to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

«Οι νέοι εμπλέκονται στο πολιτικό γίγνεσθαι μέσω εναλλακτικών μορφών δράσης και παρέμβασης»

Η Αλεξάνδρα Κορωναίου μιλά στην ΕφΣυν για την ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού των κομμάτων και τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων στις πολιτικές διεργασίες του μέλλοντος


Ενα κόμμα της Αριστεράς δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από τη συζήτηση για τις μεταμορφώσεις του κόσμου και τις σημαίνουσες πρακτικές της νέας γενιάς. Εύστοχα, επομένως, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. επισημαίνει στις ομόφωνα αποδεκτές προγραμματικές θέσεις του την αναγκαιότητα αναστοχασμού και επεξεργασίας των δυνατοτήτων συμμετοχής στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι μέσω ενός ψηφιακού μετασχηματισμού.

Εν όψει της κάλπης της 15ης Μαΐου, που για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σηματοδοτεί την αρχή για την πολιτική ανατροπή, η «Εφ.Συν.» συνομίλησε με την Αλεξάνδρα Κορωναίου, καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τέως κοσμήτορα και υποψήφια για την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., για την ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού των κομμάτων και τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων στις πολιτικές διεργασίες του μέλλοντος

• Νέοι και πολιτικό σύστημα, μια εξίσωση που απασχολεί δεκαετίες τις πολιτικές αναλύσεις. Εσείς έχετε μελετήσει όσο λίγοι τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων στην πολιτική. Θεωρείτε ότι υπάρχει αποστροφή;

Το γεγονός της δυσαρέσκειας και του «πολιτικού κυνισμού» (όλοι ίδιοι είναι, δεν αλλάζει τίποτα) των νέων απέναντι στο πολιτικό σύστημα και στις διαδικασίες αντιπροσώπευσης καταγράφεται σταθερά σε όλες τις ευρωπαϊκές έρευνες. Πολλοί μιλούν για την από-πολιτικοποίηση των νέων. Ωστόσο αυτό δεν επιβεβαιώνεται, τουλάχιστον στις σοβαρές έρευνες.

Αντίθετα, επιβεβαιώνεται ότι οι νέοι και οι νέες εμπλέκονται στο πολιτικό γίγνεσθαι μέσω διαφοροποιημένων, εναλλακτικών μορφών δράσης και παρέμβασης, εκτός κατεστημένων θεσμικών πλαισίων και με εντονότερα τα κοινωνιολογικά από τα στερεοτυπικά πολιτικά χαρακτηριστικά. Τα κρίσιμα ζητήματα που ταλανίζουν τη νεολαία σήμερα εντοπίζονται στην απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, που οδηγεί στη φτωχοποίηση, στο λεγόμενο brain drain, σε ένα διαρκές άγχος εργασιακής επισφάλειας (πρεκαριάτο), με ολοένα μειούμενες αποδοχές, καθώς και σε μηδαμινές προοπτικές για ιδιόκτητη στέγαση. Οι μεταβάσεις από το «παιδικό δωμάτιο» στην ενηλικίωση, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας στο 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., έγιναν πιο δύσκολες, σχεδόν εξωπραγματικές.

Ολα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή σύνθετων κρίσεων και εκρήξεων σε οικολογικό, οικονομικό και υγειονομικό επίπεδο και με έναν αδυσώπητο πόλεμο να μαίνεται στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, η ορατή και η αόρατη κατάργηση του κράτους πρόνοιας επιδεινώνουν το κλίμα αβεβαιότητας απαιτώντας από τους νέους ολοένα μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα, ευελιξία και διακινδύνευση. Συγχρόνως, εκθειάζουν ως αποκλειστική σχεδόν διέξοδο τον ασφυκτικό εναγκαλισμό, για να μην πω εγκλωβισμό, με το metaverse σύμπαν των νέων τεχνολογιών σε όλα τα επίπεδα της ζωής.

• Θεωρείτε αναγκαία τη μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. από ένα κόμμα με γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά σε ένα ψηφιακό κόμμα και πώς θα γίνει η μετάβαση αυτή;

Ενα κόμμα της Αριστεράς δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από τη συζήτηση για τις μεταμορφώσεις του κόσμου και τις σημαίνουσες πρακτικές της νέας γενιάς. Εύστοχα, επομένως, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. επισημαίνει στις ομόφωνα αποδεκτές προγραμματικές θέσεις του την αναγκαιότητα αναστοχασμού και επεξεργασίας των δυνατοτήτων συμμετοχής στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι μέσω ενός ψηφιακού μετασχηματισμού, αρχής γενομένης από το ίδιο το κόμμα και τις γραφειοκρατικές λειτουργίες του.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στην καταληκτική ομιλία του στο 3ο Συνέδριο του κόμματος, στο οποίο είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω ως εκλεγμένο μέλος, ανέδειξε δύο σημαντικές διαστάσεις σχετικά με αυτό το θέμα. Η πρώτη είχε ως αφετηρία τη βιωμένη εμπειρία μιας νεαρής εργαζόμενης, η οποία ζητούσε αυξημένες δυνατότητες συμμετοχής στις κομματικές διεργασίες με τη διαμεσολάβηση των ψηφιακών μέσων. Η δεύτερη αφορούσε την παρότρυνση του Αλέξη Τσίπρα να προσέλθουν οι ψηφοφόροι του κόμματος στις κάλπες για ανάδειξη της Κεντρικής Επιτροπής αψηφώντας τις συνήθεις διαδικασίες επιλογής (τα περίφημα «χαρτάκια» σταυροδοσίας) στις εσωκομματικές εκλογικές διαδικασίες. Και οι δύο αυτές διαστάσεις αντανακλούν πραγματικά προβλήματα τα οποία κάποτε πρέπει να συζητηθούν με τόλμη και παρρησία σε ένα κόμμα της Αριστεράς.

Και οι δύο παραπάνω διαστάσεις θέτουν αντικειμενικά πολλά ερωτήματα για το νόημα και την αξία των δημοκρατικών διαδικασιών εντός των κομμάτων της Αριστεράς. Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν διαθέτουν ούτε τον ελεύθερο χρόνο ούτε το «πολιτικό κεφάλαιο», κατά την έκφραση του Μπουρντιέ, για μια «διά ζώσης» συμμετοχή στα κοινά και στην πολιτική. Το πολιτικό κεφάλαιο δεν ταυτίζεται εδώ αναγκαστικά με το οικονομικό και μορφωτικό κεφάλαιο. Αναφέρεται, κυρίως, στη συσσωρευμένη εμπειρία την οποία κατέχουν εκείνοι και εκείνες που ασχολούνται επί μακρόν με τα πολιτικά πράγματα. Μια συσσωρευμένη εμπειρία που εκ των πραγμάτων κεφαλαιοποιείται σε θέσεις, φήμη και αξιώματα.

Ωστόσο, οι καιροί αλλάζουν. Η κρίση εμπεριέχει πλέον και την κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού προσωπικού και των θεσμών αντιπροσώπευσης. Αυτό θα έπρεπε να απασχολεί σοβαρά ένα σύγχρονο κόμμα της Αριστεράς στις σχέσεις του με τους «συνήθεις» ανθρώπους, τη δική τους καθημερινότητα, το άγχος για την επιβίωση και την προσδοκία μιας απελευθερωτικής δημοκρατικής λειτουργίας των κομμάτων της Αριστεράς. Σε αυτή την προοπτική έχει νόημα, σε ένα κόμμα που θέλει να είναι «εν κινήσει», να σκεφτούμε τον ρόλο του ψηφιακού μετασχηματισμού στην ιδεολογικοπολιτική συζήτηση, καθώς και στην ατομική και συλλογική συνειδητοποίηση.

• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να θεραπεύσει πλήρως αυτά τα φαινόμενα;

Σε καμία περίπτωση. Η ψηφιακή συμμετοχή δεν θα μπορούσε να θεραπεύσει και, πολύ περισσότερο, να αλλάξει ριζικά αυτά τα φαινόμενα. Τώρα πια έχουμε την εμπειρία της «τυραννίας της πλατφόρμας». Γνωρίζουμε, άλλωστε, πως τα ψηφιακά μέσα ελέγχονται από οικονομικά ολιγοπώλια, τα οποία ασκούν αθέατες αλλά αδίστακτες επιτηρήσεις και «έξυπνους» περιορισμούς στα ατομικά δικαιώματα, στις συλλογικές εκφράσεις και διεκδικήσεις. Ωστόσο, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με πρώτη και αναγκαία τον «ψηφιακό εγγραμματισμό» (digital literacy), θα μπορούσαν να διαμορφωθούν πλαισιωμένες δυνατότητες για τη διεύρυνση ανοιχτών συμμετοχικών διαδικασιών.

Θα αναφέρω εδώ πως οι ποικίλα διαφοροποιημένες ψηφιακές πλατφόρμες στις οποίες συμμετέχουν οι νέοι στον ελεύθερο χρόνο τους –και όχι μόνο– έχουν κυοφορήσει κατά καιρούς πραγματικά, μη εικονικά, κινήματα διαδίδοντας πληροφορίες, γεγονότα και σημαντικές ειδήσεις σε άμεσο χρόνο, μέσω των ανοιχτών και αυθόρμητων τοποθετήσεων των χρηστών τους και των ψηφιακών διαμαρτυριών με στοχευμένα hashtags (π.χ. #MeToo, #cancelefood).

Ωστόσο, ας μην παγιδευτούμε σε έναν άγονο έως επικίνδυνο ρομαντισμό σχετικά με την ελευθερία έκφρασης μέσω του ψηφιακού σύμπαντος. Είναι απαραίτητες οι ζωντανές διαδικασίες, οι «ενσώματες» συλλογικές διεκδικήσεις, οι αγώνες στους δρόμους. Χωρίς αυτές, δεν θα περπατήσουμε τον δύσβατο δρόμο προς τον σοσιαλισμό, δεν θα σταματήσουμε τη βαρβαρότητα της νεοφιλελεύθερης επίθεσης. Χρειαζόμαστε, μάλλον, έναν συνδυασμό, μια σύνθεση θεωρητικών αναζητήσεων και κινηματικών δράσεων για να διαμορφώσουμε ένα νέο όραμα για την Αριστερά και την κοινωνία.

• Τι απαντάτε σε όσους διατηρούν μεγάλες επιφυλάξεις απέναντι σε μια προοπτική ψηφιακής συμμετοχής;

Από όσα είπα παραπάνω, είναι φανερό ότι φόβοι και ανησυχίες δικαιολογημένα εκφράζονται με μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση. Ομως, η νεολαία συμμετέχει ήδη στην ψηφιακή πραγματικότητα. Η υπερβολική ανησυχία προκύπτει εν πολλοίς και από την άγνοια των τρόπων και των μεθόδων λειτουργίας των ψηφιακών μέσων. Τίποτα δεν είναι αυτόματα και εύκολα προσβάσιμο στη γνώση και την κατανόηση αυτού του κόσμου. Το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει σε όλα τα επίπεδα –εκπαιδευτικό, πολιτιστικό, ιδεολογικό, πολιτικό– είναι η αφύπνιση των νέων και η κατανόηση των ποικίλων αναζητήσεών τους.

Στη σημερινή δυστοπική κοινωνικοοικονομική και πολιτική συγκυρία, οι νέοι άνθρωποι απαιτούν γνώσεις και δυνατότητες, ώστε να δρουν αυτοπρόσωπα και στο ψηφιακό πεδίο. Να δρουν και να αλληλεπιδρούν ως συνδιαμορφωτές και συνδημιουργοί του και όχι ως παθητικοί ψηφιακοί επισκέπτες ή ψηφοφόροι. Αυτή η διάσταση θα άξιζε να απασχολήσει τόσο τους «ειδήμονες», που διαμορφώνουν τις στρατηγικές επικοινωνίας, όσο και εκείνους/ες που αγωνίζονται για τα προτάγματα των αριστερών κομμάτων και κινημάτων.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)