Δύο μέρες κράτησε η κατακραυγή εναντίον των αποτελεσμάτων για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια με βάση το νέο σύστημα που αφήνει εκτός πανεπιστημίων 40.000 νέες και νέους (20.000 περισσότερους από τις περασμένες χρονιές). Οι κριτικές που ασκήθηκαν εκφράστηκαν με σοβαρά επιχειρήματα και επεξεργασμένα στοιχεία, που αποδεικνύουν πως το συγκεκριμένο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια όχι μόνον δεν είχε καμία επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά μοναδικός του στόχος ήταν να μειώσει τις δυνατότητες εκπαίδευσης χιλιάδων νέων στα δημόσια πανεπιστήμια.
Οι σιωπηλοί
Έχει, όμως, σημασία να σημειωθεί πως οι αντιδράσεις και η κριτική προς την κυβέρνηση εκδηλώθηκαν από σχετικά μικρό αριθμό πανεπιστημιακών. Ορισμένοι σιώπησαν επειδή συμφωνούσαν με τα επιχειρήματά μας. Αλλά και πολλοί σιώπησαν επειδή συμφωνούν με το σκεπτικό όσων με επιθετικότητα διαλαλούν τις “θετικές συνέπειες” του συστήματος: “Αφού έχουμε λίγη χρηματοδότηση και μειούμενο αριθμό καθηγητών, δεν είναι δυνατόν να εκπαιδεύουμε πολλούς φοιτητές. Εφαρμόστηκε, λοιπόν, ένα σύστημα που μείωσε τους φοιτητές, άρα αυτό ευνοεί τα πανεπιστήμια και, όπως κάθε σύστημα, δεν μπορεί να είναι απολύτως δίκαιο. Πάμε, λοιπόν, παρακάτω”.
Για την ώρα μπορεί όσοι ισχυρίζονται όλα αυτά να μην είναι πολλοί, αλλά είναι σχεδόν σίγουρο ότι τους ακούνε πολλοί και θα πειστούν όλο και περισσότεροι.
* Πώς θα αντιμετωπιστεί, λοιπόν, το τμήμα εκείνο των πανεπιστημιακών που αποδέχεται -σιωπηλά ή με τοποθετήσεις του- αυτά τα επιχειρήματα και το νέο τοπίο που διαμορφώνεται στα πανεπιστήμια;
* Τι ακριβώς σημαίνει να είσαι δημόσιος λειτουργός και, αντί να διεκδικήσεις περισσότερους καθηγητές και χρηματοδότηση, διεκδικείς λιγότερους φοιτητές και είσαι ευχαριστημένος όταν αυτό γίνεται;
* Τι ακριβώς σημαίνει να δηλώνεις φανατικός φιλοευρωπαϊστής και να “ξεχνάς” ότι είμαστε τελευταίοι στην Ευρώπη στην αναλογία φοιτητών προς καθηγητές, τελευταίοι στην κρατική χρηματοδότηση και τελευταίοι στη διοικητική στελέχωση των πανεπιστημίων;
* Τι ακριβώς σημαίνει να είσαι καθηγητής στα ελληνικά πανεπιστήμια, για τα οποία δεν έχεις πει μία καλή κουβέντα για τη σημαντική δουλειά που κάνουν, και να σε αφήνει αδιάφορο το ότι στις διάφορες λίστες τα πανεπιστήμιά μας αναδεικνύονται ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου;
* Τι ακριβώς σημαίνει να είσαι καθηγητής ελληνικού πανεπιστημίου, να επαναλαμβάνεις όπου βρεθείς και όπου σταθείς ότι πρέπει να εφαρμόζονται οι νόμοι και να μην λες τίποτε απολύτως για την κατάφωρη παραβίαση του νόμου από την υπουργό και την κυβέρνηση, που αρνείται να τον εφαρμόσει ως προς την προκήρυξη όλων των θέσεων των καθηγητών που συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο;
Μας χωρίζει, λοιπόν, χάος με εκείνο το τμήμα των πανεπιστημιακών το οποίο επιθετικά διεκδικεί το πανεπιστήμιο για ίδιον όφελος και όχι προς όφελος της κοινωνίας.
Με όσους, όμως, σιωπούν είμαστε υποχρεωμένοι να συζητήσουμε. Ως αριστεροί αυτήν τη σιωπή πρέπει να αφουγκραστούμε διότι, αν συνεχιστεί, θα αποτελέσει το υπόστρωμα στο οποίο θα καλλιεργηθεί η περαιτέρω νομιμοποίηση του συστήματος εισαγωγής.
Προϋποθέσεις για την εισαγωγή όσων θέλουν να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια
Κάθε τμήμα πρέπει να ξανασυζητήσει την ΕΒΕ, μιας και το 2022 δεν θα ισχύουν τα ίδια με φέτος για όλες τις κατηγορίες υποψηφίων και υπάρχουν αλλαγές προς το χειρότερο στο σύστημα εισαγωγικών. Πάντως κάθε χρόνο θα εισάγονται όλο και λιγότεροι νέοι και νέες.
Στις συνελεύσεις των καθηγητών θα ειπωθούν πολλά και πολλοί θα υπερασπιστούν ένα πανεπιστήμιο όχι μόνον λίγων φοιτητών, αλλά και λιγότερων δικών τους υποχρεώσεων. Διότι το πανεπιστήμιο γι’ αυτούς όλους δεν είναι για τους νέους και τις νέες, αλλά για τους ίδιους. Και γι’ αυτό πρέπει να γίνει σαφές ότι αυτό που διακυβεύεται είναι μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις του 20ου αιώνα: το μαζικό και δημοκρατικό πανεπιστήμιο.
Η δική μας αδιαπραγμάτευτη θέση είναι υπέρ της πρόσβασης στα πανεπιστήμια όσων θέλουν να σπουδάσουν. Με σοβαρές προϋποθέσεις βέβαια. Η επικαιροποίηση, όμως, του μαζικού και δημοκρατικού πανεπιστημίου είναι ταυτόσημο με το κοινωνικό προφίλ της Αριστεράς.
Τα παρακάτω θα μπορούσαν να αποτελούν ορισμένες από αυτές τις προϋποθέσεις.
1. Αλλαγές στη Γ’ Λυκείου με διδασκαλία λίγων μαθημάτων σε πολλές ώρες, αναβάθμιση των διαδικασιών λήψης απολυτηρίου και δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης με το σύστημα των “πράσινων” και “κόκκινων” τμημάτων που είχαμε ήδη νομοθετήσει. (Με το δικό μας σύστημα θα μπορούσαν να είχαν εισαχθεί περίπου 15.000 χωρίς εξετάσεις, μόνον με το απολυτήριο). Ριζική αναθεώρηση του προγράμματος όλων των υπόλοιπων τάξεων με ενίσχυση της Γενικής Εκπαίδευσης.
2. Σε βάθος τετραετίας διπλασιασμός της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων. Ειδικές ρυθμίσεις για την εξόφληση των χρεών ως προς τις λειτουργικές ανάγκες.
3. Σε βάθος τετραετίας, διπλασιασμός του αριθμού μελών ΔΕΠ: 2.000 διορισμοί ανά έτος. Ενίσχυση με 150 μέλη προσωπικού κάθε χρόνο για τέσσερα χρόνια στα πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους. Μελέτη για τις ανάγκες σε στελέχη διοίκησης και πρόσληψή τους.
4. Ενίσχυση με 10 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο με στόχο να γίνουν δωρεάν όλα τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών. Κατάργηση δυνατότητας επιπλέον αμοιβής σε όσους διδάσκουν σε αυτά.
5. Ριζικός επαναπροσδιορισμός της αξιολόγησης των πανεπιστημίων μετά από αποτίμηση και ευρεία συζήτηση της πορείας των οργανισμών αξιολόγησης των πανεπιστημίων.
6. Εθνικό Σχέδιο Φοιτητικής Στέγης, με παράλληλη αύξηση της φοιτητικής επιδότησης ενοικίου στους 40.000 φοιτητές από 1.000 σε 1.500 ευρώ.
7. Λειτουργία των Διετών Προγραμμάτων Σπουδών. Σε αυτά θα εισάγονται χωρίς εξετάσεις οι απόφοιτοι των ΕΠΑ.Λ., θα παρέχουν επαγγελματικό πιστοποιητικό ευρωπαϊκών προδιαγραφών και θα λειτουργούν μονάχα αν το πανεπιστήμιο έχει εξασφαλίσει τη συνεργασία με τοπικούς παραγωγικούς φορείς.
8. Κατάργηση της πανεπιστημιακής αστυνομίας.
9. Νέα νομοθεσία για τα κολέγια, τα ΙΕΚ, τα πτυχία τους και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα.
Είναι θέματα για τα οποία η διακυβέρνησή μας έχει δώσει συγκεκριμένες και πειστικές απαντήσεις. Ορισμένα δεν καταφέραμε να τα ολοκληρώσουμε. Αποτελούν, όμως, ένα ισχυρό ανάχωμα ενάντια στην υπονόμευση του δημόσιου Πανεπιστημίου, που θα επιταχυνθεί τους επόμενους μήνες.
* Ο Κώστας Γαβρόγλου είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Παιδείας
