to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ούτε μάγοι, ούτε δώρα…

Τον παλιό καλό καιρό υπήρχαν μάγοι και από μηχανής θεοί. Για τα παιδιά, ο μάγος ήτανε ο Άγιος Βασίλης-μπαμπάς ή το θεϊκό εκείνο πλάσμα που λεγόταν γιαγιά, μητέρα, νονά. Για τους πιο μεγάλους, τον ρόλο του μάγου τον έπαιζαν ο θείος και η θεία στην Αμερική, που, δεν μπορεί, θα έρχονταν σίγουρα μια μέρα για να τους κάνουνε δώρο μια καινούργια αρχή. Άλλοι πάλι έβλεπαν τους μάγους στους συγγενείς που ταξίδευαν και δεν ξεχνούσαν ποτέ να στείλουν το κάτι τι. Όμως υπήρχαν και οι πεντάρφανοι, που δεν είχαν κανέναν και τίποτα να περιμένουν.


Τον παλιό καλό καιρό υπήρχαν μάγοι και από μηχανής θεοί. Για τα παιδιά, ο μάγος ήτανε ο Άγιος Βασίλης-μπαμπάς ή το θεϊκό εκείνο πλάσμα που λεγόταν γιαγιά, μητέρα, νονά. Για τους πιο μεγάλους, τον ρόλο του μάγου τον έπαιζαν ο θείος και η θεία στην Αμερική, που, δεν μπορεί, θα έρχονταν σίγουρα μια μέρα για να τους κάνουνε δώρο μια καινούργια αρχή. Άλλοι πάλι έβλεπαν τους μάγους στους συγγενείς που ταξίδευαν και δεν ξεχνούσαν ποτέ να στείλουν το κάτι τι. Όμως υπήρχαν και οι πεντάρφανοι, που δεν είχαν κανέναν και τίποτα να περιμένουν. Αυτοί κοιτούσαν αλλού: στη μεγάλη σοσιαλιστική πατρίδα όλης της ανθρωπότητας, που υποσχόταν έναν καινούργιο κόσμο, μια νέα, ευτυχισμένη ζωή.

Τα αμαρτήματα του «υπαρκτού» δεν ήταν άγνωστα. Όμως το σοσιαλιστικό στρατόπεδο λειτουργούσε ως αντίπαλο δέος σ’ αυτό που μας σκλάβωνε και μας αδικούσε κατάφορα. Εκεί στηρίζονταν οι ελπίδες των φτωχών και εκεί ακουμπούσαν οι δυνάμεις που αντιμάχονταν την εκμετάλλευση, τις διακρίσεις, τον βούρδουλα.

Νικημένοι μεν, αλλά με την Ιστορία να δουλεύει για μας. Η γη σιγά-σιγά κοκκίνιζε σαν νεαρό σαγκουίνι. Ήταν λοιπόν θέμα χρόνου. Ο κόσμος θεωρούσε το σκοτάδι της σταλινικής εποχής ως ένα ιστορικό ατύχημα. Και όλοι ελπίζαμε ότι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στις σοσιαλιστικές χώρες, σχεδόν αυτόματα και από μόνη της, θα διόρθωνε τα στραβά που οφείλονταν στον «υποκειμενικό παράγοντα».

Δεν ήταν παράλογο. Μετά από ένα σημείο, η εμπεδωμένη ευημερία, με μηδενική ανεργία, άριστη ή κοντά στο άριστο παιδεία, αναβαθμισμένο σύστημα υγείας, τεχνολογική και πολιτιστική ανάπτυξη, δημιουργούσε κεκτημένα. Αυτά τα κεκτημένα θα προσέκρουαν αργά ή γρήγορα στην ιδιοτελή συμπεριφορά και την παράνοια των κομματικών αξιωματούχων. Το πολιτικό εποικοδόμημα στη Σοβιετική Ένωση δεν θα μπορούσε για πάντα να αντιφάσκει με τις δυνατότητες και τις προκλήσεις που δημιουργούσε η παραγωγική βάση. Ήταν φανερό ότι καρικατούρες του τύπου Μπρέζνιεφ ή Αντρόποφ δεν εκπροσωπούσαν πια μια χώρα με πολλά εκατομμύρια καλά μορφωμένων ανθρώπων, διαστημική τεχνολογία και επιρροή σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.

Εάν δεν είχε υπάρξει η «περικύκλωση» και ο ξέφρενος ανταγωνισμός των εξοπλισμών μπορεί οι εξεγέρσεις που ανέτρεψαν τα καθεστώτα των ανατολικών χωρών το 1989 να είχαν οδηγήσει στη ριζική αναμόρφωση του πολιτικού τους συστήματος και στην αναβάπτιση των σοσιαλιστικών θεσμών στην κολυμβήθρα της λαϊκής βούλησης. Κάτι σαν την «Άνοιξη της Πράγας», στο πολύ αναβαθμισμένο. Δυστυχώς όμως, αυτή η ευκαιρία χάθηκε. Και μαζί της κατέρρευσαν όχι μόνο τα κομμουνιστικά κόμματα στις ανατολικές χώρες, αλλά και τα αδελφά τους στον δυτικό κόσμο. Έκτοτε ζούμε τη διαρκή μετατόπιση του πολιτικού φάσματος προς τα δεξιά, σε βαθμό που τα εξωνημένα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να φαντάζουν ως η μόνη εναλλακτική λύση απέναντι στη βαρβαρότητα του νεοφιλελευθερισμού. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται περί ηθελημένης πλάνης. Αλλά, ελλείψει άλλου υποδείγματος, αποδεχόμαστε τη ζοφερή ειμαρμένη. Το μη χείρον βέλτιστον, λένε.

Η δωρεά μιας ολοκληρωτικά νέας προοπτικής εξέλιπε. Οπότε διεκδικούμε τα πεζά: ένα κράτος προνοίας της προκοπής, μια αξιοπρεπή διαβίωση, ποσοστά ανεργίας που να μην τρομάζουν, μερικά αυτονόητα δικαιώματα για να μην αισθανόμαστε ότι ζούμε στον μεσαίωνα. Παρ’ όλα αυτά, όσο γινόμαστε πιο «ρεαλιστές» και όσο συμπιέζουμε τις ανάγκες μας στα εντελώς στοιχειώδη, τόσο καλύτερα καταλαβαίνουμε ότι δεν υπάρχει τέλος στον κατήφορο.

Μιλάμε όχι απλώς για αναλγησία, αλλά για πραγματική κτηνωδία. Προς ποια κατεύθυνση να πρωτοδείξει κανείς; Ήρθε η πανδημία και μάθαμε ότι οι ΜΕΘ είναι πολυτέλεια. Αν σφίξουν περισσότερο τα πράγματα, οι VIP ΜΕΘ δεν θα είναι μόνο μια υποψία, αλλά η επίσημη πολιτική. Το ταξικό στοιχείο έχει ήδη παρεισφρήσει στην υγειονομική κρίση. Γιατί ποιοι στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλον στα λεωφορεία; Και ποιοι ζουν στα 40 τετραγωνικά, με παππού και γιαγιά;

Οι φτωχές χώρες δεν έχουν εμβόλια, ενώ οι πρόσφυγες απ’ το Αφγανιστάν και τη Συρία σκυλοπνίγονται στο Αιγαίο, γιατί μια πολιτική φασιστικής εμπνεύσεως τους αναγκάζει να ταξιδεύουν κατευθείαν στην Ιταλία, παρακάμπτοντας την Ελλάδα. Μικρά προσφυγόπουλα που φιλοξενούνται σε εμάς καταρρέουν από την πείνα στα σχολεία. Νεογέννητα μωρά στους καταυλισμούς δεν έχουν γάλα και κλαίνε τη νύχτα από την πείνα.

Ο πλανήτης βογκάει από την υπερεκμετάλλευση και λιώνει τους πάγους του για να κλάψει. Τα Είδη προτιμούν να εξαφανιστούν, παρά να ζήσουν σ’ έναν κόσμο που δεν είναι πια δικός τους. Γλωσσίδες φωτιάς ξεσπάνε αιφνιδιαστικά εδώ κι εκεί για να θυμίσουν στους άφρονες την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Ο ήλιος κοιτάει από απέναντι και απορεί αν αυτό το παιδί που γυρίζει γύρω του είναι όντως δικό του. 

Το πιο τραγικό δεν είναι ότι επιστρέφουμε ολοταχώς σε μια εποχή απόγνωσης και αλλεπάλληλων ματαιώσεων. Εκείνο που ακυρώνει τις ελπίδες μας είναι ότι σιγά-σιγά αυτή η κατάσταση διαβρώνει τον ηθικο-πολιτικό χώρο-χρόνο πάνω στον οποίο κινούμαστε. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι απλώς συμβιβασμένο με ό,τι συμβαίνει ή πρόκειται να συμβεί. Τα θεωρεί απόλυτα μη αντιστρεπτά και πορεύεται με αυτά ως δεδομένα. Ποιος να υποσχεθεί τώρα την ανατροπή όσων αναγκαστήκαμε να κάνουμε την εποχή των μνημονίων στην Ευρώπη; Και ποιος να μιλήσει για μια πραγματική ανοικοδόμηση, πέρα από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που επιβάλλουν οι ισχυροί και οι άπληστοι; Ξεπουλήθηκαν όλα τα δημόσια και φτάσαμε στο σημείο να αγοράζουμε ό,τι βρυχάται στον ουρανό και τη θάλασσα, τη στιγμή που ο κόσμος δεν έχει να πληρώσει το ηλεκτρικό. 

Ας το πάρουμε επί τέλους χαμπάρι: μέσα σ’ αυτή την ομίχλη, η διχοτομία Αριστεράς-Δεξιάς αρχίζει να χάνει τα όρια και τα σύνορά της. Η Αριστερά μετατρέπεται σε Κεντροαριστερά και μετά σε Κέντρο. Που πάει να πει περίπου τίποτα, αν σκεφτεί κανείς τι συμβαίνει τώρα στη Γαλλία και την Ιταλία. Όταν λέμε «τίποτα», εννοούμε τίποτα, κενό, άδειο, μαύρο φως και μαύρη ύλη.

Αυτά λένε φέτος τα κάλαντα, αν τα βάλεις στον αποκωδικοποιητή. Ούτε μάγοι, ούτε δώρα, ούτε θαύματα. Το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλον. Ας μην χαθούμε και ας μην το χάσουμε.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)