Η Γενική Γραμματέας αναφέρθηκε στην πολύπλευρη επίθεση της κρίσης και των μνημονίων στα κεκτημένα δικαιώματα των γυναικών, που πολλαπλασίασε τα εμπόδια ισότιμης ένταξης τους στην αγορά εργασίας. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες της Ε.Ε με τις μεγαλύτερες ανισότητες φύλου στην αγορά εργασίας, ενώ στα τελευταία 5 χρόνια κρίσης, οι πολιτικές σκληρής λιτότητας, είχαν σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση κυρίως των γυναικών.
Η ανεργία αυξήθηκε δραματικά, με μεγαλύτερα θύματα τις νέες γυναίκες και οι νομοθετικές παραβιάσεις από τους εργοδότες εις βάρος των γυναικών είναι πλέον καθεστώς, ειδικά στις περιπτώσεις των εγκύων και λεχώνων γυναικών.
Η Γενική Γραμματέας, Φωτεινή Κούβελα επεσήμανε πως η ανατροπή της παραπάνω πορείας συνδέεται ευθέως με μια διαφορετική πολιτική και πως η οπτική της νέας κυβέρνησης για την επιχειρηματικότητα δεν ταυτίζεται με την μεγιστοποίηση του ιδιωτικού κέρδους και την εκμετάλλευση των εργαζομένων από τους εργοδότες.
Οι κοινωνικές δομές και τα στερεότυπα για το ρόλο των φύλων αποτελούν επιπλέον ανασχετικούς παράγοντες για την ισότιμη θέση, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες των γυναικών στην αγορά εργασίας. Για τον λόγο αυτό η κα Κούβελα επεσήμανε πως είναι αναγκαία η ενίσχυση της πολιτικής κατά των διακρίσεων φύλου, ιδίως του ελέγχου εφαρμογής της προστατευτικής νομοθεσίας. Οι γυναίκες εργαζόμενες, επιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενες, στελέχη επιχειρήσεων και εργάτριες, δικαιούνται ίσες ευκαιρίες, ίσα εργασιακά δικαιώματα και η Πολιτεία, με την οικονομική πολιτική που θα ευνοεί την ανάπτυξη, θα βοηθήσει ώστε να αξιοποιηθεί αυτό το δυναμικό ως πηγή δύναμης για την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας.
Ολόκληρη η ομιλία:
Κυρίες και Κύριοι, Φίλες και φίλοι,
Θα ήθελα να σας μεταφέρω τις θερμές ευχαριστίες του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για την πρόσκλησή συμμετοχής του στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σημερινή εκδήλωση, που οργανώνεται από το Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής» και την Πανελλαδική Οργάνωση Γυναικών «Παναθηναϊκή».
Η τρέχουσα δύσκολη συγκυρία δεν του επιτρέπει όπως καταλαβαίνετε να παραστεί, με εξουσιοδότησε ωστόσο να σας διαβεβαιώσω για το αμείωτο ενδιαφέρον του για τα θέματα της γυναικείας απασχόλησης, καθώς η ισότητα των φύλων –και συνακόλουθα η ισότιμη ένταξη και δραστηριοποίηση των γυναικών στην μισθωτή εργασία και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας– συνιστά αδιαπραγμάτευτο στόχο και σημαντική διάσταση του κυβερνητικού προγράμματος.
Φίλες και φίλοι,
Η απρόσκοπτη ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας – τονίζοντας εδώ την παράλληλη ανάγκη ανακατανομής των εδοοικογενειακών καθηκόντων μεταξύ των κοινωνικών φύλων στην ιδιωτική σφαίρα, αλλά και αναδιανομής του ενδοοικογενειακού χρόνου και υπέρ των γυναικών- η συνεχής και σταθερή αύξηση του γυναικείου εργασιακού δυναμικού, το κλείσιμο, το ταχύτερο δυνατόν, της επαίσχυντης ψαλλίδας του χάσματος των αμοιβών, της εξάλειψης των πάσης φύσεως έμφυλων εμποδίων στην επαγγελματική ανέλιξη και την πρόσβαση στα κέντρα λήψης και των οικονομικών αποφάσεων, των επιχειρηματικών λ.χ., αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στη μάχη κατά της ανεργίας και υπέρ της πολυπόθητης οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής και, όσο κι αν κάποιοι το παραγνωρίζουν, χαρακτηρίζουν ποιοτικά την ίδια τη Δημοκρατία μας. Κατά συνέπεια, ο προβληματισμός και τα πορίσματα εκδηλώσεων όπως το δικό σας είναι πραγματικά χρήσιμα και αξιοποιήσιμα και προσωπικά τα περιμένω το συντομότερο δυνατό.
Φίλες και φίλοι,
Θα συμφωνήσουμε πιστεύω πως στην Ελλάδα, τα τελευταία πέντε χρόνια, η πολύπλευρη επίθεση της κρίσης και των μνημονίων στα κεκτημένα δικαιώματα των γυναικών πολλαπλασίασε τα εμπόδια ισότιμης ένταξής τους στην αγορά εργασίας, οδηγώντας έτσι ένα τεράστιο αριθμό νέων κυρίως γυναικών στην ανεργία (το ποσοστό ξεπερνάει το 60%), στη μαζική επιστροφή στο σπίτι, λόγω συρρίκνωσης της απασχόλησης, ενώ έριξε στις πλάτες τους το έλλειμμα του κοινωνικού κράτους, αναπαράγοντας για άλλη μια φορά παράλληλα αναχρονιστικούς, παραδοσιακούς ρόλους στο εσωτερικό της οικογένειας .
Φυσικά, έτσι ή αλλιώς, πριν από την κρίση, η Ελλάδα ήταν μία από τις χώρες της Ε.Ε. με τις μεγαλύτερες ανισότητες φύλου στην αγορά εργασίας. Το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα η κρίση στη χώρα μας να πλήξει για άλλη μια φορά τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες, σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπου η κρίση και η λιτότητα είχαν σαφώς μεγαλύτερες επιπτώσεις στους άνδρες και οι ανισότητες φύλου στην αγορά εργασίας μειώθηκαν (εξίσωση προς τα κάτω).
Έτσι, οι Ελληνίδες αποτελούν σήμερα το 49,5% των ανέργων και το 50,2% των μακροχρόνια ανέργων. Επίσης αποτελούν το 41,6% του συνόλου των απασχολούμενων, το 60,4% των μερικά απασχολούμενων και το 54,1% των προσωρινά απασχολούμενων. Το βέβαιο είναι, πως πέντε χρόνια κρίσης και πολιτικών σκληρής λιτότητας είχαν δραματικές επιπτώσεις στην απασχόληση ανδρών και γυναικών. Το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών ηλικίας 20-64 ετών έπεσε από 80,4% στο 62,9%, ενώ αυτό των γυναικών από 52,5% σε 43,3%.
Πρόκειται για μία διαδικασία κοινωνικής οπισθοδρόμησης, την οποία εντείνουν, μεταξύ των άλλων, οι απορρυθμίσεις του θεσμικού πλαισίου προστασίας της εργασίας και της συλλογικής διαπραγμάτευσης.
Με δυο λόγια, έχουμε οδηγηθεί σε «εργασιακή ζούγκλα», με βασικό χαρακτηριστικό της τη δραματική πτώση των αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα, με μεγαλύτερα θύματα τις γυναίκες, που υπέρ-αντιπροσωπεύονται στο πιο κακοπληρωμένο και ευάλωτο τμήμα της αγοράς εργασίας.
Ταυτόχρονα, η ανασφάλιστη εργασία και οι γενικότερες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας αυξήθηκαν σε άνδρες και γυναίκες. Όμως, οι τελευταίες υφίστανται επιπλέον τις άφθονες παραβιάσεις της νομοθεσίας από τους εργοδότες στην περίπτωση των εγκύων και λεχώνων (άδεια μητρότητας και ανατροφής, μη ανανέωση συμβάσεων, απολύσεις) και τις διακρίσεις στην πρόσληψη έναντι των μητέρων.
Σε ό,τι αφορά τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, η εικόνα είναι μάλλον καλύτερη για τις επιχειρηματίες, αν λάβουμε υπόψη μας τα αποτελέσματα έρευνας της ICAP, το 2014 αφού το ποσοστό της μειώθηκε, από 20,5% του συνόλου των εταιρειών, σε 19,6%.
Σε καμιά περίπτωση ωστόσο η κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο και το συγκεκριμένο οικονομικό πεδίο.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 88,6% των επιχειρηματιών-υποκειμένων της συγκεκριμένης έρευνας αξιολόγησε την «οικονομική ύφεση» ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό πρόβλημα επιχειρηματικότητας, που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες-διευθυντικά στελέχη στην Ελλάδα. Οπωσδήποτε δεν είναι το μόνο. Συνυπάρχει για παράδειγμα με το «περίπλοκο φορολογικό σύστημα» (με αντίστοιχο ποσοστό 82,7%) και την «υπερβολική γραφειοκρατία» (82,2%).
Φίλες και φίλοι,
Για την Κυβέρνηση Κοινωνικής Σωτηρίας του ΣΥΡΙΖΑ, η ανατροπή της παραπάνω πορείας συνδέεται ευθέως με μια διαφορετική πολιτική.
Πρόκειται για την πολιτική που υπέδειξε ο ελληνικός λαός με την ψήφο του στις 25 του Γενάρη, την απαίτησή του να μπει ένα τέλος στα μνημόνια και στη λιτότητα, την εντολή ανάκτησης της αξιοπρέπειας των πολιτών, ανδρών και γυναικών, και έναρξης της διαδικασίας ανάπτυξης της χώρας μας.
Σ’ αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται σήμερα η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα ένα θεσμικό πλαίσιο για τις αναγκαίες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την πάταξη της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής, για τη μεταρρύθμιση του κράτους.
Ειδικότερα για την επιχειρηματικότητα, οφείλουμε να τονίσουμε πως η δική μας προσέγγιση δεν την ταυτίζει με την μεγιστοποίηση του ιδιωτικού κέρδους και, οπωσδήποτε, δεν συναρτά το όποιο κέρδος με την εκμετάλλευση των εργαζομένων, ανδρών και γυναικών, και την καταστροφή του περιβάλλοντος, δεν συσχετίζει την επιχειρηματική ικανότητα με τη διαπλοκή, την παράκαμψη λειτουργικών και φορολογικών κανόνων χαριστικές πράξεις.
Η στήριξη των επιχειρήσεων, οι οποίες μεταξύ άλλων αποτελούν μια σημαντική πηγή δημιουργίας θέσεων απασχόλησης εντός της χώρας, είναι στρατηγική επιλογή, στο πλαίσιο όμως κανόνων, που θα ενθαρρύνουν τη στροφή της επιχειρηματικότητας σε νέους τρόπους κερδοφορίας, μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας, της ποιότητας των προϊόντων και της διαρκούς αναζήτησης της καινοτομίας, της προώθησης συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων, της βελτίωσης της σχέσης του κεφαλαίου και της μισθωτής εργασίας.
Ωστόσο και στο ανωτέρω πλαίσιο των καλύτερων προθέσεων προσπαθειών δεν παραγνωρίζουμε πως οι κοινωνικές δομές, η συλλογική κοινωνική συνείδηση και τα στερεότυπα για τους κοινωνικούς ρόλους των φύλων εξακολουθούν να αποτελούν ανασχετικούς παράγοντες για την ισότιμη θέση, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες των γυναικών στην αγορά εργασίας ευρύτερα και στην επιχειρηματικότητα ειδικότερα.
Για το λόγο αυτό είναι αναγκαία η ενίσχυση της πολιτικής κατά των διακρίσεων φύλου, ιδίως του ελέγχου εφαρμογής της νομοθεσίας. Η πολιτική αυτή πρέπει να περιλαμβάνει:
· Βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου προστασίας της μητρότητας, ιδιαίτερα για τις εργαζόμενες με ευέλικτες μορφές απασχόλησης (συμβάσεις ορισμένου χρόνου) και τις επισφαλώς εργαζόμενες.
· Μέτρα ενίσχυσης της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής/προσωπικής ζωής. Κι εδώ ο ρόλος των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς επιβάλλεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενοεπιχειρησιακών πολιτικών ισότητας, πεδίο που ως ΓΓΙ διαθέτουμε ιδιαίτερη εμπειρία την οποία μπορούμε να προσφέρουμε στις επιχειρήσεις
· Ενίσχυση της κοινωνικών πολιτικών και των δομών πρόνοιας, που θα στηρίξουν την επαγγελματική απασχόληση και θα ενθαρρύνουν τη γυναικεία επιχειρηματικότητα.
· Ενίσχυση των θετικών και ολοκληρωμένων δράσεων υπέρ ανέργων γυναικών.
· Συμμετοχή των γυναικών στα «ενεργητικά» προγράμματα απασχόλησης: Ειδικά προγράμματα οικονομικής και τεχνικής στήριξης άνεργων γυναικών. Ενίσχυση της γυναικείας αυτοαπασχόλησης κι ευρύτερα των πρωτοβουλιών κοινωνικής οικονομίας γυναικών (συνεταιριστικές επιχειρήσεις). Ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο σχεδιασμό πολιτικών ενίσχυσης της απασχόλησης και καταπολέμησης της ανεργίας και αξιολόγηση των επιπτώσεων κατά φύλο των πολιτικών αυτών.
· Ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών (Επιθεώρηση Εργασίας, Συνήγορος της Ισότητας/του Πολίτη) για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των εργασιακών δικαιωμάτων των γυναικών και την προστασία των εγκύων και μητέρων.
Κυρίες και κύριοι,
ολοκληρώνοντας, επιτρέψτε μου να τονίσω για μια ακόμα φορά το έντονο ενδιαφέρον μας για τη γυναικεία αυτοαπασχόληση και επιχειρηματικότητα, και τη φιλοδοξία αυτές να περιλαμβάνουν, μεταξύ των άλλων, και τους πιο καινοτόμους τομείς, που συνήθως εμφανίζονται με παραδοσιακά ανδροκεντρική διάσταση, όπως λχ. ο τομέας των Νέων Τεχνολογιών. Αλλά και το ενδιαφέρον μας να αλλάξει το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης των επιχειρηματικών αποφάσεων, που είναι από τα πιο χαμηλά της Ευρώπης.
Θεωρώ πως ο στόχος του να εξαλειφθεί το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» και εφικτό είναι και μας αφορά όλες και όλους.
Στόχος μας είναι η Πολιτεία, με εκείνη την οικονομική πολιτική που θα ευνοεί την ανάπτυξη, και με την ενίσχυση των πολιτικών ισότητας, να βοηθήσει ώστε να αξιοποιηθεί το γυναικείο δυναμικό, οι δεξιότητές του, οι φιλοδοξίες και τα ταλέντα του, οι προσδοκίες του ως πηγή δύναμης για την οικονομία: στην αγορά εργασίας, στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες, στο εμπόριο, στην επιχείρηση, προς όφελος της ανάπτυξης της χώρας μας, της κοινωνικής συνοχής, της ευημερίας όλων και της Δημοκρατίας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
