  αυτό το πολεοδομικό χάος να πέφτουν πάνω στις μπουλντόζες; Αυτές είναι σκηνές από το παρελθόν και από το πρόσφατο παρόν. Χρειάστηκε να περάσουν δυόμισι χρόνια για να γκρεμιστούν, ενώ υπήρχε τελεσίδικη απόφαση για την κατεδάφιση των, εδώ και 14 χρόνια, παράνομων καντινών στην παραλία του Σχοινιά. Το γνωρίζετε; Το λέω γιατί έγινε τώρα που ήμουν στο υπουργείο Εσωτερικών, σε συνεννόηση με τον κ. Φάμελο. Και είχαμε αφόρητες πιέσεις για κάποιες καντίνες. Για φανταστείτε εκεί λοιπόν που πρέπει να πάρουμε λίγο το οικόπεδο του άλλου για να ανοίξουμε πρόσβαση στη θάλασσα. Σ’ αυτά πάνω να υπάρξει ένα μέτωπο για μια κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία, για να είμαστε ασφαλείς σε αντίστοιχες τέτοιες καταστάσεις.

 

• Έχω εδώ μήνυμα από τον Δάνη.  Δάνης τακτικότατος ακροατής.. Δάνης Καλινόγλου από την Κυψέλη, ανήκει στον αναρχικό χώρο και μου γράφει. Ρώτησε τον πρώην σύντροφο, οι εκλογές του’ ‘ 15 μπορεί να είναι ανάχωμα προς το λαό που περιμένει την αριστερή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ  Είναι αριστερά αυτό που πολιτεύεται το κόμμα; Ούτε καν τα ΜΑΤ δεν κατήργησε. Λοιπόν για να ακούσουμε και λίγη κριτική από τα αριστερά προς τον ΣΥΡΙΖΑ

 

Κατ’  αρχήν εγώ, αλλά νομίζω και συνολικά αυτή είναι η συνείδηση του χώρου μας, ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι το πρόγραμμα που εφαρμόσαμε είναι το δικό μας πρόγραμμα. Ήταν μια εξαναγκασμένη πολιτική στο πλαίσιο των δεδομένων συσχετισμών και του συμβιβασμού που υπήρξε το καλοκαίρι του 2015. Και δεν είναι τυχαίο, θα είδατε ότι από την άλλη πλευρά επώνυμοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε, εντάξει, ήσασταν συνεπείς με τις δεσμεύσεις σας, τους δημοσιονομικούς στόχους, αλλά γιατί δεν υιοθετείτε και την πατρότητα του προγράμματος; Διότι αυτό θα οδηγούσε σε μια πλήρη προσχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ σε μια ξένη προς τις δικές του απόψεις πολιτική. Θα έλεγα ότι οφείλουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα των δικών μας προγραμματικών επεξεργασιών – δεν λέω, επαναλαμβάνω, να ξαναγυρίσοιυμε στις κακές πρακτικές του παρελθόντος, που δεν τις κάναμε εμείς άλλωστε, δεν ήμασταν κυβέρνηση, που οδήγησαν στην οικονομική και κοινωνική χρεοκοπία- να ξαναπιάσουμε το νήμα των δικών μας προγραμμάτων και να εμπνευστούμε από τις δικές μας αξίες. Η ζωή προχωράει μέσα από αντιφάσεις. Αυτό είναι η αλήθεια, αγαπητέ Δάνη. Καλές λοιπόν οι κριτικές, αλλά τα πράγματα είναι πιο σύνθετα στην πραγματικότητα.

 

• Ρωτάει εδώ φίλος που υπογράφει Σταύρακας, για ποιο λόγο η κυβέρνηση ποντάρει σε πρόσκαιρα μέτρα τύπου επιδοτήσεων στον κόσμο, σε επιδοματικού τύπου μέτρα και όχι σε μακροπρόθεσμου χαρακτήρα φορολογικές ελαφρύνσεις έτσι ώστε να ανακάμψει ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας στη χώρα μας…

 

Συμφωνώ με αυτή την παρατήρηση-κριτική και η λογική των πρόσκαιρων και αποσπασματικών μέτρων έρχεται να διορθώσει τις υπερβολές της δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτές που οδήγησαν στα υπερπλεονάσματα. Γι΄ αυτό όμως, όπως ήδη σας είπα πριν από λίγο, πρέπει να φτάσουμε σε μια πολιτική όπου ουσιαστικά δεν θα έχουμε υπερπλεονάσματα και μετά να ερχόμαστε διορθωτικά, να αποδώσουμε σε αυτούς από τους οποίους τα πήραμε κάποια χρήματα μέσω κάποιων βοηθημάτων. Ναι λοιπόν, τώρα χρειάζονται αυτές οι αλλαγές που δεν είναι πρόσκαιρες. Αναφερθήκαμε στη μη εφαρμογή, για παράδειγμα, των ψηφισθέντων μέτρων για τις συντάξεις. Και θα σας έλεγα, επιπλέον να δούμε και το θέμα μιας μείωσης, όσο μας το επιτρέπουν τα δεδομένα, και στον ΦΠΑ. Ένα οριζόντιο μέτρο το οποίο θα άλλαζε όλο το κλίμα στην οικονομία.

Αυτά όλα φαντάζομαι ότι το οικονομικό επιτελείο -  γιατί εγώ πλέον μιλάω εκ μέρους του κόμματος - της κυβέρνησης να τα δει.

 

• Ο φίλος ο Ντένης, επειδή μιλήσατε πριν για τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του ΄15, λέει ότι κι εκεί υπήρξαν υποσχέσεις, υπήρξε το παράλληλο πρόγραμμα, το οποίο ξεχάστηκε στην πορεία..

Δεν νομίζω. Θα σας πω εγώ μερικά πράγματα που ήταν στο παράλληλο πρόγραμμα και έγιναν πράξη.  Πρώτα απ’ όλα, για να ευλογήσω λίγο τα γένια μου, δεν ήταν δεδομένο ότι απέναντι στην ασφυκτική πίεση των δανειστών για να  ιδιωτικοποιήσουν τα δημόσια δίκτυα υψηλής τάσης ηλεκτρικής ενέργειας θα κερδίζαμε τη μάχη που δώσαμε. Ο ΑΔΜΗΕ παρέμεινε υπό δημόσιο έλεγχο. Το λέω γιατί το χειρίστηκα, γνωρίζω πως ήταν μια πολύ οριακή κατάσταση και την κερδίσαμε. Και μάλιστα, κάτι που ίσως να το έχω πει και σε εσάς,  μου έλεγαν ευρωπαίοι ομόλογοί μου υπουργοί Ενέργειας, ότι εσείς στην Ελλάδα χαράξατε έναν άλλο δρόμο ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, διατηρώντας το δημόσιο χαρακτήρα των δικτύων. Δεν υπάρχει, για παράδειγμα, αυτό στην Ιταλία. Στην Ελλάδα όμως διατηρήσαμε το δημόσιο χαρακτήρα των δικτύων.

 

• Τώρα βέβαια, επειδή μιλήσατε για δίκτυα και ηλεκτρική ενέργεια, δεν μπορώ να αφήσω ασχολίαστη αυτή την εικόνα του κράτους που είδαμε στην  Ύδρα αλλά και στο Λεκανοπέδιο Αττικής πριν από λίγες μέρες πάλι με τα μπλακ-άουτ, με τα διαρκή προβλήματα… Φαίνεται ότι χρειάζεται εκσυγχρονισμό…

 

Όταν από το ΄9, από το ΄8, από το ΄10 δεν έχουν πέσει τα αντίστοιχα ποσά για εκσυγχρονισμούς, για συντηρήσεις των βασικών υποδομών, αυτές οι εικόνες θα είναι όλο και πιο συχνές. Γι αυτό ελπίζουμε πια ότι έχουμε μπει σε μια νέα πραγματικότητα που θα μπορούμε πλέον να ανανεώσουμε υποδομές, να τις συντηρήσουμε όπως πρέπει. Διότι θα σας έλεγα εγώ και άλλα 15-20 παραδείγματα τα οποία μπορεί να μην έχουν υποπέσει στην αντίληψή σας, που θα δείτε τέτοιου είδους καταστάσεις. Ελπίζω λοιπόν η ομαλοποίηση στην οικονομία να αφήσει πίσω τέτοιου είδους φαινόμενα…

Και άλλα πράγματα για το παράλληλο πρόγραμμα θα μπορούσαμε να πούμε, όπως για παράδειγμα, αυτή η δημοκρατική τομή στην αυτοδιοίκηση δεν είναι θέμα μνημονίων ή όχι. Το κάναμε πράξη. Την ιστορία της πρωτοβάθμιας υγείας, των ΤΟΜΥ, μια μεταρρύθμιση πολύ μεγάλη. Έγινε σ’ αυτές τις συνθήκες. Όπως τα 2,5 εκατομμύρια των ανασφάλιστων, που είναι το 20% του πληθυσμού που είχαν πρόσβαση στα νοσοκομεία. Αυτό το έκανε ο Ομπάμα για πολύ λιγότερους και ήρθε και το διέλυσε ο Τραμπ τώρα, για να μιλάμε και με διεθνείς αναφορές. Άρα έγιναν πράγματα.

 

• Ένα μεγάλο θέμα, που τις τελευταίες μέρες μάλιστα συζητήθηκε πάρα πολύ έντονα, είναι ο τρόπος με τον οποίον λειτουργεί η Δικαιοσύνη. Με αφορμή και την αποφυλάκιση του Φλώρου της Energa, έγινε πολύ μεγάλη συζήτηση και για το νόμο Παρασκευόπουλου ο οποίος θεωρείται από πάρα πολλούς εξαιρετικά ελαστικός στα θέματα των αποφυλακίσεων, ότι οδηγεί δηλαδή σε λάθη,  αλλά και για τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί ένα ολόκληρο σύστημα, το οποίο κατά πώς φαίνεται παράγει χαρτιά για πάσα χρήση. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ο άνθρωπος που έβαλε την υπογραφή του για να δώσει 70% αναπηρία στον Φλώρο είναι ο ίδιος άνθρωπος που έδωσε 50% αναπηρία σε γυναίκα με κομμένο πόδι πριν από λίγο καιρό Η ερώτηση είναι τι κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στα θέματα αυτά, πώς τα διαχειρίζεται και επίσης αν πιστεύετε ότι με το νέο νόμο Παρασκευόπουλου όντως υπάρχει ένα ζήτημα να τον ξαναδείτε, να τον ξανασυζητήσετε…

 

Νομίζω ότι, προφανώς, κάθε αλλαγή νομοθετική πρέπει να δοκιμάζεται στην πράξη κι όπου χρειάζεται, να κάνεις τις επιμέρους βελτιώσεις. Το λέω με κάθε επιφύλαξη, επειδή δεν έχω μια προσωπική αντίληψη για το αν χρειάζονται κάποιες διορθώσεις στο συγκεκριμένο νόμο, ο οποίος εκκινούσε από την ανάγκη μιας πραγματικής κατάστασης, που ήταν το θέμα της αποσυμπίεσης στις φυλακές. Κάτι το οποίο το αναγνώριζαν όλοι.

Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτό που είπατε εσείς. Εκείνους τους μηχανισμούς, τις καταστάσεις, τις επιτροπές οι οποίες έχουν αυτονομηθεί, που αποτελούν πολλές φορές το βαθύ κράτος ή παρακράτος, που δεν αφήνουν να εφαρμοστούν οι νόμοι όπως θα έπρεπε και τους μεταλλάσσουν κατά το δοκούν. Εκεί πάνω είναι η μεγάλη τομή. Αυτή τη μάχη τη δώσαμε και τη δίνουμε από την πρώτη μέρα που βρεθήκαμε στην κυβέρνηση,  αλλά σας πληροφορώ ότι είναι ένας αγώνας διαρκής, είναι ένα πολυπλόκαμο τέρας το τέρας της γραφειοκρατίας. Είναι αυτονομημένες λογικές. Να, αυτό που λέγαμε πριν για τα αυθαίρετα. Δεν μπορεί να υπάρχουν υποθέσεις 15-20 ετών, να έχουν τελεσιδικήσει και όλο αυτό να μην εφαρμόζεται γιατί τελειώνουν τα λεφτά του προϋπολογισμού, να κάνεις προκήρυξη για να βρεις τον εργολάβο που θα το γκρεμίσει αλλά, κάποιος να προσβάλει την τελευταία στιγμή την προκήρυξη και να πηγαίνει ένα εξάμηνο μετά. Να έρχεται ένας άλλος υπουργός και μέχρι να ενημερωθεί να χάνεται αυτός ο φάκελος. Αυτή είναι μια μεγάλη παθογένεια της ελληνικής πραγματικότητας κι εκεί πρέπει να εστιάσουμε το μέτωπό μας.

 

• Ρωτάει ο φίλος ο  Γιάννης Βάλβης, ένας πολύ επιτυχημένος Έλληνας επιχειρηματίας του εξωτερικού, ψήφο στα 5 εκατομμύρια των Ελλήνων της διασποράς θα δώσουν ή είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Στις 29 χώρες της Ευρώπης μόνο 2 δεν το κάνουν… και η Ελλάδα είναι μία από τις δύο που δεν το κάνουν

 

Αυτό το ερώτημα, αγαπητέ κ. Βάλβη, το απάντησε αυτή η κυβέρνηση. Και ήμουν ο υπουργός ο οποίος για πρώτη φορά έφερε μια διάταξη. Έχω στείλει την πρότασή μου στους συναρμόδιους υπουργούς –γιατί πρέπει να υπογραφεί και από τον κ. Κοτζιά κι, αν δεν κάνω λάθος, και από την κα Γεροβασίλη. Τώρα βέβαια έγινε ο ανασχηματισμός, άρα από τους διαδόχους τους- για τη συγκρότηση μιας επιτροπής επιφανών, κοινής αναγνώρισης και αποδοχής, επιστημόνων που μαζί με υπηρεσιακούς του υπουργείου Εσωτερικών μέσα στο έτος θα φέρουν μια πρόταση. Δηλαδή για πρώτη φορά θα έχουμε μια τεκμηριωμένη, σύννομη, συνταγματική πρόταση γι αυτό το θέμα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού.

 

• Μακάρι να λυθεί γρήγορα.. Είναι όντως ένα θέμα για το οποίο ακούμε συνεχώς από τους Έλληνες που ζουν και διαπρέπουν πολλοί από αυτούς στο εξωτερικό, παράπονα..

• Τώρα έρχομαι σε ένα άλλο θέμα που φαίνεται ότι βλάπτει την εικόνα της κυβέρνησης, το θέμα της ασφάλειας. Πολλά ακούγονται από τους πολίτες για την ασφάλεια στις γειτονιές, ιδίως των μεγάλων πόλεων, αλλά υπάρχει επίσης κι ένα ζήτημα με τον Ρουβίκωνα και τις διαρκείς παρεμβάσεις του, για το οποίο δέχεται η κυβέρνηση την κριτική ότι είναι πολύ ελαστική.

Ο Ρουβίκωνας είναι όσο είναι και στο βαθμό που είναι, ένα μέρος αυτής της συνολικής εικόνας που λέγεται ασφάλεια των πολιτών. Άρα η εστίαση μόνο στην πρακτική του Ρουβίκωνα θεωρώ ότι είναι και αποπροσανατολιστική…

 

• Παράγει όμως και κάποιους συμβολισμούς.. Το να μπαίνει στο υπουργείο των Εξωτερικών…

 

Συμφωνώ. Καταδικαστέες απόλυτα είναι αυτές οι πρακτικές. Αλλά μπορεί να παράγει πολλούς συμβολισμούς κι αν θέλουμε μέσα από τη δημόσια αντιπαράθεση να τους  υπερδιαστασιολογούμε αυτούς τους συμβολισμούς. Κι εδώ φαίνεται η ένδεια, θα έλεγα, της πολιτικής παρουσίας της Ν.Δ. που ασχολείται με αυτό το σημαντικό, να μην το υποτιμήσω, θέμα, αλλά που χάνει το δάσος. Δηλαδή.. Ποιο είναι το δάσος; Το χτύπημα του μεγάλου οργανωμένου εγκλήματος που έγινε αυτά τα σχεδόν τρία χρόνια που ήταν ο Τόσκας στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Εξάρθρωση κυκλωμάτων ναρκωτικών, πορνείας. Αυτά είναι πραγματικότητα, με τα στοιχεία της αστυνομίας.

Ξέρετε τι θέλω να πω σ΄ αυτό το ζήτημα; Ότι λυπάμαι για την πολιτική της Ν.Δ. στα θέματα της ασφάλειας. Που αντιμετωπίζει την αστυνομία ως ένα ευνοϊκό πολιτικό πεδίο, γι’ αυτήν, αντιπαράθεσης. Αυτό υπονομεύει το έργο της αστυνομίας, της κόβει τα πόδια, μειώνει το φρόνημα των σωμάτων ασφαλείας και θα παρακαλέσω να μην αποτελεί σάκο του μποξ και να την βάλουμε στο πλάι, να κάνει τη δουλειά της και αν θέλετε να αντιπαρατεθούμε σε όλα τα υπόλοιπα, αλλά μην βάζουμε την αστυνομία και τα σώματα ασφαλείας σε αυτό το πεδίο της αντιπαράθεσης

 

• Η πιο δυνατή ερώτηση ήρθε τελευταία. Θα θέλαμε ώρες συζήτησης εδώ με τον γραμματέα για να θέσω όλα τα ερωτήματά σας.. Έλενα από την Ολλανδία θα κλείσω με τη δική σου ερώτηση. Ρωτά αν υπάρχει τελικά συγκεκριμένη πολιτική σε σχέση με το brain drain. Ποιες πρωτοβουλίες δηλαδή πρέπει να ληφθούν για να αρχίσουν να επιστρέφουν τα καλά ελληνικά μυαλά από το εξωτερικό πίσω στη χώρα..

 

Είναι πολυπαραμετρική η απάντηση. Διότι αν δεν δούμε…

 

• Είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας αυτή τη στιγμή, η απώλεια.. Τα καλά βιογραφικά φεύγουν έξω, όσοι μπορεί να βρουν δουλειά φεύγουν έξω…

Σωστό και θα σας έλεγα ότι συνδέεται με το μείζον πρόβλημα που είναι η ανάπτυξη στη χώρα μας. Διότι χωρίς ανάπτυξη, χωρίς νέες θέσεις εργασίας, δεν θα γυρίσουν και τα καλά βιογραφικά. Αλλά, για να μην το λέμε γενικά και αόριστα θα σας πω τη δικιά μου εμπειρία των τελευταίων μηνών από τον χώρο της αυτοδιοίκησης.  Εμείς στο υπουργείο Εσωτερικών δρομολογήσαμε ένα πρόγραμμα -μπορεί να το έχετε ακούσει- το «Φιλόδημος», που κατευθύνεται στη χρηματοδότηση βασικών μικρών υποδομών στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης. Βρήκαμε τα λεφτά, 2,4 δις. για τα 5 χρόνια, έχουμε ήδη δρομολογήσει γύρω στα 800 εκατ. για το ΄18. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό μετά το ΄10. Τι γίνεται τώρα; Πότε θα υλοποιηθούν αυτά; Για να υλοποιηθούν θέλουν μελέτες, θέλουν επιστήμονες για να συντάξουν τις μελέτες. Και, προσέξτε, την ίδια ώρα οι μνημονιακοί περιορισμοί δεν μας άφηναν να πάρουμε όχι πολλούς, έναν-δύο μηχανικούς σε κάθε δήμο. Αυτά είναι τα μυαλά, αυτές είναι οι νέες θέσεις εργασίας για να τις αξιοποιήσουμε.

Κι είναι λάθος να λέμε ότι ο δημόσιος ή ο ευρύτερος δημόσιος τομέας στη νέα φάση δεν μπορεί να παίξει έναν προωθητικό ρόλο στην ανάπτυξη. Αρκεί οι όποιες προσλήψεις να είναι στοχευμένες και να εξυπηρετούν τη συνολική υπόθεση της οικονομίας και όχι μόνο κάποιες πελατειακές σχέσεις.