Οι άνθρωποι θα εργάζονταν λιγότερες ώρες ή και μέρες την εβδομάδα, οι αποδοχές τους θα ήταν αξιοπρεπείς, η παραγωγικότητά τους μεγαλύτερη. Δεν υπολόγισαν όμως το οικονομικό σύστημα στο πλαίσιο του οποίου λαμβάνει χώρα η τεχνολογική επανάσταση.
Το σύστημα της κατ’ επίφαση ελεύθερης οικονομίας γεννά μόνο ανισότητες. Ετσι, οι συνθήκες εργασίας χειροτέρευσαν, τα ωράρια επεκτάθηκαν ή ελαστικοποιήθηκαν, η δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης περιορίστηκε, οι ανισότητες οξύνθηκαν. Την ίδια στιγμή που τα κέρδη πολλαπλασιάστηκαν και συσσωρεύτηκαν σε ακόμη πιο λίγα χέρια. Στη δυσχερή θέση του προλεταριάτου των προηγούμενων αιώνων βρίσκεται σήμερα το πρεκαριάτο των νέων εργαζομένων με υψηλού επιπέδου μόρφωση και προσόντα που εργάζεται με όρους επισφάλειας.
Περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας επαναλάμβαναν μονότονα, προεκλογικά, οι εκπρόσωποι της σημερινής κυβέρνησης της Ν.Δ. Με το ξέσπασμα όμως της υγειονομικής κρίσης η συνταγή που ακολούθησαν, ήταν πανομοιότυπη με της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2009 για τον κόσμο της εργασίας. Μείωση εργασιακού κόστους, επιδότηση της αναστολής και όχι της εργασίας, περαιτέρω ελαστικοποίηση, εκ περιτροπής εργασία, αναστολή των ελεγκτικών μηχανισμών για παραβίαση των συνθηκών εργασίας.
Ακόμη και στον τομέα του δημόσιου συστήματος υγείας, παρά τα «μπαλκονάτα» χειροκροτήματα για τους ήρωες με τις λευκές και πράσινες μπλούζες, οι προσλήψεις μόνιμων εργαζομένων παραμένουν το ζητούμενο, ενώ συμβάσεις επικουρικού προσωπικού που λήγουν δεν ανανεώνονται. Τέλος, παρά τα εξαντλητικά ωράρια του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, η κυβέρνηση διατηρεί πλαφόν για την καταβολή των υπερωριών τους.
Δημοσιεύματα στον Τύπο προβάλλουν την προοπτική μείωσης μισθών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, καθώς η εκ περιτροπής εργασία θα αποτελεί μέρος της κανονικότητας για την οποία οι ευθύνες δεν βαραίνουν έναν ιό, αλλά την κυβέρνηση που νομοθετεί. Το γεγονός ότι μέρος των απωλειών των εισοδημάτων των εργαζομένων θα καλυφθεί από το πρόγραμμα SURE της Ε.Ε., δεν έχει τη δυνατότητα να χρυσώσει το χάπι. Γεννιούνται ερωτήματα ακόμη και για τη στάση της Ν.Δ. στις ευρωπαϊκές διαβουλεύσεις όσον αφορά το ύψος της ενίσχυσης που θα λαμβάνει κάθε χώρα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Υιοθέτησε τη στάση των ευρωπαϊκών συνδικάτων που υποστήριζαν το ύψος της ενίσχυσης της κάθε χώρας να μην καθορίζεται από το μέγεθος του ΑΕΠ της αλλά και από το μέγεθος της ανεργίας της;
Η εργασιακή πραγματικότητα την περίοδο της κρίσης είναι τραγική. Το πενιχρό ποσό που δόθηκε από την πολιτεία στους εργαζομένους λόγω αναστολής εργασίας, αποτέλεσε «επιχείρημα» ορισμένων «επιχειρηματιών» για να εξαναγκάσουν τους υπαλλήλους τους σε δωρεάν τηλε-εργασία, «βάζοντας πλάτη» στην επιχείρηση. Επιπρόσθετα, οι τηλε-εργαζόμενοι σε αρκετές περιπτώσεις έχουν καταλήξει 24ωρης βάρδιας, χωρίς βέβαια να δηλώνονται και να λαμβάνουν υπερωρίες.
Η κυβέρνηση άρχισε να αποδομεί τα εργασιακά δικαιώματα πριν από την εμφάνιση της υγειονομικής κρίσης, με τη νομοθέτηση του περιορισμού των κλαδικών συμβάσεων εργασίας και την άρση του πλαισίου προστασίας των εργολαβικών εργαζομένων. Τώρα, περιθωριοποιεί τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, ώστε η ανταγωνιστικότητα και η ανάκαμψη να συμβούν μέσω της συρρίκνωσης του εργασιακού κόστους.
Θα επιτρέψουμε αυτές οι πολιτικές να ορίσουν τη ζωή μας;
*Ο Δημήτρης Σακελλάρης είναι μέλος της Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ
