Οι παρατηρητικοί πρόσεξαν ότι στο σύντομο διάγγελμα με το οποίο ανακοίνωσε νωρίς το πρωϊ την έναρξη της "ειδικής επιχείρησης” που εξαπέλυσε εναντίον της Ουκρανίας ο Βλαντίμιρ Πούτιν φορούσε την ίδια γραβάτα και καθόταν στο ίδιο γραφείο, απ' όπου με το εκτενές διάγγελμά του τη Δευτέρα είχε αναγγείλει την αναγνώριση των "Λαϊκών Δημοκρατιών” του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Με άλλα λόγια, η κήρυξη του πολέμου είχε προκαταβολικά βιντεοσκοπηθεί σε φαινομενικώς ανύποπτο χρόνο.
Ότι όσα βιώνουμε αποτελούν το ξεδίπλωμα ενός σχεδιασμού με παρελθόν πολλών μηνών είναι σαφές. Το ότι επίσης το διεθνές ακροατήριο προσπαθεί κάθε φορά να μαντέψει, εν μέσω αλλεπάλληλων ανατροπών με ρωσική πρωτοβουλία, ποια θα είναι η συνέχεια, αποτελεί άλλο ένα στοιχείο ενδεικτικό της πλεονεκτικής θέσης στην οποία βρίσκεται ο Πούτιν.
Πρόκειται για έναν συνδυασμό "στρατηγικής αμφισημίας”, που στοχεύει στη δημιουργία σύγχυσης στους αντιπάλους, με το γνωστό από την εποχή του Ρίτσαρντ Νίξον "δόγμα του τρελού”, δηλαδή την καλλιέργεια της εντύπωσης προς τα έξω ότι κανείς είναι ικανός ακόμη και για τις πιο απρόβλεπτες και ανορθολογικές αποφάσεις. Μόνο που ο Ρώσος ηγέτης δεν περιορίζεται στις εντυπώσεις, αλλά προχωρά σε αποφάσεις απολύτως πραγματικές...
Ακόμη και μετά τις σημερινές δραματικές εξελίξεις, πάντως, πολλά κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Πόσο θα εξαπλωθούν στον χώρο και τον χρόνο οι ρωσικές επιχειρήσεις; Πώς αντιλαμβάνεται ο Πούτιν τον στόχο της "αποστρατιωτικοποίησης” της Ουκρανίας που έθεσε με το πρωινό διάγγελμά του και πολύ περισσότερο (αν υποθέσουμε ότι δεν του είναι δύσκολο να καταστρέψει την ουκρανική στρατιωτική μηχανή) πώς αντιλαμβάνεται τον έτερο στόχο που έθεσε δημόσια για πρώτη φορά, δηλαδή την "αποναζιστικοποίηση” της χώρας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι;
Με άλλα λόγια, πώς φαντάζεται ότι μπορεί να προκαλέσει μια αλλαγή καθεστώτος στο Κίεβο, και μάλιστα σε κατεύθυνση ευνοϊκή για τα ρωσικά συμφέροντα, δίχως παράλληλα να εμπλέξει την Ρωσία σε μια κατοχή εδαφών με εχθρικά διακείμενο πληθυσμό;
Είναι προφανές ότι η ρωσική ηγεσία (που λογικά έχει καλύτερη πληροφόρηση από οποιονδήποτε άλλον για τα εσωτερικά μιας γειτονικής και ουσιαστικά ομόγλωσσης χώρας) εκτιμά ότι η Ουκρανία βρίσκεται στα πρόθυρα γενικευμένης αποσταθεροποίησης, αν δοθεί η κατάλληλη "ώθηση”. Εξ ού και τη Δευτέρα ο Πούτιν αφιέρωσε αρκετό χρόνο για να κατηγορήσει την ουκρανική ηγεσία ότι λειτoυργεί σε βάρος του λαού της και λεηλατεί την ίδια της τη χώρα. Και είναι αλήθεια ότι οι πρώτες τηλεοπτικές εικόνες μαρτυρούν πώς οι Ουκρανοί πολίτες είναι αποθαρρυμένοι και επιρρεπείς στη φυγή – η αντιπαραβολή με την αμεριμνησία που επικρατεί στους δρόμους των ρωσικών πόλεων είναι αποκαλυπτική.
Με την αναγνώριση των "Λαϊκών Δημοκρατιών” του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, η Μόσχα εγκατέλειψε τον στόχο ενός συμβιβασμού βάσει των Συμφωνιών του Μινσκ, που θα της επέτρεπε να έχει λόγο στα εσωτερικά της Ουκρανίας. Η σημερινή εισβολή αποτελεί τη λογική συνέχεια, ώστε να μην περάσει η υπόλοιπη Ουκρανία μονολιθικά και αμετάκλητα στην εμβέλεια του ΝΑΤΟ.
Με αυτή την έννοια, η οδύνη των Ουκρανών σήμερα χρησιμοποιείται προς παραδειγματισμό όλου του διεθνούς ακροατηρίου, ώστε να εμπεδωθεί το μήνυμα ότι η μεταψυχροπολεμική περίοδος τελείωσε. Και το ίδιο μήνυμα στέλνει άθελά της με έναν άλλο τρόπο και η Δύση, όταν οκτώ χρόνια μετά το πείραμα του "Μαϊντάν” περιορίζεται σε δηλώσεις συμπαράστασης προς την Ουκρανία ή σε απειλές κυρώσεων τραγικά υπολειπόμενων αυτού που εκτυλίσσεται επί του εδάφους.
Η χώρα που ενθαρρύνθηκε να μετατραπεί σε μιαν "αντι-Ρωσία”, με μόνη συνεκτική εθνική ιδεολογία έναν επαρχιωτικό εθνικισμό άσχετο προς την πολύχρωμη κοινωνική της πραγματικότητα, αποκαλύπτεται τώρα ότι δεν ήταν παρά ένα αναλώσιμο πιόνι.
Παρακολουθούμε δηλαδή σε πλήρη ανάπτυξη το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα αφενός στις πολιτικές φιλοδοξίες και την αυτοεικόνα της Δύσης και αφετέρου την δυνατότητά της, αντικειμενική και υποκειμενική, να τις υποστηρίξει υλικά. Για την ακρίβεια, το παρακολουθούμε ήδη από τότε που οι ΗΠΑ ανέχθηκαν την επίθεση του Ιράν εναντίον αμερικανικών βάσεων σε αντίποινα για τη δολοφονία Σολεϊμανί το 2020 ή την χαοτική αποχώρηση από την Καμπούλ το 2021. Όμως για τις δυτικοκεντρικές συνειδήσεις έπρεπε η δράση να μεταφερθεί στη Γηραιά Ήπειρο, ώστε το συμπέρασμα να γίνει αντιληπτό.
