Στην συζήτηση για την επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε η βουλεύτρια Φλώρινας του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ, Π. Πέρκα, σχετικά με τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις της περιοχής Αχλάδας της Π.Ε. Φλώρινας, η ίδια ανέφερε:
«Κ. Υπουργέ ωραία τα είπατε για την κλιματική αλλαγή και την απολιγνιτοποίηση αλλά η πράσινη συμφωνία λέει ότι δεν πρέπει να μείνει κανένας πίσω. Σήμερα κατέθεσα δυο επίκαιρες, ξεκινάμε με την Αχλάδα, ένα χωριό της ΠΕ Φλώρινας, όπου συμβαίνει το εξής:
Παρόλο που σε άλλες περιοχές που γειτνιάζουν με ορυχεία και με εδάφη που διαθέτουν λιγνιτοφόρα κοιτάσματα, φαίνεται ότι έχουν παρθεί αποφάσεις για αναγκαστικές απαλλοτριώσεις – μετεγκαταστάσεις οικισμών στην περιοχή της Αχλάδας αν και διακυβεύεται η ιδιοκτησία, η ζωή και η υγεία των πολιτών, οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις δεν έχουν ακόμα συντελεστεί και οι κάτοικοι δεν έχουν ακόμα αποζημιωθεί. Ενώ υπομένουν τον λιγνίτη έξω από το σπίτι τους, αυτή τη στιγμή που μιλάμε εξορύσσεται λιγνίτης, δεν τηρούνται καν οι αποστάσεις ασφάλειας, ούτε καν 150μ., στερούμενοι επιπλέον πολλοί από αυτούς τις αγροτικές τους εκτάσεις, και κανένας δικαιούχος δεν έχει αποζημιωθεί. Περαιτέρω, είναι δέσμιοι στο να κατοικούν σε ένα περιβάλλον επιβλαβές.
Θα αναφερθώ στην τελευταία απόφαση του ΥΠΕΝ (τον Ιούνιο του 2020), όπου εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για την εκμετάλλευση του λιγνιτωρυχείου Αχλάδας σε περιοχή των Τ.Κ Αχλάδας και Μελίτης, από την εταιρεία «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας Α.Ε.» Η απόφαση τροποποιεί τους περιβαλλοντικούς όρους που είχαν εγκριθεί με αντίστοιχη απόφαση το 2014. Αναφέρεται σε αυτή την απόφαση ότι, προϋπόθεση των άνω εγκρίσεων ήταν η αναγκαστική απαλλοτρίωση και η μετεγκατάσταση των οικισμών, για αυτό τον λόγο κηρύχθηκαν αναγκαστικές απαλλοτριώσεις.
Η αναγκαστική απαλλοτρίωση κηρύχθηκε δαπάναις των Λιγνιτωρυχείων Αχλάδας ΑΕ, επ’ ωφελεία του Ελληνικού Δημοσίου. Στην Αχλάδα έχουμε την ιδιαιτερότητα να είναι μεν δημόσιο το ορυχείο, αλλά έχει παραχωρηθεί για εκμετάλλευση σε ιδιωτική εταίρα. Και βεβαίως, μέχρι σήμερα ενώ υπάρχει η εκμετάλλευση της εξόρυξης του λιγνίτη σε ιδιοκτησίες κατοίκων, δεν έχουν πληρωθεί οι δικαστικώς καθορισθείσες αποζημιώσεις.
Ήδη από το 2011, σε έκθεση του ΤΕΕ / Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας αναφέρεται στην αναγκαιότητα κατεπείγουσας διαδικασίας μετεγκατάστασης. Οι τρεις οικισμοί της κοινότητας Αχλάδας έχουν περικυκλωθεί από τα ορυχεία..
Σας ρωτώ λοιπόν, κ. Υπουργέ: Γνωρίζετε ότι, ενώ έχουν εκδοθεί αποφάσεις καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδος αλλά και απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής μονάδος, οι δικαιούχοι δεν έχουν ακόμα αποζημιωθεί; Πώς θα εξασφαλίσει το ελληνικό δημόσιο την αποζημίωση των κατοίκων της Αχλάδας και των υπολοίπων δικαιούχων δυνάμει των κηρυχθεισών απαλλοτριώσεων; Θα αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο την αποζημίωση των κατοίκων; Γνωρίζετε ότι από τη μη συντέλεση των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων το ελληνικό δημόσιο στερείται των εμπραγμάτων δικαιωμάτων;
Επίσης, τι προτίθεται να κάνει το Υπουργείο μετά την αποζημίωση; Θα συνεχιστεί η λειτουργία των ορυχείων ή θα κλείσουν; Θα προχωρήσει σε αποκατάσταση των εδαφών; Θα προχωρήσει σε μετεγκατάσταση του χωριού;».
Ο κ. Υπουργός στην πρωτολογία του έδωσε τα εύσημα του στην κ. Πέρκα για την κρίσιμη, για το μέλλον το χωριού, επίκαιρη ερώτηση. Πιάστηκε όμως ή ανενημέρωτος για την υπόθεση της Αχλάδας της Π.Ε. της Φλώρινας ή επιχείρησε σκόπιμα να παραπληροφορήσει το ελληνικό κοινοβούλιο και τους πολίτες της χώρας, δημιουργώντας μια ψευδή εικόνα (fakenews) ότι οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προς όφελος του ελληνικού δημοσίου με δαπάνες της ιδιωτικής εταιρίας Λιγνιτορυχεία Α.Ε. στην Αχλάδα ξεκίνησαν το 2016 επί Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνέχεια, στο πλαίσιο αποπροσανατολισμού της συζήτησης και αποφυγής της απάντησης, αναφέρθηκε στην ΚΥΑ επίταξης εκτάσεων, με δαπάνες της ιδιωτικής εταιρίας που εκδόθηκε, τον Ιούλιο του 2019, με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων. Πολύ εύστοχα, η κ. Πέρκα το εντόπισε και ξεκίνησε τη δευτερολογία της με αυτή την επισήμανση.
“Κ. Υπουργέ σας συγχαίρω γιατί είστε ενημερωμένος, αλλά σας βρίσκω ενημερωμένο, κατά το ήμισυ, διότι οι απαλλοτριώσεις δεν ξεκίνησαν το 2016, έχουν ξεκινήσει από το 2009, 2011, 2013 για αγροτικές εκτάσεις, και παραμένουν απλήρωτες. Επίσης, δεν μου απαντήσατε, τι θα κάνετε εσείς, αυτή ήταν η ερώτηση μου. Το αν έχουν γίνει αβλεψίες ή καθυστερήσεις από την προηγούμενη κυβέρνηση δεν σας απαλλάσσει από το καθήκον, και όλους μας, αυτούς τους ανθρώπους να τους αποζημιώσουμε. Σήμερα πρέπει να δεσμευτείτε για αυτό. Έχουν γίνει ερωτήσεις, και από τον συνάδελφο μου, Βουλευτή Φλώρινας, τον κ. Αντωνιάδη, στην προηγούμενη θητεία, για τμηματική ή συνολική μετεγκατάσταση της Αχλάδας. Μιλάμε για χωριό περίκλειστο από τα ορυχεία, τα οποία διαρκώς επεκτείνονται και προσεγγίζουν το χωριό. Εγώ σας καλώ να έρθετε να το δείτε. Πως ζουν οι άνθρωποι εκεί. Δώσανε τόσα χρόνια στήριξη στην μονοκαλλιέργεια λιγνίτη και σήμερα δεν μπορούν να πάρουν τα λεφτά τους από τις αποζημιώσεις. Αυτό πρέπει να το λύσουμε κ. Υπουργέ, αυτό είναι το μείζον.
Στην απόφαση του Ιουνίου του 2020, που εκδόθηκε από την Κυβέρνηση της ΝΔ αναφέρεται ρητά «Επειδή η εκσκαφή πρόκειται να επεκταθεί και στους οικισμούς Αχλάδας, Άνω Αχλάδας (Άνω Μαχαλάς) και Κάτω Αχλάδας (Γιουρούκι),να αρχίσουν άμεσα και να ολοκληρωθούν όλες οι απαραίτητες ενέργειες που προβλέπονται από τις κείμενες νομοθετικές διατάξεις, ως προςτην απαλλοτρίωση και μετεγκατάστασή τους. Επομένως κάτι πρέπει να γίνει με τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Το αναφέρει και η δικιά σας απόφαση.
Με ποια εχέγγυα όμως , όταν δεν έχει αποζημιωθεί μέχρι σήμερα κανένας κάτοικος; Είναι βιώσιμο το πλάνο πλήρωσης των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων με δαπάνες της ιδιωτικής εταιρίας; και ποια η ευθύνη εν τέλει του Ελληνικού Δημοσίου όταν δεν τηρούνται οι αποφάσεις που αυτό εκδίδει ή δεν τηρούνται οι δικαστικές αποφάσεις;
Αναφορικά με την εταιρία. Προφανώς, αντιλαμβανόμαστε ότι, αφενός η πανδημία COVID19 και οι οικονομικές επιπτώσεις αυτής και αφετέρου, η εξαγγελία της εμπροσθοβαρούςαπολιγνιτοποίησης και κυρίως το ασαφές πλαίσιο και περιβάλλον που αυτή περιγράφει, μπορεί να προκαλούν σοβαρά προβλήματα και στην πλευρά της ιδιωτικής εταιρίας, τα οποία και αυτά θα πρέπει να τα λύσετε.
Όμως τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να δοθούν οι αποζημιώσεις στους δικαιούχους. Τι θα γίνει εάν κλείσει το ορυχείο και ο ιδιώτης επικαλεστεί αδυναμία πληρωμής; Αυτά είναι τα κρίσιμα ερωτήματα. Ή ακόμα και εάν παραμείνει ανοικτό το ορυχείο; Εν τέλη δεν μπορεί να πληρώνουν οι πολίτες τις καθυστερήσεις αλλά και τις κακές συμβάσεις που κατά καιρούς έχουν υπογράψει οι κυβερνήσεις της χώρας. Άλλωστε το θέμα αυτό έπρεπε να έχει λυθεί εδώ και μια δεκαετία… Επομένως μείζον θέμα είναι να αποζημιωθούν οι κάτοικοι και πρέπει να λυθεί άμεσα γιατί ο χρόνος κυλάει.
Ένα άλλο θέμα, Φλέγον για το χωριό. Θέλουν να ξέρουν οι κάτοικοι. Είναι η αποσαφήνιση του μέλλοντος των ορυχείων, γιατί ακούγονται διάφορες προτάσεις. Στην περίπτωση που συνεχιστεί η λειτουργία των ορυχείων, για εξοηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη (πρόταση της Ακαδημίας Αθηνών, του ΓΕΩΤΕΕ κλπ) τότε είναι σαφές ότι η μετεγκατάσταση του οικισμού είναι μονόδρομος. Το χωριό κάθεται σε κοιτάσματα λιγνίτη. Σε κάθε περίπτωση το μέλλον του χωριού πρέπει να εξασφαλιστεί. Μια ευνομούμενή πολιτεία πρέπει να αποφύγει και να μην ωθήσει τους κατοίκους να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις τους με ενοχικά δικαιώματα κλπ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης δεν θα αφήσει ένα τέτοιο θέμα αδίκαστο. Μια προσβολή στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον. Ας μην ξεφύγει το θέμα του εθνικού ελέγχου. Η πολιτεία εκτός των άλλων έχει και την ευθύνη προστασίας των πολιτών από θεμιτές ή αθέμιτες πρακτικές του ιδιωτικού τομέα ή ακόμα και αδυναμίες.
Άλλωστε η ολοκλήρωση αυτής της εκκρεμότητας αφορά και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών, δηλαδή το δημόσιο θα χάσει εδάφη και ειδικά τώρα που έχουν ανοίξει όλα τα επίπεδα σχεδιασμού στην περιοχή, επικαιροποίηση Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Π.Δ.Μ., τα ΕΠΣ των Ζ.ΑΠ., τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης, στα οποία το ιδιοκτησιακό πρέπει να είναι λυμένο και να αποτυπώνεται στο σχεδιασμό. Όπως επίσης και για τις αποκαταστάσεις των εδαφών. Δεδομένων των πόρων του ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του Ταμείου Δίκαιης μετάβασης καθώς και αυτών της επόμενης προγραμματικής περιόδου της ΕΕ 2021-2027 θα πρέπει να προβλεφθούν πόροι και για αναγκαστικές απαλλοτριώσεις – μετεγκαταστάσεις χωριών. Θα ήθελα να ρωτήσω κλείνοντας, αν στα 300 εκ. ευρώ για την αποκατάσταση των εδαφών, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα περιλαμβάνονται και αυτά τα εδάφη; Αλλά οπωσδήποτε κ. Υπουργέ πρέπει να μας δώσετε μια απάντηση, να ακούσουν οι κάτοικοι του χωριού, που με αγωνία ακούν, τι θα γίνει με τις αποζημιώσεις των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων της Αχλάδας.
Ο κ. Υπουργός στη δευτερολογία του απλά ανέφερε το αυτονόητο ότι για να υπάρξουν οι αποζημιώσεις από τις απαλλοτριώσεις των οικισμών θα πρέπει πρώτα να καθοριστεί η οριστική τιμή μονάδος, που η δικάσιμος έχει οριστεί στο Μάιο του 2021, και βεβαίως υπόχρεος καταβολής της αποζημίωσης είναι η ιδιωτική εταιρία ΛΥΓΝΙΤΟΡΥΧΕΊΑ Α.Ε. Στην συνέχεια δεν απάντησε σε καμία, από τις καίριες ερωτήσεις της Π. Πέρκα και δεν προέβη σε καμία αναφορά για τις, πριν το 2016, απαλλοτριώσεις, που δεν έχουν πληρωθεί ακόμα. Αντιθέτως, προκειμένου να αποφύγει να απαντήσει, προέβη σε μια γενικόλογη τοποθέτηση για την απολιγνιτοποίηση και το σχέδιο της κυβέρνησης.
Εν κατακλείδι με τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης κατέστη σαφές ότι η κ. Πέρκα θα παρακολουθεί στενά την υπόθεση της συντέλεσης των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων στην Αχλάδα και πληρωμής των απαιτούμενων αποζημιώσεων στους κατοίκους καθώς και όλα τα επίκαιρα ζητήματα, που απασχολούν την τοπική κοινωνία, όπως το μέλλον των ορυχείων στην περιοχή.
