Με ευχάριστη έκπληξη ενημερωθήκαμε από ιστοσελίδες στρατιωτικού περιεχομένου ότι το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, μεταξύ άλλων πολύ θετικών διατάξεων, όπως αυτές που αφορούν τους αντιρρησίες συνείδησης, περιλαμβάνει στο πρώτο κιόλας άρθρο του μία καινοτόμο, αν όχι επαναστατική για τα ειωθότα στον ελληνικό στρατό, πρωτοβουλία που αφορά τη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων των στελεχών.
Αν και υπάρχει ένα πλήρες, εκ πρώτης όψεως, νομοθετικό πλαίσιο για τη διοίκηση των στελεχών, η εν λόγω διάταξη έρχεται να συμπληρώσει ένα μεγάλο κενό που υπήρχε. Προβλέπει τη σύσταση «Συντονιστικών Γραφείων Ελέγχου Στρατιωτικής Υπηρεσίας», των οποίων αποστολή είναι να συμβάλλουν στη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων των στελεχών που σχετίζονται με την Υπηρεσία, στον έλεγχο της διαφάνειας και της τήρησης της νομιμότητας, στον εντοπισμό και στην καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και της κατάχρησης εξουσίας και στον έλεγχο τήρησης των διατάξεων του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
Η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει γίνει πολλάκις αποδέκτης καταγγελιών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, που αφορούσαν αυθαιρεσίες της στρατιωτικής ηγεσίας με το πρόσχημα «εδώ είναι στρατός», σαν ο στρατός να μην υπόκειται στο Σύνταγμα και τους νόμους αυτής της χώρας και ξεχνώντας ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις συντηρούνται από τους πολίτες και υπάρχουν για τους πολίτες. Πρόκειται για καταγγελίες οφθαλμοφανών αδικιών, κακοδιοίκησης και κατάχρησης εξουσίας κατά στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η ίδια η διατύπωση της νομοθετικής ρύθμισης καταδεικνύει και το μέγεθος ενός προβλήματος που προϋπήρχε και ποτέ δεν έβγαινε στην επιφάνεια. Εχει παγιωθεί η πεποίθηση ότι η ανώτατη ιεραρχία, «οι ισχυροί», έχουν το δίκαιο στα χέρια τους.
Η βούληση του νομοθέτη, προφανώς, είναι να δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος και αποτελεσματικός μηχανισμός, στον οποίο να προστρέχουν τα στελέχη που θεωρούν ότι έχουν αδικηθεί στην Υπηρεσία τους.
Το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου έρχεται να άρει αυτές τις χρόνιες αδικίες. Αν και κατ’ αρχήν η υπαγωγή των γραφείων στους αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων δημιουργεί επιφύλαξη και καχυποψία λόγω των παγιωμένων παθογενειών, γίνεται σαφές ότι τα γραφεία Ελέγχου Στρατιωτικής Υπηρεσίας θα υποβάλλουν ανά εξάμηνο έκθεση στον αρμόδιο για τη μέριμνα προσωπικού υπουργό, διά του αρχηγού του Γ.Ε., καθώς και στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων, γεγονός που αίρει τον αρχηγοκεντρικό χαρακτήρα της ρύθμισης και λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλίδα.
Με τον τρόπο αυτόν θωρακίζεται θεσμικά το νομικό πλαίσιο των Ενόπλων Δυνάμεων. Η αλληλεγγύη, τα ίσα μέτρα και σταθμά, ο σεβασμός, η εμπέδωση και η κατοχύρωση των δικαιωμάτων όλων δεν αποτελούν πολυτέλεια και δεν είναι επιλογή. Είναι μία συμβατική υποχρέωση ενός Κράτους Δικαίου και αποτελεί τον πυρήνα της πολιτικής μας ύπαρξης και ύψιστη δημοκρατική υποχρέωση, χωρίς εκπτώσεις και αστερίσκους.
Η εν θέματι ρύθμιση έρχεται να ευθυγραμμίσει τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις με τα διεθνή πρότυπα και να λειτουργήσει ως τροχοπέδη σε φαινόμενα αυθαιρεσίας που απογοητεύουν και αδρανοποιούν άξια και ικανότατα στελέχη και τα αποπροσανατολίζουν από το έργο και την αποστολή τους.
Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που επέλεξαν τις Ε.Δ. ως επαγγελματική πορεία είναι αξιολογότατη, οφείλουμε να την αντιμετωπίσουμε και δεόντως ως μια επένδυση ανθρώπινου κεφαλαίου υψηλής αξίας και όχι να καθίστανται κοινωνοί μιας νοοτροπίας «άβατου», σε απόσταση από τη σύγχρονη κοινωνία και τις απαιτήσεις της.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν όχι μόνον αναπόσπαστο θεμέλιο της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και συστατικό στοιχείο κάθε δημοκρατικής έννομης τάξης. Σε αυτά εδράζεται το Κράτος Δικαίου και από αυτά απορρέουν οι δημοκρατικές αξίες κάθε ευνομούμενης Πολιτείας, της οποίας πρωταρχική υποχρέωση είναι ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου.
Το νομοσχέδιο αυτό στο σύνολό του αποτελεί ένα μακρόπνοο και συνεκτικό σχέδιο, στον αντίποδα της αποσπασματικότητας που χαρακτήριζε άλλα του ίδιου υπουργείου, σε προοδευτική κατεύθυνση και με τη σφραγίδα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο μας οδηγεί με ασφαλή βήματα στις Ενοπλες Δυνάμεις της επόμενης 20ετίας.
*Η Μαρία Γιαννακάκη είναι γ.γ. Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης
