Αναλυτικά η τοποθέτηση της Π. Πέρκα:
«Περνάμε στη δεύτερη επίκαιρη ερώτηση μου, σήμερα 15.2.2021, σε συνέχεια με τις πληγές της περιοχής, που παραμένουν ανοικτές και δεν πάει άλλο. Εδώ μιλάμε για τη μετεγκατάσταση της Τοπικής Κοινότητας Βαλτόνερων του Δήμου Αμυνταίου. Ενώ λοιπόν έχουν εγκριθεί αρκετές μετεγκαταστάσεις, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε τους Ανάργυρους. Τα Βαλτόνερα, παραμένουν και περιμένουν τις δικές σας πρωτοβουλίες. Γρήγορα και άμεσα. Είναι χωριά που έδωσαν φως σε όλη την Ελλάδα και σβήνουν αυτά..
Από το 2008 υπάρχουν εκθέσεις επικίνδυνων οικοδομών με συστάσεις για να εγκαταλείψουν το χωριό και να κατεδαφιστούν αυτές οι οικοδομές. Μετά τη μεγάλη κατολίσθηση στο ορυχείο της ΔΕΗ στο Αμύνταιο, τον Ιούνιο 2017, η κατάσταση επιδεινώθηκε, τα ρήγματα μεγάλωσαν και έχουν χωρίσει στη μέση το χωριό. Επάνω από το χωριό έχει ένα τεράστιο ρήγμα. Στο κέντρο του χωριού άλλο ρήγμα και άλλα δυο τρία ρήγματα, κάτω από το χωριό προς το ορυχείο. Πολλά από τα σπίτια των 200 κατοίκων του χωριού είναι ακατάλληλα για κατοίκηση. Τον Ιανουάριο του 2021 προκλήθηκαν νέες κατολισθήσεις, μια αποθήκη έπεσε, πάλι καλά που δεν θρηνήσαμε θύματα.
Οι κάτοικοι θεωρούν τη ΔΕΗ υπεύθυνη για τη δημιουργία των καθιζήσεων και των ρηγματώσεων, με την εξόρυξη του λιγνίτη. Η ΔΕΗ δεν δέχεται ότι έχει ευθύνη και ισχυρίζεται ότι φταίνε οι γεωτρήσεις. Η κατάσταση αυτή οδήγησε στο να προσφεύγουν οι κάτοικοι εναντίον της ΔΕΗ.
Έχουμε όμως και τους ειδικούς. Ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας Ε. Λέκκας, πρότεινε την άμεση εκκένωση σπιτιών που βρίσκονται πάνω στο κόκκινο ρήγμα (μία ζώνη πλάτους 70-80m σε κεντρικό τμήμα), δηλαδή το ένα τρίτο τουλάχιστον του χωριού για λόγους ασφαλείας. Επισήμανε επίσης την πιθανότητα ταχείας εξέλιξης του φαινομένου των εδαφικών διαρρήξεων, είτε μετά από μία έντονη βροχόπτωση είτε μετά από αλλαγή στη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω σας ρωτώ:
Η κυβέρνηση σχεδιάζει τη μετεγκατάσταση του συνόλου της τοπικής κοινότητας Βαλτόνερων ή μόνο των κατοικιών που βρίσκονται στην κόκκινη ζώνη; Δεν έχετε λάβει μέτρα ούτε για τις κατοικίες της κόκκινης ζώνης. Θέλω να θέσω το εξής: σε προτεραιότητα να φύγει η κόκκινη ζώνη, αλλά ωστόσο πρέπει κάποια στιγμή να μετεγκατασταθεί όλο το χωριό για λόγους κοινωνικής συνοχής. Δεν μπορούμε να σπάμε χωριά στη μέση. Θέλουμε βεβαίως και το χρονοδιάγραμμα ενεργειών και τον ορίζοντα ολοκλήρωσης.
Και βεβαίως αν η μετεγκατάσταση της τοπικής κοινότητας Βαλτόνερων θα υλοποιηθεί στο πρότυπο των Αναργύρων, όπως έκανε η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και αν στο πλαίσιο της μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών Θα ενταχθούν οι μετεγκαταστάσεις οικισμών λόγω της λιγνιτικής δραστηριότητας στην χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους».
Ο Υπουργός ξεκίνησε την πρωτολογία του επικαλούμενος αποσπάσματα της απάντησης της ΔΕΗ στην υπ’ 2082/25.11.2020 ερώτηση της κ. Πέρκα. Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε σχετικές μελέτες, που ανέφερε και η κ. Πέρκα στην ερώτησή της από το Νοέμβριο του 2020. Ο Υπουργός ανέφερε ότι συμπέρασμα των μελετών είναι ότι οι εδαφικές διαρρήξεις στα Βαλτόνερα Αμυνταίου δημιουργήθηκαν λόγω υπεράντλησης του υδροφόρου ορίζοντα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες σε συνδυασμό με πλευρικές πιέσεις. Πρόσθεσε ότι το ΥΠΕΝ πρέπει να παρακολουθεί την εξέλιξη του φαινομένου και ότι το ΥΠΕΝ ζήτησε από τη ΔΕΗ να κηρύξει αναγκαστική απαλλοτρίωση περιμετρικής ζώνης 250 μ. γύρω από τις εκσκαφές του ορυχείου για λόγους ασφάλειας, στην οποία περιλαμβάνονται και τα βαλτόνερα. Η ΔΕΗ άσκησε ενδικοφανή προσφυγή, η οποία όμως απορρίφθηκε από το ΥΠΕΝ. Επίσης στις 21.1.2021 η ΕΑΓΜΕ πραγματοποίησε συνάντηση εργασίας με τη ΔΕΗ για την έρευνα πιθανής εξέλιξης των φαινομένων.
Δευτερολογία Π. Πέρκα
«Κ. Υπουργέ δεν με έχει ικανοποιήσει ούτε η σημερινή σας απάντηση, αλλά ούτε και η γραπτή απάντηση που δώσατε στην υπ’ αριθ. (υπ’ αριθμ. 2082/25.11.2020 ερώτησή μου για το ίδιο θέμα. Απλά μας επισυνάψατε δυο έγγραφα, ένα της ΔΕΗ και ένα του Σώματος Επιθεώρησης Βορείου Ελλάδος. Φαίνεται σαν να κρύβεστε πίσω από αυτά. Κ. Υπουργέ το θέμα εδώ δεν σηκώνει ούτε απραξία ούτε αδράνεια. Θα βρεθείτε υπόλογοι των πράξεων και παραλείψεών σας. Είπαμε ότι έγινε ατύχημα στην περιοχή. Το ότι δεν έχουμε θύμα είναι θέμα τύχης.
Καλά, η απάντηση του κ. Στάσση, της ΔΕΗ, που επικαλείστε, είναι απαράδεκτη. Με ξύλινο λόγο, τεχνοκρατική αντίληψη, που στο επίκεντρο έχει το κέρδος της εταιρίας και όχι την εταιρική ευθύνη της εταιρίας έναντι των χωριών της Δυτικής Μακεδονίας και των κατοίκων της. Η πολιτική δεν μπορεί να σχεδιάζεται με μοναδικό κριτήριο την ανάλυση κόστους οφέλους αλλά επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψη της και άλλα κριτήρια (κοινωνικά, εργασιακά, οικονομικά, περιβαλλοντικά, κλπ). Μιλάμε για δημόσιες πολιτικές εν’ πάση περιπτώσει και όχι για πρακτικές μιας ιδιωτικής εταιρίας, όπως εμφανίζεται τελευταία η ΔΕΗ.
Όσο για την αλληλογραφία του Σώματος Επιθεώρησης Βορείου Ελλάδος, που αναφέρετε και εσείς, σχετικά με την αναγκαστική απαλλοτρίωση 250μ. βεβαίως, αυτή είναι απόσταση ασφαλείας. Αυτό είναι το αυτονόητο... αν και είδαμε ότι στην Αχλάδα δεν τηρείται.
Εδώ συζητάμε όμως ότι έγινε ατύχημα. Κατέρρευσε κτίριο, υπάρχει φαινόμενο σε εξέλιξη. Οι μελέτες που υπάρχουν, έχω διαβάσει όλες τις σχετικές μελέτες, περιγράφουν πως εξελίσσεται το φαινόμενο. Είναι επικίνδυνα τα πράγματα δηλαδή. Και δεν είναι μόνο ο κ. Λέκκας και το εργαστήριο Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών υπάρχουν πολλές ακόμα επιστημονικές εκθέσεις, όπως του ΑΠΘ, του ΙΓΜΕ, του Σούλιου -Τσάπανου κλπ..
Να υπενθυμίσω ότι και η κ. Μπακογιάννη, είχε κάνει σχετική ερώτηση, το 2018 και επισήμανε ότι «σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, οι κατολισθήσεις μπορούν να επαναληφθούν ανά πάσα στιγμή στη Φλώρινα, γεγονός που καθιστά επείγουσα την εκκένωση της περιοχή των βαλτόνερων», έλεγε για άμεσα μέτρα και ρώταγε τότε γιατί αγνοείται η επιστημονική άποψη του Καθηγητή Ε. Λέκκα.
Η κυβέρνηση των αρίστων, θα το πω λίγο ειρωνικά αλλά για ακόμα μια φορά επιβεβαιώνεται, δεν λαμβάνει υπόψη τους ειδικούς και το δημόσιο συμφέρον. Φοβάμαι ότι θα αφήσετε πίσω σας κυριολεκτικά συντρίμμια. Η πολιτική αδράνεια στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να καταστεί τραγική.. Δηλαδή πρέπει να θρηνήσουμε θύματα για να έρθει η πολιτεία εκ των υστερών να μεριμνήσει; Ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις εισηγήσεις των ειδικών σε όλους τους τομείς πολιτικής.
Υπενθυμίζω ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με το βάρος των δημοσιονομικών δεσμεύσεων και των θεσμών, προέβη στη διενέργεια κατεπείγουσας εξέτασης κατολισθητικών φαινομένων και των επιπτώσεών τους με το ΙΓΜΕ, καθώς και την εκτίμηση της επικινδυνότητας για τις επηρεαζόμενες κατασκευές στις περιοχές των Τοπικών Κοινοτήτων Αναργύρων, Βαλτόνερων, Πεδινού, Ροδώνα και Φανού του Δήμου Αμυνταίου. Ταυτόχρονα τα πέντε αυτά χωριά τέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
Εν πάση περιπτώσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ολοκλήρωσε τη διαδικασία μετεγκατάστασης των Αναργύρων, στα Βαλτόνερα είχαμε προχωρήσει κάποιες ενέργειες. Είναι σε εσάς πλέον η ευθύνη να συνεχίσετε τις διαδικασίες μετεγκατάστασης. Είστε Κυβέρνηση από τον Ιούλιο του 2019 και πραγματικά θα ήθελα να ξέρω, οι κάτοικοι της περιοχής θέλουν να ξέρουν και πρέπει να ξέρουν.. τι θα κάνετε με τα Βαλτόνερα, συγκεκριμένες ενέργειες με χρονοδιάγραμμα και πηγή χρηματοδότησης. Αυτό που βιώνουν οι κάτοικοι είναι πραγματικά απίστευτο.. Ταυτόχρονα να σας πω ότι δεν μπορούν να μπουν καν στο εξοικονομώ, που έχει γίνει τόση συζήτηση, γιατί σε αυτή τη περίπτωση λόγω των ρηγμάτων της περιοχής κόβονται από το πρόγραμμα και δεν επιδοτούνται.
Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι για λόγους ευρύτερου δημοσίου συμφέροντος και προστασίας της υγείας, της οικονομικής δραστηριότητας και της ζωής των κατοίκων πρέπει να προχωρήσει άμεσα η μετεγκατάσταση της Κοινότητας Βαλτόνερων, στο πρότυπο των Αναργύρων.
Κ. Υπουργέ, μετά από αυτή την συζήτηση των επίκαιρων ερωτήσεων, ότι συμβεί από εδώ και πέρα, και τεθεί σε κίνδυνο η ζωή συνανθρώπων μας, δεν μπορεί κανένας να επικαλεστεί άγνοια. Υπάρχει ευθύνη πολιτική και προσωπική»
Ο Υπουργός στη δευτερολογία του πιάστηκε ξανά (όπως και στην επίκαιρη ερώτηση της Αχλάδας) ή ανενημέρωτος ή σκόπιμα επιχείρησε να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να δημιουργήσει εντυπώσεις. Υποστηρίζοντας ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί η μετεγκατάσταση των Αναργύρων από τη Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και πως κανένας δεν έχει μετεγκατασταθεί.
Προς αποκατάσταση της αλήθειας και σε περίπτωση που δεν είναι σε γνώση του Υπουργού, τον ενημερώνουμε ότι κατ’ εφαρμογή του άρθρου 28 του ν. 3937/2011 για την μετεγκατάσταση του οικισμού Αναργύρων Νομού Φλώρινας, με ΚΥΑ των Υπουργών Σταθάκη – Χαρίτση τον Απρίλιο του 2019 κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού Αναργύρων του Δήμου Αμυνταίου για λόγους διακινδύνευσης των ιδιοκτησιών, της ζωής και της υγείας των κατοίκων του οικισμού που προκλήθηκαν από τα κατολισθιτικά φαινόμενα της 10ης Ιουνίου 2017 στο ορυχεία Αμυνταίου (Δ΄190/19.4.2019). Η απαλλοτρίωση διεξάγεται λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατά παρέκκλιση των διατάξεων και γίνεται υπέρ και με δαπάνες του δημοσίου. Φορέας υλοποίησης ορίζεται η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Επίσης, η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε μεταφέρει ήδη στην Περιφέρεια το ποσό των 42 περίπου εκ. ευρώ, ώστε να είναι έτοιμα μόλις εκδικαστεί η οριστική τιμή μονάδος, που αναμένεται στις 9.4.2021. Επίσης ενημερώνουμε ότι 55 κάτοικοι των Αναργύρων έχουν ήδη φύγει, τους πληρώνουν τα ενοίκια σε σπίτια που νοικιάζουν στην Πτολεμαΐδα και 30 επέλεξαν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Με αυτόν τον τρόπο, και με δεδομένο ότι αυτές οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ολοκλήρωσε όλες οι απαιτούμενες προεργασίες, μελέτες, κλπ και πέτυχε την επιτάχυνση των διαδικασιών, και πρακτικά την μετεγκατάσταση των κατοίκων, με πληρωμένο ενοίκιο μέχρι να ολοκληρωθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και να μετεγκατασταθεί συνολικά το χωριό, σε μέρος που έχει ήδη εντοπιστεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Στη συνέχεια ανέφερε ότι «ακούω αυτά που λέτε.. υπάρχει φαινόμενο που εξελίσσεται, και υπάρχουν Έλληνες πολίτες, που κατοικούν εκεί, οι οποίοι πολύ σωστά είπατε, ότι υποστήριξαν, βοήθησαν για να φωτιστεί η Ελλάδα. Και με μεγάλη χαρά θα είμαστε στη διάθεσή σας, να κάτσουμε συζητήσουμε, να δούμε τι δράσεις, τι παρεμβάσεις θα πρέπει να λάβουμε, και φυσικά τους τρόπους χρηματοδότησης, (ταμείο ανάκαμψης ανθεκτικότητας, ταμείο δίκαιης μετάβασης, νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027). Θα στηρίξουμε την περιοχή. Ολοκλήρωσε τη δευτερολογία του για το νέο παραγωγικό μοντέλο της Π.Δ.Μ. βάσει της απολιγνιτοποίησης.
Εν κατακλείδι, με αυτή τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης προέκυψε ότι η κ. Πέρκα ανέδειξε το θέμα της μετεγκατάστασης της Τ.Κ. των Βαλτόνερων και την αναγκαιότητα άμεσης μετεγκατάστασης κατά προτεραιότητα της κόκκινης ζώνης και στη συνέχεια του συνόλου της Τοπικής Κοινότητας. Η κ. Πέρκα, σε συνέχεια της απάντησης του Υπουργού θα προτείνει, άμεσα, νέα συνάντηση με τον κ. Σκρέκα προκειμένου να συζητηθούν οι απαιτούμενες δράσεις και παρεμβάσεις, με γνώμονα την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος για τη μετεγκατάσταση των Βαλτόνερων του Αμυνταίου.
