Χάνα Άρεντ

Hannah Arendt

Σκηνοθεσία: Μαργκαρέτε Φον Τρότα

Πρωταγωνιστούν: Μπάρμπαρα Σούκοβα, Άξελ Μίλμπεργκ, Τζάνετ Μακτίρ

Η Μαργκαρέτε Φον Τρότα, εμβληματική μορφή του νέου κύματος στο γερμανικό κινηματογράφο, σκηνοθέτησε αυτή τη βιογραφική ταινία, η οποία αναφέρεται σε μια περίοδο της ζωής της Χάνα Άρεντ (1906-1975), γνωστής φιλοσόφου και πολιτικού επιστήμονα, γερμανίδας εβραϊκής καταγωγής, που από το 1950 πολιτογραφήθηκε Αμερικανίδα.

Η ταινία περιγράφει την περίοδο της ζωής της, όταν παρακολούθησε τη δίκη του ναζί εγκληματία πολέμου, Αδόλφου Άιχμαν, που έγινε στην Ιερουσαλήμ το 1961. Προηγουμένως ο Άιχμαν, ο οποίος είχε διαφύγει στην Αργεντινή, ανακαλύφθηκε από ισραηλινούς πράκτορες και απήχθη για να μεταφερθεί στο Ισραήλ. Ο αρχιτέκτονας του Ολοκαυτώματος καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε την 1η Ιουνίου 1952.

Ο Άιχμαν κατηγορήθηκε για δεκαπέντε αδικήματα, ανάμεσα στα οποία εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας, εγκλήματα κατά των Εβραίων και συμμετοχή σε εκτός νόμου οργάνωση (τα Ες Ες). Ο ίδιος ακολούθησε μια υπερασπιστική γραμμή, σύμφωνα με την οποία, απλώς εκτελούσε εντολές των ανωτέρων του.

Η Άρεντ, παρακολούθησε τη δίκη για λογαριασμό του περιοδικού Νιου Γιουόρκερ, το υλικό από το οποίο αποτέλεσε το έργο της ««Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ - Η κοινοτοπία του κακού» (Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil), που εκδόθηκε το 1963. Με τη εργασία της αυτή η Χάνα Άρεντ προσπάθησε να απαντήσει στα ναζιστικά εγκλήματα, πιστεύοντας πως βασικό ρόλο σε αυτά παίζει η προσωπική ευθύνη.

Η συγγραφέας υποστηρίζει πως το κακό ξεκινά από την αδυναμία του ατόμου να σκεφτεί. Έτσι προσπαθεί να κατανοήσει και να εξηγήσει, μέσα από την περίπτωση του Άιχμαν, πως αυτή η αδυναμία σκέψης είναι που κάνει τους ανθρώπους κτήνη.

Σε τούτη τη βάση, των φιλοσοφικών αναζητήσεων της Χάνα Άρεντ, και της προσπάθειάς της να μην απενοχοποιηθούν τέτοια καθεστώτα με το πέρασμα του χρόνου, η Μαργκαρέτε Φον Τρότα, οικοδομεί την ταινία της. Η σκηνοθέτιδα δείχνει ξεκάθαρα πως ασπάζεται τις απόψεις της Άρεντ. Ακολουθώντας μια εξαιρετική δραματουργία, παρακολουθεί την ηρωίδα της να παιδεύεται στην αναζήτηση απαντήσεων στα ερωτήματά της.

Τη βλέπουμε στο Ισραήλ να παρακολουθεί τη δίκη, στη Νέα Υόρκη να συζητά με το σύζυγό της, τους φίλους και τους συνεργάτες της, να έρχεται σε διαφωνία μα κάποιους. Βλέπουμε ακόμη σε φλας μπακ παλιότερα στιγμιότυπα από τη ζωή της. Η μεταπολεμική εποχή αναπαρίσταται με ακρίβεια, ο σκηνοθετικός ρυθμός ακολουθεί κυρίως τον εσωτερικό αγώνα της Άρεντ, επικεντρώνεται στην ίδια και καταφέρνει να κρατηθεί χωρίς να κουράσει.

Νομίζω όμως πως πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα στην ερμηνεία της Μπάρμπαρα Σ.ούκοβα. Η γνωστή ηθοποιός «πιάνει» απόλυτα το νήμα του ρόλου της από την αρχή και το ακολουθεί με θαυμαστό τρόπο μέχρι το τέλος. Η Σούκοβα δίνει Άρεντ επιφανειακά ευάλωτη, κάτι που δείχνει η επιφανειακή ηρεμία της, αφού αποφεύγει τις εκρήξεις, αλλά στην ουσία πολύ δυναμική, επίμονη και προσηλωμένη στη δουλειά της.

Θαυμάσια ταινία, από μια μεγάλη σκηνοθέτιδα για μια σπουδαία προσωπικότητα.

Ο Υπέροχος Γκάτσμπι 

The Great Gatsby

Σκηνοθεσία: Μπαζ Λούρμαν

Πρωταγωνιστούν: Λεονάρντο Ντικάπριο, Τόμπι Μαγκουάρι, Κάρι Μάλιγκαν, Τζόελ Έγκερτον, Τομ Μπιουκάναν, Ίσλα Φίσερ, Τζέισον Κλαρκ, Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι, Αμιτάμπ Μπαχτσάν

Η εναρκτήρια ταινία του Φεστιβάλ των Κανών που διεξάγεται τις μέρες αυτές. Ακόμη μια μεταφορά (η 4η) στη μεγάλη οθόνη του κλασικού μυθιστορήματος του Σκοτ Φιτζέραλντ.

Ο επίδοξος συγγραφέας Νικ Κάραγουεϊ πηγαίνει το 1922 στη Νέα Υόρκη. Εκεί, αναζητώντας το δικό του αμερικανικό όνειρο, θα γνωριστεί με τον μυστηριώδη εκατομμυριούχο Τζέι Γκάτσμπι. Μαζ’ί μ’ αυτόν θα γνωρίσει και την ξαδέλφη του, Ντέζι, και τον γαλαζοαίματο αλλά και ερωτύλο σύζυγό της, Τομ Μπιουκάναν. Ο Νικ θα χαθεί μέσα σε έναν κόσμο ελευθερίων ηθών, πλημμυρισμένο από τζαζ μουσική,. Έναν κόσμο απάτης και ψευδαισθήσεων. Ο νεαρός συγγραφέας βιώνει τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο, καταγράφει την ιστορία του ατελέσφορου έρωτα και των ονείρων που αποτελούν σημαία αναφοράς της νέας εποχής.

Μικρές Εξεγέρσεις

Σκηνοθεσία: Κυριάκος Κατζουράκης

Πρωταγωνιστούν:Δημήτρης Πλειώνης, Άρτο Απαρτιάν, Νικόλας Παπαγιάννης, Μπουγιάρ Αλιμανί, Αντώνης Βλησίδης, Ηλίας Κουνέλας, Νίκος Νίκας, Άθως Δανέλλης, Παναγιώτης Τσεβάς, Μιχάλης Καλιότσος, Γιώργος Κανέλλης, Γαβριήλ Τζάφκας, Κάτια Γέρου, Μάρθα Φριτζήλα, Σταματίνα Παπαμιχάλη, Άννα Ελεφάντη, Παρασκευή Χαλοφτη, Σαβίνα Αλιμανί.

Σε μια μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας, ο Μάνος βλέπει πρώτη φορά την Άννα σε μια ερασιτεχνική θεατρική πρόβα. Ο Μάνος, σε αναζήτηση των έργων του βυζαντινού αγιογράφου Πανσέληνου, αλλά και του ίδιου του εαυτού του, την παρατηρεί έντονα. Η Άννα, παντρεμένη μ’ έναν άντρα που την κακομεταχειρίζεται, μαγνητίζεται από την καλοσύνη και την ευγένεια του Μάνου – τον ερωτεύεται, κι αυτός εκείνη. Όντας έγκυος, αποφασίζει να εγκαταλείψει τον άντρα της, τα ίχνη της χάνονται. Λίγο καιρό μετά, ο Μάνος ξαναπερνά από την πόλη της, με συντροφιά το φίλο του το Συμεών, πρώην μοναχό που επιστρέφει στα εγκόσμια. Την ξαναβρίσκει· η πανσέληνος υπόσχεται να δώσει το φως της. Ταινία του 2009 η οποία τώρα κάνει πρεμιέρα και αξίζει της ιδιαίτερης προσοχής του κοινού.

Ο μανάβης

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος

Ο Νίκος Αναστασίου, πλανόδιος μανάβης, κάνει μαζί με τη γυναίκα του, Σοφία, το ίδιο δρομολόγιο κάθε βδομάδα, όλο το χρόνο, από τη δεκαετία του ’80. Ξεκινώντας από τα Τρίκαλα, επισκέπτονται τα εγκαταλειμμένα χωριά της νοτιοδυτικής Πίνδου, διανύοντας μια απόσταση 75 χιλιομέτρων. Τα τελευταία χρόνια, τους βοηθάνε και τα δύο τους παιδιά, ο Κώστας κι ο Θύμιος. Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί το ταξίδι τους καθώς περνούν οι τέσσερις εποχές του χρόνου.

Αυτό ήταν το κείμενο που συνόδευε την ταινία η οποία προβλήθηκε στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον προηγούμενο μήνα. Ένα κείμενο, απλά περιγραφικό, όπως άλλωστε όφειλε να είναι.

Από εδώ και πέρα παίρνει θέση η κριτική προσέγγισή της και αυτό που έχω προσωπικά να καταθέσω είναι πως «Ο μανάβης» υπήρξε μία από τις κορυφαίες στιγμές του φεστιβάλ.

Ο σκηνοθέτης ακολουθεί τον πλανόδιο μανάβη, ο οποίος ξεκινά κάθε πρωί από τα Τρίκαλα και γυρνάει τα χωριά του ορεινού δήμου Πύλης στη νοτιοδυτική Πίνδο. Μπροστά από την κάμερά του περνούν οι απλοί άνθρωποι των χωριών, μιλούν, χαριεντίζονται, τραγουδούν, συγκινούνται. Άνθρωποι βασανισμένοι, με πρόσωπα σκαμμένα από το χρόνο και τη σκληρή ζωή. Κι όμως, οι άνθρωπο αυτοί, έχουν ένα γνήσιο, ένα πηγαίο χιούμορ. Ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος δεν ακολουθεί τη λογική της συνέντευξης. Δε ρωτά, δεν περιμένει απαντήσεις. Απλά στήνει την κάμερα του κι αφήνει τους ανθρώπους να μιλήσουν, να εκφραστούν.

Η ταινία δεν είναι κωμωδία, αν και πολλές φορές οι θεατές γελούν. Είναι μια ταινία τρυφερή και γεμάτη αγάπη, μια ταινία διασκεδαστική που συχνά σε κάνει να νιώθεις τα μάτια σου να υγραίνονται από τη συγκίνηση. Ο μανάβης, η γυναίκα του και οι δυο τους γιοι, οι άνδρες και οι γυναίκες των χωριών, οι τέσσερις εποχές του χρόνου, η καθημερινότητα, η επαφή με τον «έξω» κόσμο, εν τέλει η ίδια η ζωή –κι ο θάνατος- σε μια γωνιά της ελληνικής γης. Υπέροχα ανθρώπινα πορτρέτα σε μια ταινία που καταχειροκροτήθηκε για τη διεισδυτικότητα, τη συνέπεια και το σεβασμό που έδειξε ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος στους υπέροχους χωριάτες της Πίνδου.