Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η υποβάθμιση των ελληνορωσικών σχέσεων δεν ήταν καθόλου τυχαία ή πρόσκαιρη, αλλά ήταν καθαρά μια πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, ενταγμένη όπως αποδεικνύεται στα πλαίσια μιας γενικότερης «αντιρωσικής» γραμμής που ακολουθεί η ΕΕ και εκδηλώθηκε έντονα στα πρόσφατα γεγονότα της Κύπρου, της Γεωργίας, της Ουκρανίας κλπ.
Πίσω βέβαια από το «αντιρωσικό ιδεολογικό υπόβαθρο», κρύβονται μεγάλα διεθνή και ντόπια συμφέροντα, που θεωρούν ως «κτήμα» τους την ελληνική οικονομία και βιομηχανία και γνωρίζουν ότι απειλείται η ασυδοσία τους με την παρουσία σοβαρών ρωσικών εταιριών στους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανίας, των μεταφορών, των υποδομών.
Ομοϊδεάτης τους και ο κύριος Στουρνάρας, που έχει δείξει και στο παρελθόν δείγματα τέτοιων επιλογών, όταν μικρός ακόμη goldenboy της Εμπορικής τράπεζας, απέρριπτε τις εγγυητικές της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας (με προσβλητική μάλιστα έπαρση), που αφορούσαν ένα τεράστιο διακρατικό εξαγωγικό πρόγραμμα ελληνικών προϊόντων προς τη Ρωσία, ύψους 300 εκ. Ε/έτος. Δεν μπορώ επομένως να φανταστώ τον κύριο Στουρνάρα ως υπουργό Οικονομικών πλέον, να διαπραγματεύεται με τη Μόσχα ένα πρόγραμμα ανάπτυξης των ελληνορωσικών σχέσεων. Δεν γνωρίζω, επίσης, αν ο ίδιος και η κυβέρνηση βλέπουν την ζημιά που προκαλείται από τις μονομερείς επιλογές τους. Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα:
Ναυάγησε παταγωδώς η συνεργασία ΔΕΠΑ-ΓΚΑΖΠΡΟΜ (προσπάθησαν να μεταθέσουν την ευθύνη στη Γκαζπρόμ), ναυάγησε ο αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη (για όλα έφταιγε η Βουλγαρία), ναυάγησε ο αγωγός φυσικού αερίου South stream, που η διέλευσή του από την Ελλάδα, την καθιστούσε το σοβαρότερο ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου (εμείς τρέχαμε να υπογράψουμε τον TAP, σε αντιπερισπασμό με την Ρωσία), θεωρείται πλέον συμβολική η συμμετοχή της Ρωσίας στις επενδύσεις του ΟΣΕ και του λιμένα Θεσσαλονίκης, αναστάλθηκαν από τις ρωσικές υγειονομικές αρχές οι άδειες εισαγωγής για τα ελληνικά τυροκομικά κτηνοτροφικά και άλλα προϊόντα.
Το μόνο που παρουσιάστηκε ως θετικό από την κυβέρνηση, ήταν οι αμοιβαίες φιλοφρονήσεις και διακηρύξεις αγάπης προς το δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό, από την κυρία Ματβιένκο και τον κύριο Λαβρόβ, όπως και οι θριαμβολογίες του κυβερνητικού εκπροσώπου για την εξαγορά του Σκορπιού από τον Ριμπολόβλιεβ και του ΠΑΟΚ από τον ομογενή συμπατριώτη μας.
Επίσης θριαμβολογούμε για την υπογραφή του αγωγού TAP, διότι συντελέσαμε δήθεν στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, από τον απειλούμενο ρωσικό εκβιασμό! Και με τα πρώτα κρύα του χειμώνα, παρακαλούμε την Γκαζπρόμ να αυξήσει κατά 20% τις παραδόσεις φυσικού αερίου, διότι ο νέος μας στρατηγικός εταίρος στον TAP, η Τουρκία, διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου στην Ελλάδα για να καλύψει τις δικές της ανάγκες για το χειμώνα. Ωραία λοιπόν ενεργειακή ασφάλεια!
Θεωρώ ανώφελο να προχωρήσω στην παραπέρα απαρίθμηση των σημαντικών απωλειών της ελληνικής οικονομίας, όπως και να αντιπαρατεθώ με τις κακόβουλες αντιρωσικές θεωρίες περί άρνησης της Ρωσίας να βοηθήσει την Ελλάδα, περί νέας Γιάλτας κλπ, κλπ. Τα επιχειρήματα αυτά εντάσσονται σε μια γενικότερη «ψυχροπολεμική» τακτική, που σύντομα κάτω από την πίεση των πραγματικών αναγκών της Ελλάδας και της Ευρώπης, θα καταρρεύσει.
Θέλω επίσης να διαχωρίσω τη θέση μου και από την τρέχουσα «ρωσολογία», που διάφοροι «υπερπατριώτες» προωθούν, όπως τα μηνύματα δήθεν από τον Πούτιν, τα περί του «ξανθού γένους» που θα μας σώσει, και τόσα άλλα…
ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Υπάρχει όμως και παραμένει επίκαιρη η σοβαρή αντιμετώπιση των ελληνορωσικών σχέσεων. Είναι πολυάριθμοι οι τομείς της οικονομίας μας που τις χρειάζονται.
Πρώτος και βασικότερος, ο τομέας της ενέργειας.
Πρέπει να επαναφέρουμε το θέμα κατασκευής του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Είναι πολλαπλά τα οφέλη τόσο για την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, όσο και για την ασφάλεια της προμήθειας της χώρας μας με αργό πετρέλαιο, που θα οδηγούσε, γιατί όχι και σε μια ευρύτερη συνεργασία και επενδύσεις ρωσικών εταιριών στον τομέα των διυλιστηρίων και στην κατάκτηση της αγοράς καυσίμων όλων των Βαλκανίων. Στόχος ρεαλιστικός, αλλά ικανός να επιτευχθεί μόνο με τέτοιου επιπέδου συμπράξεις.
Η Ελλάδα πρέπει να λάβει άμεσες πρωτοβουλίες για την προώθηση αυτού του στόχου με τη ρωσική κυβέρνηση και όχι να κρύβεται πίσω από την άρνηση π.χ της Βουλγαρίας, ή της επιτροπής ανταγωνισμού της ΕΕ κλπ.
Το ίδιο ισχύει και για την εύρεση αποδεκτής λύσης για την αξιοποίηση του αγωγού Νότιο ρεύμα, που θα περάσει τελικά από τη Βουλγαρία και όχι από την Ελλάδα, μεταφέροντας 64 δις κυβ.μ. ρωσικού φυσικού αερίου προς την κεντρική Ευρώπη, όπως και η επαναφορά των σχεδίων της Γκαζπρόμ για κατασκευή εργοστασίου υγροποίησης του φυσικού αερίου στη Μακεδονία, με πλήρη διασφάλιση της προμήθειας των νησιών μας με αυτό. Είναι φανερό ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου που θα μεταφέρει ο αγωγός TAP από το Αζερμπαϊτζάν, θα αποδειχθούν και ανεπαρκείς αλλά θα αποτελέσουν και το «μήλο της έριδος» για τις γειτονικές χώρες.
Δεν είναι μυστικό ότι κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων για τη ΔΕΠΑ, η ρωσική πλευρά επανέφερε και το θέμα των ανταγορών ως αντισταθμιστικό όφελος για την Ελλάδα, στην περίπτωση της ενεργειακής συνεργασίας. Είναι επίσης γνωστό ότι το εμπορικό ισοζύγιο είναι σήμερα 1:10 υπέρ της Ρωσίας. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων θα μπορούσε να διορθώσει το εμπορικό ισοζύγιο κατά 4 δισ. Ε/έτος, με αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τη ρωσική αγορά, που θεωρείται στόχος εφικτός.
Στα εφικτά πλαίσια είναι και η αύξηση και η διαφοροποίηση του τουρισμού από τη Ρωσία σε νέες κατευθύνσεις όπως ο εργατικός, ο ιαματικός, ο αγροτικός, ο θρησκευτικός τουρισμός, με αυτόματη απλούστευση της διαδικασίας παροχής Βίζας.
Υπάρχει, επίσης, μεγάλο πεδίο δράσης ελληνικών και ρωσικών εταιριών στον τομέα της διαπεριφερειακής συνεργασίας. Πολλές περιφέρειες της Ρωσίας, όπως στην απόμακρη Σιβηρία, διαθέτουν επαρκεί προγράμματα και κεφάλαια για την απευθείας ανάπτυξη των οικονομικών τους σχέσεων με περιφέρειες της Ελλάδας, σε όλους τους προαναφερθέντες τομείς, κυρίως στη συμπαραγωγή, την επεξεργασία και την εμπορία τροφίμων και αγροτικών προϊόντων.
Πρέπει έντονα να αναφερθούμε και στο ναυπηγο-επισκευαστικό τομέα και να θυμίσω ότι τα ναυπηγεία του Νεώριου και της Ελευσίνας και του Σκαραμαγκά και του Περάματος, επί σειρά ετών επισκεύαζαν και τροφοδοτούσαν πλοία του εμπορικού και του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας. Η Ρωσία και σήμερα ενδιαφέρεται να αποκτήσει τέτοια δικαιώματα και να συνεισφέρει στην λειτουργία και την επιβίωση τέτοιων μονάδων, προς εξυπηρέτηση αμοιβαίων συμφερόντων.
ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ
Είναι το άνοιγμα ειλικρινούς διακρατικού διαλόγου με τη ρωσική κυβέρνηση.
Δεν θέλουμε δάνεια, ούτε χάρες από τη Ρωσία. Θέλουμε να την προσκαλέσουμε σαν φίλη χώρα, σαν στρατηγικό εταίρο όχι μόνο τώρα στην κρίση, αλλά και για το μέλλον, στα πλαίσια μιας σοβαρής συνεργασίας σε όλους τους τομείς. Θέλουμε να ανοίξει την τεράστια και αναπτυσσόμενη αγορά της για τα ελληνικά προϊόντα μας, να επενδύσει σε τομείς που η Ελλάδα προσφέρεται από γεωγραφική και γεωστρατηγική θέση και η ελληνική κυβέρνηση να εξασφαλίσει κάθε δυνατή εγγύηση, παρακάμπτοντας αποφασιστικά κάθε αντίδραση των διευθυντηρίων των δανειστών και των εκβιαστών, που κάθε άλλο παρά η ανάπτυξη τους ενδιαφέρει.
*Ο κ. Δημήτριος Βελάνης είναι χημικός μηχανικός πετρελαίου και φυσικού αερίου, μέλος του ΤΕΕ, ιδρυτικό μέλος του ελληνορωσικού εμπορικού και βιομηχανικού επιμελητηρίου, μέλος της επιστημονικής και βιομηχανικής ένωσης της Ρωσίας.
