Ο Leonard Cohen είναι από τους αγαπημένους μου τραγουδοποιούς. Τον θεωρώ εμπνευσμένο ποιητή κι εξαίσιο συνθέτη. Είναι πολλά τα τραγούδια του που αγαπώ, σήμερα, όμως, θα παρουσιάσω εδώ δύο, τα οποία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: βασίζονται σε πονήματα δύο μεγάλων ποιητών.
Το πρώτο είναι το «Take This Waltz», που γράφτηκε το 1986 αλλά κυκλοφόρησε σε δίσκο δυο χρόνια αργότερα. Συμπεριλαμβάνεται στο album του Cohen I’m your man, του 1988. Οι στίχοι του τραγουδιού αποτελούν μετάφραση του ποιήματος του Federico Garcia Lorca Pequeño vals vienés (Μικρό βιενέζικο βαλς), που δημοσιεύτηκε στον ποιητικό τόμο του Poeta en Nueva York.
Στο βιντεάκι που παραθέτω, έχουμε την εκτέλεση του 1986. Το φιλμ είναι γυρισμένο στην Γρανάδα, στην Ισπανία, και βλέπουμε τον Cohen να επισκέπτεται το σπίτι του Lorca. Είναι μια σχετικά άγνωστη εκτέλεση, καθώς το τραγούδι έγινε μεγάλη επιτυχία στη μορφή που ηχογραφήθηκε για το I’m your man, με τα φωνητικά της Jennifer Warnes και την εκπληκτική ενορχήστρωση με τα βιολιά.
Το «Take This Waltz» είναι, κατά τη γνώμη μου, το απόλυτο ερωτικό τραγούδι.
Take this Waltz – Leonard Cohen – 1986
Eίναι γνωστός ο ιδιαίτερος δεσμός του Leonard Cohen με την Ελλάδα, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 διατηρεί ένα σπίτι στην Ύδρα, όπου έχει γράψει πολλά από τα υπέροχα τραγούδια του. Το «Alexandra leaving» είναι βασισμένο στο ποίημα του K.Π. Καβάφη Απολείπειν ο θεός Aντώνιον, από τον τόμο Ποιήματα 1897-1933 και βρίσκεται στο album του συνθέτη με τίτλο Ten New Songs, που κυκλοφόρησε το 2001.
Ο Αντώνιος του ποιήματος του Καβάφη δεν είναι άλλος από τον Μάρκο Αντώνιο, φίλο του Ιούλιου Καίσαρα και εραστή της Κλεοπάτρας. Το ποίημα είναι βασισμένο στην Ιστορία του Πλούταρχου, ο οποίος γράφει ότι τη νύχτα την παραμονή της απώλειας της Αλεξάνδρειας από τα στρατεύματα του Οκταβιανού και της ήττας του που οδήγησε στην αυτοκτονία του, ο Αντώνιος άκουσε μιαν απόκοσμη μουσική από μιαν αόρατη ορχήστρα, μια μουσική λιτανεία, η οποία – μεταξύ άλλων- συμβόλιζε την εγκατάλειψη του Αντωνίου από τον θεό-προστάτη του Βάκχο. Οι αόρατοι μουσικοί που απομακρύνονται και ο ήχος που όλο και εξασθενεί, σηματοδοτούν το τέλος, την απώλεια της δόξας, της φήμης, του πλούτου.
Ο Leonard Cohen μετατρέπει την Αλεξάνδρεια σε Alexandra, κάνει την πόλη γυναίκα και επικεντρώνεται στην απώλεια της αγάπης. Μεταμορφωμένο από την πένα του Cohen το ποίημα μιλάει για την αντιμετώπιση της απώλειας του ερωτικού μας αντικειμένου και την ματαίωση των υποσχέσεων και των προσδοκειών. Η ενθάρρυνση του Καβάφη στον πολεμιστή να αντιμετωπίσει γενναία την απώλεια της ζωής, την παραμονή της μάχης, μεταλλάσσεται από τον Cohen σε παρότρυνση του εραστή να φανεί δυνατός και ν’ αποδεχθεί την απώλεια του αγαπημένου προσώπου.
Φυσικά, όλα αυτά δεν αποτελούν παρά την δική μου ερμηνεία κι ο καθένας μπορεί να δώσει την δική του. Αυτό είναι, άλλωστε, το μεγαλείο σε κάθε μορφή τέχνης: να την αντιλαμβάνεται έκαστος με τον τρόπο του και να την απολαμβάνει.
