Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στη Libération της 15ης Αυγούστου
Τι νόημα έχει η λέξη «κομμουνιστικό» το 2012;
Ο κομμουνισμός είναι μια κοινή τοποθέτηση, όσο η εξέγερση ενάντια στην αδικία είναι πάντα στην επικαιρότητα. Όλα τα συστήματα της αλλοτρίωσης πρέπει να ξεπεραστούν και να εφεύρουμε έναν άλλο τρόπο για να ζήσουμε. Μετά από αρκετές δεκαετίες της επιταχυνόμενης παγκοσμιοποίησης, βλέπουμε ότι σήμερα έχει προκύψει το ζήτημα των «κοινών αγαθών» της ανθρωπότητας και του κοινωνικού ελέγχου του πλούτου. Κατά τη διάρκεια ενός μέρους του 20ου αιώνα, οι κομμουνιστικές ιδέες εκφράζονταν δογματικά μέχρι να εκτραπούν από τον σκοπό τους στις ανατολικές χώρες. Ωστόσο, οι κομμουνιστικές ιδέες πέρα από τις καρικατούρες και τις βαθιές διαστροφές τους εξακολουθούν να ισχύουν. Το συμπέρασμα αυτό συνεπάγεται μια βαθιά και εφευρετική προσπάθεια εκ μέρους των κομμουνιστών, για να σκεφτούμε λύσεις μέσα σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο.
Για παράδειγμα;
Το μεγαλύτερο αδιέξοδο των κομμουνιστικών εμπειριών ήταν η τυφλή δημοκρατία, που εμπόδισε να ξεπεραστούν τα εμπόδια. Σήμερα τα μοντέλα εκπροσώπησης αγγίζουν τα όριά τους, λόγω του επίπεδου γνώσης στο οποίο έχουν φτάσει οι κοινωνίες, και το οποίο δεν έχει προηγούμενο. Οι δημοκρατίες πρέπει να ανανεωθούν ριζικά. Η κατεύθυνση της παραγωγής θα πρέπει να μελετηθεί. Το ζήτημα του πλούτου που παράγεται, της χρησιμότητας και του σκοπού του, γίνεται αποφασιστικό για το οικολογικό μέλλον του πλανήτη.
Ως κομμουνιστής, είστε ακόμα σε αντίθεση με την ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής;
Το όραμα της κρατικής κεντρικής συλλογικής ιδιοκτησίας είναι ξεπερασμένο, αλλά όχι η κοινωνική ιδιοποίηση του πλούτου. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που δημιουργήθηκε στη Γαλλία με πρωτοβουλία ενός υπουργού του PCF, είναι μια ιδέα βαθιά κομμουνιστική! Πάρτε μέρος από την πηγή του πλούτου και δώστε το για την ευημερία του λαού: αυτό είναι ο κομμουνισμός. Αλλά αυτό δεν είναι ασυμβίβαστο με την ύπαρξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Σήμερα ο κομμουνισμός είναι τα πάντα, εκτός από μια ισονομία που θα επιβαλλόταν με διοικητικά μέτρα και που θα αρνούνταν την εργασία. Οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίσουν ελεύθερα τις επιθυμίες της δημιουργίας τους. Αλλά δεν φαντασιώνομαι μια ιδανική κοινωνία.
Η επανάσταση για τους κομμουνιστές δεν είναι το ιδανικό που έχουν στον ορίζοντα;
Είμαι επικεφαλής ενός κόμματος που αγωνίζεται για την κοινωνική αλλαγή, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τον ορισμό μιας ιδανικής κοινωνίας. Δεν πιστεύω στον κομμουνισμό με πενταετή σχέδια. Ο κομμουνισμός είναι ένα κίνημα, ένας τρόπος για τα κοινόχρηστα έργα, που συνεχώς εμπλουτίζεται στην συζήτηση. Δεν είναι μια τέλεια κοινωνία που θα έρθει.
Ο κομμουνισμός του σήμερα δεν είναι ο σοσιαλισμός του χθες;
Μεταξύ του 1830 και του 1917, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο των Μαρξ και Ένγκελς είναι παρόν σε μια πληθώρα εμπειριών που ονομάζονται σοσιαλιστικές. Αλλά το 1917 μια νέα συζήτηση διαπερνά τις σοσιαλιστικές δυνάμεις στον κόσμο: ένας μεγάλος αριθμός από αυτές διάλεξαν το δρόμο του κομμουνισμού. Ξαναδιαβάστε τα σοσιαλιστικά κείμενα του 1936, θα δείτε την απόσταση με όσα λέει σήμερα το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Το PGC είναι σήμερα είναι ο κληρονόμος της σοσιαλιστικής και κομμουνιστικής παράδοσης του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, ενώ οι περισσότεροι σοσιαλδημοκράτες έχουν χάσει το νήμα αυτής της παράδοσης.
Γιατί κρατάτε το όνομα «κομμουνιστικό»; Από νοσταλγία;
Επειδή η γαλλική αριστερά διαρθρώνεται σε δύο κύρια ρεύματα της ίδιας μήτρας, τους κομμουνιστές και τους σοσιαλιστές. Αυτό δείχνει την διαφορετικότητα στις συνειδήσεις και τους πολιτισμούς. Από τη δεκαετία του ΄60, αυτά τα δύο μεγάλα ρεύματα είχαν κοινές στρατηγικές για να καταλάβουν την εξουσία μέσω ενός κοινού προγράμματος, της διαχείρισης των δήμων, των κυβερνητικών εμπειριών. Είναι μια γαλλική πρωτοτυπία στην Ευρώπη, να έχουμε μια αριστερά πολύ αριστερά. Όμως σήμερα βλέπουμε μια επιστροφή στην ιστορία: το Σοσιαλιστικό Κόμμα θέλει να κάνει μια αργή σοσιαλδημοκρατική στροφή, όταν όλη η γαλλική Αριστερά πρέπει να επανεξετάσει όλα τα θεμελιώδη ζητήματα. Με τη στρατηγική του Αριστερού Μετώπου (Front de Gauche), το PCF έχει εμπλακεί σε μια βαθιά μεταμόρφωση. Με βάση τα διδάγματα της ιστορίας, αλλά και μαζί με τις νέες γενιές.
Η κομμουνιστική παραγωγή είναι συμβατή με την οικολογία;
Είναι συνδεδεμένη αδιαχώριστα. Το να παράγουμε πάντα περισσότερο χωρίς να τεθεί το ερώτημα κατά πόσον αυτό ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες δεν έχει νόημα. Η οικολογική σκέψη εγείρει ερωτήματα σχετικά με την έννοια της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αλλά για να σκεφτούμε την οικολογική μετάβαση χρειαζόμαστε βιομηχανικά εργαλεία. Μπορούμε να υπερασπιστούμε και να προστατεύσουμε τη βιομηχανία μας, όταν θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε μια αλλαγή. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αν η οικολογική πρόληψη δεν είναι ενσωματωμένη στη βιομηχανική δραστηριότητα, η περιβαλλοντική καταστροφή θα συνεχιστεί.
Τα πυρηνικά απόβλητα είναι ένα πρόβλημα. Εσείς είστε πάντα ενάντια στα πυρηνικά;
Για κάποιους η πυρηνική ενέργεια έχει γίνει το άλφα και το ωμέγα της οικολογικής κρίσης. Είναι πολύ απλοϊκό. Δύο ερωτήματα θέτονται: Ο έλεγχος αυτής της τεχνολογίας μέσα σε καλές οικολογικές συνθήκες είναι δυνατός; Οι κίνδυνοι είναι ανεκτοί και απαντούν στις προκλήσεις της ενέργειας; Εάν οι επιχειρήσεις απαντήσουν ότι τα πυρηνικά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, οι εργαζόμενοι του τομέα με το υψηλό επίπεδο των γνώσεων τους μπορούν εύκολα να κάνουν μετατροπές. Λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι αυτό απαραίτητο, θα πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες επαρκούς ασφάλειας για τους εργαζόμενους και για την κοινωνία.
Μετάφραση: Δημήτρης Γκιβίσης
